Bài giảng Chương 6: Giải thuyết chứng minh bác bỏ

I. GIẢ THUYẾT 1. Định nghĩa  GT là giả định có cơ sở khoa học nói về mối liên hệ mang tính qui luật giữa các sự kiện (sự vật, hiện tượng, quá trình) đang được nghiên cứu. 2. Phân loại  GT chung là giả định có cơ sở khoa học nói về mối liên hệ mang tính quy luật của một lớp rộng lớn sự kiện đang được nghiên cứu.  GT riêng là giả định có cơ sở khoa học nói về mối liên hệ mang tính qui luật của một nhóm sự kiện đang được nghiên cứu.  GT công vụ (giả thiết, kiến giải) là giả định đưa ra để sơ bộ tập hợp (hệ thống hóa) các kết quả quan sát hay định hướng cho hoạt động nghiên cứu tiếp theo. I. GIẢ THUYẾT 3. Các bước hình thành và phát triển  Bước 1: Phân tích, so sánh, tổng hợp... các tài liệu thu được, tiến đến xây dựng sự kiện khoa học, từ sự kiện khoa học xây dựng các giả định có cơ sở khoa học - giả thuyết.  Bước 2: Từ giả thuyết rút ra tất cả hệ quả của nó.  Bước 3: Đối chiếu các hệ quả đó với các tài liệu quan sát, thí nghiệm (sự kiện khoa học) hay với các luận điểm lý thuyết cơ bản của khoa học (đã được xác nhận là đúng) xem chúng có phù hợp hay không.  Bước 4: Nếu phù hợp, thì giả thuyết ấy được xác chứng, và trở thành lý thuyết khoa học hay một phần của lý thuyết khoa học; còn nếu không phù hợp thì giả thuyết đó bị phủ chứng, và ta thiết lập giả thuyết mới. I. GIẢ THUYẾT 4. Các phương pháp xác định giá trị lôgích PP xác định giá trị đúng PP1: Xác nhận tính chân thực của tất cả hệ quả được rút ra từ giả thuyết. Nếu gọi H là giả thuyết; Hi, i<1,k> là các hệ quả tất yếu của H thì phương pháp này được ký hiệu như sau: H  (H1  H2  …  Hk) PP2: Liệt kê hết tất cả các giả thuyết có thể có từ sự kiện khoa học; Rồi chỉ ra tất cả các giả thuyết sai lầm chỉ còn lại một. Nếu gọi Hi, i<1,k> là các giả thuyết có thể có thì phương pháp này được ký hiệu như sau: [(H1H2…Hk)  (~H1~H2 ...~Hj-1~Hj+1…~Hk)]  Hj I. GIẢ THUYẾT  PP xác định giá trị sai  PP1: Chỉ ra sự không phù hợp (trái ngược) của một hệ quả nào đó của giả thuyết với các tài liệu quan sát, thí nghiệm, hay với các luận điểm lý thuyết cơ bản của khoa học đã được xác chứng. Nếu gọi H là giả thuyết; Hk là một hệ quả tất yếu của H thì phương pháp này được ký hiệu như sau: {(H  Hk)  ~Hk}  ~H  PP2: Chỉ ra giả thuyết mâu thuẫn trực tiếp với một sự kiện hay luận điểm khoa học đã được xác chứng. Nếu gọi H là giả thuyết, A là sự kiện hay luận điểm khoa học đã được xác chứng nhưng mâu thuẫn trực tiếp với H thì phương pháp này được ký hiệu như sau: {~(H  A)  A }  ~H ... - tailieumienphi.vn