- Trang Chủ
- Lâm nghiệp
- Bài giảng nguyên lý cắt gọt gỗ : Chuẩn bị và nâng cao chất lượng dao cụ cắt gọt gỗ part 5
Xem mẫu
- BiÕn cøng lµ t¹i mét ®iÓm nµo ®ã cña lìi ca tÝnh c¬ lý cao h¬n c¸c vïng xung quanh,
lóc c¨ng t¹i ®ã øng suÊt Ýt h¬n. NÕu chóng ta uèn lìi ca, t¹i ®ã phÝa trong cã ®é låi.
PhÝa ®èi diÖn cã ®é lâm. NÕu quay ngîc l¹i t¹i ®iÓm ®ã cã ®Æc ®iÓm nh tríc, phÝa
trong sÏ låi vµ phÝa ®èi diÖn lâm. §Ó kh¾c phôc hiÖn tîng nµy chóng ta cã thÓ gß hoÆc
c¸n (h×nh 5.21c), ¸p lùc c¸n gi¶m 17÷30% so víi lùc c¸n ca ë b¶ng 5.10.
H×nh 5.21. S¬ ®å chØ dÉn söa lìi ca säc
BiÕn mÒm lµ t¹i mét ®iÓm nµo ®ã cña lìi ca cã tÝnh c¬ lý kÐm h¬n vïng xung
quanh, lóc c¨ng chóng chÞu øng suÊt nhiÒu h¬n. NÕu uèn lìi ca t¹i chç lâm, phÝa ®èi
diÖn th× låi. NÕu quay ngîc ca l¹i chóng ta l¹i cã kÕt qu¶ nh trªn. §Ó kh¾c phôc hiÖn
tîng nµy, chóng ta cã thÓ c¸n trªn m¸y c¸n, víi ®iÒu kiÖn ¸p lùc gi¶m 17 30% so víi
b¶ng 5.17. Khi c¸n tõ vïng l©n cËn hai bªn ®iÓm biÕn mÒm (h×nh 5.21 m).
H×nh 5.21. S¬ ®å chØ dÉn söa lìi ca säc
- * Cong vá ®ç vµ cong chiÒu ngang: hai hiÖn tîng nµy x¶y ra do øng suÊt kh«ng ®ång nhÊt,
chiÒu nµy hoÆc chiÒu kia. §Æt thíc kiÓm tra ë mÆt trong t¹i vïng ®ã sÏ thÊy ë gi÷a cã khe hë vµ
tiÕp xóc ®iÓm gi÷a nÕu ®Æt phÇn låi. §Ó kh¾c phôc, ta tiÕn hµnh c¸n ca theo híng vu«ng gãc
®êng trôc cong vá “®ç” (h×nh 5.21®).
H×nh 5.21. S¬ ®å chØ dÉn söa lìi ca säc
- * C¸n vµ söa lìi ca vßng: néi dung cña c¸n ca trong ca vßng gièng nh ë ca
säc, song do kÕt cÊu, lóc l¾p ca øng suÊt c¨ng ë phÝa tríc thÊp h¬n. V× vËy ë ®©y
ngoµi ph¬ng ph¸p c¸n chÝnh t©m nh ë trong ca säc, thêng dïng ph¬ng ph¸p
c¸n lÖch t©m. Néi dung ph¬ng ph¸p c¸n ca lÖch t©m lµ c¸n ë phÝa sèng ca víi ¸p
lùc cao, cµng ®Õn gÇn r¨ng ca ¸p lùc cµng thÊp, trõ mét kho¶ng 15 20mm kÓ tõ
sèng vµ r¨ng ca. KÕt qu¶ lµ phÝa tríc “ng¾n” h¬n phÝa sèng ca, lóc c¨ng lùc sÏ
tËp trung c¨ng ë phÝa cã r¨ng ca, lµm cho phÇn nµy cã øng suÊt cao h¬n, t¹o ®îc
®é cøng v÷ng cÇn thiÕt. NÕu cuèn trßn, lìi ca sÏ cã d¹ng h×nh nãn côt (h×nh
5.22).
H×nh 5.23. S¬ ®å xÐt øng suÊt trong lìi ca
vßng sau c¸n ca
H×nh 5.22. øng suÊt trong lìi ca vßng
- H×nh 5.25. M¸y c¸n vµ söa lìi ca vßng
H×nh 5.26. Dông cô ®o ®é c¸n ca trong
lìi ca vßng
- * C¸n vµ söa lìi ca ®Üa
Do ®ã c¸c phÇn tö cña lìi ca chÞu lùc ly t©m t¸c dông kh¸ lín, nhiÖt ®é phÇn b¶n
ca gÇn víi vïng c¾t gät, bao giê còng lín h¬n ë t©m. Do ®ã phÝa ngoµi vèn “yÕu”
h¬n l¹i cµng yÕu vµ v× vËy dÔ cä x¸t víi thµnh bªn v¸n xÎ, dÔ lµm t¨ng thªm lîng
nung nãng lìi ca. KÕt qu¶ cña hiÖn tîng nãng kh«ng ®Òu, tõ ngoµi vµo nhiÖt ®é
thÊp dÇn (h×nh 5.27), lµm cho lìi ca bÞ biÕn d¹ng, thµnh h×nh "lßng ch¶o". Do t¸c
dông cña nhiÖt, ®é cøng v÷ng cña ca ë phÝa ngoµi bao giê còng kÐm h¬n.T¸c dông
cña lùc ly t©m ë phÝa ngoµi th× ngîc l¹i, bao giê còng lín h¬n (kho¶ng σt = 60÷70
N/mm2) cã t¸c dông lµm cho lìi ca thªm cøng v÷ng. Nh vËy, trong giíi h¹n ph¸
huû cña nguyªn vËt liÖu chÕ t¹o ca, lùc ly t©m cã lîi.
Khi ca ®µn håi, nÕu tÇn sè biÕn d¹ng ®µn håi trïng víi tÇn sè dao ®éng cña b¶n
th©n lìi ca, hiÖn tîng céng hëng dao ®éng sÏ xuÊt hiÖn, lµm cho biªn ®é dao
®éng ngang lín lªn, lìi ca mÊt kh¶ n¨ng lµm viÖc, nguy hiÓm nhÊt lµ khi b¶n ca
quay trßn trong tr¹ng th¸i lîn cong "vá ®ç", chØ cÇn t¸c dông mét lùc nhá theo
chiÒu ngang hiÖn tîng "xÎ lîn" sÏ x¶y ra. Gi¸ trÞ lùc vu«ng gãc víi b¶n ca khi xÎ
cã thÓ ®¹t (0,2 0,7) Pc - lùc c¾t.
tÇn sè dao ®éng riªng cña ca lµ vµ d¹ng dao ®éng f phô thuéc vµo tr¹ng th¸i
ph©n bè nhiÖt ®é.
- H×nh 5.27. Quan hÖ nhiÖt ®é víi
H×nh 5.28. D¹ng dao ®éng f cña lìi ca ®Üa
b¸n kÝnh lìi ca
H×nh 5.28. biÓu thÞ s¬ ®å dao ®éng céng hëng víi d¹ng dao ®éng f. Chóng ta thÊy,
nÕu t¨ng d¹ng dao ®éng f th× hiÖn tîng t¨ng lîng uèn trªn b¶n ca cµng cao. VËy
mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ®Ó t¨ng ®é cøng v÷ng cña lìi ca ®Üa lµ t¹o sù ®iÒu
hoµ nhiÖt ®é trªn b¶n ca. Söa ca ph¶i lµ t¹o ®é ph¼ng, ®é ®ång nhÊt cña b¶n ca.
- §Ó gß (c¸n) lìi ca ®Üa, sö dông c«ng cô gß b»ng m¸y hoÆc dïng dông cô b»ng
tay (h×nh 5.32), cã hai lo¹i bóa: bóa gß vµ bóa söa (b¶ng 5.10). §Æc ®iÓm cña lo¹i
bóa nµy lµ cã ®Çu bóa d¹ng trßn, t¹o sù tËp trung lùc ë ®iÓm gß. Nh÷ng khuyÕt tËt
vµ nguyªn t¾c söa ca cã nh÷ng ®iÓm gÇn gièng nh ë ca säc, ca vßng, chØ
kh¸c lµ ë ®©y thay vµo m¸y c¸n lµ dïng bóa gß. CÇn ®¶m b¶o kü thuËt gß, chiÒu
dµy lìi ca cµng nhá, bóa cµng nhÑ, lùc t¸c dông cña bóa thÊp h¬n vµ ngîc l¹i.
C¸ch gß ca vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®îc tr×nh bµy ë h×nh 5.33.
Gß ca tuÇn tù tõ ngoµi vµo, c¶ hai
mÆt theo tõng vßng, tõng ®iÓm ®èi
nhau, c¸ch ch©n r¨ng 60 25 mm,
c¸ch vµnh ngoµi ®Üa èp 5 6 mm, tøc
lµ c¸ch t©m cña ®Üa ca 25 50 mm.
C¸c ®êng vßng gß c¸ch nhau 20 30
mm, c¸c ®iÓm gß còng c¸ch nhau 20
30 mm.
H×nh 5.32. C¸c lo¹i bóa gß vµ söa
khuyÕt tËt trong lìi ca ®Üa
- • B¶ng 5.10. §Æc tÝnh bóa gß vµ söa ca
N0 §êng kÝnh ®Çu bóa, mm ChiÒu dµi bóa, kg ChiÒu dµi c¸n bóa, mm Träng lîng bóa, kg ChiÒu dµy lìi bóa, mm
1,01,2
1 25 90 250 0,45
1,01,6
2 30 90 250 0,90
1,61,8
3 35 100 280 1,35
2,42,7
4 40 120 320 1,80
2,73,4
5 45 150 420 2,20
Ngoµi ph¬ng ph¸p gß ngêi ta cßn ¸p dông ph¬ng ph¸p c¸n ca ®Üa. M¸y c¸n còng lµ lo¹i
m¸y dïng ®Ó c¸n lìi ca vßng, lìi ca säc, song cÇn thªm mét sè phô kiÖn ®Ó g¸ lìi ca
®Üa. Khi c¸n thêng chØ cÇn c¸n mét hoÆc hai vßng trßn ë c¶ hai mÆt cña b¶n ca vµ sau mçi
lÇn cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra, sau khi gß, söa, b¸n kÝnh ®êng c¸n Rc = 0,6R 0,8R (R- b¸n
kÝnh vßng trßn ch©n r¨ng ca), chóng ta ®îc s¬ ®å øng suÊt h×nh 5.34
H×nh 5.34. øng suÊt trong lìi ca ®Üa sau khi c¸n
- ChÕ ®é c¸n thùc hiÖn theo b¶ng 5.11. Tuú theo ®êng kÝnh, chiÒu dµy lìi ca mµ
møc ®é c¸n ca cã thÓ kh¸c nhau. ¸p lùc c¸n ®îc kiÓm tra b»ng ®ång hå ®o ¸p lùc.
Sau mét thêi gian dïng, lìi ca cã lîng hao hôt vÒ b¸n kÝnh, nÕu lîng hao hôt ®¹t
0,1R th× ph¶i c¸n l¹i, quy tr×nh c¸n nh ®· tr×nh bµy ë trªn.
• B¶ng 5.11. B¶ng chÕ ®é c¸n lìi ca ®Üa
§êng kÝnh Lùc c¸n trung b×nh §êng kÝnh Lùc c¸n ca trung b×nh
ChiÒu dµy ChiÒu dµy lìi
lìi ca D lìi ca b lìi ca D ca b
Theo ®ång hå Theo ®ång hå
Tæng lùc N Tæng lùc N
mm mm mm mm
®o N/mm (∏B- ®o N/mm (∏B-20)
10 10
20)
320 1,8 1550 550 630 25 1700 600
2,0 1700 600 28 1980 700
2,2 1890 650 30 2260 800
400 2,0 1550 550 28 1840 650
2,2 1700 600 30 2120 750
2,5 1980 700 32 2400 850
500 2,2 1550 550 710
2,5 1840 650
2,8 2120 750
- ë nhiÒu níc ®Ó ®¶m b¶o ®é æn ®Þnh cña lìi ca ®Üa ngêi ta cßn ¸p dông hai
ph¬ng ph¸p sau ®©y:
Ph¬ng ph¸p ®iÒu hoµ nhiÖt ®é ë vßng ngoµi cña lìi ca ®Üa.
BiÖn ph¸p ®iÒu hoµ nhiÖt ®é ë vïng ngoµi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn lµm cho b¶n ca cøng v÷ng.
§Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy cã ba c¸ch chñ yÕu sau:
- Thæi luång khÝ l¹nh vµo vïng ngoµi cña ca (h×nh 5.35). Thæi luång khÝ l¹nh vµo vïng
nãng cña lìi ca cã chu kú, ®¶m b¶o sù ®iÒu hoµ tù ®éng lµm cho nhiÖt ®é ca c©n b»ng.
- Lµm nãng vïng gi÷a cña b¶n ca. Ngîc víi ph¬ng ph¸p trªn, trong ph¬ng ph¸p
nµy, c©n b»ng nhiÖt ®é gi÷a hai vïng b»ng c¸ch t¹o cho vïng gi÷a cã nhiÖt ®é t¬ng øng
víi vïng ngoµi (h×nh 5.36).
- Ph¬ng ph¸p xÎ r·nh. Néi dung cña ph¬ng ph¸p nµy lµ t¹o ®iÒu kiÖn tho¸t nhiÖt, t¹o
gi·n në "tù do" cho phÇn ngoµi cña ®Üa ca lóc xÎ (h×nh 3.67). §é dµi kho¶ng 25 30mm,
bÒ réng r·nh 3mm, sè r·nh tõ 4 6. Nhîc ®iÓm cña lo¹i nµy lµ thêi gian phôc vô cña lìi
ca sÏ gi¶m xuèng, ®é an toµn kh«ng cao.
- H×nh 5.36. Lµm nãng vßng gi÷a lìi ca
H×nh 5.35. Lµm l¹nh vßng ngoµi lìi ca
nguon tai.lieu . vn