Xem mẫu

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH Nội dung Môn học 1. Khái niệm về kinh doanh ĐẠO ĐỨC 2. Đạo đức kinh doanh 3. Các chuẩn mực đạo đức kinh doanh ngày nay. KINH DOANH (MORALITY IN BUSINESS) Chương 2: ĐẠO ĐỨC KINH DOANH MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 1 1.1 Kinh doanh là gì? 1. Kinh doanh Kinh doanh là toàn bộ (hay một phần) quá trình đầu tư từ: Sản xuất; tiêu thụ; đến cung ứng dịch 1.1 Khái niệm vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lời 1.2 Vấn đề xã hội của hoạt động kinh doanh (Luật doanh nghiệp -2005) 1.3 Môi trường kinh doanh Là hoạt động kinh tế - xã hội thường ngày Những hoạt động cụ thể nào được gọi là kinh doanh? MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 3 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 4
  2. 1. SẢN XUẤT KINH DOANH 3. DỊCH VỤ § LÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP CHẾ § LÀ CÁC HOẠT ĐỘNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU CON TẠO CÁC SẢN PHẨM CHO XÃ HỘI, BÁN ĐƯỢC TRÊN THỊ TRƯỜNG VÀ ĐẠT MỘT MỨC LỜI MỘT CÁCH HỢP PHÁP ĐỂ HƯỞNG THÙ LAO. NHẤT ĐỊNH. § NGÀY NAY, TỶ LỆ DỊCH VỤ ĐÓNG GÓP VÀO GDP 2. THƯƠNG MẠI CỦA CÁC QUỐC GIA PHÁT TRIỂN RẤT CAO. GỐC Ở CHỮ “MÃI MẠI”, MUA Ở CHỖ NHIỀU, BÁN 4. ĐẦU TƯ Ở CHỖ ÍT; MUA Ở CHỖ RẺ, BÁN Ở CHỖ ĐẮT § PHẢI GÓP VỐN CỤ THỂ ĐỂ LÀM ĂN CHÍNH ĐÁNG THƯƠNG MẠI KHÔNG CHỈ ĐƠN THUẦN LÀ HÀNH VI MUA BÁN HÀNG HÓA, MÀ CÒN LÀ CÁC THÌ MỚI GỌI LÀ ĐẦU TƯ. DỊCH VỤ MUA BÁN NHƯ: MÔI GIỚI, ĐẠI LÝ…. § CÓ ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC VÀ NƯỚC NGOÀI, ĐẦU VÀ XÚC TIẾN THƯƠNG MẠI. TƯ TRỰC TIẾP (FDI) VÀ ĐẦU TƯ GIÁN TIẾP (FII). MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 5 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 6 1.2 Vấn đề xã hội của hoạt động kinh doanh Hoạt động kinh doanh ảnh hưởng trực tiếp tới 1. LỢI NHUẬN quyền lợi công dân và an sinh xã hội. Đặc biệt LỢI NHUẬN NGÀY NAY PHẢI HIỂU LÀ “HAI BÊN trong nền kinh tế thị trường làm nảy sinh ra nhiều CÙNG CÓ LỢI”, LỢI ÍCH CÁ NHÂN PHẢI ĐẶT vấn đề xã hội cần phải được giải quyết. TRONG NHIỆM VỤ XÃ HỘI. 2. CẠNH TRANH CẠNH TRANH LUÔN ĐẶT TRONG LỢI ÍCH XÃ HỘI • Lợi nhuận ĐỂ KHÔNG LÀM THIỆT HẠI QUYỀN LỢI NGƯỜI Những vấn đề TIÊU DÙNG, MÀ PHẢI TẠO RA NHIỀU SẢN PHẨM • Cạnh tranh này cần được TỐT HƠN. hiểu như thế 3. MÔI TRƯỜNG • Bảo vệ môi nào? SẢN XUẤT NGÀY NAY NẢY SINH VẤN ĐỀ Ô trường NHIỄM MÔI TRƯỜNG, CẠN KIỆT TÀI NGUYÊN VÀ MẤT CÂN BẰNG SINH THÁI • ... MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 7 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 8
  3. Môi trường vĩ mô 1.3 Môi trường kinh doanh § Các yếu tố kinh tế § Yếu tố chính trị và chính phủ § Môi trường vĩ mô § Yếu tố xã hội §Yếu tố tự nhiên § Môi trường vi mô § Yếu tố công nghệ và kỹ thuật § Môi trường nội bộ doanh nghiệp Chúng ta đang sống ở đâu? MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 9 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 10 Moâ hình “5 aùp löïc caïnh tranh” cuûa M. E. Porter. Nguoàn: TS.Döông Ngoïc Duõng (2008) Môi trường nội bộ doanh nghiệp NHÖÕNG COÂNG TY COÙ KHAÛ NAÊN G GIA NHAÄP THÒ TRÖÔØ NG Moái ñe doïa töø nhöõng Coâng ty môùi gia nhaäp Chúng ta phải NHÖÕNG COÂNG TY làm gì để góp Söùc maïnh CUØNG MOÄT NHAØ Maëc caû cuûa NGAØNH NGHEÀ phần phát triển CUNG Nhaø cung öùng CAÏNH TRANH VÔÙI NHAU NGÖÔØI § Thương hiệu doanh nghiệp? Söùc maïnh MUA ÖÙNG Caïnh tranh, ñoái ñaàu maëc caû cuûa Giöõa caùc coâng ty ngöôøi mua § Tài chính Sản xuất Ñang hoïat ñoäng § Moái ñe doïa cuûa saûn phaåm Hoaëc dòch vuï thay theá § Nguồn nhân lực SAÛN PHAÅ M HOAË C § Văn hoá ứng xử DÒCH VUÏ THAY THEÁ => Laø cô sôû ñeå nhaän daïng caùc yeáu toá moâi tröôøng vi moâ. MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 11 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 12
  4. 2. ĐẠO ĐỨC KINH DOANH 2.1 Khái niệm Đạo đức kinh doanh là gì ? . ĐĐKD là một tập hợp các 2.1 Khái niệm nguyên tắc, chuẩn mực để 2.2 Lịch sử phát triển của đạo đức kinh doanh điều chỉnh, đánh giá, hướng dẫn và kiểm soát hành vi của 2.3 Sự cần thiết (vai trò) của đạo đức kinh doanh chủ thể kinh doanh. MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 13 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 14 2.2 Lịch sử phát triển của ĐĐKD 2.2 Lịch sử phát triển của ĐĐKD Ở phương đông, Theo quan điểm Nho giáo thì HĐKD Ở phương Tây, ĐĐKD xuất phát từ tín điều Tôn giáo: không được coi trọng do tư tưởng trọng nông. ú Luật Tiên tri (Law of Moses): khuyên nên chừa một ít ú “ Phường buôn bán hoa màu ở bên đường cho người nghèo. là những kẻ ti tiện, «Đồ con ú Ngày nghỉ lễ Sabbath hàng tuần được nghỉ (truyền tiểu nhân” buôn!» là thống này trở thành ngày chủ nhật hiện nay). ú Hành vi “Buôn bán” một câu chửi ú Sau 50 năm, sẽ được huỷ nợ => chế hoá thành thời bị coi rẻ, bị đánh rất nặng nề hiệu 30 năm của các món nợ trong Dân luật sau này. đồng với các hành ở miền bắc ú Luật Giáo hội La Mã : không nên trả lương thấp vi “ lừa đảo” VN cách đây dưới mức có thể sống được. 30 năm? ú Luật Hồi giáo ngăn cản việc cho vay lãi // MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 15 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 16
  5. ĐĐKD thời cận đại Hoa Kỳ 1900-1970 § nhiều tiêu chuẩn ĐĐKD đã được luật hóa: § Trước 1960, giáo hội đề nghị: Mức lương ú luật Chống độc quyền (Sherman Act of America công bằng, quyền công nhân, quan tâm mức 1896), sống và các giá trị khác. ú Luật tiêu chuẩn chất lượng, § Năm 1963, Kennedy đã đưa ra thông báo đặc ú Luật bảo vệ người tiêu dùng, biệt bảo vệ người tiêu dùng. § Năm 1965, yêu cầu ngành ô tô coi trọng sự an toàn và sự sống của người sử dụng, § Đầu 1970, Luật về kiểm tra phóng xạ; luật về nước sạch; luật về chất độc hại. // MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 17 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 18 Hoa Kỳ - Những năm 1970s Hoa Kỳ - Những năm 1980s § ĐĐKD trở thành một lĩnh vực nghiên cứu. § Hơn 30 cơ quan nghiên cứu ĐĐKD được thành lập § 500 khóa học và 70.000 sinh viên được học về đạo đức § Bắt đầu giảng dạy và viết về trách nhiệm XH, kinh doanh ở các trường đại học Mỹ những nguyên tắc cần được áp dụng vào § Các hãng lớn như Johnson & Johnson, Caterpaller,... đã kinh doanh, thành lập Uỷ ban đạo đức và Chính sách XH để giải § Thành lâp trung tâm nghiên cứu ĐĐKD. quyết những vấn đề trong công ty ] § Cuối những năm 70, bùng nổ vấn nạn hối lộ, quảng cáo lừa gạt, thông đồng câu kết với nhau để đặt giá cả: ĐĐKD đã trở thành vấn đề nóng của XH. // MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 19 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 20
  6. Hoa Kỳ - Những năm 1990s Thế giới - Từ năm 2000 đến nay § ĐĐKD là lĩnh vực nghiên cứu được quan tâm Chính quyền Clinton ú Thể chế hoá đạo đức kinh doanh. § ĐĐKD được xem xét từ nhiều góc độ: luật ú ủng hộ thương mại tự do, pháp, triết học và các khoa học XH khác. ú ủng hộ trách nhiệm của DN. ú 11/1991, chỉ dẫn xử án đối với các tổ chức vi phạm, § ĐĐKD đã gắn chặt với khái niệm trách nhiệm ú Kh/khích DN có biện pháp tránh hành vi vô đạo đức đạo đức và với việc ra quyết định § Các hội nghị thường xuyên về ĐĐKD MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 21 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 22 2.3 Vai trò của đạo đức trong kinh doanh 1. ĐĐKD điều chỉnh hành vi của các chủ thể 2 tác động không thể thay thế đức Luậ Đạo t TẠI SAO CẦN PHẢI CÓ ĐẠO ĐỨC TRONG KINH DOANH? MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 23 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 24
  7. Sự “dung hoà” đạo đức - pháp luật § ĐĐKD bổ sung và kết hợp với pháp luật điều chỉnh các hành vi KD. § pháp luật dù hoàn thiện đến đâu cũng không thể là chuẩn mực cho mọi hành vi của ĐĐKD Quyền được Phi Hợp DV GD-ĐT § Luật không thể thay thế ĐĐKD trong khuyến khích chết? pháp pháp làm việc thiện, tác động vào lương tâm doanh nhân. § ĐĐKD rộng hơn, bao quát mọi lĩnh vực tinh thần trong Hợp đạo lý Hợp đạo lý khi pháp luật chỉ điều chỉnh những hành vi liên quan đến chế độ nhà nước, chế độ XH... Phản đạo lý Phản đạo lý § pháp luật càng chặt chẽ thì đạo đức càng được đề cao, § Tham nhũng, buôn lậu, trốn thuế, gian lận... khi bị phát Phi Hợp hiện sẽ bị pháp luật điều chỉnh. “do không muốn bị kiện pháp pháp tụng, người ta phải cư xử có đạo đức”. Buôn ma Cách chức ông túy BHP Kim Ngọc? MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 25 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 26 2. ĐĐKD góp phần vào chất lượng DN § KH thích mua SP của các công ty liêm chính hơn. Các yếu tố phản ánh chất lượng của DN § Các công ty muốn làm ăn lâu dài với các DN mà họ tin tưởng. § Hiệu quả công việc hàng ngày cao, § Các nhà đầu tư quan tâm đến vấn đề đạo § Sự tận tâm của NV, đức, trách nhiệm XH của các công ty mà họ § Chất lượng sản phẩm được cải thiện, đầu tư, vì những yếu tố này ảnh hưởng đến § Đưa quyết định đúng đắn hơn, kết quả hoạt động § Sự trung thành của khách hàng, § các công ty quản lí tài sản thường giới thiệu § Lợi ích về kinh tế lớn hơn. cổ phiếu của công ty có đạo đức cho các nhà đầu tư. MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 27 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 28
  8. 3. Góp phần vào tận tâm và sự cam kết của NLĐ Sự tận tâm của NLĐ xuất phát từ đâu ? ú NLĐ tin vào tương lai của DN § NLĐ tin rằng hình ảnh của một công ty đối ú DN quan tâm đến NLĐ. với cộng đồng là vô cùng quan trọng, ú Môi trường lao động an toàn, § NLĐ thấy công ty của mình tham gia tích cực ú Thù lao thích đáng công tác cộng đồng sẽ trung thành hơn với cấp trên và cảm thấy vai trò tích cực của họ. ú Trách nhiệm hợp đồng đầy đủ. ú Việc DN trợ giúp cộng đồng è § NLĐ làm việc trong môi trường đạo đức sẽ tin rằng họ sẽ phải tôn trọng tất cả các đối tác. MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 29 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 30 Tác động của môi trường Đạo đức với NLĐ 4. ĐĐKD làm hài lòng khách hàng § Hành vi vô đạo đức có thể làm KH ra đi, § Hành vi đạo đức có thể lôi cuốn KH đến. § KH thích mua sản phẩm của các công ty quan tâm đến KH NLĐ hài lòng Sự đoàn kết và XH. Tin tưởng Năng suất Cống hiến Hiệu quả § KH ưu tiên thương hiệu làm điều thiện nếu giá cả và chất lượng các thương hiệu như nhau. chi phí để phát triển môi trường đạo đức sẽ được tưởng thưởng bằng sự trung thành ngày càng tăng của KH MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 31 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 32
  9. Khách hàng mong muốn điều gì? 5. ĐĐKD góp phần tạo ra lợi nhuận § DN đặt các lợi ích của khách hàng lên trên hết. ú KH là thượng đế ú Đồng thời với việc quan tâm lợi ích của nhân viên, Tư cách Hành vi Thành bại doanh nhà đầu tư và cộng đồng. kinh doanh của DN nghiệp chú trọng tới KH sẽ kết hợp được lợi « Gieo tư tưởng gặt hành vi, ích của tất cả trong gieo hành vi gặt thói quen, các quyết định và gieo thói quen gặt tư cách, hoạt động gieo tư cách gặt số phận” MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 33 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 34 Hậu quả của các hành vi sai trái ĐĐKD góp phần tạo ra lợi nhuận trong KD § Columbia/ HCA đã phải chịu một sự giảm sút Sự tin tưởng của KH và NV nghiêm trọng về giá cổ phiếu và doanh thu do: ú bị phát hiện lừa đảo chính phủ một cách hệ thống trong dịch vụ chăm sóc sức khoẻ Môi Sự trung thành của ú KH phàn nàn Cty không quan tâm đến lợi ích KH. NV trường LỢI Các bệnh nhân phải chi trả cho các dịch vụ họ đạo NHUẬN không cần hoặc bị chuyển sang một bệnh viện Sự thỏa mãn của KH khác nếu họ không có khả năng chi trả. đức ú Nhân viên bị buộc phải làm việc vượt quá khả năng, Chất lượng của tổ ú Khi những hành vi sai trái này của Columbia/ HCA chức bị đưa ra công luận, danh tiếng của tập đoàn đã bị huỷ hoại hoàn toàn chỉ trong vài tháng. MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 35 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 36
  10. Hậu quả? Hậu quả tai hại Công ty Sears Beech-Nut phải chịu sự chỉ đã để mất khách sau trích vì các chi khi bán một sản nhánh SX ô tô đã phẩm nước quả đề bán những bộ ngoài nhãn là 100% phận không cần nguyên chất nhưng thiết trong các thực ra chỉ là các cửa hàng sửa hóa chất có mùi táo. chữa. MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 37 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 38 Thành công của các hành vi có đạo đức Thành công của các hành vi có đạo đức § Theo John Kotter và James Heskett (Harvard) nghiên cứu trong 11 năm: Kết quả nghiên cứu 500 tập đoàn lớn nhất ở Mỹ: Cty có đạo đức tốt Cty đạo đức bt ú Những DN cam kết thực hiện các hành vi đạo Tăng thu nhập 682 % 36% đức và chú trọng đến việc tuân thủ các quy Giá cổ phiếu tăng 901 % 74% định đạo đức nghề nghiệp thường đạt được thành công lớn về mặt tài chính. Lãi ròng 756 % 1% MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 39 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 40
  11. 6. ĐĐKD góp phần vào sự vững Tuy nhiên mạnh của nền kinh tế Chỉ mình đạo đức không thôi sẽ không thể mang lại những thành Môi trường tốt: công về tài chính Đạo Niềm •Tăng động lực nhưng đạo đức sẽ giúp đức tin •Giảm chi phí hình thành và phát •Cạnh tranh hiệu quả triển bền vững văn hóa tổ chức phục vụ cho tất cả MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 41 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 42 1..... góp phần vào sự vững mạnh của nền kinh tế Một sự so sánh Trong hệ thống dựa vào thị tỷ lệ tham nhũng thấp tỷ lệ tham nhũng cao trường có niềm tin lớn như Nhật Canada và Đức Nigêria và ... Bản, Anh Quốc, Canada, Hoa Kỳ, Thuỵ Điển, các DN có thể thành công và Kinh tế KHÔNG Kinh tế vững mạnh Và ổn định vững mạnh và KHÔNG ổn định phát triển nhờ có một tinh thần hợp tác và niềm tin MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 43 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 44
  12. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐẠO ĐỨC KINH DOANH? 3. Những chuẩn mực đạo đức trong kinh doanh ngày nay § TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC TỐT ĐẸP CỦA DÂN TỘC 3.1 Tính hợp pháp § CÁC CHUẨN MỰC ĐẠO ĐỨC MỚI PHÁT SINH TRONG XÃ HỘI TA 3.2 Tính nhân bản § CÁC CHUẨN MỰC ĐẠO ĐỨC KINH DOANH LÀ CƠ SỞ 3.3 Chữ “tín” trong kinh doanh TÌNH CẢM VÀ TRÍ TUỆ ĐỊNH HƯỚNG CHO DOANH 3.4 Tính sáng tạo và phát triển NHÂN NGHĨ ĐÚNG, LÀM ĐÚNG, ĐỊNH HƯỚNG TRONG HOẠCH ĐỊNH VÀ TỔ CHỨC KINH DOANH ĐỂ ĐẢM BẢO ĐƯỢC SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI CHO DOANH NGHIỆP. MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 45 3.1 Tính hợp pháp trong hoạt động kinh doanh 3.2 Tính “nhân bản” trong hoạt động kinh doanh Hoạt động kinh doanh ảnh hưởng trực tiếp tới Hoạt động kinh doanh có mục tiêu cơ bản là tối quyền lợi công dân và an sinh xã hội. Vì vậy, mọi đa hoá lợi nhuận. Nhưng mục đích của hoạt động hoạt động kinh doanh đều phải tuân thủ pháp kinh doanh là vì con người và sự tiến bộ xã hội. luật. Những vấn đề Những vấn • Lợi nhuận này cần được đề này cần • Đăng ký kinh doanh hiểu như thế • Cạnh tranh được hiểu nào? như thế nào? • Hoạt động kinh doanh • Bảo vệ môi trường • Chấm dứt HĐKD • Vì con người... MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 47 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 48
  13. Bạn sẽ nghĩ gì? Bạn sẽ nghĩ gì? PHỞ VEDAN ? “FORMOL” ? MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 49 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 50 3.3 Chữ “Tín” trong hoạt động kinh doanh Và, Bạn sẽ nghĩ gì? “Tín”, là đức tin hàng đầu của doanh nhân, là tôn trọng sự thật, lẽ phải trong hành vi ứng xử, là cơ sở cho các quan hệ hợp tác trong hoạt động kinh doanh: “Chúng tôi đến với công nghệ nhân bản” “Một sự NOKIA ? “Thật thà cũng thất tín, thể...lái vạn sự bất trâu,...?” tin” MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 51 MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 52
  14. 3.4 Tính sáng tạo trong hoạt động kinh doanh Vì vậy Hoạt động kinh doanh diễn ra trong sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Để có thể tồn tại và phát triển § Bạn nghĩ thế nhất thiết đòi hỏi bạn phải sáng tạo (biết kết hợp giữa nào về nhân vật tính khoa học và tính nghệ thuật trong KD). “Thạch Sanh”? Hãy trung Những vấn thực nhưng • Lợi nhuận đề này cần đừng biến mình thành • Cạnh tranh được hiểu kẻ “ ngốc” như thế nào? • Sáng tạo • Phát triển... MBA. NGUYEN VAN BINH 13/04/2010 54 Tính sáng tạo trong hoạt động kinh doanh Cảm ơn các bạn! Hãy nghĩ đến điều người khác chưa nghĩ, Hãy làm điều người khác chưa làm’ Nếu họ làm rồi, hãy làm... Tốt hơn!
nguon tai.lieu . vn