Xem mẫu
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng Ch−¬ng I. Kh¸i niÖm chung vÒ an toµn giao th«ng ®−êng bé 1.1. TÝnh an toµn chuyÓn ®éng cña «t« 1.1.1. §Þnh nghÜa TÝnh an toµn chuyÓn ®éng cña «t« lµ tÝnh chÊt tæng hîp nh»m gi¶m x¸c suÊt ph¸t sinh tai n¹n giao th«ng (an toµn chñ ®éng) vµ gi¶m thiÓu tæn thÊt vÒ vËt chÊt vµ con ng−êi khi x¶y ra tai n¹n giao th«ng (an toµn bÞ ®éng). An toµn chuyÓn ®éng cña «t« ph¶i ®−îc coi lµ mét trong c¸c tÝnh chÊt kh¸i th¸c quan träng nhÊt bëi nã ¶nh h−ëng tíi ®êi sèng vµ søc khoÎ con ng−êi, tíi chÊt l−îng cña «t«, cña hµng hãa chuyªn chë, cña c¸c c«ng tr×nh giao th«ng v.v... 1.1.2. C¸c lo¹i an toµn chuyÓn ®éng An toµn chuyÓn ®éng cña «t« ®−îc ph©n thµnh: an toµn chñ ®éng, an toµn bÞ ®éng vµ an toµn m«i tr−êng. • An toµn chñ ®éng ®−îc ®¶m b¶o bëi c¸c tÝnh chÊt vµ chÊt l−îng cña kÕt cÊu gióp cho l¸i xe tr¸nh ®−îc c¸c tai n¹n giao th«ng. An toµn chñ ®éng bÞ chi phèi bëi tÝnh chÊt phanh, tÝnh æn ®Þnh, tÝnh ®iÒu khiÓn, tÝnh c¬ ®éng, tÝn hiÖu c¶nh b¸o ©m thanh vµ ¸nh s¸ng, hiÖu qu¶ chiÕu s¸ng cña ®−êng vµ ®Ìn pha v.v... • An toµn bÞ ®éng ®−îc ®¶m b¶o bëi c¸c tÝnh chÊt vµ chÊt l−îng cña kÕt cÊu nh»m gi¶m thiÓu chÊn th−¬ng cña l¸i xe vµ hµnh kh¸ch khi xÈy ra tai n¹n giao th«ng. H×nh d¸ng bªn ngoµi cña xe, kÕt cÊu bªn trong khoang xe, ®é bÒn cña thïng xe (ca bin) khi chÞu va ch¹m, c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt... quyÕt ®Þnh tÝnh an toµn bÞ ®éng cña «t«. • An toµn m«i tr−êng cña «t« cho phÐp gi¶m t¸c ®éng cã h¹i ®Õn nh÷ng ng−êi tham gia giao th«ng vµ m«i tr−êng xung quanh nh− bôi bÈn, tiÕng ån, ®éc h¹i cña khÝ x¶ v.v... © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 1
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng 1.2. Tai n¹n giao th«ng ®−êng bé 1.2.1. kh¸i niÖm Tai n¹n giao th«ng (TNGT) lµ sù viÖc bÊt ngê, xÈy ra ngoµi ý muèn chñ quan cña con ng−êi, khi c¸c ®èi t−îng tham gia giao th«ng ®ang ho¹t ®éng trªn ®−êng giao th«ng c«ng céng nh−ng chñ quan vi ph¹m c¸c quy t¾c an toµn giao th«ng hoÆc gÆp ph¶i c¸c t×nh huèng, sù cè kh«ng kÞp phßng tr¸nh ®· g©y ra thiÖt h¹i nhÊt ®Þnh vÒ ng−êi vµ tµi s¶n cho x· héi. 1.2.2. Ph©n lo¹i tai n¹n giao th«ng ®−êng bé. TNGT cã thÓ ph©n thµnh tõng lo¹i kh¸c nhau nh−: ®©m, ®æ, va quÖt. Tõ th¸ng 01 n¨m 2000 ®Õn nay TNGT ®−îc ph©n lo¹i dùa trªn quy ®Þnh t¹i phô lôc kÌm theo c«ng v¨n sè 38/C11 ngµy 06/01/2000 cña tæng côc tr−ëng côc c¶nh s¸t nh©n d©n, theo ®ã TNGT ®−îc lo¹i lo¹i theo møc ®é thiÖt h¹i vÒ ng−êi vµ tµi s¶n theo b¶ng 1 B¶ng 1 HËu qu¶ thiÖt h¹i Stt Lo¹i TNGT Ng−êi Ng−êi – tµi s¶n Tµi s¶n Tµi Tæn h¹i søc khoÎ (THSK) 1 TNGT Ýt s¶n(TS) hoÆc 2 ng−êi, tû lÖ th−¬ng tËt 1 nghiªm tõ (TLTT) 1 ngõ¬i >5% vµ träng 1...15 tængTLTT>21% tÊn g¹o - THSK 1 ng−êi, - ChÕt 1 hoÆc 2 ng−êi TLTT tõ 21...30% vµ TS - THSK 1...4 ng−êi víi tõ 5...15 tÊn g¹o. TLTT 1 ng−êi ≥31% TS > TNGT - THSK nhiÒu ng−êi, 15...45 - THSK nhiÒu ng−êi, TLTT 2 nghiªm TLTT tõ 30...40% vµ TS tÊn 1 ng−êi < 31% vµ tæng träng tõ 5...15 tÊn g¹o. TLTT≥41% g¹o. - ChÕt 2 ng−êi, bÞ - ChÕt tõ 3 ng−êi trë lªn. th−¬ng 1 ng−êi víi TLTT - ChÕt 2 ngõ¬i víi TLTT 1 21...30% vµ TS tõ 5...15 © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 2
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng ng−êi ≥31%. tÊn g¹o. - ChÕt 2 ng−êi vµ TS - ChÕt 2 ng−êi, bÞ th−¬ng nhiÒu ng−êi víi TLTT 1 ng−êi tõ 15...45 tÊn g¹o.
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng Nguyªn nh©n kh¸ch quan nh− ph−¬ng tiÖn tham gia giao th«ng kh«ng ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn kü thuËt an toµn theo quy ®Þnh; kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vÉn ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ph−¬ng tiÖn giao th«ng vµ c¸c lo¹i h×nh giao th«ng vËn t¶i hiÖn nay; b·o lôt, m−a to lµm cho ®−êng giao th«ng h− háng nÆng, nÒn ®−êng bÞ sôt lë, cÇu sËp, cèng vì... 1.2.4. §Æc tÝnh cña TNGT: • X©m h¹i ®Õn c¸c quan hÖ x· héi ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ (quan hÖ vÒ nh©n tÝnh, tÝnh m¹ng, søc khoÎ hoÆc quan hÖ vÒ së h÷u tµi s¶n). • TNGT lµ mét lo¹i tai n¹n x· héi, ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c hµnh vi cô thÓ cña con ng−êi (hµnh vi nµy cã thÓ vi ph¹m hoÆc kh«ng vi ph¹m quy ®Þnh cña luËt lÖ giao th«ng) nh−ng trªn thùc tÕ ®· trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp g©y ra c¸c thiÖt h¹i nhÊt ®Þnh cho x· héi. • Trong TNGT, chñ thÓ trùc tiÕp thùc hiÖn hµnh vi g©y ra c¸c thiÖt h¹i cô thÓ trong vi tai n¹n ®ã ph¶i lµ c¸c ®èi t−îng ®ang tham gia ho¹t ®éng giao th«ng vµ c¸c thiÖt h¹i vËt chÊt ®ã ph¶i do chÝnh c¸c ho¹t ®éng giao th«ng cô thÓ cña hä g©y ra. • §èi t−îng g©y ra TNGT chØ cã thÓ cã lçi v« ý (v× qu¸ tù tin hoÆc cÈu th¶). 1.2.5. §Æc ®iÓm cña TNGT: • TNGT xÈy ra bÊt ngê, diÔn biÕn nhanh, Ýt cã ng−êi chøng kiÕn ®Çy ®ñ chi tiÕt diÔn biÕn vô tai n¹n. • Nh÷ng ng−êi biÕt sù viÖt diÔn ra trong vô TNGT th−êng kh«ng cã ®iÒu kiÖn ë l©u t¹i hÖn tr−êng ®Ó gióp ®ì c¸c c¬ quan cã thÈm ®iÒu tra. • HiÖn tr−êng vô TNGT dÔ bÞ thay ®æi do sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè chñ quan vµ yÕu tè kh¸ch quan kh¸c nhau. • ThiÖt h¹i trong vô tai n¹n giao th«ng th−êng cã nh÷ng biÕn ®æi nhÊt ®Þnh, dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ tæ chøc tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®iÒu tra. • C¸c bªn cã liªn quan ®Õn vô TNGT th−êng cã ®iÒu kiÖn gÆp gì, trao ®æi tho¶ thuËn ®Òn bug d©n sù, lµm ¶nh h−ëng ®Õn tÝnh kh¸ch quan cña ho¹t ®éng ®iÒu tra xö lý. © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 4
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng 1.2.6. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh, diÔn biÕn mét vô TNGT ®−êng bé • Giai ®o¹n cã thÓ nhËn thøc vÒ mét vô tai n¹n giao th«ng. §©y lµ giai ®o¹n quan s¸t cña nh÷ng ng−êi than gia giao th«ng. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ph−¬ng tiÖn tham gia giao th«ng hä cã thÓ c¶m nhËn mét hiÖm t−îng bÊt th−êng xÈy ra ®èi víi hä. Tuú theo møc ®é chó ý, quan s¸t, kinh nghiªm vµ b¶n lÜnh tham gia giao th«ng mµ hä cã thÓ nhËn thøc vÒ sù nguy hiÓm bÊt ngê xÈy ra kh¸c nhau c¶ vÒ tÝnh chÊt sù viÖc vµ møc ®é nhanh nh¹y (thêi gian) c¶m nhËn cña ng−êi l¸i xe. Thêi gian cña giai ®o¹n nµy ®èi víi ng−êi b×nh th−êng trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh lµ kho¶ng 0,2 gi©y. Trong giai ®o¹n nµy c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng liªn quan ®Õn vô tai n¹n vÉn ho¹t ®éng b×nh th−êng. • Giai ®o¹n nhËn thøc vµ t¸c ®éng xö lý (giai ®o¹n ph¶n x¹). Trong giai ®o¹n nµy nh÷ng ng−êi tham gia giao th«ng ®· nhËn thøc ®−îc nguy c¬, mét hiÖn t−îng kh¸c th−êng ®· xÈy ra, trùc tiÕp ®e do¹ xÏ g©y nguy hiÓm cho b¶n th©n hä vµ cho mét ng−êi nµo ®ã. Trong giai ®o¹n nµy theo ph¶n øng nhiªn vµ ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn ng−êi trùc tiÕp nhËn ®−îc nguån nguy hiÓm t×m mäi c¸nh phßng tr¸nh nguån nguy hiÓm mµ hä nhËn thøc ®−îc. Giai ®o¹n nµy th−êng diÔn ra 3 giai ®o¹n nhá: - Giai ®o¹n 1: sau khi ng−êi tham gia thao th«ng nhËn thøc cã nguy hiÓm xÈy ra, thêi gian nµy ®èi víi mét ng−êi trung b×nh lµ kho¶ng 0,2 gi©y. Sau ®ã hÖ thÇn kinh trung −¬ng chØ ®¹o hÖ c¬ b¾p cña toµn th©n thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c phßng tr¸nh, thêi gian nµy lµ kho¶ng 0,6 gi©y. - Giai ®o¹n 2: lµ giai ®o¹n sau khi ng−êi nhËn thøc ®−îc nguån nguy hiÓm b¾t ®Çu thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh cô thÓ (®¹p phanh, ®¸nh l¸i, nh¶y tr¸nh...). Th«ng th−êng giai ®o¹n nµy mÊt kho¶ng tõ 0,2...0,4 gi©y tuú thuéc vµo chÊt l−îng kü thuËt cña c¸c bé phËn cã liªn quan. - Giai ®o¹n 3: §−îc tÝnh tõ thêi ®iÓm c¸c biÖn phßng tr¸nh b¾t ®Çu cã hiÖu lùc cho ®Õn thêi ®iÓm “kh«ng lèi tho¸t”. • §iÓm “kh«ng lèi tho¸t”. §iÓm kh«ng lèi tho¸t lµ ®iÓm mµ c¸c bªn cã liªn quan ®Õn vô TNGT ph¶i ®èi mÆt víi mét tai ho¹ kÒ cËn rÊt gÇn mµ hä kh«ng thÓ tr¸nh khái. Hay nãi c¸nh kh¸c © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 5
- Bµ gi¶ng An toµn giao th«ng ®©y lµ “kho¶nh kh¾c” xÈy ra tr−íc thêi ®iÓm xuÊt hiÖn sù ®©m va ®Çu tiªn trong vô tai n¹n. • §iÓm ®ông ®Çu tiªn. §iÓm ®ông ®Çu tiªn trong vô TNGT lµ dÊu vÕt ®Ó l¹i trªn mÆt ®−êng vµ trªn c¸c ph−¬ng tiÖn cã liªn quan khi xÈy ra va ch¹m ®Çu tiªn gi÷a c¸c bªn cã liªn quan trong vô TNGT. • Giai ®o¹n ®Èy nhau Lµ giai ®o¹n c¸c bªn cã liªn quan ®Õn vô tai n¹n ®· ®ông vµo nhau råi ®Èy nhau ®i mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. ë giai ®o¹n nµy th−êng xÈy ra qu¸ tr×nh liªn kÕt (cïng ®Èy nhau) vµ gi¶i phãng liªn kÕt (sau khi ®Èy nhau ®i, mçi bªn di chuyÓn ®i mçi n¬i vµ dõng h¼n l¹i). • ThÕ cuèi cïng ThÕ cuèi cïng lµ thêi ®iÓm do kh«ng cßn lùc nµo t¸c dông nªn c¸c bªn cã liªn quan ®Õn tai n¹n ®· dõng l¹i h¼n. © TS NguyÔn V¨n Bang & KS TrÇn V¨n Nh− - §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i 6
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học