Bài giảng Bài 3: Các ngữ hệ chính trên thế giới

Phª chuÈn Ngµy th¸ng n¨m 200 Chñ nhiÖm Bµi 3 c¸c ng÷ hÖ chÝnh trªn thÕ giíi më ®Çu Ng«n ng÷ lµ mét ®Æc trng téc ngêi vµ lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ quan träng bËc nhÊt ®Ó ph©n biÖt téc ngêi. Mçi téc ngêi thêng cã mét ng«n ng÷ riªng, nã ®îc s¸ng t¹o ra trong qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn cña téc ngêi ®ã. Mçi ng«n ng÷ lµ mét kÕt qu¶ s¸ng t¹o l©u dµi vµ lµ mét bé phËn cña v¨n ho¸ téc ngêi, bao gåm ch÷ viÕt vµ tiÕng nãi. Nghiªn cøu ng«n ng÷ gióp chóng ta cã c¬ së ®Ó t×m hiÓu: nguån gèc d©n téc, v¨n ho¸ d©n téc vµ lÞch sö d©n téc… Tõ ®ã, cã nhËn thøc ®óng ®¾n vµ tham gia tÝch cùc vµo viÖc gi÷ g×n ng«n ng÷ c¸c téc ngêi trong céng ®ång d©n téc ViÖt Nam nãi chung, gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt nãi riªng. 2 Néi dung I. Nguån gèc ng«n ng÷ vµ sù h×nh thµnh c¸c ng÷ hÖ trªn thÕ giíi 1. Nguån gèc ng«n ng÷ vµ vai trß cña nã trong D©n téc häc a. Ng«n ng÷ vµ nguån gèc cña ng«n ng÷ * Ng«n ng÷ lµ g×? Ng«n ng÷ lµ s¶n phÈm cao cÊp cña ý thøc con ngêi, lµ vËt chÊt ®îc trõu tîng ho¸ vµ lµ hÖ thèng tÝn hiÖu thø hai cña con ngêi. Ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn vµ lµ c«ng cô ®Ó con ngêi giao tiÕp, trao ®æi vµ liªn hÖ víi nhau trong ®êi sèng x· héi. * C¸c ®Æc trng cña ng«n ng÷: - Ng«n ng÷ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn trùc tiÕp cña t duy, gi÷ vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh ý thøc. Do ®ã, ng«n ng÷ lµ s¶n phÈm cao cÊp cña ý thøc con ngêi. V× sao? -> Ng«n ng÷ lµ hiÖn thùc ho¸ cña ý thøc, lµ ph¬ng tiÖn biÓu ®¹t t duy ®ång thêi, gi÷ vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ý thøc. -> Th«ng qua ng«n ng÷, ý thøc míi ph¶n ¸nh vµ nhËn thøc ®îc thÕ giíi kh¸ch quan. Do ®ã, kh«ng cã ý thøc th× kh«ng cã ng«n ng÷. - Ng«n ng÷ lµ hÖ thèng tÝn hiÖu thø hai cña con ngêi. V×, ng«n ng÷ bao gåm nh÷ng ph¬ng tiÖn vËt chÊt nh: ©m thanh, tõ vÞ, cÊu tróc ng÷ ph¸p, thanh ®iÖu, ch÷ viÕt… - Ng«n ng÷ kh«ng cã tÝnh giai cÊp, nhng trong x· héi cã giai cÊp, ng«n ng÷ mang dÊu Ên giai cÊp thèng trÞ. -> B¶n th©n ng«n ng÷ ra ®êi g¾n víi c¸c téc ngêi. Trªn thùc tÕ, cã nhiÒu ng«n ng÷ ra ®êi tríc khi x· héi cã giai cÊp. 3 -> Tuy nhiªn, khi x· héi cã giai cÊp, giai cÊp thèng trÞ ®· sö dông ng«n ng÷ mét c¸ch triÖt ®Ó, nh»m phôc vô lîi Ých giai cÊp m×nh. - Ng«n ng÷ cã quan hÖ trùc tiÕp víi s¶n xuÊt vµ toµn bé ho¹t ®éng sèng cña con ngêi. Nªn nã kh«ng ngõng ph¸t triÓn. - Ng«n ng÷ bao giê còng lµ ng«n ng÷ x· héi, lµ thµnh qu¶ cña x· héi, kh«ng cã ng«n ng÷ c¸ nh©n. - Ng«n ng÷ lµ mét hiÖn tîng x· héi ®Æc biÖt, nã ®éc lËp t¬ng ®èi víi kiÕn tróc thîng tÇng. Nªn, khi c¬ së h¹ tÇng thay ®æi, ng«n ng÷ kh«ng thay ®æi theo. * Chøc n¨ng cña ng«n ng÷: (3 chøc n¨ng): - Thø nhÊt, lµm c«ng cô cña t duy. -> Ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn vËt chÊt, lµ h×nh thøc tån t¹i cña t duy ý thøc. Nã tham gia trùc tiÕp vµo viÖc nhËn thøc thÕ giíi kh¸ch quan. - Thø hai, lµm c«ng cô biÓu c¶m. -> Ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn giao tiÕp quan träng nhÊt, nã ®ãng gãp vai trß lµ ®éng lùc thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. -> Ng«n ng÷ lµ c«ng cô biÓu c¶m gi÷a con ngêi víi nhau. - Thø ba, lµm c«ng cô nghÖ thuËt. -> Th«ng qua ng«n ng÷, nh»m thóc ®Èy sù s¸ng t¹o vµ hëng thô c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ - nghÖ thuËt cña con ngêi. * Nguån gèc cña ng«n ng÷: Tõ thêi cæ ®¹i ®Õn nay, ®· cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ nguån gèc ra ®êi cña ng«n ng÷: - ThuyÕt tîng thanh (m« pháng ©m thanh), do c¸c triÕt gia Hy L¹p – La M· cæ ®¹i khëi xíng, kho¶ng thÕ kû IV- III TCN cho r»ng: Con ng-êi vèn kh«ng cã tiÕng nãi, ng«n ng÷ lµ do con ngêi b¾t chíc nh÷ng ©m thanh cã tríc trong tù nhiªn mµ cã. VÝ dô: TiÕng suèi ch¶y rãc r¸ch, tiÕng mÌo kªu, tiÕng chim hãt... - ThuyÕt duy c¶m, ®¹i biÓu lµ nhµ triÕt häc ngêi §øc - HÐc §ª (1744 - 1803) cho r»ng : nguån gèc cña ng«n ng÷ lµ do c¶m gi¸c, cèt ®Ó béc lé vµ giao tiÕp víi chÝnh b¶n th©n m×nh. 4 Quan ®iÓm nµy ®· gi¶i thÝch mét c¸ch duy t©m vÒ nguån gèc ng«n ng÷. - ThuyÕt t¸n th¸n, do £ Pi Quya (341 – 270 TCN) vµ Lu CrÐt X¬ Ca (99 – 55 TCN) khëi xíng, cho r»ng : ng«n ng÷ ra ®êi, do con ngêi biÕn c¸c tiÕng kªu cßn mang tÝnh b¶n n¨ng ®éng vËt, thµnh c¸c ©m thanh tù nhiªn biÓu hiÖn c¶m xóc cña con ngêi. VÝ dô: c¸c tõ ¸i, èi, chµ, a, å.... - ThuyÕt tiÕng kªu trong lao ®éng, ®¹i biÓu lµ Noa Rª vµ Bót Sª ( ngêi Ph¸p) cho r»ng: ng«n ng÷ b¾t nguån tõ nh÷ng tiÕng hß nhÞp ®iÖu phèi hîp trong lao ®éng ®Ó t¨ng søc m¹nh cña ngêi nguyªn thuû. VÝ dô: hai ba nµo, hß d« ta nµo, hÇy, hó... - ThuyÕt c«ng íc x· héi, do GRót X« (1712 - 1778) vµ A §am SmÝt( 1733 - 1790) ®Ò xíng, cho r»ng: ng«n ng÷ sinh ra do ngêi nguyªn thuû trong sinh ho¹t ®· tho¶ thuËn víi nhau quy ®Þnh ra, lµ kÕt qu¶ quy íc cña c¸c nhãm ngêi. - ThuyÕt cö chØ bµn tay: tríc khi ng«n ng÷ thµnh tiÕng ra ®êi con ngêi dïng c¸c cö chØ, ®éng t¸c bµn tay ®Ó giao tiÕp (c¸ch ngµy nay kho¶ng tõ 1,5 - 1 triÖu n¨m). => C¸c luËn thuyÕt trªn kh«ng gi¶i thÝch ®îc nguån gèc kh¸ch quan, khoa häc vÒ nguån gèc cña ng«n ng÷, kh«ng ph¶n ¸nh ®îc chøc n¨ng cña ng«n ng÷. ChØ thÊy h×nh thøc mµ kh«ng lét t¶ ®îc thùc chÊt cña ng«n ng÷. - Quan ®iÓm M¸c - xÝt vÒ nguån gèc cña ng«n ng÷, ®©y lµ quan ®iÓm kh¸ch quan khoa häc nhÊt. + Lao ®éng lµ nguån gèc cña ng«n ng÷. ¡ng Ghen viÕt: “ng«n ng÷ b¾t nguån tõ lao ®éng vµ ph¸t triÓn cïng lao ®éng. §ã lµ c¸ch gi¶i thÝch duy nhÊt vÒ nguån gèc cña ng«n ng÷”. Theo ¡ng Ghen vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc cho thÊy: 5 -> Do biÕn ®æi cña m«i trêng sèng, vîn ngêi tõ di chuyÓn kiÕm ¨n ë trªn c©y, ®· xuèng kiÕm ¨n ë mÆt ®Êt. Qu¸ tr×nh di chuyÓn, kiÕm ¨n ë mÆt ®Êt, ®· dÇn t¹o t thÕ ®øng vµ ®i th¼ng cña con ngêi. -> Tõ t thÕ nµy vµ cïng víi ho¹t ®éng lao ®éng, ®· lµm cho bé m¸y ph¸t ©m dÇn dÇn hoµn thiÖn, ng«n ng÷ dÇn dÇn h×nh thµnh ®Ó trao ®æi vµ biÓu ®¹t t duy. -> Sau t thÕ ®øng th¼ng, lµ hµng triÖu n¨m gi¶i phãng ®«i tay ®Ó lao ®éng vµ c¶i t¹o tù nhiªn. DÇn dÇn , con ngêi lao ®éng cã ý thøc b»ng c¸c c«ng cô s¶n xuÊt (do kiÕm ®îc hoÆc tù chÕ). -> Lao ®éng cña con ngêi bao giê còng lµ lao ®éng x· héi, qu¸ tr×nh sinh sèng bÇy ®µn ph¸t triÓn thµnh ThÞ téc – Bé l¹c…n¶y sinh ®ßi hái tÊt yÕu nhu cÇu giao tiÕp, trao ®æi, biÓu ®¹t t×nh c¶m… dÉn ®Õn sù ra ®êi cña ng«n ng÷. Lao ®éng vµ ng«n ng÷ ph¸t triÓn, lµm cho t duy vµ ý thøc ph¸t triÓn. + Con ngêi lµ chñ thÓ s¸ng t¹o ra ng«n ng÷ cïng víi sù tiÕn ho¸ tù th©n. ¡ng Ghen viÕt: “Tríc hÕt lµ lao ®éng, sau lao ®éng vµ ®ång thêi víi lao ®éng lµ ng«n ng÷, ®ã lµ hai søc kÝch thÝch chñ yÕu ®Õn bé n·o cña con ngêi”. + Ng«n ng÷ thóc ®Èy lao ®éng, quan hÖ x· héi ph¸t triÓn. Còng theo ¡ng Ghen: “Bé ãc vµ c¸c gi¸c quan phô thuéc bé ãc ph¸t triÓn lªn ; ý thøc ngµy cµng s¸ng suèt h¬n, tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ®· t¸c ®éng trë l¹i lao ®éng vµ ng«n ng÷, ®· thóc ®Èy kh«ng ngõng cho lao ®éng vµ ng«n ng÷ ph¸t triÓn thªm n÷a”. Nhu cÇu chÕ t¹o c«ng cô kÝch thÝch t duy ph¸t triÓn Lao ®éng Liªn kÕt céng ®ång nhu cÇu giao tiÕp ng«n ng÷ xuÊthiÖn ãc ngêi (vËt chÊt ph¸t triÓn cao nhÊt) ... - tailieumienphi.vn