Bài giảng Bài 6: Dịch vụ dành cho những nhóm người dùng tin đặc biệt

BÀI 6

DỊCH VỤ DÀNH CHO NHỮNG
NHÓM NGƯỜI DÙNG TIN
ĐẶC BIỆT

1. Khái quát
• Thư viện phải có trách nhiệm phục vụ mọi thành
phần trong xã hội
• Những nhóm người dùng tin cần các dịch vụ chuyên
biệt
• Nghiên cứu xây dựng các dịch vụ cho các đối tượng
đặc biệt
− Nhu cầu và đặc tính của người dùng tin đặc biệt
− Phương pháp xây dựng và phổ biến dịch vụ
− Đội ngũ cán bộ thư viện
− Đánh giá và duy trì dịch vụ

2. Dịch vụ dành cho trẻ em
• Đặc tính của nhóm tuổi
− Dưới 13
− Các khía cạnh cần hướng dẫn
• Giải trí
• Khám phá thế giới xung quanh
• Học tập
• Phát triển nhân cách
• Mục đích của các dịch vụ dành cho trẻ em
− Giáo dục và nuôi dưỡng niềm ham thích đọc
− Hướng dẫn chọn sách
− Hỗ trợ quá trình học tập, giải trí, phát triển
nhân cách, nhận thức, thẩm mỹ
− Hướng dẫn cách sử dụng thư viện và tài liệu thư
viện

1

2. Dịch vụ dành cho trẻ em
• Dịch vụ tư vấn chọn sách
− Hướng dẫn và giải thích, Định hướng đọc,
Thích đọc
− Trưng bày sách, kể chuyện sách, thuyết trình
sách
• Dịch vụ đọc sách cho trẻ mẫu giáo
− Lắng nghe, tưởng tượng, liên kết sự kiện,
tiếp thu thông tin
− Chương trình đọc và kể chuyện sách

• Dịch vụ cung cấp thông tin
− Hỏi đáp thông tin thường thức
− Hướng dẫn học tập, liên quan đến nội
dung giáo dục của nhà trường

• Dịch vụ hướng dẫn kỹ năng thông
tin
− Mục lục, lấy sách, dùng tài liệu thư
viện, bảng chỉ dẫn
244

2. Dịch vụ dành cho trẻ em
• Yêu cầu đối với cán bộ phục vụ trẻ em
− Hiểu biết về tâm sinh lý và giáo dục trẻ em
− Kỹ năng trò chuyện, giải thích, hiểu được
các biểu cảm và ngôn ngữ của trẻ
− Tình yêu trẻ, kiên nhẫn, tinh thần trách
nhiệm

2

• Yêu cầu đối với thư viện
− Trình bày và trang trí mục lục, kê
sách
− Không gian, ánh sáng, nội thất
− Quản lý việc sử dụng internet của
trẻ
246

3. Dịch vụ dành cho thanh thiếu niên
• Đặc tính của nhóm tuổi
− 14-18 tuổi
− Chuyển tiếp giữa tuổi niên thiếu và trưởng
thành
− Dần chủ động với việc đọc và học
• Mục đích của các dịch vụ
− Hỗ trợ quá trình giải trí, học tập, phát triển
nhân cách
− Cung cấp thông tin hướng nghiệp
− Nâng cấp các kỹ năng thông tin

3. Dịch vụ dành cho thanh thiếu niên
• Dịch vụ tư vấn đọc
− Giúp mở rộng tầm nhìn và nâng cao hiểu biết về
các lĩnh vực cơ bản
− Làm quen với các loại tài liệu tra cứu, tham khảo
− Dùng chung với người lớn nhưng có chính sách
riêng
• Dịch vụ tra cứu
− Hỗ trợ quá trình học tập, thỏa mãn sở thích riêng
− Gắn liền với huấn luyện
− Kết hợp với tư vấn

3

4. Dịch vụ dành cho người cao tuổi
• Đặc tính của lứa tuổi
− Hạn chế về thị lực, thể lực
− Hạn chế khả năng sử dụng phương tiện kỹ
thuật
− Nội dung quan tâm
− Điều kiện thời gian
• Mục đích của các dịch vụ
− Hỗ trợ sử dụng dịch vụ thông tin
− Tạo môi trường giao lưu cho người cao tuổi

4. Dịch vụ dành cho người cao tuổi
• Yêu cầu đối với cán bộ thư viện
− Phẩm chất: chu đáo, tận tình, biết lắng nghe
− Hiểu biết và cập nhật các thông tin người
lớn tuổi thường quan tâm
• Yêu cầu đối với thư viện
− Liên kết với các tổ chức xã hội phục vụ
người lớn tuổi
− Thực hiện các hoạt động nối kết người lớn
tuổi với các nhóm tuổi khác

5. Dịch vụ dành cho nhóm người
dùng khuyết tật
• Phục vụ người khiếm thị
− Sách nói
− Bộ sưu tập tài liệu chữ nổi, và chữ in to
− Quét văn bản chuyển thành lời
− Mượn liên thư viện
• Phục vụ người khiếm thích
− Nhiều mức độ khiếm thính
− Kỹ năng giao tiếp
− Chỉ dẫn và phương thức phục vụ phù hợp

4

5. Dịch vụ dành cho nhóm người
dùng khuyết tật
• Phục vụ người khuyết tật vận động
− Tòa nhà thư viện cần có lối vào và đường dẫn cho
người khuyết tật
− Cán bộ thư viện thực hiện giúp các thao tác vận
động
− Phát triển các phương thức phục vụ qua email,
điện thoại, trực tuyến

5. Dịch vụ dành cho nhóm
người dùng khuyết tật
• Phục vụ người thiểu năng trí tuệ
− Khắc phục các rào cản khó khăn về ngôn ngữ, trở
ngại trong giao tiếp, khó tiếp thu và chậm phát
triển nhận thức, cảm xúc
− Cán bộ thư viện cần kiên nhẫn và có tinh thần sẵn
lòng cảm thông

253

5