- Trang Chủ
- Lâm nghiệp
- Bài giảng giống cây rừng : Nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô và tế bào part 1
Xem mẫu
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng
ph¬ng ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
1. Kh¸i niÖm.
Nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo thùc
vËt lµ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt hµng lo¹t c©y con tõ c¸c bé phËn
cña c©y mÑ b»ng c¸ch nu«i cÊy chóng trong èng nghiÖm ë ®iÒu
kiÖn v« trïng, cã m«i trêng thÝch hîp vµ ®îc kiÓm so¸t.
- Bé phËn nu«i cÊy cã thÓ lµ c¬ quan, m« hay tÕ bµo. Song nãi
chung chóng cã kÝch thíc rÊt nhá, h¬n n÷a l¹i ®îc nu«i cÊy
trong kh«ng gian còng rÊt nhá (èng nghiÖm, b×nh thÝ nghiÖm)
nªn ph¬ng ph¸p nh©n gièng nµy cßn ®îc gäi lµ vi nh©n gièng
- Ph¬ng ph¸p nh©n gièng nµy ®îc thùc hiÖn ë ®iÒu kiÖn v«
trïng, víi m«i trêng sèng nh©n t¹o vµ ®îc kiÓm so¸t nªn cßn
®îc gäi lµ nh©n gièng in vitro (nh©n t¹o).
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
2. C¬ së sinh häc cña ph¬ng ph¸p nu«i cÊy m« - tÕ bµo.
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
+ TÝnh toµn n¨ng: theo s¬ ®å trªn th× bÊt cø mét tÕ bµo nµo cña c¬ thÓ (ë m«
ph©n sinh hay m« ph©n ho¸) ®Òu cã nh©n gièng hÖt nh©n tÕ bµo hîp tö ban
®Çu, tøc lµ ®Òu m¹ng bé gen gièng hÖt bé gen cña hîp tö ban ®Çu (bé gen
chøa trong bé NST). Bëi vËy khi ®îc t¸ch ra khái c¬ thÓ vµ gÆp ®iÒu kiÖn
sèng thÝch hîp th× bÊt cø tÕ bµo nµo ®Òu cã thÓ ph¸t triÓn thµnh mét c¬ thÓ
hoµn chØnh.
+ HiÖn tîng ph¶n ph©n ho¸ vµ t¸i ph©n ho¸: Theo s¬ ®å trªn, mçi tÕ bµo ë giai
®o¹n ≤ 8 tÕ bµo (tb ph«i sinh) khi ®îc t¸ch rêi ra th× ®Òu cã thÓ ph¸t triÓn
thµnh 1 c¬ thÓ hoµn chØnh gÇn ®Çy ®ñ c¸c c¬ quan. V× bÊt cø tÕ bµo nµo còng
®Òu cã nh©n vµ tÕ bµo chÊt nh hîp tö (hay cßn gäi lµ TB tr¾ng/TB cha ph©n
ho¸). ThÕ cßn khi t¸ch tÕ bµo ra khái m« chuyªn ho¸ ®Ó nu«i cÊy th× tõ TB
nµy sÏ h×nh thµnh nªn c¸c tÕ bµo míi (qua ph©n ho¸) vÉn theo híng ®· ®îc
ph©n ho¸. Tøc lµ trong trêng hîp nµy chØ cã hiÖn tîng sinh trëng (t¨ng
sinh kh«i cña c¬ quan cò) chø kh«ng cã hiÖn tîng ph¸t triÓn (h×nh thµnh c¬
quan míi) => tõ tÕ bµo nu«i cÊy sÏ kh«ng h×nh thµnh 1 c¬ thÓ hoµn chØnh.
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
3. ý nghÜa cña nu«i c©y m« - tÕ bµo.
- Lµ ph¬ng ph¸p nh©n gièng sinh dìng nªn nã mang ®Çy ®ñ c¸c u ®iÓm cña
nh©n gièng sinh dìng.
- Nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p nu«i cÊy m« - tÕ bµo cã hÖ sè nh©n cao.
- Nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p nu«i cÊy m« - tÕ bµo ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch
chñ ®éng trong mäi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ mäi thêi ®iÓm trong n¨m.
- Ngoµi ra kh¸c víi nh©n gièng b»ng hom th× c©y trång ®îc t¹o ra b»ng
ph¬ng ph¸p nµy cã ®é trÎ cao h¬n rÊt nhiÒu (gÇn b»ng c©y h¹t), cã bé rÔ tèt
h¬n nhiÒu so víi c©y hom
- C©y trång ®îc t¹o ra tõ ph¬ng ph¸p nu«i cÊy m« - tÕ bµo cã h×nh thÓ gièng
c©y h¹t => kh¾c phôc ®îc hiÖn tîng "b¶o lu côc bé " thêng b¾t gÆp ë c©y
trång ®îc t¹o ra b»ng gi©m hom.
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
4. C¸c h×nh thøc nh©n gièng in vitro.
4.1. Nu«i cÊy m« ph©n sinh:
- Nu«i cÊy ®Ønh sinh trëng:
+ Nu«i cÊy ®Ønh th©n, ®Ønh cµnh: thêng lµ cho c©y lµ kim.
+ Nu«i cÊy chåi n¸ch: thêng dïng cho nh÷ng c©y l¸ réng (vd:
Keo, B¹ch ®µn rÊt phæ biÕn).
+ Nu«i cÊychåi bÊt ®Þnh: Chåi bÊt ®Þnh lµ chåi ®îc h×nh thµnh
tõ bÊt cø bé phËn nµo cña c©y khi ®îc kÝch thÝch (c¬ giíi hay
ho¸ häc).
- Tõ m« ph©n sinh ph¸t triÓn trùc tiÕp thµnh c©y.
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
4.2. Nu«i cÊy m« chuyªn ho¸: nu«i cÊy bÊt cø bé phËn nµo cña
c©y (m¶nh th©n, l¸, rÔ, ®o¹n cµnh, c¸nh hoa,...).
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
5. qui tr×nh nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p nu«i cÊy m« - tÕ bµo.
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
5.1. Giai ®o¹n chuÈn bÞ.
- §a c©y tèt (c©y u viÖt) vÒ vên su tËp, vên gièng
+ §Ó gi¶m bít nguån c¹nh (lai t¹p xung quanh)
+ §Ó cã ®iÒu kiÖn ch¨m sãc cho c©y sinh trëng vµ ph¸t triÓn
tèt
+ §Ó chñ ®éng lÊy mÉu nh©n gièng
ViÖc ®a c¸c c©y tèt vÒ vên su tËp cã thÓ b»ng ph¬ng ph¸p
ghÐp hoÆc gi©m hom.
- TrÎ ho¸ c©y gièng gèc: §Ó t¹o mÉu cÊy cßn non (trÎ ho¸: dùa
trªn qu¸ tr×nh tuæi quyÕt ®Þnh cña c¸c tÕ bµo)
- Ch¬ng VII. Nh©n gièng b»ng ph¬ng
ph¸p nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo
5.2. Giai ®o¹n cÊy khëi ®éng. (t¹o mÉu s¹ch trong èng nghiÖm)
- Môc ®Ých: t¹o ®îc mÉu c©y sèng trong èng nghiÖm s¹ch ho¸ häc còng nh sinh häc. T¹o ®îc
nguån mÉu s¹ch (s¹ch vÒ ho¸ häc vµ sinh häc) sèng ®îc trong ®iÒu kiÖn in vitro.
+ S¹ch ho¸ häc: kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn m«i trêng ho¸ häc phï hîp víi loµi c©y.
+ S¹ch sinh häc: (s¹ch nÊm vµ vius) v× mÉu cÊy chØ lµ 1 bé phËn rÊt nhá cña c©y nªn sau khi
t¸ch khái c©y mÑ cÊy vµo b×nh th× nã cÇn mét thêi gian ®Ó håi phôc sau ®ã míi sinh trëng vµ
ph¸t triÓn. Trong khi nÊm vµ vi khuÈn lµ nh÷ng sinh vËt ®¬n bµo hay ®a bµo, chóng vµo theo
mÉu cÊy lµ vµo c¶ c¬ thÓ nªn chóng sinh trëng vµ ph¸t triÓn ngay => sö dông hÕt m«i trêng
nu«i cÊy => khi mÉu cÊy håi phôc th× m«i trêng ®· háng.
- Ph¬ng ph¸p:
+ Lµm s¹ch ho¸ häc b»ng röa: ®Çu tiªn tiÕn hµnh röa b»ng níc m¸y, tiÕp theo lµ röa b»ng xµ
phßng vµ cuèi cïng lµ röa b»ng níc cÊt.
+ Lµm s¹ch sinh häc b»ng khö trïng: khö trïng b»ng dung dÞch canxi hypoclorit 1% hoÆc b»ng
HgCl2 0,1% trong 5 phót, tuú mÉu giµ hay non.
+ Sau khi röa vµ khö trïng th× tiÕn hµnh cÊy mÉu s¹ch vµo b×nh chøa trong m«i trêng ho¸ häc
còng ®· ®îc khö trïng (b»ng nåi hÊp). ViÖc cÊy mÉu ®îc tiÕn hµnh trong tñ cÊy m« trïng.
nguon tai.lieu . vn