Xem mẫu
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng Ch−¬ng V Va ch¹m «t« víi vËt cè ®Þnh vµ gi÷a «t« víi nhau 5.1. Va ch¹m gi÷a c¸c «t« víi vËt cè ®Þnh Khi «t« ®©m vµo vËt cè ®Þnh tuyÖt ®èi cøng, va ch¹m cã thÓ chÝnh t©m hoÆc lÖch t©m. Khi va ch¹m chÝnh t©m ph¸p tuyÕn chung ®i qua ®iÓm tiÕp xóc ®Çu tiªn cña vËt vµ «t« ®i qua träng t©m C cña «t« nªn khèi l−îng vµ ®é cøng cña vËt cè ®Þnh ®ñ lín th× cã thÓ coi v2=v2’=0 vµ v× vËy v1 = -v1’/Kph. DÊu trõ nãi vÒ sù ®æi h−íng tèc ®é khi «t« t¸ch khái vËt. N N C H×nh 5.1 Tr−íc khi va ch¹m «t« cã thÓ phanh hoÆc kh«ng phanh vµ v× vËy cã thÓ chuyÓn ®éng víi tèc ®é kh«ng ®æi hoÆc chËm dÇn. Sau khi va ch¹m «t« cã thÓ t¸ch khái vËt mét c¸ch tù do (l¨n tr¬n) nÕu tèc ®é tr−íc khi va ch¹m nhá kh«ng lµm h− háng ®¸ng kÓ «t«. NÕu tèc ®é «t« tr−íc khi va ch¹m lín th× do biÕn d¹ng phÇn tr−íc cña «t« vµ dÞch chuyÓn cña c¸c tæng thµnh cña nã sÏ lµm cho c¸c b¸nh xe tr−íc vµ sau bÞ bã cøng, «t« sÏ t¸ch khái vËt ë tr¹ng th¸i b¸nh xe bÞ bã cøng hoÆc víi lý do trªn hoÆc do hÖ thèng phanh ch−a kÞp nh¶ (do ph¶n øng cña l¸i xe hoÆc kÕt cÊu cña hÖ thèng phanh) va v1 Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 t v’1 Giai ®o¹n 3 H×nh 5.2 © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 37
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng Tõ ®å thÞ trªn cÇn bæ sung thªm giai ®o¹n 3 – giai ®o¹n t¸ch «t« khái vËt qu¸ tr×nh ®©m «t« vµo vËt cè ®Þnh cã thÓ minh ho¹ nh− sau (coi vËt ph¼ng, vu«ng gãc víi mÆt ®−êng). La va = v1 L Giai ®o¹n 1 ∆1 va= 0 ∆2 ∆3 Giai ®o¹n 2 va = - v’1 L’a Giai ®o¹n 3 va = 0 St L’a H×nh 5.3 ∆1 – biÕn d¹ng lín nhÊt cña «t« trong qu¸ tr×nh va ch¹m; ∆3 - = La – La’ – biÕn d¹ng d−; ∆2 = ∆1 – ∆3 – biÕn d¹ng ®µn håi. HÖ sè ®µn håi cña «t« K®h lµ tû sè gi÷a biÕn d¹ng lín nhÊt vµ biÕn d¹ng d−: K®h= ∆1/ ∆3 Cã thÓ xem xÐt qóa tr×nh va ch¹m cña «t« b»ng m« h×nh ®¬n gi¶n: coi «t« kh«ng biÕn d¹ng vµ cã khèi l−îng m, c¸c lùc t¸c ®éng lªn «t« trong qu¸ tr×nh va ch¹m chia lµm 3 lo¹i: + Lùc ®µn håi tû lÖ víi biÕn d¹ng – P®h + Lùc gi¶m chÊn tû lÖ víi tèc ®é biÕn d¹ng - Pg + Lùc ma s¸t kh«ng ®æi - Pms © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 38
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng (1) (2) C1 C2 . . P®h1 P®h2 Xc X Kg1 Kg2 Pg1 Pg2 m Pms1 m Pms2 X O1 X O2 H×nh I - 18 Trong giai ®o¹n 1: P®h1=C1.X1 . Pg1= Kg1. X1 Pms=const .. . m. X+ K g1. X+ C1.X + Pms1 = 0 .. . X+ 2.n1. X+ ω2 .X + p1 = 0 Trong ®ã: n1 = Kg1/(2.m); ω = 4 / m ; p1=Pms1/m. NghiÖm cña ph−¬ng tr×nh: X = e −n1t (C1. cos ω1t + C 2 sin ω1t ) − p / ω2 ; [ ] . X = e −n1t (ω1.C 2 − n1.C1 ). cos ω1t − (ω1.C1 + n1.C 2 ) sin ω1t ) − p / ω2 Trong ®ã: ω = ω2 − n1 ; C1, C2 – c¸c h»ng sè tÝch ph©n x¸c ®Þnh theo ®iÒu kiÖn 2 biªn. . Sö dông 2 ph−¬ng tr×nh trªn cã thÓ t×m X vµ X ë bÊt kú thêi ®iÓm t nµo cña qu¸ tr×nh va ch¹m nÕu nh− biÕt ®−îc ®iÒu kiÖn chuyÓn ®éng ban ®Çu vµ c¸c ®Æc tr−ng cña hÖ thèng (C, Kg, Pms). Còng cã thÓ gi¶i bµi to¸n ng−îc: x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tr−ng cña hÖ thèng nÕu nh− biÕt c¸c tham sè cña chuyÓn ®éng cña «t« trong qu¸ tr×nh va ch¹m. Cã 2 ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tèc ®é cña «t« tr−íc khi va ch¹m: Ph−¬ng ph¸p 1: x¸c ®Þnh v1 khi biÕt biÕn d¹ng d− ∆3 BiÕn d¹ng d−: ∆3 = La -La’ - BiÕn d¹ng toµn bé: ∆1 = ∆3.K®h - BiÕn d¹ng ®µn håi: ∆2 = ∆1 - ∆3 = ∆3.(1-K®h)= (La -La’).(1-K®h) - - Tèc ®é «t« t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc giai 2 tÝnh theo c«ng thøc (*) © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 39
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng - Tèc ®é ban ®Çu v1: + nÕu l¸i xe kh«ng phanh: v1=v1’/Kph + nÕu l¸i xe phanh ®Ó l¹i vÕt trªn ®−êng cã chiÒu dµi Sp th× , v1 2 v 1 = 2.S p .Jp + ( ) K ph trong ®ã Jp= 4,5...5,5 (m/s2) Ph−¬ng ph¸p 2: x¸c ®Þnh vËn tèc ®é v1 khi biÕt St NÕu coi trong giai ®äan 3 c¸c lùc t¸c dông lªn «t« kh«ng ®æi vµ «t« chuyÓn ®éng víi gia tèc kh«ng ®æi th×: v 12 , St = 2.J t Trong ®ã: Jt – gia tèc cña «t« khi t¸ch khái vËt. Trong tÝnh to¸n coi Jt=Jp=4,5...5,5 (m/s2) Khi ®ã tÝnh tr×nh tù tÝnh to¸n nh− sau: X¸c ®Þnh v 1 = 2.S t .Jt , - - V1: + nÕu kh«ng phanh v1=v1’/ Kph , v1 2 + nÕu cã phanh v 1 = 2.S p .Jp + ( ) K ph Khi va ch¹m kh«ng chÝnh diÖn dÞch chuyÓn cña «t« sau va ch¹m th−êng lín h¬n so víi va ch¹m chÝnh diÖn v× khi ®ã nã bÞ quay quanh ®iÓm va ch¹m trong mÆt ph¼ng ngang mét gãc α nµo ®ã. α ρ H×nh I – 19 © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 40
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng NÕu coi toµn bé ®éng n¨ng biÕn thµnh c«ng ma s¸t cña lèp víi ®−êng th×: m.v21/2=G.ϕy.Sy=G.ϕy.ρ.α do ®ã v 1 = 2.g.ϕ y .α.ρ 5.2. Va ch¹m gi÷a c¸c «t« víi nhau 5.2.1. Sù cè ®©m vµo phÝa sau xe: Sù cè ®©m vµo phÝa sau xe (h×nh I - 20)phÇn lín ph¸t sinh trong tr−êng hîp hai xe ®i cïng chiÒu vµ cïng tèc ®é, xe ®i tr−íc phanh ®ét ngét. Kho¶ng c¸ch an toµn cho phÐp nhá nhÊt gi÷a hai xe (Sf): Va .T Sf = (m) 3,6 H×nh I - 20 Trong ®ã: va – tèc ®é cña xe ®i sau (km/h); T – thêi gian ph¶n øng (gi©y); 5.2.2. Sù cè ®©m nhau t¹i chç ®−êng giao nhau C¨n cø vµo quü tÝch cña c¸c xe ch¹y trªn khu vùc ®−êng giao nhau mµ cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc ®iÓm ®©m. §èi víi ng· ba tr−êng hîp ®am nhau giao nhau vµ 3 tr−êng hîp ®am nhau hîp nhau (h×nh I - 21 ).§èi víi ng· t− cã 16 tr−êng hîp ®©m nhau giao nhau vµ 4 tr−êng hîp ®©m nhau hîp nhau. © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 41
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng H×nh I – 21 C¸c tr−êng hîp ®©m nhau t¹i ng· ba C¨n cø vµo ph−¬ng vµ gãc cña c¸c tuyÕn kh¸c nhau mµ c¸c xe ®©m nhau ë trªn ®−êng giao nhau chñ yÕu cã 3 t×nh huèng: - T×nh huèng hai xe ®©m nhau ngang lµ hai xe ®©m nhau víi gãc ®©m gÇn b»ng 900. - T×nh huèng hai xe ®©m nhau chÝnh diÖn chÐo lµ hai xe ®©m nhau víi gãc ®©m lµ gãc tï. - T×nh huèng hai xe ®©m nhau mÆt bª, chÐo nhau lµ hai xe ®©m nhau víi gãc ®©m lµ gãc nhän. H×nh I – 22 hai xe ®©m nhau víi gãc ®©m lµ gãc nhän Trong thùc tÕ tr−êng hîp ®©m nhau víi gãc ®©m nhän xÈy ra nhiÒu. © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 42
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng Tèc ®é tr−íc khi phanh: v a = 254.Sp + v 2 c Trong ®ã: vc- tèc ®é khi 2 xe ®©m nhau. vc 2.g.ϕ.Sp − v a −v c 3,6 = Thêi gian g¶m tèc: T= (gi©y). g.ϕ j So s¸nh thêi gian gi¶m tèc cña 2 xe, xe nµo cã thêi gian gi¶m tèc lín h¬n chøng tá xe ®ã phanh tr−íc, cã nghÜa lµm chñ ®−îc tèc ®é. 5.2.3. Sù cè va ch¹m t¹i chç ®−êng giao nhau khi tÇm nh×n bÞ h¹n chÕ Khi xe ch¹y ®Õn chç ®−êng giao nhau mµ tÇm nh×n cña l¸i xe bÞ h¹n chÕ bëi nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng hoÆc c¸c xe ®ç ch¾n tÇm nh×n, do ®ã ng−êi l¸i xe kh«ng nh×n thÊy ch−íng ng¹i vËt (h×nh I-23). H×nh I – 23 Sù cè ®©m nhau t¹i chç ®−êng giao nhau Khi xe A nh×n thÊy xe B th× kho¶ng c¸ch nhá nhÊt xe A cã thÓ dõng (ST): 2 vB v .T ST = + B (m). 254.ϕ 3,6 Trong ®ã: vB – tèc ®é khi phanh cña xe B; © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 43
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng T – thêi gian ph¶n øng. 5.2.4. Sù cè ®©m nhau trªn ®−êng cong Thèng kª sù cè cho thÊy sù ®©m nhau trªn ®−êng cong ph¸t sinh ra nhiÒu h¬n sù cè ®©m nhau trªn ®−êng th¼ng bëi v× trªn ®−êng cong tÇm nh×n bÞ h¹n chÕ. H¬n n÷a trªn ®−êng cong c−êng ®é phanh cña xe lµm cho xe cã nguy c¬ bÞ tr−ît ngang, v× vËy ng−êi l¸i xe kh«ng thÓ ¸p dông phanh gÊp víi c−êng ®é lín. 5.2.5. Sù cè hai xe v−ît nhau(h×nh I -24 ) Trong qu¸ tr×nh tham gia giao th«ng cã thÓ do nhu cÇu cña c«ng viÖc vËn chuyÓn hµnh kh¸ch hoÆc hµng hãa, mµ ng−êi l¸i xe cã khi ph¶i l¸i xe cã tèc ®é cao h¬n (xe v−ît) xe ®ang ch¹y tr−íc (xe bÞ v−ît). D¹ng tai n¹n nµy th−êng lµ va quÖt víi xe bÞ v−ît, ®©m ph¶i xe ng−îc chiÒu, ®©m ph¶i xe c¬ giíi, ng−êi ®i bé bªn ®−êng... H×nh I – 24 Sù cè hai xe v−ît nhau SN ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: SN=LA+LB+SA+SB. (m) Gi¶ thiÕt r»ng S1 lµ cù ly an toµn nhá nhÊt cña 2 xe ®ång hµnh. S2 lµ hiÖu sè cña kho¶ng c¸ch phanh cña 2 xe A vµ B khi 2 xe phanh víi tèc ®é vA, vB ta cã: SA=S1+S2; SB=S1-S2. Nh− vËy: Sn=LA+LB +2.S1 (m)(**) Trong ®ã: S1=vB.T/3,6; NÕu lÊy thêi gian ph¶n øng T=0,7(s) LÊy b×nh qu©n chiÒu dµi cña xe L=6,5 m th× (**) cã thÓ rót gän l¹i SN=13+0,39.VB © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 44
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng Khi xe v−ît nhau tèc ®é ®Òu th× thêi gian ®−îc dïng ®Ó v−ît xe: 3,6.SN t= (s) Va − Vb Hµnh tr×nh mµ xe A ph¶i v−ît lµ: 3,6.SN Sm = v a. t = v a . (m) Va − Vb © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 45
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học