Bài giảng Nguyên lý cơ bản chủ nghĩa Mác-Lênin: Học thuyết giá trị - Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ CHƯƠNG I HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ I. §iÒu kiÖn ra ®êi, ®Æc trng vµ ưu thÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸ . II. Hµng ho¸ III. TiÒn TÖ IV. Qui luËt gi¸ trÞ *§iÒu kiÖn ra ®êi cña s¶n xuÊt hµng ho¸ §iÒu kiÖn 1: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi. + Ph©n c«ng lao ®éng? + Ph©n c«ng lao ®éng x· héi? - Lµ sù chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, ph©n chia lao ®éng vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kh¸c nhau §iÒu kiÖn 2: Sù t¸ch biÖt t¬ng ®èi vÒ mÆt kinh tÕ gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt + §iÒu kiÖn nµy do c¸c quan hÖ së h÷u kh¸c nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt quy ®Þnhnh÷ng ngêi s¶n xuÊt ®éc lËp víi nhau (s¶n phÈm lµm ra thuéc quyÒn së h÷u hoÆc do hä chi phèi). §K1 lµm cho ngêi s¶n xuÊt phô thuéc lÉn nhau c¶ vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng; §K2 lµm cho ngêi s¶n xuÊt ®éc lËp víi nhau vÒ kinh tÕV× vËy ngêi nµy muèn tiªu dïng s¶n phÈm cña ngêi kh¸c ph¶i th«ng qua trao ®æi mua b¸n hµng ho¸.  S¶n xuÊt hµng ho¸ chØ ra ®êi vµ tån t¹i khi cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn trªn. I. §iÒu kiÖn ra ®êi, ®Æc trng vµ uư thÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸ 1. §iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng ho¸ * §Þnh nghÜa s¶n xuÊt hµng ho¸ - Lµ kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt: s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra ®Ó trao ®æi, mua b¸n - Ph©n c«ng lao ®éng lµm cho viÖc trao ®æi s¶n phÈm trë thµnh tÊt yÕu: + Khi cã ph©n c«ng lao ®éng x· héi mçi ngêi chØ cã thÓ s¶n xuÊt mét hoÆc mét vµi thø s¶n phÈm nhÊt ®Þnh nh-ng nhu cÇu cuéc sèng ®ßi hái rÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau do ®ã hä ph¶i trao ®æi víi nhau  S¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi + Nhê cã ph©n c«ng lao ®éng x· héin¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn, s¶n phÈm thÆng d ngµy cµng nhiÒutrao ®æi s¶n phÈm ngµy cµng phæ biÕn  S¶n xuÊt hµng ho¸ tån t¹i vµ ph¸t triÓn 2.§Æc trng & u thÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸ - Thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt - Ngêi s¶n xuÊt kinh doanh n¨ng ®éng h¬n; Thóc ®Èy viÖc øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt: t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈmthu nhiÒu lîi nhuËnthóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña LLSX - NÒn kinh tÕ cã tÝnh chÊt “më”thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ, v¨n ho¸ trong vµ ngoµi níc ph¸t triÓnn©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn 1 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ MÆt tr¸i cña kinh tÕ hµng ho¸: ph©n ho¸ giµu nghÌo; Sản xuất hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, ph¸ ho¹i m«i trêng, tiÒm Èn kh¶ n¨ng khñng ho¶ng... b. Hai thuéc tÝnh cña hµng ho¸ *Gi¸ trÞ sö dông - Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ lµ c«ng dông cña hµng ho¸ tho¶ m·n nhu cÇu nµo ®ã cña con ngêi - C¬ së cña gi¸ trÞ sö dông lµ thuéc tÝnh tù nhiªn cña v thÓ hµng ho¸ quyÕt ®Þnh. V× vËy, gi¸ trÞ sö dông lµ mét ph¹m trï vÜnh viÔn - Gi¸ trÞ: - Muèn hiÓu ®îcgi¸ trÞ lµ g× cÇn ph©n tÝch gi¸ trÞ trao ®æi. - Gi¸ trÞ trao ®æilµ mét quan hÖ tØ lÖ vÒ lîng mµ gi¸ trÞ sö dông nµy trao ®æivíi gi¸ trÞ sö dôngkh¸c VD: 1m v¶i ‟ 10 kg thãc V× sao gi÷ahai hµngho¸ cã gi¸ trÞ sö dôngkh¸cnhau l¹i cã thÓ trao ®æi®îcvíi nhau?§iÒu nµy cã thÓ thùchiÖn ®îcv× gi÷a chóngcã mét c¬ së chung ‟ Hµng ho¸ lµ s¶n phÈm cña lao ®éng ‟ Trongqu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ngêis¶n xuÊt hµng ho¸ ®Òu ph¶i hao phÝlao ®éngcña m×nh. Sù hao phÝnµy ®îckÕt tinh trong hµng ho¸ vµ nã lµ c¬ së chungcña quan hÖ trao ®æi. Nã ®ångthêi lµ gi¸ trÞ hµng ho¸  VËy gi¸ trÞ hµngho¸ lµ hao phÝlao ®éngx· héi cña ngêi s¶n xuÊt hµngho¸ kÕt tinh tronghµngho¸. II. Hµng ho¸ 1. Hµng ho¸ vµ hai thuéc tÝnh cña nã. a. §Þnh nghÜa hµng ho¸ - Hµng ho¸ lµ s¶n phÈm cña lao ®éng, tho¶ m·n nhu cÇu nµo ®ã cña con ngêi th«ng qua trao ®æi, mua b¸n. - X· héi cµng ph¸t triÓn cµng cã nhiÒu hµng ho¸ kh¸c nhau nhng cã thÓ chia lo¹i: HH h÷u h×nh vµ HH dÞch vô - Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ®îc ph¸t hiÖn dÇn dÇn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña khoa häc kÜ thuËt vµ cña lùc lîng s¶n xuÊt nãi chung - Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ lµ gi¸ trÞ sö dông x· héi v× nã lµ gi¸ trÞ sö dông cho ngêi kh¸c, cho x· héi, th«ng qua trao ®æi mua b¸n - Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ lµ vËt mang gi¸ trÞ trao ®æi c. Mèi quan hÖ gi÷a 2 thuéc tÝnh cña hµng ho¸ *MÆt thèng nhÊt: hai thuéc tÝnh cña hµng ho¸ cïng ®ång thêi tån t¹i trong mét hµng ho¸. * MÆt m©u thuÉn: + Víi t c¸ch lµ gi¸ trÞ sö dông, c¸c hµng ho¸ kh«ng ®ång nhÊt vÒ chÊt; víi t c¸ch lµ gi¸ trÞ th× c¸c hµng ho¸ l¹i ®ång nhÊt vÒ chÊt. + Qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông t¸ch rêi nhau c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian 2 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 2. TÝnh chÊt hai mÆt cña s¶n xuÊt hµng ho¸ * Lao ®éng cô thÓ - Lµ lao ®éng cã Ých díi mét h×nh thøc cô thÓ cña nh÷ng nghÒ nghiÖp chuyªn m«n nhÊt ®Þnh. + Mçi lao ®éng cô thÓ cã nh÷ng thao t¸c, ®èi tîng, ph-¬ng ph¸p, môc ®Ých vµ kÕt qu¶ riªng +Lao ®éng cô thÓ t¹o ra gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. + Lao ®éng cô thÓ lµ mét ph¹m trï vÜnh viÔn. Nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi * Lao ®éng trõu tîng - Lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ nÕu coi ®ã lµ sù hao phÝ søc lao ®éng nãi chung cña con ngêi kh«ng kÓ c¸c h×nh thøc cô thÓ cña nã nh thÕ nµo + Lao ®éng trõu tîng t¹o nªn gi¸ trÞ cña hµng ho¸ + Lao ®éng trõu tîng lµ mét ph¹m trï lÞch sö nã g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ Lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ Lao ®éng cô thÓ Lao ®éng trõu tîng Gi¸ trÞ sö dông Hµng ho¸ Gi¸ trÞ 3.Lîng gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi lîng gi¸ trÞ hµng ho¸. * Kh¸i niÖm lîng gi¸ trÞ hµng ho¸: - Lîng gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ lîng lao ®éng x· héi ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸. a. Thíc ®o lîng gi¸ trÞ hµng ho¸ - Thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸. §ã lµ thêi gian cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng cña x· héi víi tr×nh ®é kü thuËt trung b×nh, tr×nh ®é khÐo lÐo trung b×nh,vµ cêng ®é lao ®éng trung b×nh. Trêng hîp thø nhÊt Trêng hîp thø hai Nhãm s¶n Sè lîng hµng hãa xuÊt ®a ra thÞ trêng Thêi gian hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra 01 hµng hãa (§¬n vÞ: Phót) Thêi gian hao phÝ lao ®éng x· héi ®Ó s¶n xuÊt ra 01 hµng hãa (§¬n vÞ: Phót) Nhãm s¶n Sè lîng hµng hãa xuÊt ®a ra thÞ trêng Thêi gian hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra 01 hµng hãa (§¬n vÞ: Phót) Thêi gian hao phÝ lao ®éng x· héi ®Ó s¶n xuÊt ra 01 hµng hãa (§¬n vÞ: Phót) I 800 8 I 50 8 II 50 6 8 III 150 10 II 150 10 7 III 800 7 3 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 b.C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn lîng gi¸ trÞ hµng ho¸. * N¨ng suÊtlao ®éng - N¨ng suÊt lao ®énglµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngêilao ®éng. - Nsl® ®îc ®o b»ngsè lîng s¶n phÈm ®îcs¶n xuÊt ra trong mét ®¬n vÞ thêigian ;lîng thêi gian ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬nvÞ s¶n phÈm - Gi¸ trÞ cñamét ®¬n vÞ hµng ho¸ tØ lÖ nghÞch víi n¨ng suÊt lao ®éng - Muèn t¨ng n¨ngsuÊt lao ®éngph¶i hoµn thiÖn mét sè yÕu tè nh: Tr×nh®é thµnhth¹o cña ngêilao ®éng,møc ®é ph¸ttriÓn vµ øng dôngkhoahäckÜ thuËt, tr×nh ®é tæ chøcqu¶n lÝ, quym« s¶n xuÊt, ®iÒu kiÖn tù nhiªn... * Møc ®é phøc t¹p cña lao ®éng - Theo møc ®é phøc t¹p cña lao ®éng cã thÓ chia ra lµm hai lo¹i lao ®éng lµ lao ®éng phøc t¹p vµ lao ®éng gi¶n ®¬n: + Lao ®éng gi¶n ®¬n lµ lao ®éng mµ bÊt k× mét ngêi lao ®éng b×nh thêng nµo kh«ng cÇn ph¶i tr¶i qua ®µo t¹o còng cã thÓ thùc hiÖn ®îc + Lao ®éng phøc t¹p lµ lao ®éng ®ßi hái ph¶i ®îc ®µo t¹o, huÊn luyÖn thµnh lao ®éng chuyªn m«n lµnh nghÒ nhÊt ®Þnh míi cã thÓ tiÕn hµnh ®îc - Trong cïng mét thêi gian, lao ®éng phøc t¹p t¹o ra nhiÒu gi¸ trÞ h¬n lao ®éng gi¶n ®¬n. lao ®éng phøc t¹p vµ lao ®éng gi¶n ®¬n cïng tØ lÖ thuËn víi lîng gi¸ trÞ cña mét ®¬n vÞ hµng ho¸ Cêng ®é lao ®éng - Lµ mét kh¸i niÖm nãi lªn møc ®é hao phÝ søc lao ®éng trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Nã cho thÊy møc ®é khÈn tr¬ng nÆng nhäc hay c¨ng th¼ng cña lao ®éng - T¨ng cêng ®é lao ®éng thùc chÊt lµ kÐo dµi thêi gian lao ®éng v× vËy gi¸ trÞ cña mét ®¬n vÞ hµng ho¸ kh«ng thay ®æi. - Cêng ®é lao ®éng còng phô thuéc vµo tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lÝ, quy m« hiÖu suÊt cña t liÖu s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ phô thuéc vµo thÓ chÊt, tinh thÇn cña ngêi lao ®éng III. TiÒn tÖ 1LÞch sö ph¸t triÓn cña h×nh th¸i gi¸ trÞ vµ b¶n chÊt cña tiÒn tÖ a.LÞch sö ph¸t triÓn cña h×nh th¸i gi¸ trÞ * H×nh th¸i gi¸ trÞ më réng S¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi, trao ®æi trë nªn thêng xuyªn * H×nh th¸i gi¸ trÞ gi¶n ®¬n hay ngÉu nhiªn VD - XuÊt hiÖn cïng víi sù tan r· cña chÕ ®é nguyªn thñy - Trao ®æi míi xuÊt hiÖn vµ cã tÝnh ngÉu nhiªn, ®¬n gi¶n 10m V¶i „ VD =20kg thãc = 2c¸i ¸o = 0,01grvµng v.v.. ... - tailieumienphi.vn