Xem mẫu
- TRƯỜNG ĐH THỦ DẦU MỘT BÀI GIẢNG SINH LÝ TRẺ EM GV: THÂN THỊ DIỆP NGA
- CHƯƠNG II: HỆ THẦN KINH
- I- SỰ PHÁT TRIỂN CỦA HTK • 1. Cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh • - Chức năng: • + Điều khiển, điều hòa và phối hợp hoạt động của các cơ quan, các hệ cơ quan. • + Đảm bảo sự thống nhất giữa các cơ quan trong cơ thể. • + Đảm bảo sự thống nhất giữa cơ thể với môi trường.
- - Cấu tạo: HỆ THẦN KINH NGƯỜI TK TRUNG ƯƠNG TK NGOẠI BIÊN NÃO BỘ TỦY SỐNG DÂY TK HẠCH TK
- 1.1- Tế bào thần kinh( Nơron) HTK được cấu tạo từ nhiều TBTK(nơron). -Nơron không sinh ra khi sống, 30 tuổi mất ½ số nơron - Nơron là những tế bào được biệt hoá cao thích nghi với chức năng phát sinh và dẫn truyền xung động thần kinh. TBTK vừa là đơn vị cấu trúc vừa là đơn vị chức năng của hệ thần kinh.
- Các tế bào thần kinh có hình dạng, kích thước khác nhau nhưng đều gồm 3 phần: Thân tế bào- Tua gai- sợi trục.
- Cấu tạo tế bào thần kinh( Nơron): Thân tế bào: có thể là hình cầu, hình que, hình tháp, hình sao. -Thân chứa nguyên sinh chất & nhân cũng như các tế bào khác. - Phần thân còn chứa vô số những hạt màu xám chứa nhiều ADN (thông tin di truyền). -Thân tế bào thần kinh tạo nên chất xám nằm ở bên trong tuỷ sống, phần vỏ của bán cầu đại não và tiểu não, một số điểm rải rác dưới vỏ não.
- * Tua gai: là những tua bào tương ngắn và phân nhánh ở gần thân tế bào. Mỗi tế bào có nhiều tua gai.
- •Sợi trục:là một tua bào tương dài. •Đầu tận cùng chia thành nhiều nhánh, mỗi nhánh tận cùng bằng cúc tận cùng. •Sợi trục có chứa chất myelin (là chất có tính cách điện). •Các sợi trục tập trung thành từng bó dây thần kinh, tạo nên chất trắng của hệ thần kinh dẫn truyền xung động thần kinh
- • Các nhánh dài truyền các xung động thần kinh sang các tế bào thần kinh khác. Nhiều nhánh dài họp lại thành các bó dây thần kinh và được bao bọc bởi một lớp vỏ. Có 3 loại dây thần kinh: Dây thần kinh hướng tâm: dẫn truyền các xung động thần kinh từ các bộ phận nhận cảm (tai, mắt, da, lưỡi) vào trung ương thần kinh còn gọi là dây thần kinh cảm giác Dây thần kinh ly tâm: dẫn truyền các xung động thần kinh từ các trung khu thần kinh đến các bộ phận hoạt động của cơ thể (các cơ) còn gọi là các dây thần kinh vận động. Dây thần kinh pha: liên hệ giữa các phần khác nhau của hệ thần kinh và giữa các hệ thần kinh với các cơ quan thụ cảm.
- * Sinap: - Các tế bào thần kinh nối với nhau qua sinap (khớp thần kinh). - Sinap là nơi tiếp xúc giữa nhánh tận cùng của sợi trục tế bào thần kinh trước với đuôi gai hoặc thân của tế bào thần kinh tiếp theo. - Các xung động thần kinh khi qua Sinap bao giờ cũng chỉ dẫn truyền theo một chiều
- b- Sự dẫn truyền xung động thần kinh ở tế bào thần kinh. - Trên sợi trục xung động thần kinh được dẫn truyền theo 2 chiều. + Từ sợi trục tới đuôi gai của chính tế bào ấy (chiều nghịch). + Ở sợi không myelin: Xung động thần kinh được dẫn truyền liên tiếp. +Ở sợi có myelin xung động được dẫn truyền theo lối nhảy cách qua các eo ranvire. +Trong một bó sợi trục, xung động được dẫn truyền riêng trong từng sợi. - Tại synap: Xung động chỉ được dẫn truyền theo chiều thuận: từ cúc qua khe synap tới màng sau synap.
- 1.2. Cấu tạo từng phần và chức năng của hệ thần kinh trung ương
- 1.2.1. Tủy sống a. Cấu tạo: - Nằm trong cột sống dài khoảng 45 cm, hình trụ không đều: phần cổ và lưng phình to, phần cuối thì thon lại (chỗ phình to là nơi xuất phát của các dây thần kinh đi tới tay và chân). - Tuỷ sống còn mang tính chất phân đốt Từ tủy sống có 31 đôi thần kinh đi ra. Mỗi dây thần kinh tủy được tạo nên bởi rễ trước (các sợi hướng tâm) và rễ sau (các sợi li tâm).
- • Tủy sống được bao bọc bởi 3 lớp màng: Ngoài là màng cứng có nhiệm vụ bảo vệ tủy sống, giữa là màng nhện, trong là màng máu có chức năng dinh dưỡng. • Mỗi đoạn tuỷ sống chi phối hoạt động một vùng nhất định của cơ thể. • - Trong tuỷ sống phần chất xám nằm trong là căn cứ thần kinh của phản xạ không điều kiện, chất trắng nằm ngoài tạo nên các đường dẫn truyền nối các căn cứ thần kinh với nhau.
- TỦY SỐNG
- • b. Chức năng • Tủy sống có 3 chức năng: phản xạ, dinh dưỡng và chức năng dẫn truyền xung động thần kinh.
- 1.2.2. Hành tủy • a. Cấu tạo: • nằm phía trên tủy sống dài khoảng 28 cm, có các rãnh như tủy sống, là nơi xuất phát của 8 trong 12 đôi dây thần kinh não (V – XII). Chất xám tập trung lại tạo thành nhân xám, chất trắng xen kẽ nhân xám và tạo thành đường dẫn truyền. • Chất xám của hành tuỷ là các đôi dây TK sọ não, có 12 đôi dây TK sọ não được đánh theo số La mã và nối liền não bộ với các phần của cơ thể. VD: Đôi thứ VII là TK mặt điều khiển hoạt động của cơ mặt, đôi thứ VIII là TK thính giác, đôi thứ V là TK cảm giác,…
- • - Trong hành tuỷ có các trung khu TK như: trung khu hô hấp, tuần hoàn, vận mạch. Các trung khu này điều hành hoạt động dinh dưỡng. • - Giống như tuỷ sống, hành tuỷ được 3 lớp màng bao bọc. • b. Chức năng: Chức năng cơ bản của hành tuỷ là thực hiện các phản xạ thực thể và dinh dưỡng, dẫn truyền hưng phấn thần kinh.
- 1.2.3.TIỂU NÃO a. Cấu tạo: Nằm phía sau hành tủy. Tiểu não ở người là phát triển và hoàn thiện nhất. Tiểu não được hình thành từ thành củ não thất IV và một phần của nó liên hệ mật thiết với nhân của đôi dây TK tiền đình. Tiểu não có cấu tạo hoàn toàn khác với tuỷ sống và hành tuỷ thể hiện qua việc phân bố chất xám và chất trắng: + Chất xám nằm phía ngoài bao bọc các bán cầu tiểu não. Chất xám của tiểu não là tập hợp các nơron được sắp xếp theo từng lớp. + Chất trắng của tiểu não là các đường dẫn TK.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học