Xem mẫu
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
5. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n khi chän loµi xuÊt xø.
5.1. X¸c ®Þnh vµ tu©n thñ môc tiªu trång rõng ®Æt ra cho khu
vùc.
X¸c ®Þnh môc tiªu vµ tu©n thñ môc tiªu lµ ®iÒu cã ý nghÜa then
chèt cña mét ch¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng.
Môc tiªu cña bÊt cø mét ch¬ng tr×nh kh¶o nghiÖm loµi vµ
xuÊt xø nµo ®Òu lµ:
1- X¸c ®Þnh t¸c ®éng qua l¹i gi÷a loµi vµ xuÊt xø víi hoµn
c¶nh m«i trêng n¬i kh¶o nghiÖm.
2- X¸c ®Þnh loµi vµ xuÊt xø cã gi¸ trÞ kinh tÕ hoÆc phßng
hé cao nhÊt cho vïng ®îc kh¶o nghiÖm.
3- T×m hiÓu s©u s¾c h¬n c¸c ®Æc tÝnh h×nh th¸i vµ sinh häc
cña loµi vµ xuÊt xø.
12
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
5.2. N¾m v÷ng ®Æc ®iÓm sinh th¸i häc cña loµi - xuÊt xø ®Þnh ®em kh¶o
nghiÖm vµ ®iÒu kiÖn lËp ®Þa n¬i kh¶o nghiÖm.
- Khi chän ®îc loµi vµ xuÊt xø ®a vµo kh¶o nghiÖm th× viÖc n½m v÷ng ®iÒu
kiÖn lËp ®Þa cña n¬i kh¶o nghiÖm còng nh ®Æc ®iÓm sinh th¸i cña loµi - xuÊt xø
lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña kh¶o nghiÖm. C¸c néi
dung cÇn quan t©m lµ:
+ §Æc ®iÓm ph©n bè (to¹ ®é ®Þa lÝ):
+ §é cao so víi mÆt níc biÓn:
+ §Æc ®iÓm khÝ hËu, lîng ma hµnh n¨m, nhiÖt ®é trung b×nh n¨m, nhiÖt
®é cùc h¹n còng nh ®é dµi chiÕu s¸ng trong ngµy:
+ §èi víi loµi môc tiªu lµ sinh s¶n:
13
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
5.3. Chän loµi vµ xuÊt xø cã n¬i nguyªn s¶n cã ®iÒu kiÖn khÝ
hËu, ®Êt ®¹i t¬ng ®ång víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ ®Êt ®ai ë n¬i
kh¶o nghiÖm.
Trong trêng hîp nµy ta ph¶i lÊy n¬i kh¶o nghiÖm lµm ®Ých:
- Loµi vµ xuÊt xø cã n¬i nguyªn s¶n cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu,
®Êt ®ai gièng n¬i kh¶o nghiÖm th× kh¶ n¨ng thµnh c«ng cµng cao.
- Loµi vµ xuÊt xø cã n¬i nguyªn s¶n cã khÝ hËu, ®Êt ®ai cµng
kh¾c nghiÖt h¬n ë nh÷ng n¬i kh¶o nghiÖm th× cµng dÔ thµnh c«ng
h¬n vµ ngîc l¹i.
14
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
5.4. Kh«ng ®a c©y ®Õn n¬i kh¶o nghiÖm qu¸ kh¾c nghiÖt so
víi n¬i nguyªn s¶n.
- Kh«ng ®a c©y tõ vïng ven biÓn ®Õn n¬i cã khÝ hËu lôc ®Þa.
- Kh«ng ®a c©y tõ n¬i cã khÝ hËu Ýt dao ®éng trong n¨m ®Õn n¬i
cã khÝ hËu dao ®éng m¹nh trong n¨m.
- Kh«ng nªn ®a c©y tõ n¬i cã vÜ ®é cao hay cã ®é cao lín h¬n
®Õn n¬i cã vÜ ®é thÊp hay ®é cao thÊp vµ ngîc l¹i. Xong l¹i cã thÓ
®a c©y tõ n¬i cã ®é cao lín h¬n ë vÜ ®é thÊp tíi n¬i cã ®é cao nhá
ë vÜ ®é cao.
- Kh«ng nªn ®a c©y tõ n¬i cã ®Êt baz¬ ®Õn n¬i cã ®Êt axÝt vµ
ngîc l¹i. HoÆc kh«ng ®a tõ n¬i cã ®Êt Gl©y ®Õn n¬i cã ®Êt c¸t vµ
ngîc l¹i.
15
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
6. Nguyªn t¾c chÝnh khi chän ®Þa ®iÓm vµ c©y lÊy h¹t.
6.1. C¬ s¬ (lý do):
V× mét sè l« h¹t xÊu cña mét xuÊt xø tèt cha h¼n ®· cho kÕt
qu¶ kh¶o nghiÖm tèt h¬n mét sè l« h¹t xÊu cña mét xuÊt xø trung
b×nh, v× thÕ ®Ó ph¶n ¸nh tuy thùc b¶n chÊt xuÊt xø th× viÖc chän
®Þa ®iÓm vµ c©y lÊy h¹t lµ ®Æc biÖt cã ý nghÜa.
- §Þa ®iÓm thu h¸i ph¶i ®¹i diÖn cho tõng khu ph©n bè thêng ®ã
lµ vïng trung t©m ph©n bè cña loµi (quÇn x· nµo hÖ sè tæ thµnh
cña loµi ®ã cao nhÊt)
- Tuú loµi cã ph©n bè réng hay hÑp mµ sè mÉu h¹t thu thËp nhiÒu
Ýt kh¸c nhau.
16
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
6.2. Tiªu chuÈn c©y lÊy h¹t.
- C©y lÊy h¹t thêng ®îc thèng nhÊt lµ c©y tréi (plus tree) theo tiªu chuÈn chän
gièng.
- Sè lîng c©y lÊy h¹t ë mçi xuÊt xø ®îc dao ®éng tõ 10 – 15 c©y.
=> §èi víi rõng tù nhiªn th× c¸c c©y nµy ph¶i c¸ch xa nhau Ýt nhÊt 100m/c©y
®Ó tr¸nh hiÖn tîng giao phèi gÇn.
=> Chó ý tiªu chuÈn c©y lÊy h¹t ph¶i ®ång nhÊt trong mét ch¬ng tr×nh kh¶o
nghiÖm.
- C¸c l« h¹t cÇn ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ sè hiÖu c©y, to¹ ®é ®Þa lÝ, ®é cao tuyÖt
®èi, lîng ma hµng n¨m, nhiÖt ®é trung b×nh n¨m.
- H¹t cña tõng c©y ph¶i ®Ó riªng ®Ó cã thÓ dïng lµm nguyªn liªu cho kh¶o
nghiÖm hËu thÕ tøc lµ kiÓm tra phÈm chÊt di truyÒn b»ng kÕt qu¶ ®¸nh gi¸
®êi sau, => qui ra hÖ sè di truyÒn.
17
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
7. X©y dùng vµ ®¸nh gi¸ kh¶o nghiÖm loµi – xuÊt xø.
7.1. X©y dùng kh¶o nghiÖm.
- Kh¶o nghiÖm ®îc x©y dùng ë n¬i cã ®iÒu kiÖn lËp ®Þa ®¹i diÖn vµ ®iÓn h×nh
cho vïng cÇn qui ho¹ch trång rõng sau nµy.
- Kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc bè trÝ ®ñ lÇn lÆp l¹i (≥3) vµ ph¶i cã c¸c loµi – xuÊt
xø ®Þa ph¬ng lµm ®èi chøng vµ ph¶i ®îc theo dâi ®ñ thêi gian cÇn thiÕt.
- Qui m« kh¶o nghiÖm ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn cÇn cã: §iÒu kiÖn ®Êt ®ai,
kinh phÝ, lùc lîng c¸n bé, ®iÒu kiÖn ®i l¹i vµ ®Æc biÖt ph¶i ®¶m b¶o duy tr×
®îc kh¶o nghiÖm cho ®Õn khi kÕt thóc (trong kÕ ho¹ch).
- Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ qu¶n lÝ kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ
c¸c biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh cÇn thiÕt vµ b¶o vÖ thÝ nghiÖm chu ®¸o, chØ
nh vËy th× sè liÖu thu thËp ®îc tõ kh¶o nghiÖm míi ph¶n ¸nh ®óng vµ
kh¸ch quan.
18
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
7.2. §¸nh gi¸ kh¶o nghiÖm.
- §¸nh gi¸ ë giai ®o¹n vên ¬m : dùa trªn c¸c chØ tiªu sau
+ Tû lÖ sèng quan träng nhÊt v× tû lÖ sèng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thÝch øng cña
loµi – xuÊt xø ®èi víi m«i trêng sèng míi.
+ Sinh trëng chiÒu cao.
- §¸nh gi¸ ë giai ®o¹n rõng trång.
+ C¸c chØ tiªu ®îc tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ë rõng trång nµy lµ: tû lÖ sèng, chiÒu
cao vót ngän, chiÒu cao díi cµnh, d1.3, ®é lín cµnh, chiÒu dµi cµnh lín nhÊt
(®o ë vÞ trÝ c¸ch th©n 5cm) trªn Dth©n n¬i sinh ra cµnh ®ã.
=> c¸c chØ tiªu trªn gäi lµ c¸c chØ tiªu ®Þnh lîng, thêng ph¶n ¸nh s¶n
lîng s¶n phÈm ngoµi c¸c chØ tiªu ®Þnh lîng ra ngêi ta cßn ®¸nh gi¸ theo
chØ tiªu ®Þnh tÝnh nh: ®é th¼ng th©n (th«ng qua ®é ph¸t triÓn cña th©n, t¸n
l¸ vµ mµu s¾c l¸). Theo nguyªn t¾c chØ tiªu quan träng th× cã hÖ sè cho ®iÓm
cao, trong ®ã møc cho ®iÓm giao ®éng tõ 1 – 5 ®iÓm.
19
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
8. C¸c bíc tiÕn hµnh cña kh¶o nghiÖm loµi – xuÊt
xø.
8.1. Kh¶o nghiÖm loµi.
§îc tiÕn hµnh qua c¸c giai ®o¹n sau:
- Giai ®o¹n lo¹i trõ loµi:
- Giai ®o¹n ®¸nh gi¸ loµi:
- Giai ®o¹n chøng minh loµi:
20
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
8.2. C¸c bíc cña kh¶o nghiÖm xuÊt xø.
- Cã thÓ ®îc b¾t ®Çu ngay sau giai ®o¹n lo¹i trõ loµi.
- Giai ®o¹n 1: Kh¶o nghiÖm nhiÒu xuÊt xø
+ Môc ®Ých : X¸c ®Þnh c¸c xuÊt cã triÓn väng trªn lËp ®Þa ®Êt thÝ
nghiÖm ®ång thêi còng chØ ra ®îc nh÷ng khu vùc kh«ng thÓ lÊy
h¹t vµ nh÷ng khu vùc kh«ng thÓ g©y trång.
- Giai ®o¹n 2: Kh¶o nghiÖm Ýt xuÊt xø (kh¶o nghiÖm h¹n chÕ)
+ Môc ®Ých: Chän ®îc xuÊt xø cã triÓn väng thÝch hîp víi
nh÷ng ®iÒu kiÖn lËp ®Þa ë n¬i kh¶o nghiÖm.
- Giai ®o¹n chøng minh xuÊt xø:
+ Môc ®Ých lµ ®Ó kh¼ng ®Þnh 1 – 2 xuÊt xø cã triÓn väng nhÊt.
21
- Ch¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
S¬ ®å thêi gian c¸c giai ®o¹n kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø
(Pederson, Olen vµ Graudal)
1. Kh¶o nghiÖm lo¹i trõ loµi
2. Kh¶o nghiÖm ®¸nh gi¸ loµi
3. Kh¶o nghiÖm chøng minh loµi
4. Kh¶o nghiÖm nhiÒu xuÊt xø ®Çu tiªn
5. Kh¶o nghiÖm Ýt xuÊt xø
6. Chøng minh xuÊt xø hoÆc trång thö
22
nguon tai.lieu . vn
