- Trang Chủ
- Lâm nghiệp
- Bài giảng giống cây rừng : Những vấn đề chính trong cải thiện giống cây rừng part 2
Xem mẫu
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
V. C¸c bíc chÝnh cña mét ch¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng.
1. Quy tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng b»ng s¬ ®å.
2. C¸c bíc chÝnh :
2.1. Chän loµi:
2.2. Chän xuÊt xø:
- Ph©n bè, sinh trëng trªn ®iÒu kiÖn t¬ng øng vÞ trÝ sinh th¸i kh¸c nhau => ph©n ly tÝnh
chÊt (biÕn dÞ ®Þa lÝ) t¹o ra c¸c d¹ng kh¸c nhau => gäi lµ xuÊt xø
=> XuÊt xø chÝnh lµ tªn ®Þa ph¬ng mµ ngêi ta tiÕn hµnh lÊy gièng
Vd: tªn mét gièng ®îc viÕt
Mì, xuÊt xø L¹ng S¬n
Mì, xuÊt xø Yªn B¸i.
- XuÊt xø bao gåm 2 lo¹i: xuÊt xø nguyªn sinh vµ xuÊt xø ph¸i sinh.
+ XuÊt xø nguyªn sinh: Lµ gièng tån t¹i trong rõng tù nhiªn
+ XuÊt xø ph¸i sinh: Lµ xuÊt xø tån t¹i trong rõng trång
Vd : Keo l¸ trµm, xuÊt xø Tr¶ng Bom
- KiÓm tra, ®¸nh gi¸ xuÊt xø th«ng qua kh¶o nghiÖm => kh¶o nghiÖm xuÊt xø
11
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
V. C¸c bíc chÝnh cña mét ch¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng.
1. Quy tr×nh
c¶i thiÖn gièng c©y rõng b»ng s¬ ®å.
2. C¸c bíc chÝnh :
2.1. ...
2.3. Chän läc c©y tréi vµ g©y t¹o gièng míi:
- Do hiÖn tîng ph©n ly h÷u tÝnh trong mét quÇn thÓ (mét xuÊt xø) c¸c c¸ thÓ cã ®Æc ®iÓm di
truyÒn rÊt kh¸c nhau v× thÕ ph¶i tiÕn hµnh chän läc ®Ó cã ®îc c¸ thÓ tèt nhÊt.
- VÒ c©y tréi : C©y tréi lµ c©y cã sinh trëng nhanh nhÊt trong rõng, cã chÊt lîng gç còng nh
c¸c s¶n phÈm kh¸c theo môc ®Ých kinh tÕ ®¹t yªu cÇu cao nhÊt cña nhµ chän gièng.
+ C©y tréi dù tuyÓn : c©y tréi chän b»ng m¾t
+ C©y tréi ®îc chän läc dùa vµo kÕt qu¶ ®iÒu tra thùc ®Þa
+ C©y u viÖt: Lµ c©y tréi cã KG tèt ®îc chän th«ng qua kh¶o nghiÖm hËu thÕ =>
toµn bé viÖc chän läc nh trªn gäi lµ viÖc chän läc theo nghÜa hÑp vµ rÊt phô thuéc vµo tù
nhiªn.
- §Ó t¨ng nguån nguyªn liÖu dïng cho chän läc con ngêi tiÕn hµnh c«ng t¸c lai gièng nh»m
t¹o biÕn dÞ tæ hîp mét c¸ch cã ®Þnh híng theo môc tiªu chän gièng.
- Ngoµi lai gièng ®èi víi c©y rõng cßn ¸p dông ph¬ng ph¸p g©y ®ét biÕn cÊu tróc NST hay ®ét
biÕn gen gäi chung lµ ph¬ng ph¸p g©y ®ét biÕn ®Æc biÖt lµ ®ét biÕn sè lîng NST (gäi lµ
ph¬ng ph¸p ®a béi thÓ).
12
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
V. C¸c bíc chÝnh cña mét ch¬ng tr×nh c¶i thiÖn
gièng c©y rõng.
1. Quy tr×nh
c¶i thiÖn gièng c©y rõng b»ng s¬ ®å.
2. C¸c bíc chÝnh :
2.1. ...
2.4. Kh¶o nghiÖm gièng:
Lµ so s¸nh gièng t¹o ra víi gièng ®¹i trµ cã s½n
trong s¶n xuÊt chØ cã nh÷ng gièng nµo cã n¨ng suÊt
cao, phÈm chÊt tèt hay chèng chÞu cao míi ®îc
nh©n gièng ®a vµo s¶n xuÊt.
13
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
V. C¸c bíc chÝnh cña mét ch¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng.
1. Quy tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng b»ng s¬ ®å.
2. C¸c bíc chÝnh :
2.1. ...
2.5. Nh©n gièng:
Lµ bíc cuèi cïng cña mét ch¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng.
§Ó gi÷ ®îc c¸c ®Æc tÝnh tèt cña c©y gièng ngêi ta thêng dïng c¸c ph¬ng thøc nh©n
gièng kh¸c nhau. Cã 3 h×nh thøc nh©n gièng:
- Nh©n gièng b»ng h¹t: LÊy h¹t tõ xuÊt xø tèt (tõ gièng tèt) trång vµo rõng gièng
hay vên gièng sau ®ã lÊy h¹t ®a vµo s¶n xuÊt.
- Nh©n gièng sinh dìng: §©y lµ ph¬ng thøc ph©n bµo vÒ c¬ b¶n kh«ng cã sù t¸i
tæ hîp cña chÊt liÖu di truyÒn cho nªn c¸c c©y míi ®îc t¹o ra vÉn gi÷ nguyªn c¸c ®Æc
tÝnh vèn cã cña c©y mÑ lÊy vËt liÖu gièng. VËt liÖu lÊy gièng sinh dìng (hom, cµnh ghÐp,
m«,…) t¹o c©y gièng sau ®ã ®em trång vµo rõng gièng hay vên gièng sau ®ã lÊy vËt liÖu
sinh dìng tõ rõng vµ vên gièng nµy ®a vµo s¶n xuÊt.
- KÕt hîp gi÷a nh©n gièng sinh dìng vµ b»ng h¹t: LÊy vËt liÖu sinh dìng ®em
trång vµo vên gièng theo s¬ ®å chÆt chÏ (cña nhiÒu dßng v« tÝnh) sao cho 2 c©y gièng
trong cïng mét dßng trong vên gièng kh«ng cã c¬ héi giao phÊn víi nhau, nh vËy h¹t
gièng thu ®îc lµ kÕt qu¶ cña lai kh¸c dßng => t¹o ra u thÕ lai vµ ®a vµo s¶n xuÊt.
14
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
VI. B¶o tån nguån gen c©y rõng.
- Kh¸i niÖm nguån gen: Lµ nh÷ng vËt thÓ mang th«ng tin di truyÒn sinh
häc ®îc ding lµm ®èi tîng ®Ó t¹o ra hay tham ra t¹o ra nh÷ng gièng míi
ë §V, TV hay VSV. (c©y, h¹t gièng, h¹t phÊn, m« ph«i, …)
- Kh¸i niÖm b¶o tån nguån gen c©y rõng: ChÝnh lµ b¶o tån c¸c vËt thÓ
mang th«ng tin di truyÒn sinh häc mµ ®èi tîng cã thÓ tham gia hoÆc t¹o
ra gièng míi ë c©y rõng.
- Sù cÇn thiÕt cña b¶o tån c©y rõng: C©y rõng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó
trong ®ã cã rÊt nhiÒu loµi c©y quÝ hiÕm vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Ngµy nay
con ngêi míi khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ mét sè loµi trong sè hµng
ngh×n loµi cã s½n trong tù nhiªn lý do cha biÕt gi¸ trÞ kinh tÕ hoÆc biÕt
nhng cha cã ®iÒu kiÖn sö dông.
Do khai th¸c kh«ng hîp lý, bõa b·i mµ tÝnh ®a d¹ng sinh häc hiÕm
dÇn lµm cho nguån gen mÊt dÇn v× thÕ mµ khi biÕt ®îc gi¸ trÞ kinh tÕ
hoÆc gi¸ trÞ khoa häc cña chóng hay ®iÒu kiÖn sö dông th× l¹i kh«ng cßn
n÷a. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i b¶o tån nguån gen c©y rõng.
15
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
VII. Quan hÖ gi÷a c¶i thiÖn gièng c©y rõng víi di truyÒn häc vµ chän gièng c©y
n«ng nghiÖp .
- Chän gièng nãi riªng vµ c¶i thiÖn gièng c©y rõng nãi chung lµ mét lÜnh vùc häc
thuËt dùa trªn nguyªn lý c¬ b¶n cña di truyÒn häc còng nh c¸c ph¬ng ph¸p
chän gièng c©y NN phæ biÕn, xong chän gièng hay c¶i thiÖn gièng c©y rõng vÉn
cã mét sè nÐt ®Æc trng riªng:
+ C©y rõng cã ph©n bè tù nhiªn réng cho nªn nã thêng bao gåm nhiÒu
d¹ng biÕn dÞ ®Þa lý (nhiÒu xuÊt xø) nªn viÖc chän xuÊt xø lµ rÊt cã hiÖu qu¶.
+ C¸c loµi c©y rõng chñ yÕu lµ giao phÊn trong khi c¸c c©y n«ng nghiÖp
chñ yÕu lµ tù thô phÊn. KÕt qu¶ giao phÊn kh¸c víi tù thô phÊn ë 2 ®iÓm:
• Giao phÊn trong quÇn thÓ lu«n tån t¹i 3 kiÓu gen : AA, Aa vµ
aa trong khi AA vµ Aa l¹i cã cïng KH nªn ngêi ta ph¶i chän nhiÒu lÇn míi cho
gièng tèt.
• Nhê hiÖn tîng giao phÊn mµ tÝnh ®a d¹ng cña quÇn thÓ giao
phÊn lµ cao rÊt so víi quÇn thÓ tù thô phÊn.
=> V× vËy nguån biÕn dÞ tù nhiªn cña c©y rõng lµ rÊt phong phó, v× thÕ ®èi víi
chän gièng c©y rõng th× chän lµ chÝnh cßn t¹o lµ cÇn thiÕt.
16
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
VII. Quan hÖ gi÷a c¶i thiÖn gièng c©y rõng víi di truyÒn häc vµ chän
gièng c©y n«ng nghiÖp .
Cây lâm nghiệp
Di truyền học
Cây nông nghiệp
+ C©y rõng cã ®êi sèng dµi ngµy => mÊt nhiÒu thêi gian v× thÕ ®èi
víi c©y rõng ngêi ta thêng cã ph¬ng ph¸p chän läc sím.
+ NhiÒu loµi c©y rõng cã kh¶ n¨ng sinh s¶n sinh dìng => b¶o tån
nh÷ng ®Æc ®iÓm quý cña c©y tèt ë thÕ hÖ sau.
+ S¶n phÈm thu ho¹ch tõ c©y rõng phÇn lín kh«ng liªn quan nhiÒu
®Õn søc khoÎ cña ngêi tiªu dïng. Sö dông nh÷ng kü thuËt c«ng nghÖ
sinh häc tiªn tiÕn (chuyÓn gen) kh«ng bÞ c¶n trë, lªn ¸n.
+ C©y rõng ®îc ph©n bè trong hÖ sinh th¸i quÇn x· sinh vËt cã
thµnh phÇn loµi rÊt phøc t¹p. V× vËy c«ng t¸c b¶o tån nguån gen g¾n liÒn
víi viÖc b¶o tån c¶ hÖ sinh th¸i.
17
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
VIII. Qu¶n lÝ gièng.
- …………….
- Do c©y rõng cã chu kú kinh doanh dµi nªn chÊt lîng gièng ban
®Çu ®em trång cã ¶nh hëng rÊt lín tíi kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt
kinh doanh v× thÕ mµ vÊn ®Ò qu¶n lÝ gièng ®Æc biÖt ®îc quan
t©m.
- HiÖn nay ë níc ta ®ang lu tr÷ c¸c gièng cã nguån gèc rÊt kh¸c
nhau do:
+ C¸c c¬ së s¶n xuÊt gièng cung cÊp ë ®Þa ph¬ng.
+ §îc mua b¸n tù do trªn thÞ trêng lµ nguån gièng hçn t¹p.
+ Do c¸c c«ng ty liªn hiÖp tù nhËp vÒ tõ níc ngoµi hoÆc do
mét sè c¸n bé mang tõ níc ngoµi vÒ.
+ Do c¸c c¬ së nghiªn cøu, c¸c viÖn khoa häc trao ®æi víi níc
ngoµi lµ nguån gièng gèc theo c¸c xuÊt xø ®îc x¸c ®Þnh.
18
- Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn
gièng c©y rõng
VIII. Qu¶n lÝ gièng.
+ Nguån gièng cña c¸c dù ¸n trång rõng do c¸c tæ chøc quèc
tÕ cung cÊp.
+ Nguèn gièng do c¸c c¬ quan nghiªn cøu chän t¹o trong thêi
gian gÇn ®©y lµ gièng ®· ®îc chän läc, lai gièng vµ kh¶o nghiªm
gièng.
=>Nh vËy, nguån gèc gièng lµ rÊt kh¸c nhau nªn chÊt
lîng còng rÊt kh¸c nhau. Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng gièng
cho trång rõng ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lÝ gièng.
+ Kh¸c víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ¶nh hëng cña gièng
tèt ®îc thÓ hiÖn rÊt nhanh nªn khuyÕn khÝch ®îc ngêi d©n
sö dông gièng tèt. Trong khi ®ã ¶nh hëng cña gièng tèt trong
kinh doanh rõng lµ rÊt l©u dµi. V× thÕ bªn c¹nh viÖc tuyªn
truyÒn ®éng viªn khuyÕn kÝch, cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch hç trî
ngêi d©n sö dông gièng tèt.
19
nguon tai.lieu . vn