Xem mẫu
- BÀI BÁO CÁO
SO SÁNH HỆ TỌA ĐỘ GAUSS,
UTM, Vn2000
- * GAUSS:
1. PHÉP CHIẾU HÌNH GAUSS:
Khái niệm: Phép chiếu gauss là phép
chiếu hình trụ ngang đầu góc
Khi sử dụng phép chiếu Gauss, người ta chia quả
đất thành 60 múi theo kinh tuyến, mỗi múi có độ
rộng 60. Hai kinh tuyến giới hạn một múi gọi là kinh
tuyến biên, kinh tuyến đi qua giữa múi gọi là kinh
tuyến trục hay kinh tuyến giữa. Số múi được tính
bắt đầu từ kinh tuyến gốc (hình 1).
- • Tỷ lệ chiếu đồ trên kinh tuyến giữa bằng 1, ở
những nơi khác trên múi chiếu đều lớn hơn 1,
càng ra biên múi càng lớn. Bởi vậy, diện tích mỗi
mảnh bản đồ lớn hơn diện tích thực địa của khu
vực đó. Đường kinh tuyến giữa và đường xích
đạo là những đường thẳng và vuông góc với
nhau. Đường kinh tuyến ở hai bên múi là những
đường cong, đường kinh tuyến hai bên lớn hơn
độ dài thực địa, sai số 1:1.000, nghĩa là trên bản
đồ đo được 1.000 thì thực địa là 999
- Phép chiếu Gauss được thực hiện theo hình vẽ.
Trong mỗi múi có kinh tuyến giữa,chia mỗi múi
thành 2 phần đối xứng. Hình chiếu của mỗi múi có
đặc tính :
•Xích đạo trục nằm ngang.
•Là phép chiếu đồng góc. Kinh tuyến giữa thẳng
góc với xích đạo. Những kinh và vĩ tuyến khác là
đường cong.
•Diện tích mỗi múi lớn hơn diện tích thực
- • Độ dài kinh tuyến giữa bằng độ dài thực, tại kinh
tuyến giữa m = 1, càng xa kinh tuyến giữa biến dạng
càng nhiều. Đoạn thẳng s có toạ độ 2 đầu là xA yA
và xB yB thì có số hiệu chỉnh biến dạng dài là
•
•với
s: chiều dài đoạn cong trên quả đất có hình chiếu
của nó trên mặt phẳng là D
R: Bán kính cộng trung bình
- 2 Hệ toạ độ vuông góc phẳng trong phép
chiếu Gauss:
Trên hình chiếu xích đạo và kinh tuyến giữa thẳng
góc với nhau tạo nên hệ toạ độ vuông góc phẳng
của múi, gọi là hệ toạ độ Gauss
Chiều dương X hướng lên phía Bắc. Ở Bắc bán
cầu X có giá trị > 0
Chiều dương Y hướng lên phía Đông
- Để tránh Y mang giá trị âm, người ta chuyển trục
Ox sang phía trái 500km (20.000km:60 = 333.3km).
Hệ toạ độ vuông góc của một điểm được viết
x = 12.209km
y = 18. 446km
M nằm ở phía bắc bán cầu cách xích đạo 12.209km,
và nằm ở múi thứ 18, cách góc toạ độ đã dịch
chuyển là 446km hay cách kinh tuyến giữa của múi
về phía Tây là
500km – 446km = 54km.
- Về phía 2 trục kẻ lưới ô vuông hoạc lưới km. Trong
trắc địa người ta thiết lập mối quan hệ giữa toạ độ
địa lí (j, l) và toạ độ vuông góc Gauss.
Khi biết số thứ tự của múi, người ta tính kinh độ kinh
tuyến giữa theo công thức
Lo = n.6o 3o
- *Hệ tọa độ UTM:
1 Phép chiếu hình UTM:
Phép chiếu UTM là phép chiếu hình trụ ngang
đồng góc nhưng không tiếp xúc với mặt Ellipsoid
tại kinh tuyến trục như trong phép chiếu Gauss
mà cắt nó như trong phép chiếu Gauss, cắt theo
2 cát tuyến đều kinh tuyến trục 180km.
- Hệ tọa độ thẳng vuông góc UTM:
Trong hệ tọa độ thẳng vuông góc UTM trục tung
được ký hiệu là X hoặc N (viết tắt của chữ North là
hướng Bắc), trục hoành được ký hiệu Y hoặc E ( viết
tắt của chữ East là hướng Đông). Hệ tọa độ này cũng
qui ước chuyển trục X về bên trái cách kinh tuyến
500km, còn trị số qui ước của gốc tung độ ở Bắc bán
cầu cũng là 0, ở nam bán cầu là 10.000km, có nghĩa
là gốc 0 tung độ ở Nam Bán Cầu được dời xuống
đỉnh Nam Cực .
Nước ta nằm ở bắc bán cầu nên dù tính theo hệ tọa
độ Gauss hay hệ tọa độ UTM thì gốc toa độ cũng
như nhau.
- Phép chiếu UTM thực chất là một dạng của
phép chiếu Gauss chỉ khác nhau ở các điểm:
• Việc chia các múi chiếu cũng tương tự như
phép chiếu hình Gauss nhưng mặt hình trụ
ngang không tiếp xúc với quả đất theo kinh
thuyễn giữa mà cắt quả đất theo 2 cung cát
tuyến cách đều kinh tuyến giữa về 2 phía 180
km (hình 3).
- • Phép chiếu hình Gauss dùng kích thước elipsoid
Kraxopxki cho toàn cầu. Phép chiếu UTM tuỳ theo
các khu vực đo mà dùng các elipsoid khác nhau.
Đối với khu vực Việt nam, phép chiếu UTM dùng
elipsoid thực dụng WGS 84 (a = 6377276 b =
6356075 c = 1:300,8)
- • Phép chiếu hình Gauss không có hằng số k nhân
vào các bài toán, tỷ lệ chiều dài dọc kinh tuyến giữa
k=1. Phép chiếu UTM có tỷ lệ biến dạng dài dọc
theo kinh tuyến cắt bằng 1 còn tại kinh tuyến giữa
bằng 0,9996. Vì vậy phép chiếu UTM có hằng số k
nhân vào các bài toán và tỷ lệ chiều dài dọc theo
hinh tuyến giữa múi 60 là 0,9996
- • Giảm được giá trị sai số biến dạng ngoài biên.
Diện tích múi chiếu nhỏ hơn diện tích theo Gauss
cùng cở. Ở Việt nam tỷ lệ nhỏ hơn xấp xỉ 0,9995
lần.
• Chỉ áp dụng cho khu vự từ 800 vĩ nam đến 840
vĩ bắc
- • Để giảm sự biến dạng
về chiều dài và diện
tích, UTM sử dụng hình
trụ ngang có bán kính
nhỏ hơn bán kính trái
đất, nó cất mặt cầu
theo hai đường cong
đối xứng và cách kinh
tuyến giữa khoảng ±
180km. Kinh tuyến giữa
nằm phía ngoài mặt trụ
còn hai kinh tuyến biên
nằm phía trong mặt trụ.
- 2 Chia mảnh bản đồ theo UTM:
Từ 800 vĩ nam đến 840 vĩ bắc được chia làm 20
khu, mỗi khu có chiều ngang 60 kinh và 80 vĩ. Từ
nam lên bắc được ký hiệu bằng 20 chữ cái in hoa
CDEFGHJKLM NPQRSTUVWX. Không dùng
các chữ cái A, B, Y, Z, I và O
Múi kinh tuyến được đánh số từ 1 đến 60 bắt đầu
từ 1800 về phía đông.
Như vậy các nước Đông Dương nằm trong 48P,
49P, 47Q, 48Q và 49Q
nguon tai.lieu . vn
