Xem mẫu
- 8/4/2020
Chương 6: Kế toán tài sản đầu tư
tài chính
89
- 8/4/2020
Chương 6
6.1 Các hình thức đầu tư tài chính và qui định kế toán
6.2 Kế toán đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết
6.3 Kế toán đầu tư vào công ty con
6.4 Kế toán tài sản đầu tư khác
6.5 Kế toán dự phòng giảm giá đầu tư tài chính
6.1 Các hình thức đầu tư tài chính và qui định kế toán
Hoạt động đầu tư được hiểu là quá trình bỏ tài sản, tiền vốn vào
hoạt động kinh doanh với mục đích là thu lợi nhuận.
Hoạt động đầu tư trong doanh nghiệp bao gồm đầu tư bên trong và
đầu tư ra ngoài doanh nghiệp.
Đầu tư bên trong là việc bỏ tài sản, tiền vốn nhằm thực hiện các
nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như đổi mới công
nghệ, đổi mới tăng cường cơ sở vật chất phục vụ sản xuất kinh
doanh làm tăng giá trị tài sản ở doanh nghiệp.
Đầu tư ra bên ngoài là việc doanh nghiệp đem tài sản, tiền vốn đầu
tư vào doanh nghiệp hoặc tổ chức kinh tế khác nhằm thu lợi nhuận
và được gọi là hoạt động đầu tư tài chính
90
- 8/4/2020
Các hình thức đầu tư tài chính
- Căn cứ thời gian thu hồi vốn đầu tư được phân thành: đầu
tư ngắn hạn và đầu tư đài hạn.
* Đầu tư ngắn hạn
* Đầu tư dài hạn
Các hình thức đầu tư tài chính
- Căn cứ theo hình thức đầu tư, đầu tư tài chính bao gồm :
1. Đầu tư chứng khoán kinh doanh
2. Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
3. Đầu tư vào công ty con
4. Đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết
5. Đầu tư khác
91
- 8/4/2020
Đầu tư vốn vào
Công ty A
Cty B 100%
Mức vốn của nhà
Đầu tư vào công đầu tư nắm > 50%
Vốn chủ sở
ty con
hữu công
Mức vốn của nhà
ty B
Đầu tư liên doanh 50% đầu tư nắm = 50%
Mức vốn của nhà đầu
Đầu tư vào công
tư nắm >20% &
- 8/4/2020
* Đầu tư vào công ty liên kết: là khoản đầu tư mà nhà đầu tư được
coi là có ảnh hưởng đỏng kể
Nhà đầu tư trực tiếp: Nhà đầu tư nắm giữ trực tiếp từ 20% đến
dưới 50% quyền biểu quyết trong vốn chủ sở hữu của bờn nhận
đầu tư mà không có thoả thuận khácc thì được coi là có ảnh hưởng
đáng kể đối với bên nhận đầu tư
Nhà đầu tư gián tiếp: Nhà đầu tư nắm giữ gián tiếp thông qua các
công ty con từ 20% đến dưới 50% quyền biểu quyết của bên nhận
đầu tư
* Đầu tư liên doanh: Có 3 hình thức liên doanh
a- Trường hợp liên doanh dưới hình thức hoạt động kinh doanh
đồng kiểm soát (Theo hợp đồng hợp tác kinh doanh)
b- Trường hợp liên doanh dưới hình thức tài sản đồng kiểm soát
(Theo hợp đồng hợp tác kinh doanh)
c- Góp vốn liên doanh dưới hình thức thành lập cơ sở kinh doanh
đồng kiểm soát
93
- 8/4/2020
* Đầu tư liên doanh: Có 3 hình thức liên doanh
a-Trường hợp liên doanh dưới hình thức hoạt động kinh doanh
đồng kiểm soát (Theo hợp đồng hợp tác kinh doanh)
* Quy định chung
- Là hoạt động liên doanh không thành lập một cơ sở kinh doanh
mới.
- Cỏc khoản chi phí phát sinh riêng cho hoạt động kinh doanh
đồng kiểm soát do mỗi bên liên doanh bỏ ra thì bên đó phải gánh
chịu; Đối với các khoản chi phí chung (nếu có) thì căn cứ vào các
thỏa thuận trong hợp đồng để phân chia cho các bên góp vốn.
* Đầu tư liên doanh: Có 3 hình thức liên doanh
b- Trường hợp liên doanh dưới hình thức tài sản đồng kiểm soát
(Theo hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh)
* . Quy định chung
Tài sản đồng kiểm soát bởi các bên góp vốn liên doanh là tài sản
được góp hoặc do các bên tham gia liên doanh mua, được sử dụng
cho mục đích của liên doanh và mang lại lợi ích cho các bên tham
gia liên doanh theo quy định của Hợp đồng liên doanh.
Phần vốn góp vào tài sản đồng kiểm soát, được phân loại theo tính
chất của tài sản;
94
- 8/4/2020
* Đầu tư liên doanh: Có 3 hình thức liên doanh
c- Góp vốn liên doanh dưới hình thức thành lập cơ sở
kinh doanh đồng kiểm soát
* Quy định chung
a) Thành lập cơ sở kinh doanh mới có hoạt động độc lập giống
như hoạt động của một doanh nghiệp, tuy nhiên vẫn chịu sự kiểm
soát của các bên góp vốn liên doanh theo hợp đồng liên doanh.
b) Các bên tham gia liên doanh góp vốn bằng tiền hoặc bằng tài
sản vào liên doanh. Phần vốn góp này phải được ghi sổ kế toán và
được phản ánh trong Bảng cân đối kế toán của bên liên doanh là
một khoản mục đầu tư vào cơ sở kinh doanh đồng kiểm soát.
* Đầu tư liên doanh: Có 3 hình thức liên doanh
- Liên doanh dưới hình thức hoạt
động kinh doanh đồng kiểm soát Không dẫn đến di
- Liên doanh dưới hình thức tài chuyển vốn ra bên
sản đồng kiểm soát ngoài DN
Là hình thức đầu tư Không phaỉ là
vào HĐKD của DN hình thức đầu tư
tài chính
95
- 8/4/2020
* Đầu tư liên doanh: Có 3 hình thức liên doanh
- Liên doanh dưới hình thức cơ Là hình thức đầu tư
sở kinh doanh đồng kiểm soát dẫn đến di chuyển
vốn ra bên ngoài DN
Là hình thức đầu
tư tài chính
Đầu tư vào công ty con: Là khoản đầu tư mà quyền
kiểm soát của công ty mẹ đối với công ty con được
xác định khi công ty mẹ nắm giữ trên 50% quyền
biểu quyết ở công ty con và không có thỏa thuận
khác
Công ty mẹ có thể sở hữu trực tiếp công ty con, hoặc
sở hữu gián tiếp công ty con qua một công ty con
khác.
96
- 8/4/2020
Quy định chung về kế toán đầu tư tài chính
- Ghi nhận khoản đầu tư : Khoản đầu tư được ghi
nhận theo nguyên tắc giá gốc. Các khoản khác mà
nhà đầu tư nhận được ngoài lợi nhuận được chia được
coi là phần thu hồi các khoản đầu tư và được ghi nhận
là khoản giảm trừ giá gốc đầu tư.
- Ghi nhận tiếp theo : nhà đầu tư chỉ hạch toán vào
thu nhập trên báo cáo kết quả kinh doanh khoản lợi
nhuận đựơc chia từ lợi nhuận thuần luỹ kế của bên
nhận đầu tư phát sinh sau ngày đầu tư.
Quy định chung về kế toán đầu tư tài chính
- Trình bày báo cáo tài chính:
+ Trên báo cáo tài chính riêng của nhà đầu tư : khoản
đầu tư được trình bày theo giá gốc, nếu khoản đầu tư bị
giảm giá thì khoản đầu tư được trình bày theo giá trị
thuần có thể thực hiện được.
+ Trên báo cáo tài chính hợp nhất khoản đầu tư vào
công ty liên kết, liên doanh được trình bày theo phương
pháp vốn chủ sở hữu, khoản đầu tư vào công ty con
được trình bày theo phương phương pháp hợp nhất báo
cáo tài chính.
- Kế toán phải mở sổ kế toán chi tiết theo dõi từng loại
tài sản đầu tư, từng khoản đầu tư, từng cơ sở được đầu
tư, theo số lượng và giá trị...
97
- 8/4/2020
6.2 Kế toán đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết
Các hình thức đầu tư
a) Đầu tư dưới hình thức góp vốn vào đơn vị khác (do
bên được đầu tư huy động vốn): Tài sản của bên góp
vốn được ghi nhận vào Bảng cân đối kế toán của đơn vị
phát hành công cụ vốn;
b) Đầu tư dưới hình thức mua lại phần vốn góp tại đơn
vị khác (mua lại phần vốn của chủ sở hữu): Chí có sự
chuyển giao TS giữa 2 bên mua bán, không được ghi
nhận vào Bảng cân đối kế toán của đơn vị phát hành
công cụ vốn (bên được đầu tư).
Nguyên tắc kế toán:
Khi thực hiện đầu tư bằng tài sản phi tiền tệ:
a) Nếu đầu tư dưới hình thức góp vốn bằng tài sản phi tiền
tệ, nhà đầu tư phải đánh giá lại tài sản mang đi góp vốn
trên cơ sở thỏa thuận. Phần chênh lệch giữa giá trị ghi sổ
hoặc giá trị còn lại và giá trị đánh giá lại của tài sản mang
đi góp vốn được kế toán là thu nhập khác hoặc chi phí
khác;
196
98
- 8/4/2020
Nguyên tắc kế toán:
b) Nếu đầu tư dưới hình thức mua lại phần vốn góp của đơn
vị khác và thanh toán cho bên chuyển nhượng vốn bằng
tài sản phi tiền tệ:
- Nếu tài sản phi tiền tệ dùng để thanh toán là hàng tồn
kho, nhà đầu tư phải kế toán như giao dịch bán hàng tồn
kho dưới hình thức hàng đổi hàng (ghi nhận doanh thu,
giá vốn của hàng tồn kho mang đi trao đổi lấy phần vốn
được mua);
- Nếu tài sản phi tiền tệ dùng để thanh toán là TSCĐ,
BĐSĐT, nhà đầu tư phải kế toán như giao dịch nhượng
bán TSCĐ, BĐSĐT (ghi nhận doanh thu, thu nhập khác,
chi phí khác....);
197
Nguyên tắc kế toán:
- Nếu tài sản phi tiền tệ dùng để thanh toán là các công cụ
vốn (cổ phiếu) hoặc công cụ nợ (trái phiếu, các khoản
phải thu...), nhà đầu tư phải kế toán như giao dịch thanh lý
nhượng bán các khoản đầu tư (ghi nhận lãi, lỗ vào doanh
thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính).
198
99
- 8/4/2020
Nguyên tắc kế toán
Giá phí các khoản đầu tư được phản ánh theo
giá gốc
Trường hợp đầu tư bằng tài sản phi tiền tệ, giá
phí khoản đầu tư được ghi nhận theo giá trị
hợp lý của tài sản phi tiền tệ tại thời điểm phát
sinh.
Nguyên tắc kế toán
Cổ tức, lợi nhuận được chia:
a) Cổ tức, lợi nhuận được chia bằng tiền hoặc tài sản
phi tiền tệ cho giai đoạn sau ngày đầu tư được hạch
toán vào doanh thu hoạt động tài chính theo giá trị hợp
lý tại ngày được quyền nhận;
b) Cổ tức, lợi nhuận được chia bằng tiền hoặc tài sản
phi tiền tệ cho giai đoạn trước ngày đầu tư hạch toán
giảm giá trị khoản đầu tư.
c) Cổ tức bằng cổ phiếu chỉ theo dõi số lượng cổ phiếu
được nhận trên thuyết minh Báo cáo tài chính, không ghi
nhận tăng giá trị khoản đầu tư và doanh thu hoạt động
tài chính.
100
- 8/4/2020
Nguyên tắc kế toán
Giá vốn các khoản đầu tư tài chính khi thanh lý, nhượng
bán được xác định theo phương pháp bình quân gia
quyền di động (bình quân gia quyền theo từng lần mua).
Việc xác định quyền kiểm soát, đồng kiểm soát, ảnh
hưởng đáng kể là tạm thời được thực hiện tại thời điểm
ghi nhận ban đầu khoản đầu tư, kế toán ghi nhận là đầu
tư góp vốn vào đơn vị khác hoặc chứng khoán kinh
doanh.
Khi lập Báo cáo tài chính, doanh nghiệp phải xác định
giá trị khoản đầu tư bị tổn thất để trích lập dự phòng tổn
thất đầu tư.
Vận dụng tài khoản kế toán đầu tư vào công ty liên
doanh, liên kết
Nghiệp vụ phát sinh Xử lý kế toán
1. Góp vốn bằng tiền
2. Góp vốn bằng tài sản phi tiền tệ
3. Mua lại phần vốn góp thanh
toán bằng tiền
4. Mua lại phần vốn góp thanh
toán bằng phát hành cổ phiếu
5. Mua lại phần vốn góp thanh
toán bằng tài sản phi tiền tệ
101
- 8/4/2020
Vận dụng tài khoản kế toán đầu tư vào công ty liên
doanh, liên kết
Nghiệp vụ phát sinh Xử lý kế toán
1. Kế toán thu nhập, chi phí từ đầu
tư góp vốn vào công ty liên
doanh, liên kết
2. Kế toán thanh lí khoản đầu tư góp
vốn vào công ty liên doanh, liên
kết
6.3 Kế toán Đầu tư vào công ty con
Tài khoản sử dụng: TK 221
- Chỉ hạch toán vào TK này khi nhà đầu tư nắm giữ trên 50%
quyền biểu quyết và có quyền chi phối các chính sách tài
chính và hoạt động của đơn vị khác nhằm thu được lợi ích
kinh tế từ hoạt động của doanh nghiệp đó, hoặc nắm giữ ít
hơn 50% quyền biểu quyết nhưng có các thỏa thuận khác.
- Nếu NĐT tạm thời nắm giữ trên 50% quyền biểu quyết
nhưng không dự định thực thi quyền biểu quyết do mục đích
là mua bán công cụ vốn kiếm lời thì phải hạch toán là đầu tư
ngắn hạn
204
102
- 8/4/2020
- Trường hợp mua khoản đầu tư vào công ty con
trong giao dịch hợp nhất kinh doanh, bên mua
phải xác định ngày mua, giá phí khoản đầu tư
và thực hiện các thủ tục kế toán theo đúng quy
định của Chuẩn mực kế toán “Hợp nhất kinh
doanh”
205
- Trường hợp giải thể công ty con và sáp nhập toàn bộ
tài sản và nợ phải trả của công ty con vào công ty mẹ
+ Ghi giảm giá trị ghi sổ khoản đầu tư;
+ Ghi nhận toàn bộ tài sản, nợ phải trả của công ty con
bị giải thể theo giá trị hợp lý tại ngày sáp nhập;
+ Phần chênh lệch giữa giá phí khoản đầu tư và giá trị
hợp lý của tài sản và nợ phải trả được ghi nhận vào
doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính.
206
103
- 8/4/2020
- Việc phân phối lợi nhuận cho chủ sở hữu tại công
ty mẹ được căn cứ vào mức lợi nhuận sau thuế
chưa phân phối thuộc sở hữu của công ty mẹ trên
Báo cáo tài chính hợp nhất.
207
- Khi phân phối lợi nhuận bằng tiền, cần chú ý:
+ Có đủ luồng tiền để thực hiện việc phân phối;
+ Không phân phối lợi nhuận phát sinh từ các giao dịch
mua rẻ (bất lợi thương mại) cho đến khi thanh lý công ty
con;
+ Không phân phối lợi nhuận phát sinh từ các giao dịch
mang tính chất đánh giá lại (như chênh lệch đánh giá lại
tài sản mang đi góp vốn) cho đến khi thanh lý, nhượng
bán khoản đầu tư;
+ Không phân phối lợi nhuận phát sinh từ việc áp dụng
phương pháp vốn CSH cho đến khi thực sự nhận được
khoản lợi nhuận đó bằng tiền hoặc các tài sản khác từ
công ty liên doanh, liên kết
208
104
- 8/4/2020
Kế toán đầu tư vào công ty con tương tự như kế toán
đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết
Nghiệp vụ phát sinh Xử lý kế toán
1. Đầu tư vào công ty con
2. Thu nhập, chi phí từ đầu tư vào
công ty con
3. Thanh lí khoản đầu tư vào công ty
con
6.4 Kế toán tài sản đầu tư khác
Kế toán chứng khoán kinh doanh
Chứng khoán kinh doanh: Phản ánh các loại chứng khoán nắm
giữ vì mục đích kinh doanh gồm: Cổ phiếu, trái phiếu niêm yết
trên thị trường chứng khoán; Các loại chứng khoán và công cụ
tài chính khác (như chứng chỉ quỹ, quyền mua cổ phần, chứng
quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp đồng tương lai,
thương phiếu….)
-
210
105
- 8/4/2020
Nguyên tắc kế toán
- Chứng khoán kinh doanh phải được ghi sổ kế toán theo
giá gốc, bao gồm Giá mua cộng các chi phí liên quan
trực tiếp.
- Thời điểm ghi nhận các khoản chứng khoán kinh doanh
là thời điểm nhà đầu tư có quyền sở hữu:
+ Chứng khoán niêm yết được ghi nhận tại thời điểm
khớp lệnh (T+0);
+ Chứng khoán chưa niêm yết được ghi nhận tại thời
điểm chính thức có quyền sở hữu theo quy định của
pháp luật.
211
- Khoản cổ tức được chia cho giai đoạn trước ngày đầu
tư được ghi giảm giá trị khoản đầu tư.
- Được chia cổ tức bằng cổ phiếu:
+ Nhà đầu tư chỉ theo dõi số lượng cổ phiếu tăng thêm
trên thuyết minh Báo cáo tài chính. Không ghi nhận giá
trị cổ phiếu được nhận
+ Không ghi nhận doanh thu hoạt động tài chính và
không ghi nhận tăng giá trị khoản đầu tư vào công ty cổ
phần.
- Trường hợp hoán đổi cổ phiếu, xác định giá trị cổ phiếu
theo giá trị hợp lý tại ngày trao đổi.
- Khi thanh lý, nhượng bán, giá vốn CKKD được xác định
theo phương pháp bình quân gia quyền di động (tính
theo từng loại CK)
106
- 8/4/2020
- Cuối niên độ kế toán, nếu giá trị thị trường của
chứng khoán kinh doanh bị giảm xuống thấp
hơn giá gốc, kế toán được lập dự phòng giảm
giá.
- Khi lập BCTC, phải đánh giá lại các chứng khoán
kinh doanh thoản mãn là khoản mục tiền tệ có
gốc ngoại tệ theo tỷ giá giao dịch thực tế cuối kỳ
TK 121 – Chứng khoán kinh doanh
- TK 1211- Cổ phiếu:
- TK 1212- Trái phiếu:
- TK 1218- Chứng khoán và công cụ tài chính
khác: chứng chỉ quỹ, quyền mua cổ phần, chứng
quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp
đồng tương lai…
214
107
- 8/4/2020
Phương pháp kế toán
Nghiệp vụ phát sinh Xử lý kế toán
1. Khi mua chứng khoán kinh doanh
2. Chi phí mua chứng khoán kinh
doanh
3. Thu lãi định kì từ đầu tư chứng
khoán kinh doanh
+ Lãi CKKD thu bằng tiền
+ Lãi CKKD dùng mua chứng
khoán
+ Lãi CKKD dồn tích trước khi
mua chứng khoán
Phương pháp kế toán:
- Khi bán chứng khoán kinh doanh
+ Chi phí bán chứng khoán kinh doanh
+ Bán chứng khoán kinh doanh có lãi
+ Bán chứng khoán kinh doanh bị lỗ
- Đánh giá lại chứng khoán kinh doanh có gốc
ngoại tệ cuối kì
- Trường hợp hoán đổi cổ phiếu
- Trường hợp chuyển thành các hình thức đầu tư
khác do mua thêm CF
216
108
nguon tai.lieu . vn