Xem mẫu
- Ch−¬ng tr×nh hç trî LNXH
Bμi gi¶ng
Quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ
®iÒu chÕ rõng
Hμ Néi, th¸ng 10 n¨m 2002
- Ch−¬ng tr×nh hç trî LNXH
Bμi gi¶ng
Quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ
®iÒu chÕ rõng
Biªn tËp: B¶o Huy, NguyÔn V¨n Lîi
Nhãm t¸c gi¶:
B¶o Huy, Hoμng V¨n D−ìng, NguyÔn V¨n Lîi, Bïi ViÖt H¶i, L−¬ng V¨n NhuËn, Vò V¨n
Th«ng, §Æng Thu Hμ, Hoμng Xu©n Y, NguyÔn B¸ Ng·i.
Hμ Néi, th¸ng 10 n¨m 2002
2
- Môc lôc
Lý do môc ®Ých m«n häc .......................................................................... 6
Më ®Çu........................................................................................................ 9
Tæng quan vÒ quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ rõng ....................... 10
1 Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng................................................................................ 10
2 Kh¸i niÖm quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ rõng .................................... 12
2.1 Kh¸i niÖm quy ho¹ch l©m nghiÖp.................................................................................. 12
2.2 Kh¸i niÖm ®iÒu chÕ rõng ............................................................................................... 15
2.3 Mèi quan hÖ gi÷a QHLN víi §CR................................................................................ 15
3 Môc ®Ých vμ nhiÖm vô cña QHLN vμ §CR ................................................ 16
3.1 Môc ®Ých nhiÖm vô vμ nguyªn t¾c cña QHLN .............................................................. 16
3.2 Môc ®Ých, nhiÖm vô vμ nguyªn t¾c cña ®iÒu chÕ rõng................................................... 17
4 §èi t−îng cña QHLN vμ §CR .................................................................... 18
5 LÞch sö ph¸t triÓn cña khoa häc quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ rõng... 18
C¬ së kinh tÕ - x· héi - m«i tr−êng cña quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu
chÕ rõng. ......................................................................................................... 20
1 C¸c c¬ së kinh tÕ - x· héi - m«i tr−êng trong qui ho¹ch l©m nghiÖp - ®iÒu
chÕ rõng. .................................................................................................................... 21
1.1 C¬ së x· héi................................................................................................................... 21
1.2 C¬ së kinh tÕ.................................................................................................................. 23
1.3 C¬ së vÒ m«i tr−êng trong qui ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ rõng............................... 26
2 C¸c nguyªn t¾c qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ....................................................... 27
2.1 Nh÷ng vÊn ®Ò cña rõng.................................................................................................. 27
2.2 Nh÷ng nguyªn t¾c vμ tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ®Ó cÊp chøng chØ rõng ........... 29
C¬ së kü thuËt cña quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ rõng .............. 32
1 Thμnh thôc rõng .......................................................................................... 33
1.1 Thμnh thôc tù nhiªn (Thμnh thôc sinh lý)...................................................................... 33
1.2 Thμnh thôc sè l−îng ...................................................................................................... 36
1.3 Thμnh thôc c«ng nghÖ ................................................................................................... 42
1.4 Thμnh thôc t¸i sinh ........................................................................................................ 47
1.5 Thμnh thôc tre nøa, lå «................................................................................................. 47
1.6 Thμnh thôc phßng hé..................................................................................................... 49
1.7 Thμnh thôc ®Æc s¶n........................................................................................................ 49
1.8 Thμnh thôc kinh tÕ (gi¸ trÞ)............................................................................................ 49
øng dông c¸c lo¹i tuæi thμnh thôc trong ®iÒu chÕ rõng ................................................. 50
1.9
2 Tæ chøc thêi gian rõng ................................................................................ 51
2.1 Chu kú ........................................................................................................................... 51
2.2 N¨m håi quy.................................................................................................................. 52
2.3 Lu©n kú ......................................................................................................................... 54
2.4 Lu©n kú khai th¸c rõng tre nøa, lå «:............................................................................. 57
3
- 3 C¸c hÖ thèng ph©n chia rõng....................................................................... 57
3.1 Ph©n chia rõng theo l·nh thæ ......................................................................................... 58
3.2 Ph©n chia rõng theo hiÖn tr¹ng th¶m che....................................................................... 63
3.3 Ph©n chia rõng theo chøc n¨ng...................................................................................... 66
3.4 Ph©n chia rõng theo quyÒn sö dông............................................................................... 69
4 Tæ chøc kh«ng gian rõng ............................................................................ 69
4.1 Chuçi ®iÒu chÕ............................................................................................................... 70
4.2 Coupe t¸c nghiÖp ........................................................................................................... 71
5 Vèn rõng chuÈn vμ ®iÒu chØnh s¶n l−îng rõng ........................................... 77
5.1 S¶n l−îng æn ®Þnh.......................................................................................................... 77
5.2 Vèn s¶n xuÊt chuÈn ....................................................................................................... 78
5.3 §iÒu chØnh s¶n l−îng rõng ............................................................................................ 94
Néi dung vμ ph−¬ng ph¸p qui ho¹ch l©m nghiÖp .............................. 111
1 Néi dung c¬ b¶n cña qui ho¹ch l©m nghiÖp ë c¸c ®èi t−îng, cÊp kh¸c nhau .
.................................................................................................................. 112
1.1 Qui ho¹ch l©m nghiÖp cho c¸c cÊp qu¶n lý l·nh thæ ................................................... 112
1.2 Qui ho¹ch cho c¸c cÊp qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ................................................... 114
2 Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong quy ho¹ch l©m nghiÖp .................................. 115
2.1 TiÕp cËn cã sù tham gia lμ c¬ së cho quy ho¹ch l©m nghiÖp ....................................... 115
2.2 Qu¶n lý th«ng tin vμ c¬ së d÷ liÖu trong c«ng t¸c qui ho¹ch l©m nghiÖp .................... 117
3 Ph©n tÝch t×nh h×nh .................................................................................... 117
3.1 §iÒu tra ®iÒu kiÖn tù nhiªn .......................................................................................... 118
3.2 §iÒu tra ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ................................................................................. 118
3.3 T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh tr−íc kia vμ hiÖn nay .................................................. 120
3.4 Thèng kª tμi nguyªn rõng............................................................................................ 121
3.5 §iÒu tra chuyªn ®Ò ...................................................................................................... 125
4 Ph©n tÝch chiÕn l−îc .................................................................................. 126
5 X¸c ®Þnh ph−¬ng h−íng, môc ®Ých, môc tiªu nhiÖm vô qu¶n lý tμi nguyªn
rõng .................................................................................................................. 126
6 Qui ho¹ch s¶n xuÊt l©m nghiÖp................................................................. 126
6.1 Qui ho¹ch ph©n chia ®Êt ®ai ........................................................................................ 126
6.2 Qui ho¹ch c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kinh doanh rõng...................................................... 127
6.3 Sù tham gia cña ng−êi d©n trong quy ho¹ch sö dông rõng vμ ®Êt l©m nghiÖp ............. 129
7 LËp kÕ ho¹ch ............................................................................................. 132
8 Tæ chøc bé m¸y......................................................................................... 133
9 X©y dùng ph−¬ng ¸n qui ho¹ch ................................................................ 135
10 ThÈm ®Þnh ph−¬ng ¸n quy ho¹ch.............................................................. 137
11 Thùc hiÖn vμ gi¸m s¸t ph−¬ng ¸n.............................................................. 137
12 §¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n .................................................................................. 138
X©y dùng ph−¬ng ¸n vμ tæ chøc ®iÒu chÕ rõng.................................. 139
1 Néi dung c¬ b¶n x©y dùng ph−¬ng ¸n ®iÒu chÕ rõng................................ 140
1.1 §iÒu tra ®¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh tù nhiªn, kinh tÕ x· héi cña khu vùc............................ 140
4
- 1.2 X¸c ®Þnh môc tiªu ®iÒu chÕ rõng................................................................................. 141
1.3 X¸c ®Þnh giai ®o¹n, kú h¹n ®iÒu chÕ........................................................................... 142
1.4 ThiÕt kÕ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh cho tõng chuçi ®iÒu chÕ rõng ...................... 143
1.5 Bè trÝ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c .............................................................................. 148
1.6 LËp kÕ ho¹ch ®iÒu chÕ rõng......................................................................................... 148
1.7 Dù to¸n ®Çu t− x©y dùng, lao ®éng, tμi chÝnh vμ hiÖu qu¶.......................................... 149
1.8 ThÈm ®Þnh hiÖu qu¶ cña ph−¬ng ¸n............................................................................. 149
2 TiÕn tr×nh vμ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong lËp kÕ ho¹ch ®iÒu chÕ rõng...... 150
3 Thμnh qu¶ cña lËp ph−¬ng ¸n ®iÒu chÕ rõng............................................. 152
3.1 C¸c b¶n ®å:.................................................................................................................. 152
3.2 V¨n b¶n ph−¬ng ¸n ®iÒu chÕ rõng ............................................................................... 153
4 Tæ chøc thùc thi, gi¸m s¸t vμ ®¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n ®iÒu chÕ rõng ............. 156
Tμi liÖu tham kh¶o ................................................................................. 158
Danh s¸ch tμi liÖu ®äc thªm cña sinh viªn ......................................... 161
5
- lý do môc ®Ých m«n häc
Lý do ph¸t triÓn m«n häc Quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ §iÒu chÕ rõng
N¨m tr−êng ®¹i häc ®ang gi¶ng d¹y m«n häc quy ho¹nh l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ
rõng ®Òu nhËn thÊy cã nhu cÇu c¶i tiÕn ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o m«n häc, v× c¸c lý do:
• Cã sù thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch l©m nghiÖp vμ c¸ch tiÕp cËn qu¶n lý tμi nguyªn
rõng, ®ßi hái ng−êi qu¶n lý rõng ph¶i thay ®æi kiÕn thøc, kü n¨ng , th¸i ®é ®Ó
®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã.
• Tõng b−íc ®−a tiÕn bé kü thuËt vμo ®μo t¹o ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tμi
nguyªn rõng h−íng tíi trang bÞ cho ng−êi häc c¸c nguyªn t¾c còng nh− gi¶i
ph¸p ®Ó tæ chøc qu¶n lý tμi nguyªn rõng theo h−íng bÒn v÷ng vÒ 3 mÆt kinh
tÕ – x· héi – m«i tr−êng
• Héi nhËp vμo viÖc ®μo t¹o qu¶n lý rõng bÒn v÷ng trong khu vùc.
VÞ trÝ m«n häc Quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ §iÒu chÕ rõng trong
ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o kü s− l©m nghiÖp:
• §−îc gi¶ng d¹y ë häc kú VII - VIII trong ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o kü s− l©m
nghiÖp.
• Liªn quan chÆt chÏ c¸c m«n: L©m sinh häc, §iÒu tra rõng, Qu¶n lý b¶o vÖ
rõng, L©m nghiÖp x· héi ®¹i c−¬ng, Qu¶n lý dù ¸n l©m nghiÖp x· héi.
• Tæng sè tiÕt: 60 - 75 tiÕt, ch−a bao gåm phÇn thùc tËp gi¸o tr×nh ë hiÖn
tr−êng 03 tuÇn cïng víi m«n ®iÒu tra rõng.
Môc ®Ých cña m«n häc
Nh»m trang bÞ cho sinh viªn l©m nghiÖp:
• KiÕn thøc, kü n¨ng, th¸i ®é cÇn thiÕt trong l·nh vùc QHLN -§CR ®Ó gãp
phÇn qu¶n lý sö dông tμi nguyªn rõng theo h−íng bÒn v÷ng.
• Kh¶ n¨ng chñ ®éng phèi hîp víi c¸c bªn liªn quan trong x©y dùng, tæ chøc
thùc thi, gi¸m s¸t vμ ®¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n QHLN - §CR phï hîp víi chÝnh
s¸ch l©m nghiÖp vμ yªu cÇu cña x· héi.
• Ph−¬ng ph¸p luËn trong tæ chøc thùc hiÖn QHLN - §CR ë c¸c ®èi t−îng, cÊp
qu¶n lý tμi nguyªn rõng kh¸c nhau.
6
- Khung ch−¬ng tr×nh tæng quan tßan m«n häc
Ch−¬ng Môc tiªu Néi dung Ph−¬ng ph¸p VËt liÖu Thêi
(Sau khi häc xong m«n häc, sinh viªn cã kh¶ gian
n¨ng)
1. Tæng quan vÒ QHLN - Kh¸i niÖm QHLN & §CR Tr×nh bμy Tμi liÖu ph¸t tay
+ Tr×nh bμy c¸c kh¸i niÖm, QHLN vμ §CR. 5
& §CR
- Môc ®Ých & nhiÖm vô cña QHLN vμ §CR §éng n·o PhiÕu mμu
+ Tr×nh bμy môc ®Ých, nhiÖm vô vμ c¸c
nguyªn t¾c trong QHLN vμ §CR.
- §èi t−îng cña QHLN vμ §CR B¶ng ghim
+ Tr×nh bμy lÞch sö ph¸t triÓn QHLN vμ §CR
- LÞch sö ph¸t triÓn khoa häc QHLN - §CR
trong vμ ngoμi n−íc
+ Gi¶i thÝch ®−îc vÞ trÝ ý nghÜa cña c¸c c¬ së - C¸c c¬ së KT- XH - MT trong QHLN - §CR DiÔn gi¶ng Tμi liÖu ph¸t tay 10
2. C¬ së KtÕ - x· héi -
kinh tÕ x· héi trong QHLN-§CR - C¸c nguyªn t¾c qu¶n lý rõng bÒn v÷ng N·o c«ng
m«i tr−êng cña QHLN
& §CR
+ Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a 3 mÆt KT-XH-
MT trong QHLN-§CR
+ Tr×nh bμy ®−îc c¸c nguyªn t¾c vμ tiªu
chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng trong QH§CR
+ Tr×nh bμy kh¸i niÖm vμ c¸ch x¸c ®Þnh c¸c - Thμnh thôc rõng DiÔn gi¶ng Bμi giao nhiÖm vô, 25
3. C¬ së kü thuËt cña
lo¹i thμnh thôc rõng vμ tæ chøc thêi gian - Tæ chøc thêi gian rõng Bμi tËp tμi liÖu ph¸t tay
QHLN & §CR
rõng. - C¸c hÖ thèng ph©n chia rõng N·o c«ng
- Tæ chøc kh«ng gian rõng
+ Tr×nh bμy vμ ¸p dông ®−îc c¸c hÖ thèng - Vèn s¶n xuÊt chuÈn vμ ®iÒu chØnh s¶n l−îng
ph©n chia rõng vμ tæ chøc kh«ng gian rõng.
+ Sö dông ®−îc c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu chØnh
s¶n l−îng rõng
+ Tr×nh bμy ®−îc c¸c néi dông QHLN cho - Néi dung c¬ b¶n QHLN ë c¸c ®èi t−îng/ cÊp kh¸c DiÔn gi¶ng, Bμi giao nhiÖm vô, 20
4. Néi dung, ph−¬ng
c¸c ®èi t−îng (cô thÓ). nhau. Bμi tËp lín Tμi liÖu ph¸t tay vÒ
ph¸p QHLN
- Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong x©y dùng ph−¬ng ¸n Th¶o luËn nhãm ph−¬ng ¸n quy
+ Lùa chän ®−îc ph−¬ng ph¸p thÝch hîp QHLN. N·o c«ng ho¹ch rõng
trong x©y dùng ph−¬ng ¸n QHLN. - Ph©n tÝch t×nh h×nh
- Ph©n tÝch chiÕn l−îc
+ Chñ ®éng phèi hîp víi c¸c bªn liªn quan - X¸c ®inh ph−¬ng h−íng, môc ®Ých, môc tiªu nhiÖm
x©y dùng vμ tæ chøc thùc hiÖn ®−îc phu¬ng vô qu¶n lý tμi nguyªn rõng
¸n QHLN. - Quy ho¹ch s¶n xuÊt l©m nghiÖp
- LËp kÕ ho¹ch
- Tæ chøc bé m¸y
7
- Ch−¬ng Môc tiªu Néi dung Ph−¬ng ph¸p VËt liÖu Thêi
(Sau khi häc xong m«n häc, sinh viªn cã kh¶ gian
n¨ng)
- X©y dùng ph−¬ng ¸n quy ho¹ch
- Th©m ®Þnh ph−¬ng ¸n
- Thùc hiÖn vμ gi¸m s¸t
- §¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n
5. X©y dùng ph−¬ng ¸n + Tr×nh bμy c¸c néi dung c¬ b¶n lËp ph−¬ng - Néi dung x©y dùng ph−¬ng ¸n §CR Tr×nh bμy Bμi giao nhiÖm vô 15
vμ tæ chøc ®iÒu chÕ ¸n §CR
- TiÕn tr×nh vμ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong lËp kÕ Bμi tËp t×nh huèng Tμi liÖu ph¸t tay
rõng
+ Lùa chän c¸c ph−¬ng ph¸p/c«ng cô tiÕp ho¹ch §CR Ph−¬ng ¸n §CR
Th¶o luËn nhãm
cËn thÝch hîp ®Ó lËp kÕ ho¹ch §CR
- Thμnh qu¶ cña lËp ph−¬ng ¸n §CR
+ X©y dùng ®−îc ph−¬ng ¸n §CR kh¶ thi
- Tæ chøc thùc thi, gi¸m s¸t vμ ®¸nh gi¸ ®iÒu chÕ
+ Tæ chøc thùc hiÖn vμ ®¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n rõng
®iÒu chÕ rõng
8
- më ®Çu
M«n häc Quy ho¹ch l©m nghiÖp (QHLN) vμ §iÒu chÕ rõng (§CR) lμ mét m«n häc
quan träng trong chuyªn ngμnh ®μo t¹o kü s− l©m sinh. M«n nμy nh»m cung cÊp cho
sinh viªn c¸c kiÕn thøc vμ kü n¨ng vÒ x©y dùng, tæ chøc thùc thi ph−¬ng ¸n quy ho¹ch
l©m nghiÖp; tæ chøc rõng theo kh«ng gian vμ thêi gian cña lu©n kú, chu kú khÐp kÝn
nh»m cã thÓ thu ®−îc s¶n l−îng l©m s¶n liªn tôc vμ c¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng vμo rõng
nh»m n©ng cao s¶n l−îng, lîi dông tèt tiÒm n¨ng lËp ®Þa - ®−îc gäi lμ ph−¬ng ¸n ®iÒu
chÕ rõng. C¶ hai ®Òu nh»m vμo môc ®Ých qu¶n lý rõng bÒn v÷ng. Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng
lμ ph−¬ng thøc qu¶n lý tμi nguyªn rõng ®¹t ®−îc sù bÒn v÷ng c¶ ba khÝa c¹nh: sinh th¸i-
m«i tr−êng, kinh tÕ vμ v¨n hãa x· héi.
Môc tiªu vμ néi dung gi¶ng d¹y tr−íc ®©y nh»m ®¸p øng nhu cÇu trang bÞ cho sinh
viªn c¸ch tæ chøc quy ho¹ch vμ ®iÒu chÕ rõng theo h−íng s¶n xuÊt l©m nghiÖp dùa vμo
khai th¸c gç lμm chÝnh vμ quy m« qu¶n lý tËp trung ë cÊp l©m truêng, huyÖn x·. Tuy
nhiªn trong gÇn mét thËp kü trë l¹i ®©y, chÝnh phñ ViÖt Nam ®· cã chÝnh s¸ch chuyÓn
h−íng tõ nÒn l©m nghiÖp truyÒn thèng lÊy khai th¸c gç lμm chÝnh sang l©m nghiÖp x·
héi, céng ®ång; viÖc sö dông tμi nguyªn cÇn ®−îc xem xÐt toμn diÖn dùa trªn kiÕn thøc
– kinh nghiÖm cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng. §· cã sù thay ®æi quan träng trong ph©n cÊp
qu¶n lý tμi nguyªn rõng, ®Êt rõng; chÝnh phñ ®· vμ ®ang tiÕn hμnh giao ®Êt giao rõng
cho ng−êi d©n, céng ®ång qu¶n lý kinh doanh. Víi sù thay ®æi lín nh− vËy ®ßi hái cã sù
thay ®æi trong c¸ch tiÕp cËn ®Ó qu¶n lý tμi nguyªn, ®ã lμ sù tham gia cña nhiÒu thμnh
phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lμ ng−êi d©n trong qu¶n lý kinh doanh rõng. Nh− vËy viÖc qu¶n lý
rõng ngμy nay ®· cã thay ®æi vÒ quy m« (cã thÓ víi diÖn tÝch lín tõ 10.000 – 20.000ha
cña l©m tr−êng hoÆc chØ 10-20ha cña n«ng hé) vμ ®èi t−îng (cã thÓ lμ l©m tr−êng, c«ng
ty, trang tr¹i hoÆc céng ®ång, n«ng hé...).
Môc ®Ých cña qu¶n lý rõng kh«ng thay ®æi, ®ã lμ qu¶n lý bÒn v÷ng ®−îc nguån tμi
nguyªn rõng, nh−ng c¸c ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong lËp kÕ ho¹ch vμ thùc thi, gi¸m s¸t,
®¸nh gi¸ cÇn cã c¶i tiÕn ®Ó cã thÓ b¶o ®¶m ph−¬ng ¸n quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ
rõng cã tÝnh thùc tÕ, ®¸p øng ®−îc lîi Ých vμ nguyÖn väng cña c¸c bªn liªn quan vμ gãp
phÇn n©ng cao ®êi sèng kinh tÕ v¨n hãa cña ng−êi d©n sèng trong vμ gÇn rõng, gãp phÇn
qu¶n lý rõng theo h−íng bÒn v÷ng, cã chÊt l−îng cao.
9
- Ch−¬ng 1
Tæng quan vÒ quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ
rõng
Môc ®Ých
Trang bÞ cho sinh viªn nh÷ng hiÓu biÕt tæng qu¸t vμ bøc tranh vÒ ph¸t triÓn quy
ho¹ch l©m nghiÖp (QHLN) vμ ®iÒu chÕ rõng (§CR) trong n−íc vμ trªn thÕ giíi, lý do
h×nh thμnh khoa häc quy ho¹ch vμ ®iÒu chÕ rõng, c¸c b−íc ph¸t triÓn cña nã.
Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n sÏ ®−îc th¶o luËn gióp cho sinh viªn b¾t ®Çu tiÕp cËn víi
m«n khoa häc qñan lý tμi nguyªn rõng bao hμm nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau nh− kinh tÕ,
s¶n l−îng, x· héi, sö dông bÒn v÷ng tμi nguyªn, m«i tr−êng.
Khung ch−¬ng tr×nh tæng quan toμn ch−¬ng:
Môc tiªu Néi dung Ph−¬ng ph¸p VËt liÖu Thêi
gian
(Sau khi häc xong,sinh
(tiÕt)
viªn cã kh¶ n¨ng)
Tr×nh bμy c¸c kh¸i Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng Tr×nh bμy Tμi liÖu 5
niÖm QHLN vμ §CR. ph¸t tay
Kh¸i niÖm QHLN & §CR §éng n·o
Tr×nh bμy môc ®Ých, PhiÕu
Môc ®Ých & nhiÖm vô cña
nhiÖm vô vμ c¸c mμu
QHLN vμ §CR
nguyªn t¾c trong
B¶ng
QHLN vμ §CR. §èi t−îng cña QHLN vμ
ghim
§CR
Tr×nh bμy lÞch sö ph¸t
triÓn QHLN vμ §CR LÞch sö ph¸t triÓn khoa häc
trong vμ ngoμi n−íc QHLN - §CR
1 Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng
Quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ rõng ®Òu nh»m môc ®Ých ®Þnh h−íng vμ gãp
phÇn cho qu¶n lý rõng bÒn v÷ng, hay cßn gäi lμ qu¶n lý rõng cã chÊt l−îng.
Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng lμ thùc hiÖn triÖt ®Ó vμ ®ång bé hÖ thèng c¸c hμnh ®éng
nh»m kh«ng ngõng ph¸t huy víi hiÖu qu¶ cao, æn ®Þnh liªn tôc nh÷ng t¸c dông vμ lîi Ých
cña rõng trªn c¸c lÜnh vùc vÒ m«i tr−êng, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi trong hiÖn t¹i vμ t−¬ng
lai.
C¸c ph−¬ng thøc qu¶n lý rõng truyÒn thèng, dùa trªn khai th¸c gç lμ chÝnh vμ t¸ch
vai trß con ng−êi còng nh− c¸c bªn liªn quan ®· béc lé nhiÒu nh−îc ®iÓm, diÖn tÝch rõng
bÞ thu hÑp nhanh ®ång thêi víi nã lμ c¸c khu rõng cã chÊt l−îng ngμy cμng kÐm. Thu hót
c¸c bªn cã liªn quan vμo tiÕn tr×nh lËp kÕ ho¹ch vμ thùc thi qu¶n lý rõng, ®Æc biÖt lμ c¸c
céng ®ång sèng trong vμ gÇn rõng, cã ®êi sèng phô thuéc vμo rõng lμ ®iÒu quan träng
trong x©y dùng mét chiÕn l−îc qu¶n lý rõng bÒn v÷ng, chia sÎ lîi Ých víi c¸c bªn. §Ó
qu¶n lý rõng bÒn v÷ng, cã 03 nguyªn t¾c c¬ b¶n cÇn ®−îc l−u ý, ®ã lμ:
10
- • BÒn v÷ng vÒ m«i tr−êng: C¸c hÖ sinh th¸i rõng cÇn cã ®ñ kh¶ n¨ng hç trî
cho nhu cÇu søc khoÎ con ng−êi, duy tr× ®−îc s¶n l−îng æn ®Þnh, cã kh¶
n¨ng phôc håi th«ng qua t¸i sinh; ®iÒu nμy yªu cÇu qu¶n lý rõng cÇn t«n
träng vμ x©y dùng trªn c¬ së c¸c quy luËt tù nhiªn.
• BÒn v÷ng vÒ x· héi: §iÒu nμy ph¶n ¶nh mèi liªn hÖ gi÷a ph¸t triÓn vμ c¸c
tiªu chuÈn x· héi trong sö dông rõng; ho¹t ®éng qu¶n lý rõng tèt nÕu nã b¶o
®¶m cho viÖc ph¸t triÓn c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña x· héi mét c¸ch bÒn v÷ng.
• BÒn v÷ng vÒ kinh tÕ: §iÒu nμy yªu cÇu c¸c lîi Ých kinh tÕ cÇn ®−îc c©n b»ng
gi÷a c¸c nhãm qu¶n lý vμ sö dông; c©n ®èi gi÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ víi c¸c nhu
cÇu m«i tr−êng, x· héi.
Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ®−îc dùa trªn ba nguyªn t¾c c¨n b¶n theo s¬ ®å sau:
BÒn v÷ng vÒ m«i
tr−êng
Qu¶n
lý
BÒn v÷ng BÒn
rõng
vÒ x· héi v÷ng
bÒn
vÒ kinh
v÷ng
tÕ
H×nh 1.1. Ba nguyªn t¾c qu¶n lý rõng bÒn v÷ng
Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ph¶i bao gåm c¸c khÝa c¹nh sau (Christopher Upton &
Stephen Bass, 1996):
- Thùc hiÖn c¸c môc tiªu vÒ m«i tr−êng nh− lμ b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, chÊt
l−îng nguån n−íc, ®iÒu hßa khÝ hËu.
- Thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ nh− nu«i d−ìng s¶n l−îng gç vμ c¸c gi¸ trÞ
cña vèn rõng
- Thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi nh− ®¸p øng nhu cÇu sinh kÕ, b¶o tån v¨n hãa
vμ hÖ thèng kiÕn thøc cña nguêi d©n sèng phô thuéc vμo rõng
- C©n b»ng gi÷a nhu cÇu cña thÕ hÖ h«m nay víi thÕ hÖ t−¬ng lai
11
- - C©n b»ng gi÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ víi m«i tr−êng nh»m n©ng cao c¸c t¸c ®éng
tÝch cùc vμ gi¶m thiÓu t¸c ®éng tiªu cùc.
- Lu«n c¶i tiÕn vμ chó träng tiÕn tr×nh gi¸m s¸t vμ häc tËp tõ hiÖn tr−êng.
- B¶o ®¶m sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan trong tiÕn tr×nh ra quyÕt ®Þnh.
- Cung cÊp th«ng tin cho c¸c bªn liªn quan vμ nh÷ng ng−êi quan t©m.
- Hç trî vÒ chÝnh s¸ch cã tÝnh dμi h¹n vμ æn ®Þnh vÒ tμi chÝnh ®Ó qu¶n lý rõng
bÒn v÷ng.
2 Kh¸i niÖm quy ho¹ch l©m nghiÖp vμ ®iÒu chÕ rõng
2.1 Kh¸i niÖm quy ho¹ch l©m nghiÖp
DiÖn tÝch nμo sÏ ®−îc coi lμ ®Êt l©m nghiÖp? vμ víi tõng kiÓu d¹ng ®Êt, rõng kh¸c
nhau th× lo¹i nμo sÏ phôc vô cho môc tiªu phßng hé hoÆc b¶o tån, lo¹i nμo cÇn ®−a vμo
s¶n xuÊt? Lμm thÕ nμo chóng ta cã thÓ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng
víi c¸c s¶n phÈm rõng ®ång thêi víi viÖc thùc hiÖn s¶n xuÊt gç? HÖ thèng quy ho¹ch
rõng nμo lμ tèt nhÊt
®èi víi tõng khu vùc
vμ c¸c gi¶i ph¸p g× lμ
cÇn thiÕt ®Ó thùc
hiÖn nã? HÖ thèng
quy ho¹ch ®−îc ®Ò
xuÊt lμ bÒn v÷ng?
§Ó tr¶ lêi c¸c
c©u hái trªn vμ ra c¸c
quyÕt ®Þnh thÝch hîp
®ßi hái ph¶i cã quy
ho¹ch l©m nghiÖp,
chóng cã quan hÖ
mËt thiÕt víi c¸c vÊn
®Ò nªu trªn.
Quy ho¹ch bao
gåm viÖc lËp kÕ
ho¹ch vμ qu¶n lý kÕ
ho¹ch ®ã; lËp kÕ
ho¹ch lμ viÖc ®iÒu
tra kh¶o s¸t vμ ph©n
tÝch c¸c t×nh h×nh
hiÖn t¹i vμ x¸c ®Þnh
c¸c nhu cÇu trong
t−¬ng lai ®Ó lËp kÕ
ho¹ch hμnh ®éng
B¶n ®å quy ho¹ch tæng thÓ
nh»m ®¸p øng c¸c
nhu cÇu ®ã; vμ qu¶n
lý lμ thiÕt lËp c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc thi c¸c ho¹t ®éng.
12
- Quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m nghiÖp ®−îc thùc hiÖn ë c¸c cÊp kh¸c nhau tõ cÊp toμn
cÇu cho ®Õn cÊp th«n bu«n hoÆc trang tr¹i.
• CÊp toμn cÇu hoÆc khu vùc: Nh»m x©y dùng mét chiÕn l−îc sö dông tμi
nguyªn rõng ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c tæ chøc quèc tÕ vμ c¸c chÝnh phñ, nã
®−îc xem lμ c¬ së ®Ó h−íng dÉn lËp kÕ ho¹ch toμn cÇu, khu vùc. C¸c lÜnh
vùc −u tiªn vμ c¸c h−íng dÉn trong Ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng rõng nhiÖt ®íi lμ
mét vÝ dô.
• CÊp quèc gia hoÆc cÊp tØnh: §©y lμ cÊp chñ yÕu ®Ó ®−a c¸c chÝnh s¸ch
quèc gia. CÊp quy ho¹ch nμy sÏ ®−a c¸c −u tiªn bao gåm viÖc ph©n bæ nguån
tμi nguyªn vμ c¸c −u tiªn ph¸t triÓn gi÷a c¸c khu vùc còng nh− lμ c¸c vÊn ®Ò
cÇn thiÕt liªn quan ®Õn c¬ së luËt ph¸p vμ chÝnh s¸ch l©m nghiÖp (FAO,
1987). ViÖc lËp kÕ ho¹ch dùa trªn b¶n ®å tû lÖ tõ 1:1,000,000 ®Õn 1:250,000.
Trong c¸c quèc gia cã diÖn tÝch réng th× quy ho¹ch cÊp tØnh sÏ lμ n¬i ®−a ra
c¸c −u tiªn vμ chÝnh s¸ch l©m nghiÖp.
• CÊp huyÖn, dù ¸n hoÆc vïng ®Çu nguån: CÊp huyÖn hoÆc c¸c khu vùc
®−îc x¸c lËp dù ¸n lμ n¬i tiÕn hμnh lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn l©m nghiÖp. §−a
ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ph©n bæ ®Êt gi÷a l©m nghiÖp vμ c¸c sö dông kh¸c vμ c¸c
kiÓu qu¶n lý rõng. Tû lÖ b¶n ®å ®Ó lËp kÕ ho¹ch tõ 1:100,000 ®Õn 1:20,000,
tr−êng hîp ®Æc biÖt lμ 1:50,000. Qu¶n lý ®Çu nguån lμ mét kiÓu d¹ng qu¶n lý
ë cÊp huyÖn trong ®ã kÕ ho¹ch ®a môc tiªu ®−îc lËp vμ tËp trung vμo viÖc
®iÒu khiÓn dßng ch¶y vμ xãi mßn ®Êt (FAO 1977, 1985 - 1990)
• CÊp th«n bu«n/lμng hoÆc c¸c tiÓu khu rõng: §©y lμ cÊp thùc thi kÕ ho¹ch
vμ ®iÒu hμnh qu¶n lý theo tõng ngμy bao gåm c¸c ho¹t ®éng thiÕt lËp c¸c gi¶i
ph¸p l©m sinh, khai th¸c rõng, vv... Nh÷ng chØnh söa chi tiÕt cho kÕ ho¹ch sö
dông ®Êt ®−îc thùc hiÖn. Mét b¶n ®å lμm c¬ së cho lËp kÕ ho¹ch vμ ghi chÐp
c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý lμ b¾t buét ph¶i cã, tû lÖ tõ 1:20,000 ®Õn 1:10,000.
C¸c t¸c ®éng gi÷a c¸c cÊp lËp kÕ ho¹ch cÇn thùc hiÖn theo hai chiÒu. Trong lËp kÕ
ho¹ch theo nhiÒu cÊp qu¶n lý, cÇn cã sù ph©n cÊp ph©n quyÒn trong viÖc ra quyÕt ®Þnh.
13
- H×nh 1.1: S¬ ®å c¸c cÊp quy ho¹ch l©m nghiÖp
Quy ho¹ch l©m nghiÖp liªn quan rÊt nhiÒu ®Õn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c
ngμnh kh¸c vμ nã ®−îc ®Æt trong bèi c¶nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng, khu vùc
còng nh− nhu cÇu cña tõng ®Þa ph−¬ng, do ®ã ph−¬ng ¸n quy ho¹ch cÇn xem xÐt mèi
quan hÖ nμy, ®Æc biÖt lμ xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ. HiÖn nay chóng ta ®· cã nhiÒu thay ®æi
trong c¸ch tiÕp cËn trong x©y dùng ph−¬ng ¸n quy ho¹ch, thay v× c¸c quy ho¹ch th−êng
do mét nhãm chuyªn gia x©y dùng trªn c¬ së c¸c luËn cø khoa häc vÒ rõng, ®Êt, ... vμ
th−êng bá quªn mèi quan hÖ víi c− d©n t¹i chæ, chóng ta ®· tõng b−íc tæ chøc quy
ho¹ch ë c¸c cÊp x· víi sù tham gia cña nhiÒu bªn liªn quan.
§ång thêi lμ viÖc thay ®æi quyÒn qu¶n lý sö dông tμi nguyªn rõng, tr−íc ®©y chñ
yÕu s¶n xuÊt l©m nghiÖp do l©m tr−êng quèc doanh ®¶m nhiÖm, th× nay thμnh phÇn nμy
®a d¹ng h¬n rÊt nhiÒu, tõ hé gia ®×nh ®Õn céng ®ång, c¸c c«ng ty t− nh©n, ®Þa ph−¬ng ...
®ßi hái ph¶i cã c¸ch tiÕp cËn thÝch hîp ®Ó quy ho¹ch nh»m b¶o ®¶m tÝnh thùc tiÔn còng
nh− hiÖu qu¶ cña ph−¬ng ¸n còng nh− ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña x· héi ®èi víi l©m
nghiÖp – kh«ng chØ gç mμ cßn c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng, t¹o viÖc lμm, b¶o tån ®a d¹ng
sinh häc vμ m«i tr−êng.
14
- 2.2 Kh¸i niÖm ®iÒu chÕ rõng
Khoa häc vÒ ®iÒu chÕ rõng ®· xuÊt hiÖn tõ l©u vμ h×nh thμnh vμo cuèi thÕ kû 18 ë
c¸c n−íc ph−¬ng t©y. ë mçi n−íc, tïy theo quan ®iÓm, gãc ®é kinh doanh lîi dông rõng
vμ tr×nh ®é kü thuËt nªn ®Þnh nghÜa ®iÒu chÕ rõng cã kh¸c nhau.
§Þnh nghÜa tæng qu¸t theo GS. Rucareanu: “§iÒu chÕ rõng lμ khoa häc vμ thùc tiÔn
vÒ tæ chøc rõng phï hîp víi nhiÖm vô qu¶n lý kinh doanh rõng”. Trong ®Þnh nghÜa nμy
tæ chøc rõng cã nghÜa lμ Ên ®Þnh cho nã mét chÕ ®é, mét c¬ cÊu cô thÓ vÒ cÊu tróc, ®iÒu
chÕ rõng ë ®©y chÝnh lμ tæ chøc s¶n xuÊt sinh vËt häc rõng. §èi t−îng cña ®iÒu chÕ rõng
lμ nh÷ng l« rõng
cô thÓ, cã cïng
biÖn ph¸p kinh
doanh.
§iÒu chÕ rõng §iÒu tra tμi nguyªn
B¶n ®å hiÖn tr¹ng rõng
§¸nh gi¸ n«ng
lμ mét m«n khoa th«n, kinh tÕ x·
héi
häc mang tÝnh øng
X¸c ®Þnh môc
dông cña viÖc tæ §¸nh tiªu ®iÒu chÕ
rõng
gi¸ hiÖn
chøc rõng. Nã dùa
tr¹ng Gi¶i
trªn c¬ së quy luËt
ph¸p LNXH
ph¸t triÓn sinh häc
cña quÇn thÓ rõng
Gi¶i ph¸p
§¸nh
®Ó khai th¸c, nu«i l©m sinh
gi¸ hiÖu LËp
d−ìng, b¶o vÖ, ph−¬ng ¸n
qu¶ Chu tr×nh
phôc håi t¸i sinh KÕ ho¹ch ®iÒu
®iÒu chÕ
®iÒu chÕ chÕ
rõng
rõng... t¸c ®éng B¶n ®å ®iÒu chÕ
rõng
®óng h−íng vμo Dù to¸n kinh phÝ
rõng ®Ó rõng lu«n HiÖu qu¶
ph¸t triÓn ®i lªn,
dÉn d¾t rõng ®i ®Õn ThÈm
®Þnh
tr¹ng th¸i c©n b»ng Thùc
ph−¬ng ¸n
thi vμ gi¸m
vμ do ®ã b¶o ®¶m
s¸t
vèn rõng æn ®Þnh
®¹t n¨ng suÊt cao,
®Êt rõng ngμy cμng
ph× nhiªu, t¸c dông
nhiÒu mÆt cña rõng
ngμy cμng ®−îc
H×nh 1.2: Chu tr×nh ®iÒu chÕ rõng
ph¸t huy.
2.3 Mèi quan hÖ gi÷a QHLN víi §CR
Tõ c¸c ®Þnh h−íng cña qu¶n lý rõng bÒn v÷ng cho thÊy cÇn xem xÐt mèi quan hÖ
gi÷a QHLN vμ ®iÒu chÕ rõng ®Ó h−íng rõng theo môc tiªu bÒn v÷ng
• Quy ho¹ch l©m nghiÖp lμ mét ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch ®Þnh h−íng ph¸t triÓn l©m
nghiÖp cho mét cÊp, mét c¬ quan, céng ®ång.
15
- • Trong khi ®ã ®iÒu chÕ rõng dùa trªn quy ho¹ch, cung cÊp c¸c c¬ së khoa häc ®Ó
tæ chøc kinh doanh rõng cã hiÖu qu¶ vÒ s¶n l−îng vμ æn ®Þnh trong chu kú, lu©n
kú.
Vμ c¶ hai cïng ®ãng gãp vμo viÖc qu¶n lý rõng bÒn v÷ng theo mét ph−¬ng thøc
qu¶n lý tiÕn bé, nã sö dông c¸c ph−¬ng ¸n quy ho¹ch l©m nghiÖp lμm ph−¬ng h−íng, ¸p
dông c¸c ph−¬ng ph¸p luËn khoa häc cña ®iÒu chÕ rõng, tõ ®ã tæ chøc qu¶n lý kinh
doanh toμn diÖn tμi nguyªn rõng.
3 Môc ®Ých vμ nhiÖm vô cña QHLN vμ §CR
3.1 Môc ®Ých nhiÖm vô vμ nguyªn t¾c cña QHLN
• Môc ®Ých:
Quy ho¹ch l©m nghiÖp cã môc ®Ých lμ tæ chøc kinh doanh rõng vμ ®Êt rõng theo
h−íng bÒn v÷ng vÒ ba mÆt kinh tÕ, x· héi vμ m«i tr−êng. Quy ho¹ch h−íng ®Õn tæ chøc
kinh doanh hîp lý, hiÖu qu¶ vμ l©u dμi c¸c nguån tμi nguyªn ®a d¹ng cña rõng, cung cÊp
cho x· héi gç, cñi, l©m s¶n ngoμi gç, phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa x· héi
vμ ®êi sèng nh©n d©n; ®ång thêi gãp phÇn vμo viÖc n©ng cao t¸c dông phßng hé, b¶o vÖ
m«i tr−êng vμ b¶o tån c¸c hÖ sinh th¸i rõng.
• NhiÖm vô: Quy ho¹ch l©m nghiÖp cã c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n sau:
- Tæ chøc ®iÒu tra, kiÓm kª, phóc tra vÒ tμi nguyªn rõng
- Kh¶o s¸t ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi, tr×nh ®é kinh doanh trong khu vùc x©y
dùng ph−¬ng ¸n
- TiÕn hμnh x¸c ®Þnh ph−¬ng h−íng kinh doanh nghÒ rõng, lËp ph−¬ng ¸n quy
ho¹ch ë c¸c cÊp l·nh thæ, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh kh¸c nhau.
- Gi¸m s¸t vμ ®¸nh gi¸ viÖc thùc thi ph−¬ng ¸n quy ho¹ch vμ ®iÒu chØnh theo
®Þnh kú.
Trong ®ã c¸c nhiÖm vô liªn quan ®Õn ®¸nh gi¸ kinh tÕ x· héi, lËp ph−ong ¸n cÇn cã
sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan, ®Æc biÖt lμ céng ®ång, vμ c¸c ®Þa ph−¬ng ®Ó ph−¬ng
¸n ®−îc xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ vμ sÏ ®−îc thùc hiÖn tèt tõ c¸c ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ.
• Nguyªn t¾c cña quy ho¹ch l©m nghiÖp:
Nguyªn t¾c dμi h¹n, cã tÝnh chiÕn l−îc: Quy ho¹ch l©m nghiÖp ph¶i ®−îc
-
x©y dùng cho môc ®Ých ph¸t triÓn bÒn v÷ng tμi nguyªn rõng dμi h¹n, ®−a ra
®−îc ®Þnh h−íng vÒ mÆt chiÕn l−îc cho ph¸t triÓn l©m nghiÖp ë c¸c cÊp quy
ho¹ch.
Nguyªn t¾c tæng quan: Quy ho¹ch l©m nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m tÝnh tæng quan,
-
gi¶i quyÕt ®−îc tÊt c¶ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, x· héi, v¨n
ho¸ vμ m«i tr−êng.
Nguyªn t¾c quan hÖ ®a ngμnh, liªn ngμnh: Quy ho¹ch l©m nghiÖp cÇn ®−îc
-
xem xÐt trong mèi liªn quan víi c¸c ngμnh kh¸c ®Ó b¶o ®¶m sù thèng nhÊt vμ
phèi hîp mét c¸ch hμi hoμ.
16
- Nguyªn t¾c −u tiªn : CÇn c¨n cø vμo nguån lùc vμ nhu cÇu x· héi ®èi víi tμi
-
nguyªn rõng ®Ó s¾p xÕp c¸c môc tiªu −u tiªn.
Nguyªn t¾c b¶o ®¶m tÝnh khoa häc vμ thùc tiÔn: Gi¶i ph¸p quy ho¹ch cÇn cã
-
c¨n cø khoa häc mét c¸ch ch¾c ch¾n vμ b¶o ®¶m ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa
häc mét c¸ch phï hîp víi tr×nh ®é kinh tÕ, x· héi; ®ång thêi tÝnh thùc tiÔn
cña nã ph¶i ®−îc c©n nh¾c mét c¸ch thËn träng ®Ó b¶o ®¶m tÝnh kh¶ thi vμ
hiÖu qu¶.
3.2 Môc ®Ých, nhiÖm vô vμ nguyªn t¾c cña ®iÒu chÕ rõng
• Môc ®Ých:
- Tæ chøc s¶n xuÊt æn ®Þnh l©u dμi theo chu kú, lu©n kú: t¸i sinh - khai th¸c -
t¸i sinh liªn tôc.
- B¶o ®¶m tÝnh hiÖn thùc vμ v÷ng ch¾c lμm c¨n cø x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt
theo kh«ng gian vμ thêi gian.
- Lμm c¨n cø ®Ó ®−a tiÕn bé kü thuËt l©m nghiÖp vμo tõng ®èi t−îng rõng. X©y
dùng c¬ së lý luËn c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh cho tõng lo¹i rõng.
- Gãp phÇn qu¶n lý rõng tiÕn bé, khoa häc.
• NhiÖm vô:
- B¶o ®¶m cung cÊp liªn tôc (hμng n¨m) mét l−îng l©m s¶n, ®Æc s¶n.
- B¶o ®¶m cung cÊp æn ®Þnh theo chu kú, lu©n kú ®óng chñng lo¹i s¶n phÈm.
- N©ng cao dÇn n¨ng suÊt sinh häc vμ gi¸ trÞ kinh tÕ cña tμi nguyªn rõng.
- Duy tr× ®iÒu kiÖn m«i sinh vμ ph¸t huy t¸c dông nhiÒu mÆt cña rõng.
Nh− vËy ®iÒu chÕ rõng cÇn ph¶i t¸c ®éng vμo tõng l©m phÇn, c¶i thiÖn cÊu tróc,
n©ng cao kh¶ n¨ng lîi dông ®iÒu kiÖn lËp ®Þa cña c©y rõng vμ quÇn thÓ. Ngoμi ra cÇn cã
sù phèi trÝ hîp lý theo kh«ng gian vμ thêi gian nh»m æn ®Þnh s¶n l−îng hμng n¨m.
§Ó ®¹t ®−îc nh÷ng nhiÖm vô ®Æt ra, trong ®iÒu chÕ rõng cÇn x¸c ®Þnh mét sè
nguyªn t¾c c¬ b¶n lμm ph−¬ng ch©m cho ph−¬ng ¸n ®iÒu chÕ.
• Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ rõng:
- Nguyªn t¾c s¶n xuÊt liªn tôc: §ßi hái ®iÒu chÕ rõng ph¶i tÝnh to¸n sao cho
trong mét ®¬n vÞ ®iÒu chÕ cã cÊu tróc vμ ®é lín vèn s¶n xuÊt thÝch hîp ®Ó cã
thÓ cung cÊp th−êng xuyªn ®Òu ®Æn l©m s¶n vμ c¸c nhu cÇu kh¸c.
- Nguyªn t¾c t¨ng n¨ng suÊt rõng: §ßi hái ph¶i x©y dùng c¸c m« h×nh tèi −u
nh»m tËn dông tèi ®a tiÒm n¨ng lËp ®Þa ®Ó ®¹t ®−îc n¨ng suÊt cao nhÊt.
- Nguyªn t¾c t¨ng gi¸ trÞ toμn diÖn tμi nguyªn rõng: Th«ng qua ®iÒu tra, ph©n
tÝch tμi nguyªn rõng tû mû, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng cña nã, tõ ®ã t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó sö dông ®−îc nhiÒu lo¹i s¶n phÇm n©ng cao gi¸ trÞ tõng lo¹i s¶n
phÈm Êy.
- Nguyªn t¾c kh«ng ngõng hoμn thiÖn vai trß phßng hé cña rõng: B»ng nh÷ng
biÖn ph¸p ®iÒu chÕ thÝch hîp theo chøc n¨ng cña rõng ®Ó cã thÓ ph¸t huy t¸c
17
nguon tai.lieu . vn
