Xem mẫu

Bài giảng QTTC

Tài liệu đọc thêm

Chương 4
Chính sách cổ tức

Ths. Đặng Thị Quỳnh Anh

Nội dung
1. Những vấn đề cơ bản về chính sách cổ tức
2. Chính sách cổ tức và giá trị công ty
3. Các yếu tố ảnh hưởng quyết định chính
sách cổ tức

1.1 Một số khái niệm cơ bản

Cổ tức (Dividends)

Cổ tức là phần lợi nhuận sau thuế
của công ty dành để chi trả cho
các cổ đông

Chính sách cổ tức
(Dividend policy):

Chính sách cổ tức là chính sách
ấn định phân phối giữa lợi nhuận
giữ lại tái đầu tư và chi trả cổ tức
cho cổ đông.

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

1. Đặng Thị Quỳnh Anh (2010), Chính sách cổ tức của các công ty niêm
yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam’, Tạp chí Công nghệ ngân
hàng, số 48, tháng 03/2010.
2. Trần Chí Chinh (2009),’Công ty cổ phần nên áp dụng chính sách cổ
tức nào?’, Tạp chí Công nghệ ngân hàng, số 42, tháng 09/2009.
3. Nguyễn Minh Hà, Ngô Thị Mỹ Loan (2011), ‘Tác động của chính
sách cổ tức đến giá trị các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam’, Tạp
chí Công nghệ ngân hàng, số 61+62, tháng 04+05/2011.
4. Dương Thị Nhi (2009),’Cổ tức công ty và chính sách cổ tức tại các
công ty cổ phần Việt Nam’, Tạp chí Tài chính, tháng 10/2009.
5. Lê Phan Thị Diệu Thảo, Mai Thị Lê Huyền (2014),’Nhân tố ảnh
hưởng đến chính sách chi trả cổ tức của các công ty niêm yết trên
HOSE’, Tạp chí Thị trường tài chính tiền tệ, số 7(400), tháng
04/2014.

1. Những vấn đề cơ bản về chính sách cổ tức
1.1 Một số khái niệm
1.2 Cách thức chi trả cổ tức
1.3 Hình thức chi trả cổ tức
1.4 Tách, gộp cổ phiếu
1.5 Mua lại cổ phiếu

1.1 Một số khái niệm cơ bản
Tỷ lệ lợi nhuận chi trả
cổ tức (Dividend
payout ratio)
Tỷ suất cổ tức
(Dividend yield):
Tỷ lệ cổ tức

Cổ tức / lợi nhuận sau
thuế (cùng thời kỳ)
Cổ tức hàng năm/giá thị
trường cổ phiếu
Cổ tức 1 cp / mệnh giá cp

1

Bài giảng QTTC

1.2 Cách thức chi trả cổ tức

1.2 Cách thức chi trả cổ tức
Ví dụ:
THÔNG BÁO TRẢ CỔ TỨC VNM (31/07/2014))
Loại chứng khoán: Cổ phiếu phổ thông
Mệnh giá:
10.000 đ
Ngày giao dịch không hưởng quyền:
13/08/2014
Ngày đăng ký cuối cùng:
15/08/2014
Tạm ứng cổ tức đợt 1/2014 bằng tiền mặt:
Tỷ lệ thanh toán: 20%/mệnh giá
Thời gian thanh toán: 05/09/2014.
Phát hành cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ NVCSH
Tỷ lệ thực hiện: 20%
Số lượng dự kiến phát hành: 166.687.464 cổ phiếu

1.2 Cách thức chi trả coå tức

Ngaøy
coâng
boá

12/8

13/8

05/09

15/08

Ngày giao
Ngaøy
dịch không
ghi soå
hưởng
quyền

Ngaøy chi traû

Giá cổ phiếu được điều chỉnh giảm một
khoản bằng cổ tức

1.2 Cách thức chi trả coå tức

Ngày công bố cổ tức (dividend declaration date): là ngày
công ty công bố mức chi trả cổ tức (tỷ lệ cổ tức)
Ngày giao dịch cuối cùng được hưởng quyền (withdividend date): là ngày cuối cùng được hưởng cổ tức, tức là
ngày mà nhà đầu tư nên mua cổ phiếu để được hưởng cổ
tức.
Ngày giao dịch không hưởng quyền (ex –
date) là ngày mà nếu các nhà đầu tư mua cổ
không được hưởng cổ tức. Giá tham chiếu của
ngày này thường được điều chỉnh giảm tương ứng
tức để đảm bảo bình đẳng giữa các cổ đông.

31/7

dividend
phiếu sẽ
cổ phiếu
với số cổ

1.3 Hình thức chi trả cổ tức

Ngày chốt danh sách cổ đông hay ngày ghi sổ
(holder-of- record date): là ngày Trung tâm lưu ký đóng
sổ, chốt danh sách những cổ đông được hưởng cổ tức.
Ngày thanh toán cổ tức hay ngày chi trả (dividend
payment date): là ngày mà các cổ đông sẽ nhận được
cổ tức (thường là 2-3 tuần sau ngày chốt danh sách cổ
đông).

Trả cổ tức bằng tiền mặt

 Trả cổ tức toàn bộ bằng tiền mặt

Là việc chi trả tiền mặt cho cổ đông theo một tỷ lệ
phần trăm so với mệnh giá cổ phiếu.

 Trả cổ tức toàn bộ bằng cổ phiếu

Nguồn chi trả cổ tức: lợi nhuận sau thuế

 Kết hợp trả cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu

Trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm tiền mặt và lợi
nhuận giữ lại, do đó làm giảm tổng tài sản của công
ty
Giá cổ phiếu vào ngày giao dịch không hưởng quyền
= Giá trước khi trả cổ tức – Cổ tức tiền mặt

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

2

Bài giảng QTTC

Ví dụ 1

Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Trả cổ tức bằng cổ phiếu là việc công ty phát hành
thêm cổ phiếu theo tỷ lệ đã được Đại hội đồng cổ
đông thông qua.
Công ty không nhận được khoản tiền thanh toán nào
từ phía cổ đông. Do đó, không làm thay đổi tổng tài
sản của công ty.

Coå phaàn thöôøng (meänh giaù
10.000 ñ, 1.000.000 coå phaàn)

10.000 trñ

Thaëng dö voán

20.000 trñ

Lôïi nhuaän chưa phaân phối

5.000 trñ

Toång voán coå phaàn

35.000 trñ

Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu được áp dụng khi
doanh nghiệp dự định giữ lợi nhuận cho các mục
đích đầu tư.

Coâng ty XYZ coâng boá tỷ leä lôïi nhuaän traû coå töùc
20%. Giaù thò tröôøng hieän taïi 50.000 ñ/cp. Voán coå
phaàn seõ thay ñoåi nhö theá naøo vaø tính giaù coå
phieáu vào ngày giao dịch không hưởng quyền trong
trường hợp công ty trả cổ tức bằng tiền mặt và trả cổ tức
bằng cổ phiếu?

Ví dụ 1

Giaù coå phieáu sau khi traû coå töùc

Chỉ tiêu

Trước khi
trả cổ tức

Vốn góp CP
thöôøng

5.000 trđ

Giá cổ phiếu sau khi trả cổ tức tiền mặt
50.000 – 1.000 = 49.000

20.000 trđ

Lôïi nhuaän giöõ
laïi

Sau khi trả
cổ tức CP

10.000 trđ

Thaëng dö voán

Sau khi trả cổ
tức TM

35.000 trđ
Toång voán coå
phaàn thöôøng
Giá trị sổ sách của 1
35.000 đ
cổ phần (BVPS)

1.4 Tách, gộp cổ phiếu
Tách (gộp) cổ phiếu là việc làm tăng (giảm) số
cổ phiếu đang lưu hành của một công ty cổ phần
mà không làm thay đổi vốn điều lệ, vốn cổ phần
hay toàn bộ giá trị thị trường tại thời điểm tách
(gộp) cổ phiếu.
Tùy theo mục đích của công ty và tình hình thị
trường mà công ty có thể tiến hành tách (gộp) cổ
phiếu. Việc tách (gộp) cổ phiếu thường được quy
định trong điều lệ công ty và do Đại hội cổ đông
quyết định,

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

Giaù coå phieáu sau khi
trả cổ tức cổ phần

=

50.000
1 + 0,2

= 41.667 đ/cp

Tách cổ phiếu
• Làm tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành
• Làm giảm mệnh giá cổ phiếu tương ứng với tỷ lệ tách, do đó
giá cổ phiếu trên thị trường cũng sẽ giảm tương ứng
•Việc tách cổ phiếu thường được thực hiện khi giá cổ phiếu
trên thị trường tăng quá cao làm cho các giao dịch sẽ khó thực
hiện
• Làm tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu của công ty
• Làm tăng số lượng cổ đông của công ty -> giảm nguy cơ bị
thâu tóm.

3

Bài giảng QTTC

Ví dụ 2
Công ty cổ phần ABC có 1 triệu cổ phiếu đang lưu hành,
mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu và giá thị trường tại thời
điểm hiện tại là 100.000đồng/cổ phiếu. Công ty tiến
hành tách cổ phiếu theo tỷ lệ 1:2, hỏi khi đó tổng số cổ
phiếu mới của công ty và giá thị trường mới của cổ
phiếu là bao nhiêu?
Tổng số cổ phiếu mới: 2.000.000 cp
Mệnh giá cổ phiếu mới: 10.000/2 = 5.000 đồng/cp
Giá thị trường cổ phiếu mới: 100.000/2 = 50.000 đ/cp

Ví dụ 3
Công ty cổ phần DEF có 6 triệu cổ phiếu đang lưu hành,
mệnh giá 10.000 đ/cổ phiếu, giá thị trường đang ở mức
12.000 đồng/cổ phiếu.
Để tránh cho giá cổ phiếu của công ty giảm xuống thấp hơn
mệnh giá, công ty cổ phần DEF tiến hành gộp cổ phiếu theo
tỷ lệ 3:1. Hỏi sau khi gộp, tổng số cổ phiếu mới của công ty

Gộp cổ phiếu
Gộp cổ phiếu sẽ làm giảm số lượng cổ phiếu
đang lưu hành, mệnh giá cổ phiếu tăng lên và
giá thị trường của cổ phiếu cũng tăng lên tương
ứng với tỷ lệ gộp cổ phiếu.
Mục đích duy nhất của việc gộp cổ phiếu là làm
cho cổ phiếu đó có giá trị hơn trên thị trường và
tăng tính thanh khoản của cổ phiếu.

1.5 MUA LẠI CỔ PHIẾU

 Các trường hợp mua lại cổ phiếu
 Tác động của việc mua lại cổ phiếu
 Ưu điểm
 Nhược điểm

và giá thị trường của của cổ phiếu mới là bao nhiêu?

Mua lại cổ phiếu
Là việc công ty mua lại toàn bộ hoặc một phần số cổ
phiếu do chính công ty đã phát hành, làm cho số cổ
phiếu đang lưu hành trên thị trường giảm xuống
Số cổ phiếu được mua lại gọi là cổ phiếu quỹ, không
được chi trả cổ tức.
Việc mua lại làm tăng giá cổ phiếu, do đó gia tăng lợi
ích cho các cổ đông hiện tại, tương tự như trả cổ tức
bằng tiền mặt.
Nguồn vốn dùng để mua lại cổ phiếu: lợi nhuận giữ lại,
thặng dư vốn, quỹ đầu tư phát triển…

1.5 MUA LẠI CỔ PHIẾU
Eximbank mua cổ phiếu quỹ để giảm tiền trả cổ tức
EIB dự định mua 61,7 triệu cổ phiếu. Đợt 1 dự tính mua 11
triệu cổ phiếu, bắt đầu từ ngày 18/12 đến ngày 16/1/2014
với lý do giảm áp lực chi trả cổ tức và bảo vệ quyền lợi cổ
đông.
Theo đó, nhà băng dự kiến mua lại tối đa 11 triệu và tối
thiểu 330.000 cổ phiếu thông qua phương thức thỏa thuận,
khớp lệnh tại sàn.
Giá mua không quá 14.500 đồng một cổ phiếu, cao hơn giá
đóng cửa của EIB tại ngày 6/12 (13.100 đồng). Nguồn vốn
thực hiện giao dịch trích từ thặng dư vốn cổ phần và quỹ đầu
tư phát triển.

(Nguồn: Vnexpress, ngày 9/12/2013)

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

4

Bài giảng QTTC

Các trường hợp mua lại cổ phiếu

Các cách mua lại cổ phiếu
Cách 1 - Thông qua thị trường: Công ty công bố
kế hoạch mua lại cổ phiếu trên TTCK với tư cách
như một nhà đầu tư

TH1: Công ty phân phối tiền mặt cho cổ đông
thông qua việc mua lại cổ phiếu thay vì trả cổ tức

Cách 2 – Giao dịch trực tiếp: Công ty tuyên bố
sẵn sàng mua lại một lượng xác định cổ phiếu với
mức giá cố định (thường cao hơn giá thị trường)
để khuyến khích các cổ đông bán trực tiếp

TH2: Công ty muốn thay đổi cấu trúc vốn

TH3: Công ty muốn giảm thiểu sự pha loãng cổ
phiếu, tránh nguy cơ bị thao túng quyền kiểm soát

Cách 3 – Giao dịch có mục đích: Việc mua lại
được thực hiện thông qua thương lượng trực tiếp
với một số cổ đông lớn. Được gọi là giao dịch
“greenmail”

Mua laïi coå phaàn - coâng ty HP

Cơ chế tác động
Chỉ tiêu

Tiếp theo ví dụ 1:
Thay vì trả cổ tức bằng tiền mặt, công ty XYZ đang
xem xét việc dùng tiền trả cổ tức mua lại cổ phiếu.

Trước khi trả
cổ tức

LN còn lại

1.000.000

EPS

5.000 đ/cp

Giá cổ phiếu

50.000 đ

P/E

10

LN trả cổ tức

1.000 trđ

Số lượng CP
mua lại

20.000

Öu ñieåm cuûa mua laïi coå phaàn



Mua laïi coå phaàn coù theå tieâu bieåu cho moät tín
hieäu vôùi caùc nhaø ñaàu tö laø ban ñieàu haønh döï
kieán doanh nghieäp coù lôïi nhuaän vaø doøng tieàn
cao hôn trong töông lai.

 Coå

ñoâng coù quyeàn löïa choïn baùn hoaëc khoâng
baùn coå phieáu





Laøm taêng giaù coå phieáu vaø EPS so vôùi traû coå töùc
baèng tieàn maët
Giaûm nguy cô bò thao tuùng quyeàn kieåm soaùt
Taïo ra nhöng thay ñoåi treân quy moâ lôùn trong
cô caáu voán

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

Mua lại cổ phần

5.000 trđ

Số lượng CP
đang lưu hành

Trả cổ tức tiền
mặt

Nhöôïc ñieåm cuûa mua laïi coå phaàn



Coå ñoâng coù theå khoâng phaân bieät coå töùc vaø laõi
voán. Do ñoù, so vôùi mua laïi coå phieáu, traû coå töùc
tieàn maët aûnh höôûng toát hôn tôùi giaù coå phieáu

 Nếu thu nhập töø laõi voán chòu thueá suaát cao hôn

thu nhaäp töø coå töùc, caùc coå ñoâng seõ bò thieät khi
baùn laïi coå phieáu cho coâng ty

 Vieäc

mua laïi coå phieáu vôùi giaù cao ñeå traùnh bò
thaâu toùm coù theå laøm thieät haïi tôùi lôïi ích cuûa
caùc coå ñoâng.



Nhöõng coå ñoâng mua coå phieáu cuøng luùc khi
coâng ty mua laïi coù theå bò thieät haïi khi coâng ty
döøng chương trình mua laïi

5

nguon tai.lieu . vn