Xem mẫu
- CHƯƠNG VI TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC, CON NGƯỜI
- I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA 1. Một số nhận thức chung về văn hóa và quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác a. Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa Khái niệm văn hóa trong tư tưởng Hồ Chí Minh, được hiểu theo cả bốn nghĩa: rộng, hẹp, hẹp hơn và phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt. + Theo nghĩa rộng, Hồ Chí Minh nêu văn hóa là toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần do loài người sáng tạo ra. + Theo nghĩa hẹp là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng; + Theo nghĩa hẹp hơn là bàn đến các trường học, số người đi học, xóa nạn mù chữ, biết đọc biết viết (thường xuất hiện trong các bài nói với đồng bào miền núi)
- a. Quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hóa + Theo phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt Khi còn ở trong nhà tù TGT(8/1943)Hồ Chi Minh đưa ra quan niệm nhấn mạnh ý nghĩa của văn hóa: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hoá.”.
- b. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác - Trong quan hệ văn hóa với chính trị: Hồ Chí Minh cho rằng, nước Việt Nam thuộc địa, trước hết phải giải phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc, thiết lập nhà nước của dân, do dân, vì dân. Đó chính là sự giải phóng chính trị để mở đường cho văn hóa phát triển. Tuy nhiên, văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong chính trị, tức là văn hóa phải phục vụ nhiệm vụ chính trị; đồng thời mọi hoạt động của tổ chức và nhà chính trị phải có hàm lượng văn hóa.
- b. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác (tt) - Trong quan hệ với kinh tế, Hồ Chí Minh giải thích văn hóa là một kiến trúc thượng tầng, kinh tế là thuộc về cơ sở hạ tầng, là nền tảng của việc xây dựng văn hóa. Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải đứng trong kinh tế, văn hóa không hoàn toàn phụ thuộc vào kinh tế, mà có vai trò tác động tích cực trở lại kinh tế. Tóm lại, sự phát triển của chinh trị, kinh tế, xã hội, sẽ thúc đẩy văn hóa phát triển; ngược lại, mỗi bước phát triển kinh tế, chính trị, xã hội đều có sự khai sáng của văn hóa.
- b. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác (tt) - Quan hệ văn hoá với xã hội: theo Hồ Chí Minh xã hội thế nào thì văn hóa thế ấy. Văn học nghệ thuật của dân tộc Việt Nam rất phong phú , nhưng chế độ nô lệ của kẻ áp bức, thì văn nghệ cũng bị nô lệ, bị tồi tàn không thể phát triển được. Phải làm cách mạng giải phóng dân tộc, giành chính quyền về tay nhân dân, giải phóng chính trị, giải phóng xã hội, đưa Đảng CSVN lên địa vị cầm quyền, thì mới giải phóng được văn hóa. - Về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại.
- b. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác (tt) + Bản sắc văn hóa dân tộc là những giá trị văn hóa bền vững của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, là thành quả của quá trình lao động, sản xuất, chiến đấu và giao lưu của con người Việt Nam. + Hồ Chí Minh chú trọng chắt lọc tinh hoa văn hóa nhân loại. Theo Người, mục đích tiếp thu văn hóa nhân loại là để làm giàu cho văn hóa Việt Nam, xây dựng văn hóa Việt Nam hợp với tinh thần dân chủ
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò văn hóa a. Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng - Mục tiêu chung của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Cùng với chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa nằm trong mục tiêu đó. - Là quyền sống, quyền sung sướng, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc; khát vọng của nhân dân về các giá trị chân, thiện, mỹ. - Là một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành…
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò văn hóa - Văn hóa là động lực: động lực là cái thúc đẩy làm cho phát triển. Theo Hồ Chí Minh, động lực trong các lĩnh vực văn hóa có thể nhận thức ở các phương diện sau: + Văn hóa chính trị là động lực có ý nghĩa soi đường cho quốc dân đi, lãnh đạo quốc dân thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ.
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò văn hóa + Văn hóa văn nghệ góp phần nâng cao lòng yêu nước, lý tưởng, tình cảm lạc quan cách mạng. + Văn hóa giáo dục là diệt giặc dốt, xóa mù chữ, giúp con người hiểu biết quy luật phát triển của xã hội; đào tạo con người mới, cán bộ mới, nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp cách mạng. + Văn hóa đạo đức lối sống nâng cao phẩm giá, phong cách lành mạnh cho con người, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ. + Văn hóa pháp luật bảo đảm dân chủ, trật tự, kỷ cương, phép nước.
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò văn hóa b. Văn hoá là một mặt trận - Mặt trận văn hóa là cuộc đấu tranh cách mạng trên lĩnh vực văn hóa-tư tưởng. - Nội dung mặt trận văn hóa phong phú, đấu tranh trên các lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống… - Mặt trận văn hóa là cuộc chiến đấu trên lĩnh vực văn hóa, anh chị em nghệ sỹ là chiến sĩ có nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; - Chiến sĩ nghệ thuật phải bám sát cuộc sống thực tiễn, đi vào quần chúng, phê bình nghiêm khắc những thói xấu; phải có những tác phẩm xứng đáng với dân tộc anh hùng và thời đại vẻ vang.
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò văn hóa - Văn nghệ là một - Phải có mặt trận, văn nghệ những tác sĩ là chiến sĩ, tác phẩm văn phẩm văn nghệ là nghệ xứng vũ khí sắc bén - Văn nghệ đáng với trong đấu tranh phải gắn với thời đại mới cách mạng, trong thực tiễn của của đất nước xây dựng xã hội đời sống nhân và của dân mới, con người dân tộc mới.
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò văn hóa c. Văn hoá phục vụ quần chúng nhân dân - Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng hạnh phúc của nhân dân. Tư tưởng văn hóa của Người cũng vì nhân dân, phục vụ nhân dân. Theo Người mọi hoạt động văn hóa phải trở về với cuộc sống thực tại của quần chúng, phản ánh được tư tưởng và khát vọng của quần chúng. - Văn hóa “ từ trong quần chúng ra. Về sâu trong quần chúng” để định hướng giá trị cho quần chúng. - Quần chúng sáng tác rất hay, cung cấp tư liệu quý cho những nhà hoạt động văn hóa và chính họ là những người thẩm định khách quan, trung thực, chính xác các sản phẩm văn nghệ. Nhân dân phải là những người được hưởng thụ các giá trị văn hóa.
- 3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng nền văn hoá mới Tháng 8/1943, Hồ Chí Minh quan tâm xây dựng nền văn hóa Trước CM với 5 nội dung. Xây dựng tâm lý: Tinh thần độc lập tự cường. tháng Tám Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng. 1945 Xây dựng xã hội: Mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân dân. Xây dựng chính trị: dân quyền. Xây dựng kinh tế. Cả dân tộc bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ, Trong kháng Người khẳng định xây dựng nền văn hóa mới có tính chất dân chiến chống tộc, khoa học và đại chúng theo Đề cương văn hóa Viêt Nam TD Pháp của Đảng năm 1943. Trong thời Trong thời kỳ nhân dân miền Bắc quá độ lên chủ nghĩa xã hội, kỳ xây dựng Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng nền văn hóa có nội dung xã CNXH hội chủ nghĩa và tính chất dân tộc.
- II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC 1. Quan điểm vai trò sức mạnh của đạo đức cách mạng a. Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thần của xã hội, của người cách mạng + Đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người, như gốc của cây, ngọn nguồn của sông suối "Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có Sửa đổi lối làm việc nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân"
- 1. Quan điểm vai trò sức mạnh của đạo đức cách mạng - Đạo đức là gốc của người "Đảng ta là một Đảng cách mạng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải + Trong điều kiện Đảng cầm thật sự thấm nhuần quyền, Hồ Chí Minh trăn đạo đức cách mạng, trở với nguy cơ xa rời thật sự cần kiệm liêm cuộc sống, xa rời quần chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta chúng, rơi vào thoái hóa thật trong sạch, phải biến chất của Đảng. Vì xứng đáng là người vậy, Người yêu cầu Đảng lãnh đạo, là người đày phải là đạo đức, là văn tớ thật trung thành của nhân dân" minh.
- a. Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh thần của xã hội, của người cách mạng - Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức trong hành động, lấy hiệu quả thực tế làm thước đo. Do vậy, Người luôn đặt đạo đức bên cạnh tài năng, gắn đức với tài, lời nói đi đôi với việc làm… - Đức và tài phải là những phẩm chất thống nhất của con người. Trong đó, đạo đức là gốc, là nền tảng của người cách mạng. Đạo đức là thước đo lòng cao thượng của con người. - Hồ Chí Minh hết sức quan tâm giáo dục toàn diện cho các em học sinh, sinh viên cả “Đức, Trí, Thể, Mỹ”.
- 1. Quan điểm vai trò sức mạnh của đạo đức cách mạng b. Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội - Sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội là ở những giá trị đạo đức cao đẹp, ở phẩm chất của những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành động của mình, chiến đấu cho lý tưởng xã hội chủ nghĩa thành hiện thực. - Mọi người đều phải thấm nhuần tư tưởng “mình vì mọi người, mọi người vì mình”. - Phong trào cộng sản công nhân quốc tế trở thành lực lượng quyết định vận mệnh của loài người có phần do phẩm chất đạo đức cao quý. - Tấm gương đạo đức và nhân cách cao của Hồ Chí Minh có sức hấp dẫn đối với nhân dân Việt Nam và
- b. Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội (tt) - Tấm gương đạo đức và nhân cách cao đẹp của Hồ Chí Minh có sức hấp dẫn đối với nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới. Tấm gương sáng của Người từ lâu đã là nguồn cỗ vũ động viên tinh thần quan trọng đối với nhân dân Việt Nam và nhân loại tiến bộ đoàn kết đấu tranh vì mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
- 2. Quan điểm về những chuẩn mực của đạo đức cách mạng a. Trung với nước, hiếu với dân Nội dung Trung với nước 1 2 3 Suốt đời Đấu tranh Thực hiện phấn đấu Cho sự Tốt chính Hy sinh vì Phồn Sách của Độc lập, tự Vinh của Đảng, PL Do của TQ TQ Nhà nước
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học