Xem mẫu
- BÀI 6
NỢ NƯỚC NGOÀI VÀ
KHỦNG HOẢNG NỢ NƯỚC NGOÀI
Giảng viên: ThS. Lương Thị Thu Hằng
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
v1.0015105205 1
- TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG
Khủng hoảng nợ của Mexico
Ngày 12/8/1982, chính phủ Mexico tuyên bố quốc gia mất khả năng trả khoản nợ $80 tỷ
cho các ngân hàng quốc tế.
1. Tại sao Mexico phải vay nợ nước ngoài?
2. Khủng hoảng nợ ở Mexico có giống khủng hoảng nợ ở Brazil không?
v1.0015105205 2
- MỤC TIÊU
Trang bị cho sinh viên những kiến thức sau đây:
• Phân biệt nợ nước ngoài với nợ công.
• Chỉ tiêu đo mức độ nợ nước ngoài.
• Hiểu rõ nguồn gốc của khủng hoảng nợ nước ngoài.
• Bài học rút ra từ khủng hoảng nợ.
• Tìm hiểu thực trạng nợ nước ngoài của Việt Nam.
v1.0015105205 3
- NỘI DUNG
Đặc trưng của các nước đang và kém phát triển
Các hình thức thu hút vốn nước ngoài
Nợ nước ngoài
Khủng hoảng nợ nước ngoài
Nợ nước ngoài của Việt Nam
v1.0015105205 4
- 1. ĐẶC TRƯNG CỦA CÁC NƯỚC ĐANG VÀ KÉM PHÁT TRIỂN
1.1. Thị trường tài chính
1.2. Chế độ tỷ giá và kiểm soát tài chính
1.3. Mức độ đa dạng hóa của sản phẩm
1.4. Mức độ lạm phát
v1.0015105205 5
- 1. ĐẶC TRƯNG CỦA CÁC NƯỚC ĐANG VÀ KÉM PHÁT TRIỂN (tiếp theo)
• Nước kém phát triển có thu nhập thấp: thu nhập bình quân
đầu người thấp hơn $750 (theo mức giá năm 1994), chủ yếu
là những nước ở khu vực Châu Phi vùng sa mạc Sahara.
• Nước kém phát triển có thu nhập trung bình: thu nhập bình
quân đầu người từ $750 đến $8.955 (theo mức giá 1994).
• Một số nước được coi là quốc gia có thu nhập trung bình
thấp: Argentina, Brazil, Mexico, và Venezuela.
v1.0015105205 6
- 1.1. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
• Nước kém phát triển có thị trường tài chính phát
triển ở trình độ thấp, không tạo đủ cơ hội đầu tư cho
người tiết kiệm, chịu sự kiểm soát chặt chẽ của
Chính phủ:
Thị trường vốn: thị trường chứng khoán ở giai
đoạn sơ khai.
Vốn cho doanh nghiệp chủ yếu qua thị trường
tiền tệ (hệ thống NHTM).
• NHTM của quốc gia đang phát triển: chủ yếu thuộc
sở hữu nhà nước, hoặc chịu sự kiểm soát chặt chẽ
khi phải duy trì mức lãi suất thực thấp nhằm khuyến
khích đầu tư.
v1.0015105205 7
- 1.1. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
• Lãi suất thực thấp:
Không khuyến khích tiết kiệm.
Cung về vốn không đáp ứng được cầu về vốn.
Khan hiếm tín dụng.
Chính phủ phải can thiệp: phân phối tín dụng.
• Lãi suất thấp:
Nhu cầu tiêu dùng hàng nhập khẩu tăng.
Cán cân thanh toán bị ảnh hưởng.
v1.0015105205 8
- 1.2. CHẾ ĐỘ TỶ GIÁ VÀ KIỂM SOÁT NGOẠI HỐI
• Đồng tiền của nước kém phát triển được gắn cố định với USD, FRF, SDR và được điều
chỉnh theo cơ chế “bò trườn” – Crawling Peg.
• Nước kém phát triển: lạm phát cao, nước mà đồng tiền được gắn: lạm phát thấp.
Khi đồng USD lên giá, đồng nội tệ lên giá theo Cản trở xuất khẩu Hạ thấp khả
năng cạnh tranh thương mại quốc tế của nước kém phát triển.
Nước kém phát triển thường xuyên phá giá nội tệ để tăng sức cạnh tranh.
v1.0015105205 9
- 1.2. CHẾ ĐỘ TỶ GIÁ VÀ KIỂM SOÁT NGOẠI HỐI
• Nước kém phát triển áp dụng biện pháp kiểm soát ngoại hối
chặt chẽ đi đôi với duy trì tỷ giá cố định:
Hạn chế người dân đầu tư ra nước ngoài hạn chế
chuyển đổi nội tệ sang ngoại tệ Chính phủ có thể vay
vốn với lãi suất thấp.
Người dân muốn mua ngoại tệ phải có giấy phép của
Chính phủ, phải bán nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu
cho Chính phủ.
• Nước kém phát triển áp dụng chế độ đa tỷ giá: những giao
dịch khác nhau được áp mức tỷ giá khác nhau:
Nhập hàng hóa thiết yếu, máy móc thiết bị: tỷ giá ưu đãi.
Nhập hàng hóa tiêu dùng, xa xỉ, hàng trong nước sản
xuất được: tỷ giá không ưu đãi.
v1.0015105205 10
- 1.3. MỨC ĐỘ ĐA DẠNG HÓA CỦA SẢN PHẨM
• Tỷ trọng hàng nông sản trong GDP cao.
• Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu nghèo nàn (khoáng
sản và nông sản).
bất lợi nếu mùa màng thất bát,
bất lợi nếu giá hàng hóa xuất khẩu chủ lực
biến động giảm.
v1.0015105205 11
- 1.4. MỨC ĐỘ LẠM PHÁT
• Thị trường vốn kém phát triển.
• Thâm hụt ngân sách:
Chính phủ phát hành tiền thay vì tăng thuế.
Lạm phát.
Thiệt hại cho người nắm giữ tiền.
Giảm giá trị thực nợ của Chính phủ.
• Lạm phát cao:
Chính phủ bù giá bằng cách tăng lương.
Nhập khẩu tăng, xuất khẩu giảm.
Gia tăng thất nghiệp.
Chính phủ tăng chi mở rộng sản xuất khu vực nhà nước để giải quyết thất nghiệp.
Thâm hụt ngân sách.
Phát hành tiền
Lạm phát: cái vòng luẩn quẩn.
v1.0015105205 12
- 1.4. MỨC ĐỘ LẠM PHÁT
v1.0015105205 13
- 2. CÁC HÌNH THỨC THU HÚT VỐN NƯỚC NGOÀI
2.1. Phát hành trái phiếu
2.2. Tín dụng ngân hàng
2.3. Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài
2.4. Nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức
v1.0015105205 14
- 2.1. PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU
• Trái phiếu: lãi suất tùy theo kỳ hạn, phát hành bằng nội tệ hoặc ngoại tệ.
• Trái phiếu có mệnh giá nội tệ: rủi ro lạm phát cao.
• Trái phiếu có mệnh giá ngoại tệ: rủi ro vỡ nợ cao.
v1.0015105205 15
- 2.2. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG
• Nước kém phát triển vay vốn từ ngân hàng thương mại
của các nước phát triển.
Lãi suất: cố định hoặc thả nổi.
Kỳ hạn: ngắn hạn, trung hạn, dài hạn.
• 1970s – 1980s: Tín dụng ngân hàng là nguồn vốn chính.
Hình thức chủ yếu: đồng tài trợ.
Đồng tiền: USD.
Lãi suất: thả nổi, điều chỉnh định kỳ 3 hoặc 6 tháng
theo LIBOR.
v1.0015105205 16
- 2.3. THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
• Các hình thức FDI:
Công ty đa quốc gia mua cổ phần chi phối của các công ty trong nước.
Công ty đa quốc gia tăng vốn cho chi nhánh tại nước kém phát triển.
Thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài tại nước kém phát triển.
• Hình thức doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài được ưa chuộng:
Công ty đa quốc gia vẫn duy trì quyền sở hữu và kiểm soát quá trình kinh doanh.
Vốn chảy vào mang tính dài hạn, thể hiện niềm tin đối với nước nhận đầu tư.
v1.0015105205 17
- 2.4. NGUỒN VỐN HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN CHÍNH THỨC
• Chủ thể hỗ trợ
Chính phủ nước ngoài.
Các tổ chức quốc tế WB, IMF, ADB…
• Đặc điểm
Lãi suất thấp hơn lãi suất thị trường.
Khối lượng vốn lớn.
v1.0015105205 18
- 3. NỢ NƯỚC NGOÀI
3.1. Một số khái niệm cơ bản
3.2. Tác động của nợ nước ngoài
3.3. Chỉ tiêu đo mức độ nợ nước ngoài
v1.0015105205 19
- 3.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
• Nợ nước ngoài
Số dư thực tế của khoản vay.
Do người không cư trú cấp cho người cư trú.
Yêu cầu phải hoàn trả gốc và/hoặc lãi vào một
thời điểm trong tương lai.
• Cơ cấu nợ nước ngoài
Nợ của Chính phủ.
Nợ được Chính phủ bảo lãnh.
Nợ tư nhân không được Chính phủ bảo lãnh.
v1.0015105205 20
nguon tai.lieu . vn
