Xem mẫu

  1. NH HƯ NG C A M T S Y U T NGO I C NH VÀ ĐI U KI N S D NG Đ N Đ AN TOÀN VÀ HI U QU C A CÁC THU C TR SÂU SINH H C Nguy n H ng Sơn, Tr n ình Ph , ng Th Phương Lan, Cù Th Thanh Phúc, Ph m Văn B ng, Lê Th Loan Summary Influence of eco-conditions on the safety and efficacy of bio-insecticide in Vietnam Abstract: Bio-pesticide has become more and more important contributing to agriculture safe production in Vietnam. With the advantage of low toxic and short lasting, bio-pesticide can facilitate the quality monitoring procedure to ensure product quality, especially with fresh agro-products such as fruits and vegetables, for pesticide residue. This paper concerns the research findings on the impacts of some abiotic and bio factors, such as: temperature, humidity, raining included timing and volumetric of raining after application, crop growing stage, insect star and application conditions, such as: spraying volumetric, type of sprayer on the safety and efficacy of major bio- insecticides mainly used in Vietnam. The information will aim to help users select the best application conditions to improve safety and efficacy of bio-pesticide to promote their application in safe production program. Keywords: Abiotic factors, bio-pesticides, selectivity and efficacy. I. TV N c u nh hư ng c a m t s y u t ngo i Cho n nay, vi c nghiên c u và phát c nh và i u ki n s d ng n an toàn, tri n các thu c tr sâu sinh h c (TSSH) hi u qu và dư lư ng thu c tr sâu có trong nư c ã t ư c m t s thành t u ngu n g c sinh h c trong s n xu t rau an nh t nh và ã t o ra ư c nhi u s n toàn nh m ánh giá ư c tác ng c a m t phNm sinh h c tiên ti n. Tuy nhiên vi c s y u t ngo i c nh ch y u bao g m các tri n khai ng d ng còn ch m, t tr ng y u t vô sinh (nhi t , Nm , lư ng mưa, thu c sinh h c v n còn th p hơn nhi u so th i gian có mưa sau phun) và y u t h u sinh (cây tr ng và giai o n sinh trư ng c a v i thu c hóa h c. chúng) n an toàn, hi u qu và dư Có nhi u nguyên nhân c n tr vi c ng lư ng thu c TSSH. T ó giúp nông dân có d ng các thu c tr sâu sinh h c, trong ó cơ h i l a ch n các i u ki n ng d ng t t nguyên nhân v gi i h n ng d ng c a nh t nâng cao hi u qu và an toàn c a thu c ư c coi là y u t quan tr ng nh t. thu c, góp ph n thúc Ny vi c ng d ng các Các k t qu nghiên c u trên th gi i u thu c TSSH trong s n xu t rau an toàn. cho bi t kh năng kh ng ch d ch h i c a m t lo i thu c BVTV nói chung và thu c II. V T LI U VÀ PHƯƠN G PHÁP tr sâu sinh h c nói riêng ph thu c r t N GHIÊN C U nhi u vào ph tác ng c a thu c cũng như các y u t ngo i c nh và k thu t s d ng. Các thí nghi m ư c nghiên c u trong Chính vì v y, chúng tôi ã ti n hành nghiên phòng (v i thí nghi m nghiên c u nh
  2. hư ng c a nhi t và Nm ); trong nhà Trong v hè và hè - thu, khi phun lư i (v i thí nghi m nh hư ng c a y u t thu c trong i u ki n nhi t quá cao vào mưa) và ng ru ng (v i các thí nghi m bu i trưa n ng, tr V-Bt, c ba lo i thu c nghiên c u nh hư ng c a cây tr ng, sâu h i thí nghi m như Abamectin (s n phNm i và các i u ki n ng d ng). di n là Vertimec 1.8EC), Emamectin * Ch tiêu theo dõi: benzoate (s n phNm i di n là Proclaim - an toàn c a thu c: ánh giá theo 1.9EC) hay Matrine (s n phNm i di n là thang 9 c p c a FAO (1990) Sokupi 0.36AS) u có th gây nh hư ng n các cây tr ng d nh y c m như c i - Hi u l c c a thu c: ư c hi u ính xanh sau tr ng 15-20 ngày. Tri u ch ng theo công th c Abbott i v i các thí nh hư ng rõ r t là lá b bi n vàng nh nghi m trong phòng và Henderson - Tilton nhưng ch sau 2 ngày cây l i h i ph c và i v i thí nghi m trong nhà lư i và ng sinh trư ng bình thư ng. ru ng. Các y u t còn l i như Nm , mưa, III. K T QU VÀ TH O LU N i u ki n phun r i u không có nh hư ng t i an toàn c a thu c trong m i i u 1. nh hư ng c a i u ki n ngo i c nh ki n thí nghi m. t i an toàn c a các thu c TSSH 2. nh hư ng c a i u ki n ngo i c nh Qua các thí nghi m nghiên c u tác ng t i hi u qu tr sâu c a các thu c TSSH c a các y u t vô sinh và h u sinh cũng như i u ki n ng d ng n an toàn c a các 2.1. nh hư ng c a y u t nhi t thu c TSSH u cho th y, khác v i các n hi u qu c a thu c thu c hóa h c, nhìn chung các thu c sinh K t qu b ng 1 cho th y, y u t nhi t h c u an toàn cho cây rau trong m i i u có nh hư ng rõ r t n hi u qu c a các ki n ng d ng. Tuy nhiên, m t s ho t ch t thu c thí nghi m. Khi phun trong kho ng như Emamectin benzoate (s n phNm i di n nhi t 25-300C, hi u qu tr sâu c a các là Proclaim 1.9EC) có th gây nh hư ng thu c cao hơn rõ r t so v i nhi t trong nh n cây khi phun trong i u ki n nhi t 0 kho ng 10-15 C. th p (10 và 150C), sau phun 36 h, cây hơi b bi n vàng và lùn xu ng. Tri u ch ng này có th kéo dài n 72 h sau phun. B ng 1. Hi u qu tr sâu xanh bư m tr ng (Pieris rapae) tu i 1- tu i 2 c a các thu c sinh h c khi phun các i u ki n nhi t khác nhau Hi u qu tr sâu (%) sau phun 72h Công th c 100C 150C 200C 250C 300C Vertimec 1.8EC - 500 ml/ha 63,0 67,8 72,3 74,6 74,0 Proclaim 1.9EC - 500 ml/ha 71,3 75,7 81,5 83,8 84,2 Sokupi 0.36AS - 400 ml/ha 73,8 77,0 84,3 85,7 85,5 V-Bt - 1500 g/ha 63,0 66,8 73,2 76,9 75,7
  3. Đ i ch ng (không phun) - - - - - 2.2. nh hư ng c a y u t m n nhau rõ r t. Vi c ánh giá nh hư ng c a hi u qu c a thu c Nm n hi u qu tr sâu ư c th c hi n Nm 60, 70, 80 và 90%. Nhìn Tuy không có nh hư ng t i sinh chung, hi u l c c a các thu c TSSH trư ng c a cây nhưng khi phun thu c thư ng tăng lên khi Nm không khí tăng TSSH trong i u ki n Nm không khí t 60% lên 90% (hình 1). khác nhau ã cho hi u qu tr sâu khác 90 90 80 80 70 70 60 Vertimec 1.8 EC – 500ml/ha 60 Vertimec 1.8 EC – 500ml/ha Hi u qu (%) Hi u qu (%) Proclaim 1.9 EC – 500ml/ha Proclaim 1.9 EC – 500ml/ha 50 50 Sokupi 0.36 AS – 400ml/ha Sokupi 0.36 AS – 400ml/ha 40 40 V-Bt – 1500g/ha V-Bt – 1500g/ha 30 Đ i ch ng 30 Đ i ch ng 20 20 10 10 0 0 o o o o o 10 C 10 C 15 C 15 C 20 C 25 C 25 C 30 C 30 C 60% 70% 80% 90% o Nhi tt đ (oC) Nhi đ ( C) m đ (%) Hình 1. nh hư ng c a y u t nhi t và m n hi u qu c a TSSH 2.3. nh hư ng c a th i gian có mưa nhiên, trong i u ki n th i ti t không th c sau phun t i hi u l c tr sâu c a TSSH s thu n l i thì khi có mưa sau phun thu c Th i i m có mưa sau phun thu c nh 10 h, hi u l c c a thu c cũng có th ch p hư ng r t rõ r t n hi u l c tr sâu c a c nh n ư c. Còn trong trư ng h p có mưa 4 lo i thu c thí nghi m. Nhìn chung, hi u trong kho ng th i gian sau phun t 1 n l c tr sâu ch th t s t n nh khi có 7 h, hi u l c tr sâu c a thu c b gi m mưa sau phun thu c 15 n 20 h. Tuy nghiêm tr ng (b ng 2). B ng 2. Hi u qu tr sâu xanh bư m tr ng (Pieris rapae) tu i 1-tu i 2 c a các thu c TSSH khi có mưa nhân t o vào các th i i m khác nhau sau phun Mưa sau phun Hi u qu tr sâu (%) sau phun 7 ngày (*) Công th c 1h 3h 5h 7h 10 h 15 h 20 h 25 h Vertimec 1.8EC - 500 ml/ha 54,8 58,7 63,4 68,8 71,2 72,0 73,7 74,8 Proclaim 1.9EC - 500 ml/ha 62,1 65,7 70,8 78,2 82,0 83,6 84,0 84,4 Sokupi 0.36AS - 400 ml/ha 66,0 71,5 75,2 82,7 84,0 85,3 86,0 86,8 V-Bt - 1500 g/ha 36,0 46,5 59,7 65,9 70,2 72,5 73,7 75,5 Đ i ch ng (không phun) - - - - - - - - Ghi chú: (*). Thí nghi m trong i u ki n lư ng mưa nhân t o là 10 mm/h. 2.4. nh hư ng lư ng mưa n hi u tr sâu khoang cho th y, trong i u ki n qu tr sâu c a các thu c TSSH lư ng mưa là 5 mm/h, hi u qu c a các thu c Cũng tương t y u t th i gian có mưa có th t t 63,7 n 78,7%; khi lư ng mưa sau phun, lư ng mưa cũng có nh hư ng r t tăng lên 10 mm/h, hi u qu b gi m xu ng ch rõ r t n hi u l c tr sâu c a c 3 lo i thu c còn là 59,0 n 74,3%; hi u qu gi m xu ng sinh h c thí nghi m. Qua k t qu thí nghi m 49,6 n 68,3% trong i u ki n lư ng mưa
  4. lên t i 20 mm/h và 43,7 n 61,1% khi lư ng mưa tăng lên 30 mm/h (hình 2). 90 80 70 Hi u qu (%) 60 Vertimec 1.8 EC – 500ml/ha 50 Proclaim 1.9 EC – 500ml/ha Sokupi 0.36 AS – 400ml/ha 40 V-Bt – 1500g/ha 30 Đ i ch ng 20 10 0 5mm/h 5 mm/h 10mm/h 10 mm/h 20mm/h 20 mm/h 30mm/h 30 mm/h Lư ng mưa (mm/h) Hình 2. nh hư ng lư ng mưa n hi u qu tr sâu 2.5. nh hư ng c a giai o n sinh 2.6. nh hư ng c a tu i sâu h i n trư ng cây tr ng n hi u l c tr sâu c a hi u l c tr sâu c a các thu c TSSH các thu c TSSH Bên c nh y u t giai o n sinh trư ng Giai o n sinh trư ng c a cây tr ng c a cây tr ng, kh năng xâm nh p c a thu c cũng có nh hư ng t i hi u qu tr sâu vào cơ th côn trùng và kh năng ch ng ch u c a các thu c sinh h c. Khi phun thu c c a sâu h i i v i thu c ph thu c r t nhi u cùng lư ng dùng như nhau vào giai o n vào tu i c a sâu h i. Do ó công tác d báo, b p c i 3 lá và tr i lá bàng, hi u qu tr i u tra, phát hi n s m các i tư ng sâu h i sâu c a thu c t cao hơn so v i khi phun thu c vào giai o n m n c m nh t phun vào giai o n b p c i ang cu n c a chúng nh m nâng cao hi u qu c a các b p và chuNn b thu ho ch t 5-7%. Tuy thu c tr sâu sinh h c có ý nghĩa r t l n. nhiên, m c phát huy hi u l c c a các Chúng tôi ã b trí thí nghi m kh o sát hi u thu c khi phun vào các giai o n sinh l c tr sâu c a các thu c khi phun vào các trư ng khác nhau c a cây tr ng cũng tu i khác nhau c a m t s sâu non h i trên lá không gi ng nhau. Khi phun các thu c như r p, sâu tơ, sâu xanh và sâu h i trên qu như Vertimec 1.8EC hay Proclaim 1.9EC như sâu c qu u ũa nh m giúp nông dân vào các giai o n sinh trư ng khác nhau tìm ra th i i m phun h p lý nh m nâng cao c a cây b p c i, hi u qu tr sâu c a an toàn và hi u qu c a các thu c sinh thu c ít b bi n ng hơn khi phun các h c. K t qu b ng 3 cho th y i v i nhóm thu c Sokupi 0.36AS và V-Bt. Như v y, r p chích hút, hi u l c c a thu c ít ph thu c k t qu nghiên c u trên cho th y, duy vào giai o n phát d c c a sâu h i. Tuy trì ư c hi u l c tr sâu n nh thì có nhiên, i v i nhóm sâu b cánh v y như sâu th ph i thay i lư ng thu c và lư ng tơ, sâu khoang v.v... hi u qu tr sâu c a các nư c phun khi cây ã bư c vào giai o n trư ng thành.
  5. thu c sinh h c có s bi n ng r t l n khi phun vào các tu i sâu khác nhau (b ng 3). B ng 3. nh hư ng c a tu i sâu h i n hi u qu c a các thu c TSSH Hi u qu tr sâu tơ sau phun 7 ngày (%) Công th c Tu i 1 Tu i 2 Tu i 3 Tu i 4 Vertimec 1.8EC - 500 ml/ha 77,3 73,5 67,3 60,2 Proclaim 1.9EC - 500 ml/ha 82,7 78,2 73,9 66,4 Sokupi 0.36AS - 400 ml/ha 85,4 81,3 74,1 67,5 V-Bt - 1500 g/ha 80,1 78,7 75,8 70,4 Đ i ch ng (không phun) - - - -
  6. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam i v i nhóm sâu c qu u : Do vi c phát hi n pha sâu non c a sâu này r t khó khăn nên h u h t nông dân thư ng phun mu n khi ã phát hi n ra các v t h i, do ó hi u l c tr sâu r t th p ngay c v i các thu c hóa h c có kh năng n i h p m nh. giúp nông dân l a ch n th i i m phun t t nh t và d quan sát nh t, chúng tôi ã ti n hành thí nghi m phun thu c vào các th i i m khác nhau d a trên c i m xâm nh p và gây h i c a sâu c qu như: (1). Khi chùm hoa n ư c 1-2 ngày và b t u t o qu (ngay khi sâu tr ng vào cu ng hoa); (2). Sau khi qu hình thành 2 ngày; (3). Sau khi qu hình thành 3 ngày và (4). Sau khi qu hình thành ư c 5 ngày. K t qu thí nghi m cho th y, i v i thu c hoá h c như Regent, vi c phun thu c vào th i i m khi m i ch m hình thành qu và sau khi hình thành qu 2, 3 và 5 ngày có th cho hi u l c tr sâu khác nhau nhưng m c gi m hi u l c khi phun mu n không quá l n so v i khi phun s m. Tuy nhiên, i v i các thu c sinh h c, vi c phun thu c mu n sau khi qu ã hình thành ư c 2-3 ngày s d n n làm gi m nghiêm tr ng hi u l c c a thu c c bi t là các thu c như Sokupi 0.36AS hay V-Bt. Khi phun vào th i i m ra hoa r , hi u qu tr sâu c a Sokupi có th t 50,0%, nhưng n u phun sau khi hình thành qu 2 ngày, hi u l c ch t 38,7% và phun sau khi hình thành qu 5 ngày hi u l c gi m ch còn 24,6%. Như v y phun thu c vào các giai o n sinh trư ng khác nhau c a cây có ý nghĩa quy t nh i v i vi c ng d ng các thu c tr sâu sinh h c phòng tr i v i nhóm sâu c qu . 3. nh hư ng c a m t s i u ki n ng d ng n an toàn và hi u qu c a các thu c TSSH 3.1. nh hư ng c a lư ng nư c phun n an toàn và hi u qu c a các thu c TSSH xác nh lư ng nư c phun t i ưu i v i các thu c sinh h c, chúng tôi ã ti n hành thí nghi m v i 3 công th c phun thu c là 400, 500, 600 và 800 lít/ha. K t qu thí nghi m cho th y n u phun thu c tr sâu trên rau b p c i vào giai o n sau tr ng 20 ngày, hi u qu tr sâu r t ít có s khác bi t gi a các công th c có lư ng nư c phun khác nhau, do ó ch c n phun lư ng 400 lít/ha ã có th cho hi u qu t i a. Tuy nhiên khi phun vào th i i m khi cây b t u cu n b p (sau tr ng 45 ngày) thì hi u qu tr sâu ch t t 74,2 n 81,2%, do ó, ph i nâng lư ng nư c lên t 500 lít/ha tr lên, hi u qu tr sâu m i t t i a là 80,7% n 86,7%. 3.2. nh hư ng c a d ng c phun n an toàn và hi u qu c a các thu c TSSH D ng c phun r i cũng có nh hư ng n kh năng phát tán, xâm nh p và r a trôi c a thu c, do ó có th nh hư ng n an toàn và hi u l c tr sâu c a các thu c sinh h c. Chúng tôi ã ti n hành kh o sát nh hư ng c a 3 lo i d ng c phun hi n ang ư c s d ng ch y u là bơm tay eo vai, bơm nén áp eo vai và bơm ng cơ. K t qu cho th y khi phun b ng bơm tay eo vai thông d ng, do công su t phun không b o m và lư ng nư c phun không u, do ó hi u qu tr sâu gi m so v i khi phun b ng bơm nén áp (75,0-83,1% so v i 79,6- 87,3%). Tuy nhiên, i v i các thu c TSSH, n u phun b ng bơm ng cơ thì hi u qu tr sâu không nh ng không tăng lên mà th m chí còn gi m so v i khi phun b ng bơm tay eo vai thông d ng. 3.3. nh hư ng c a th i i m phun thu c trong ngày n an toàn và hi u l c tr m t s i tư ng sâu h i c a thu c TSSH Do các thu c TSSH d b tác ng c a các i u ki n th i ti t khi s d ng như: nhi t , Nm , ánh sáng, t c phân gi i c a thu c cũng ph thu c r t nhi u vào các y u t này. Tuy nhiên, ôi khi các y u t này có m i tương tác qua l i l n nhau, do ó, vi c xem 6
  7. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam xét m c nh hư ng c a thu c và hi u l c tr sâu c a chúng c n ư c t trong m i tương tác qua l i gi a các y u t ngo i c nh. Qua kh o sát 3 th i i m phun thu c khác nhau trong ngày là sáng s m, bu i trưa và chi u mát t i an toàn và hi u qu c a thu c chúng tôi th y, trong i u ki n v thu - ông, hi u l c c a thu c ít có s bi n ng khi phun vào các th i i m khác nhau trong ngày, nhưng khi phun vào v hè, hi u l c c a thu c b gi m rõ r t khi phun thu c vào bu i trưa. K t qu cũng cho th y, i v i thu c sinh h c có th phun vào c sáng s m và bu i chi u nhưng i v i các i tư ng sâu ít di chuy n thì th i i m phun t t nh t là phun vào chi u t i. i v i các loài côn trùng có kh năng di chuy n như b trĩ hay b ph n, th i i m phun thu c t t nh t là vào 5-6 h sáng. IV. K T LU N VÀ N GHN 1. K t lu n 1. Khác v i các thu c hóa h c, nhìn chung các thu c TSSH u an toàn i v i cây rau trong m i i u ki n ng d ng. Tuy nhiên, m t s ho t ch t như Emamectin benzoate có th gây nh hư ng nh n cây khi phun trong i u ki n nhi t th p (10 và 150C). Trong v hè và hè - thu, khi phun thu c trong i u ki n nhiêt quá cao vào bu i trưa n ng, tr V-Bt, c ba ho t ch t thu c thí nghi m là: Abamectin, Emamectin benzoate hay Matrine u có th gây nh hư ng n các cây tr ng d nh y c m như c i xanh sau tr ng 15-20 ngày. Tri u ch ng nh hư ng ch y u là cây b bi n vàng, trong i u ki n nhi t th p có th b ình tr sinh trư ng nhưng sau ó 2-3 ngày cây có th khôi ph c sinh trư ng khi nhi t tr l i bình thư ng. 2. Các y u t vô sinh ch y u như nhi t , Nm không khí, th i i m xu t hi n mưa sau phun hay lư ng mưa u có nh hư ng rõ r t t i hi u qu tr sâu c a các thu c sinh h c. Khi phun trong kho ng nhi t thích h p t 25-300C, hi u qu tr sâu c a các thu c cao hơn rõ r t so v i khi phun trong i u ki n nhi t 10-150C. Hi u l c c a thu c TSSH cũng tăng lên khi Nm không khí tăng t 60% lên 90%. Hi u l c tr sâu cũng có th t cao nh t và n nh khi th i gian xu t hi n mưa sau phun thu c t 15 n 20 h. Trong i u ki n th i ti t không th c s thu n l i thì khi có mưa sau phun thu c 10 h, hi u l c c a thu c cũng có th ch p nh n ư c và không c n phun l i. Còn trong trư ng h p có mưa trong kho ng th i gian sau phun t 1 n 7 h, hi u l c tr sâu c a thu c b gi m nghiêm tr ng. Trong kho ng th i gian còn b nh hư ng c a y u t mưa, lư ng mưa càng cao thì m c nh hư ng càng nghiêm tr ng. 3. Các y u t h u sinh ch y u như giai o n sinh trư ng c a cây tr ng, tu i sâu h i có nh hư ng rõ r t t i hi u qu tr sâu c a các thu c sinh h c. i v i các lo i rau ăn lá dài ngày và rau ăn qu , khi phun vào giai o n cây ã trư ng thành hay ang trong th i kỳ thu ho ch, hi u qu c a thu c t th p hơn khi phun vào giai o n cây con, do ó ph i tăng lư ng dùng và lư ng nư c phun. Tương t , khi phun tr các i tư ng r p h i, hi u qu c a thu c không b nh hư ng b i tu i c a sâu h i nhưng khi tr các loài sâu ăn lá hay c qu thu c b Cánh v y thì thu c ch phát huy hi u l c t i a khi phun s m (sâu tu i 1 và 2). Như v y, i v i nhóm sâu c qu u , th i i m phun t t nh t là khi chùm hoa ang n r , m i ch m hình thành qu . 4. Các i u ki n ng d ng như lư ng nư c phun, d ng c phun hay th i i m phun cũng nh hư ng r t l n n hi u qu c a thu c. i v i các rau ăn lá dài ngày, lư ng nư c phun trong giai o n cây con có th duy trì 400 lít/ha, nhưng khi phun vào giai o n cây trư ng thành ph i tăng lên 500 lít/ha i v i rau ăn lá và 600 lít/ha i v i rau ăn 7
  8. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam qu . i v i nhóm sâu ít di chuy n như sâu non b Cánh v y, th i i m phun t t nh t là 4-5 h chi u, ngư c l i i v i nhóm sâu có kh năng di chuy n m nh như b nh y trư ng thành, b trĩ, b ph n nên phun thu c vào lúc 5-6 h sáng. D ng c phun thu c t t nh t là bơm nén áp. 2. ngh Khi l a ch n và s d ng thu c TSSH c n ph i có s quan tâm y n i u ki n ng d ng i v i t ng lo i thu c. Trên cơ s m i tương quan c a các y u t vô sinh, h u sinh và i u ki n ng d ng, vi c s d ng thu c sinh h c trên rau nên theo khuy n cáo sau: - Không phun thu c vào trưa n ng, ch phun vào sáng s m i v i các côn trùng di chuy n và chi u mát i v i côn trùng ít di chuy n. Tránh phun thu c khi nhi t và Nm quá th p. - Sau phun thu c n u g p mưa trong vòng 5-7 h lư ng trên 10 mm/h thì nh t thi t ph i phun l i. N u g p mưa sau phun 10 h thì có th xem xét quy t nh tùy thu c vào m t d ch h i và giai o n sinh trư ng c a cây. - Ch phun thu c khi sâu còn tu i nh . i v i nhóm u ăn qu phun khi qu m i ch m xu t hi n. Trong trư ng h p sâu ã l n ph i dùng thu c hóa h c thay th . - D ng c phun thu c t t nh t là bơm nén áp eo vai, lư ng nư c phun th p nh t là 400 lít/ha i v i rau ăn lá ng n ngày và giai o n cây con, 500 lít/ha v i rau ăn lá dài ngày giai o n cây trư ng thành và 600 lít/ha i v i u giai o n trư ng thành. TÀI LI U THAM KH O 1. Chi c c BVTV Hà i, 2001. Báo cáo tài: “ ánh giá th c tr ng dư lư ng thu c BVTV m t s lo i nông s n chính trên a bàn Hà N i. xu t gi i pháp qu n lý, s d ng thu c BVTV cho cây tr ng”. Hà N i, 2001. 2. guy n Văn Tu t & CTV, 2004. “Nghiên c u ưa ra quy trình s n xu t các lo i ch phNm N PV, V-Bt d ng b t dưa vào phòng tr m t s lo i sâu tơ h i rau”. 3. Vi n B o v th c v t. Báo cáo t ng k t tài “N ghiên c u và áp d ng k thu t vi sinh (vi n m, vi khuNn và virus) s n xu t và s d ng ch phNm sinh h c b o v th c v t trong phòng tr d ch h i trên m t s cây tr ng”, Mã s KHCN 02-07, giai o n 1996- 2000. 4. Vi n b o v th c v t. Báo cáo t ng k t tài “N ghiên c u s n xu t và s d ng thu c sâu sinh h c a ch c năng cho m t s lo i cây tr ng b ng k thu t công ngh sinh h c”, Mã s KC,04-12, giai o n 2001-2004. 5. Xie Tianjian. “Commercial production and application of BT insecticide in China” International training course on Bt (Bacillus thuringiensis) production and application Wuhan/P.R. China 10-25/11/1994-pag: 1 - 2 gư i ph n bi n: guy n Văn V n 8
nguon tai.lieu . vn