- Trang Chủ
- Kinh tế học
- Bài giảng Kinh tế phát triển nâng cao (Advanced development economics) - Chương 3: Thương mại với quá trình phát triển
Xem mẫu
- 27/08/2021
CHƯƠNG 3
THƯƠNG MẠI VỚI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
43
Lý thuyết lợi thế so sánh
• Lý thuyết lợi thế so sánh tĩnh
– Lợi thế tuyệt đối
– Lợi thế tương đối
• Lý thuyết lợi thế so sánh động
– Mô hình đàn sếu bay
– Lý thuyết “bậc thang” về lợi thế so sánh
44
22
- 27/08/2021
Điểm mấu chốt của lập luận này là: chi phí
sản xuất sẽ là căn cứ cho biết từng nước nên
sản xuất mặt hàng gì để mang ra trao đổi với
LỢI THẾ TUYỆT ĐỐI các nước khác.
"Hai quốc gia tự
nguyện trao đổi
thương mại với
nhau thì cả hai
đều có lợi"
45
DAVID RICARDO
Nhà kinh tế chính trị học người
Anh(1772-1823), một trong những nhà
kinh tế học thuộc trường phái cổ điển
LỢI THẾ SO SÁNH có ảnh hưởng lớn nhất.
Lý thuyết về lợi
Hai quốc gia trao đổi thương mại
thế so sánh
Những với nhau thì cả hai cùng có lợi
nguyên tắc về kể cả trong trường hợp cả hai
chính trị và sản phẩm của quốc gia này đều
đánh thuế kém hiệu quả hơn quốc gia kia
1817.
46
23
- 27/08/2021
Lợi thế so sánh tự nhiên và lợi thế so sánh tự tạo
§ Lợi thế so sánh tự nhiên
§ Lợi thế so sánh tự tạo
47
Lợi thế so sánh tĩnh và lợi thế so sánh động
§ Lợi thế so sánh tĩnh
§ Lợi thế so sánh động
48
24
- 27/08/2021
Lý thuyết lợi thế so sánh
• Lý thuyết chu kỳ sản phẩm sẽ giúp chúng ta xác định tính tất yếu về kinh
tế và kỹ thuật cho sự tồn tại của một ngành sản phẩm đồng thời cũng
chúnh là nguyên lý giải thích cho quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế
trên phạm vi thế giới và khu vực.
• Lý thuyết chu kỳ sản phẩm cũng giải thích sự thay đổi lợi thế so sánh của
từng nước theo thời gian.
49
Mô hình đàn sếu bay
• Flying-geese development pattern: là mô hình do nhà kinh tế học Nhật
Bản Akamatsu Kaname khởi xướng đầu tiên từ những năm 1930.
• Mô hình này ban đầu mô tả quá trình công nghiệp hoá của một nước phát
triển, nhưng sau đó nó được mở rộng phạm vi áp dụng cho công nghiệp hoá,
phát triển mạng lưới sản xuất và hợp tác trong khu vực.
• Trong những thập kỷ sau này (từ những năm 1970 trở đi), mô hình này đã
được Kojima Kiyoshi bổ sung, hoàn thiện dựa trên sự kết hợp lý thuyết của
Akamtsu với các luận thuyết kinh tế học tân cổ điển.
50
25
- 27/08/2021
Mô hình đàn sếu bay
§ Nhật Bản được
xem như là con sếu
đầu đàn, tiếp theo là
các nền kinh tế mới
công nghiệp hoá NIEs,
các nước Đông Nam
Á.
51
LÝ THUYẾT “BẬC THANG” VỀ LỢI THẾ SO SÁNH
52
26
- 27/08/2021
• Chiến lược thay thế sản phẩm nhập khẩu
là chiến lược nhằm hướng sản xuất trong
CHIẾN LƯỢC THAY nước vào việc đáp ứng các nhu cầu nội
THẾ SẢN PHẨM địa thông qua các chính sách bảo hộ của
NHẬP KHẨU Chính Phủ.
Nội dung chiến lược
Điều kiện thực hiện chiến lược
53
CHIẾN LƯỢC
§ Bảo hộ bằng thuế quan danh nghĩa
THAY THẾ SẢN
§ Bảo hộ bằng thuế quan thực tế
PHẨM
NHẬP KHẨU § Bảo hộ bằng hạn ngạch
MỘT SỐ HÌNH
THỨC BẢO HỘ
CỦA CHÍNH PHỦ
54
27
- 27/08/2021
VAI TRÒ CỦA BẢO HỘ
Đối với doanh nghiệp: Bảo hộ giúp sản xuất trong
nước phát triển
Đối với người tiêu dùng: Bảo hộ làm người
tiêu dùng phải mua hàng hóa trong nước cao
hơn giá thế giới
55
Đối với nền kinh tế:
• Trong ngắn hạn
• Trong dài hạn
56
28
- 27/08/2021
Không giải quyết được thất nghiệp.
CHIẾN LƯỢC Giảm khả năng cạnh tranh của các doanh
THAY THẾ SẢN nghiệp trong nước, các ngành CN non trẻ.
PHẨM
Nảy sinh một số hiện tượng tiêu cực trong xã
NHẬP KHẨU
hội.
HẠN CHẾ CỦA Hạn chế sự liên hệ giữa các ngành.
CHIẾN LƯỢC
Tăng nợ nước ngoài.
57
Chiến lược hướng ngoại là một trong những chính lược khuyến khích xuất
khẩu, trong đó các sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là các sản phẩm công
nghiệp sử dụng nhiều lao động.
KHÁI NIỆM
• Xuất khẩu những sản phẩm có lợi
NỘI DUNG
thế so sánh trên cơ sở sử dụng
nhiều lao động trong cả ngành CN
và NN.
• Thực hiện nhất quán chính sách
CHIẾN LƯỢC giá cả , giá cả đồng thời phản ánh
HƯỚNG NGOẠI sát sao giá cả thế giới và sự khan
hiếm của các yếu tố sản xuất trong
nước.
58
29
- 27/08/2021
CHIẾN LƯỢC
HƯỚNG NGOẠI Mô hình hướng ngoại
của các nước NICs
Mô hình hướng ngoại
của các nước ASEAN
59
TÁC ĐỘNG CỦA CHIẾN LƯỢC HƯỚNG
NGOẠI ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ
Tạo ra khả năng xây dựng cơ cấu kinh
tế mới năng động.
Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước ngày càng
lớn mạnh, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Tạo ra nguồn thu nhập ngoại tệ đáng kể cho đất nước.
60
30
- 27/08/2021
HẠN CHẾ CỦA CHIẾN LƯỢC
Nền kinh tế phụ thuộc thị trường thế giới;
Chính sách bảo hộ của các nước PT đối với các hàng hóa có lợi
thế của các nước ĐPT ngăn cản thực hiện chiến lược;
Dễ phân hóa giàu nghèo, chênh lệch trình độ phát triển nếu
không quan tâm tới đối tượng yếu thế.
61
61
THẢO LUẬN CHUNG:
NHỮNG CHÍNH SÁCH ĐÒN BẨY ĐỂ THÚC ĐẨY
CHIẾN LƯỢC HƯỚNG NGOẠI
Dỡ bỏ hạn ngạch, thuế quan và các hình thức bảo hộ khác;
Thả nổi tiền tệ theo tỷ giá hối đoái do thị trường xác định và đảm bảo ổn định
kinh tế vĩ mô;
Giảm gánh nặng pháp lý không cần thiết, giảm chi phí các thủ tục hành chính;
Duy trì thị trường các yếu tố sản xuất linh hoạt.
62
31
- 27/08/2021
Thương mại trong bối cảnh thế giới phẳng
• Những yếu tố làm “phẳng” thế giới
Thương mại của
Vấn đề đối với tiếp cận thị trường
các nước đang
• Về cạnh tranh
phát triển hiện • Về chủ nghĩa bảo hộ mới
nay
Vấn đề đối với “bẫy thu nhập trung bình”.
• Khái niệm, nguyên nhân
• Giải pháp thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình
63
Những yếu tố thúc đẩy thế giới phẳng
§ Sự lan truyền nhanh chóng của công nghệ,
§ Sự gia tăng những hình thức hợp tác mới xuyên biên giới quốc gia;
§ Cuộc cách mạng công nghệ thông tin, đặc biệt là sự số hóa thông tin.
64
32
- 27/08/2021
Vấn đề đối với tiếp cận thị trường
• Cạnh tranh toàn cầu gia tăng, sự nổi lên
của Trung Quốc và Ấn Độ
• Về chủ nghĩa bảo hộ mới: sự xuất hiện
của các hàng rào phi thuế quan mới: rào
cản kỹ thuật, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn
thực phẩm, các rào cản xanh, …
65
BẪY THU NHẬP TRUNG BÌNH
• Khái niệm:
• Bẫy thu nhập trung bình có thể được định nghĩa chung là tình
trạng một quốc gia không thể phát triển vượt lên mức thu
nhập trung bình trong một quãng thời gian dài (có thể được
xác định là thời gian 28 năm ở mức thu nhập trung bình thấp
hoặc 14 năm ở mức thu nhập trung bình cao).
• Theo OECD, BTNTB chính là tình trạng một nước có thu
nhập trung bình không vươn lên được nhóm có thu nhập cao,
tăng trưởng đình trệ.
66
33
- 27/08/2021
Các giai đoạn phát triển của một nền kinh tế
67
Dấu hiệu nhận biết
Bẫy thu
nhập trung
Nguyên nhân dẫn đến bẫy thu
bình nhập trung bình
Giải pháp
68
34
- 27/08/2021
THẢO LUẬN
• Thách thức của bẫy thu nhập trung
bình với Việt Nam;
• Giải pháp ứng phó với bẫy thu nhập
trung bình
69
THẢO LUẬN 1. Tìm kiếm các số liệu và dữ liệu về phát triển thương
mại ở một số nước đang phát triển: trang web của
ILO, WTO, IMF, GSO, Bộ Lao động - Thương binh và
xã hội,...
2. Trao đổi về chiến lược thương mại và tăng trưởng ở
các nước đang phát triển.
3. Trao đổi về chiến lược thương mại và tăng trưởng ở
Việt Nam.
4. Trao đổi về “bẫy thu nhập trung bình”
• Yêu cầu: Sử dụng lý thuyết đã học để phân tích và
giải thích.
70
35
nguon tai.lieu . vn