Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ: Chương 1 - ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng LTTCTT

9/7/2017

CHÖÔNG 1

ĐẠI CƯƠNG VỀ TIỀN TỆ

NOÄI DUNG

Caùc loaïi hình khaùc nhau cuûa
tieàn teä baèng haøng hoùa
Goã höông
Luùa, gaïo
Haït tieâu
Traø
Ñoàng
Noâ leä
Vaûi luïa
Röôïu vang
Da
Con boø

Nôi ñaõ söû duïng
Hawaii
Phillipines
Indonesia
Nhieàu vuøng ôû chaâu AÙ
Ai Caäp, Vieät Nam
Luïc ñòa chaâu Phi,Nigeria
Trung Quoác

Chức năng của tiền tệ:

5.

Caù c hình thöù c trao ñoå i haø n g hoù a
 Trao ñoå i tröï c tieá p : haø n g – haø n g
 Trao ñoå i giaù n tieá p thoâ n g qua vaä t trung gian
H - Vaä t trung gian - H
Giai ñoaï n baù n
Giai ñoaï n mua

Các hình thái tiền tệ

4.

Söï ra ñôø i cuû a tieà n teä :

Bản chất của tiền tệ

3.

1.Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa tieàn teä

Sự ra đời và phát triển của tiền tệ

2.

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh
Khoa Tài chính – ĐHNH TP.HCM

1.

Vai trò của tiền tệ

6.

Chế độ tiền tệ

Söï ra ñôøi cuûa tieàn teä
 Ñaë c ñieå m vaä t trung gian
o Laø nhöõ n g haø n g hoaù coù giaù trò söû duï n g
caà n thieá t chung cho nhieà u ngöôø i
o Coù theå baû o toà n laâ u ngaø y vaø phoå bieá n
o Ñaë c tröng cho ñòa phöông

Söï ra ñôøi cuûa tieàn teä

Söï phaùt trieån cuûa quan heä trao
ñoåi haøng hoùa laøm thay ñoåi hình
thöùc trao ñoåi haøng hoùa (tröïc tieáp
sang giaùn tieáp) vaø laø ñoäng löïc
thuùc ñaåy söï ra ñôøi cuûa tieàn teä.

UÙùc
Phaùp vaø YÙ
Aán Ñoä

Th.S Đặng Thị Quỳnh Anh

1

Bài giảng LTTCTT

9/7/2017

Söï phaù t trieå n cuû a tieà n teä

Tiền
hàng
hóa

Tiền
kim
loại

Tiền
giấy khả
hoán

Tiền
giấy bất
khả hoán

Tiền
điện
tử

Tại sao tiền điện tử đem lại những lợi ích
to lớn nhưng không thể thực hiện 100%
các giao dịch không dùng tiền mặt?

Tác động của tiền điện tử đối với chính
sách tiền tệ như thế nào?

2.Baûn chaát cuûa tieàn teä
 Quan ñiểm của K .Marx:
Tiền tệ laø một haøng hoùa, song laø một haøng hoùa ñaëc
bieät ñöôïc taùch ra khỏi thế giới haøng hoùa, laøm vaät
ngang giaù chung ño lường vaø bieåu thò giaù trò cuûa taát
caû caùc haøng hoùa khaùc.
Quan ñiểm kinh tế hoïc hieän ñaïi
Tiền tệ laø phương tiện trao ñổi, người ta khoâng caàn
quan taâm ñeán giaù trị nội taïi cuả tiền laø ñuû giaù hay
khoâng ñuû giaù maø baát cöù vaät naøo coù theå chuyeån ñoåi ra
haøng hoùa ñaùp öùng cho nhu caàu giao dòch hay thanh
toaùn ñeàu laø tieàn

Th.S Đặng Thị Quỳnh Anh

Tại sao vàng
được coi là hàng
hóa lý tưởng phù
hợp với vai trò
làm tiền tệ?

2.BAÛN CHAÁT CUÛA TIEÀN TEÄ
 Caùc tính chaát cuûa tieàn teä
•

Tính oån ñònh giaù trò

•
•
•
•

Tính deã phaân chia
Tính laâu beàn
Tính deã vaän chuyeån
Tính thuaàn nhaát

3. Caùc hình thaùi tieàn teä
a. Caên cöù vaøo giaù trò cuûa tieàn teä
Tieàn thöïc
Daáu hieäu giaù trị (tín teä)

b. Caên cöù vaøo tính vaät chaát cuûa tieàn teä
Tieàn maët
Tieàn ghi soå (buùt teä)

2

Bài giảng LTTCTT

9/7/2017

3. Caùc hình thaùi tieàn teä
a. Caên cöù vaøo giaù trò cuûa tieàn teä
Tieàn thöïc: laø hình thaùi tieàn teä coù ñaày ñuû giaù trò
noäi taïi, löu thoâng ñöôïc laø nhôø giaù trò cuûa chính
baûn thaân noù (tieàn vaøng, tieàn baïc)
Tieàn daáu hieäu (tín teä) laø hình thaùi tieàn teä, löu
thoâng ñöôïc khoâng phaûi nhôø giaù trò cuûa baûn thaân
maø laø nhôø söï tín nhieäm quy öôùc cuûa xaõ hoäi, cuûa
luaät ñònh ñoái vôùi noù (tieàn ñuùc baèng ñoàng, keõm,
nhoâm.. vaø tieàn giaáy)

Thaûo luaän
Câu 1: Tieàn thöïc vaø daáu hieäu giaù trò khaùc
nhau nhö theá naøo?

3. Caùc hình thaùi tieàn teä
b. Caên cöù vaøo tính vaät chaát cuûa tieàn teä
Tieàn maët: laø tieàn vaät chaát ñöôïc quy ñònh moät
caùch cuï theå veà hình daùng, kích thöôùc, troïng
löôïng, maøu saéc, teân goïi. Coù khaû naêng thanh
khoaûn cao nhaát nhöng khoâng sinh laõi.
Tieàn ghi soå (buùt teä): laø tieàn teä phi vaät chaát, toàn
taïi döôùi hình thöùc nhöõng con soá ghi treân taøi
khoaûn taïi ngaân haøng.

4.CHÖÙC NAÊNG CUÛA TIEÀN TEÄ
 Thöôùc ño giaù trò
 Phương tiện trao ñoåi
 Phöông tieän caát tröõ

Câu 2: Öu ñieåm vaø haïn cheá cuûa löu thoâng tieàn
thöïc vaø daáu hieäu giaù trò?

Thöôùc ño giaù trò
 Duøng ñeå ño löôøng vaø bieåu hieän giaù trò cuûa caùc haøng hoùa
khaùc. Giaù trò cuûa haøng hoùa sau khi ño löôøng ñöôïc bieåu hieän
baèng nhöõng ñôn vò tieàn teä goïi laø giaù caû haøng hoùa.

 Ñeå ño löôøng giaù trò haøng hoùa phaûi laø tieàn coù giaù trò nhöng
khoâng caàn phaûi coù tieàn thöïc söï

 Taêng cöôøng tính hieäu quaû cuûa xaõ hoäi

Th.S Đặng Thị Quỳnh Anh

Số mặt
hàng
(n)
3
10
100
1.000
10.000

Số lượng giá
Số lượng giá
trong nền kinh
trong nền
tế đổi chác
kinh tế tiền tệ
n*(n-1)/2
(n)
3
3
10
45
100
4.950
1.000
499.500
10.000
49.995.000

3

Bài giảng LTTCTT

Phöông tieän trao ñoåi
 Tieàn thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän trao ñoåi khi tieàn laøm
trung gian cho quaù trình trao ñoåi vaø thanh toaùn caùc khoaûn
nôï
 Phöông tieän löu thoâng: tieàn teä laøm moâi giôùi cho quaù trình
trao ñoåi haøng hoùa, söï vaän ñoäng cuûa tieàn teä gaén lieàn vôùi söï
vaän ñoäng cuûa haøng hoùa.

9/7/2017

Phöông tieän caát tröõ
 Tieàn taïm thôøi ruùt khoûi löu thoâng, trôû veà traïng traùi naèm
im ñeå döï tröõ giaù trò, thöïc hieän caùc chöùc naêng trao ñoåi
trong töông lai.
 Phaûi laø tieàn thöïc söï, coù giaù trò, oån ñònh vaø beàn vöõng

 Phöông tieän thanh toaùn: söï vaän ñoäng cuûa tieàn teä taùch rôøi
hoaëc ñoäc laäp töông ñoái so vôùi söï vaän ñoäng cuûa haøng hoùa.
 Phaûi laø tieàn thöïc söï

5.Vai troø cuûa tieàn teä trong neàn kinh teá





Goùp phaàn thuùc ñaåy tính hieäu quaû cuûa neàn kinh teá
Coâng cuï tích luõy vaø taäp trung voán cho xaõ hoäi
Goùp phaàn phaùt trieån caùc quan heä kinh teá quoác teá
Coâng cuï quaûn lyù kinh teá vó moâ

Khaù i nieä m cheá ñoä tieà n teä
Cheá ñoä tieàn teä laø toaøn boä nhöõng quy
ñònh mang tính phaùp luaät veà hình
thöùc toå chöùc löu thoâng tieàn teä cuûa
moät nöôùc trong ñoù caùc yeáu toá khaùc
nhau cuûa löu thoâng tieàn teä ñöôïc keát
hôïp moät caùch thoáng nhaát.

6.Cheá ñoä tieàn teä
 Khaù i nieä m chế ñoä tieà n teä
 Noä i dung cheá ñoä tieà n teä
 Caù c cheá ñoä tieà n teä theá giôù i
 Cheá ñoä tieà n teä Vieä t Nam

Noäi dung cuûa cheá ñoä tieàn teä
Phương tiện tiền
tệ
Đơn vị tiền tệ

Cơ chế đúc tiền
Cơ chế phát hành
tiền giấy

Th.S Đặng Thị Quỳnh Anh

-Tiền đúc bằng kim loại
- Tiền giấy, bút tệ
-Tên gọi, ký hiệu
- Hàm kim lượng
- Kết cấu của đơn vị tiền tệ
-Tự do
- Hạn chế
-Chủ thể phát hành
- Nguyên tắc phát hành

4

Bài giảng LTTCTT

9/7/2017

Caùc yeáu toá cuûa löu thoâng tieàn teä

Ví dụ
 Đơn vị tieà n teä cuû a Anh laø Sterling, kyù hieä u

quoá c gia laø £, maõ ISO GBP, haø m kim löôï n g 1
GBP = 7,32 gram vaø n g

 Ñôn vò tieà n teä cuû a Myõ laø ñoà n g ñoâ l a, kyù hieä u

$, maõ ISO USD, haø m kim löôï n g 1 USD =
1,504 gram vaø n g

 Ñôn vò tieà n teä cuû a Phaù p laø ñoà n g france, kyù
hieä u F, maõ ISO FRF, haø m kim löôï n g 1 FRF =
0,065 gram vaø n g

 Cô cheá ñuù c tieà n
 Cô cheá ñuù c tieà n töï do ñöôï c nhaø nöôù c aù p duï n g phoå
bieá n ñoá i vôù i tieà n kim loaï i quyù .
 Cô cheá ñuù c tieà n baé t buoä c ñöôï c nhaø nöôù c giöõ ñoä c
quyeà n ñeå phaù t haø n h caù c loaï i tieà n khoâ n g ñuû giaù
 Cô cheá phaù t haø n h tieà n giaá y
NHTW thoá n g nhaá t quaû n lyù löu thoâ n g tieà n teä vaø ñieà u
tieá t quaù trình cung öù n g tieà n teä bao goà m caû tieà n maë t
vaø quaù trình taï o ra buù t teä cuû a caù c NHTM nhaè m oå n
ñònh tieà n teä cho neà n kinh teá .

Cheá ñoä song baûn vò
Caùc cheá ñoä tieàn teä treân theá giôùi

Cheá ñoä song baû n vò
Cheá ñoä ñôn baû n vò
Cheá ñoä ngoaï i teä baû n vò

Khaù i nieä m
Laø cheá ñoä tieà n teä trong ñoù cuø n g moä t luù c coù hai thöù
kim loaï i ñoù n g vai troø laø m vaä t ngang giaù chung vaø
laø cô sôû cuû a toaø n boä cheá ñoä löu thoâ n g tieà n teä cuû a
moä t nöôù c .
Ñaë c ñieå m
 Ñoà n g tieà n cuû a moä t nöôù c ñöôï c xaù c ñònh baè n g
moä t troï n g löôï n g coá ñònh cuû a hai kim loaï i laø baï c
vaø vaø n g.
 Ngöôø i daâ n ñöôï c töï do ñuù c tieà n vaø töï do löu
thoâ n g tieà n
 Tieà n ñuù c coù khaû naê n g thanh toaù n giöõ a caù c quoá c
gia

Cheá ñoä song baûn vò
Cheá ñoä ñôn baûn vò
Baûn vò song song

tieàn ñuùc baèng vaøng vaø tieàn ñuùc baèng
baïc ñöôïc löu thoâng töï do theo giaù trò
thöïc teá treân thò tröôøng

Baûn vò keùp

tieàn ñuùc baèng vaøng vaø tieàn ñuùc baèng
baïc ñöôïc löu thoâng theo tyû giaù baét
buoäc do nhaø nöôùc quy ñònh

Th.S Đặng Thị Quỳnh Anh

Laø cheá ñoä tieà n teä trong ñoù laá y moä t thöù kim
loaï i quyù naø o ñoù ñoù n g vai troø laø m vaä t ngang
giaù chung vaø laø cô sôû cuû a toaø n boä cheá ñoä löu
thoâ n g tieà n teä cuû a nöôù c ñoù .

 Cheá ñoä baû n vò baï c
 Cheá ñoä baû n vò vaø n g coå ñieå n
 Cheá ñoä baû n vò vaø n g môù i

5