Xem mẫu
- T~lili~u ~p hua'n - tuyen truyen
Nam2008
- I
VAN H6A GIAO TltiP
TRONG DC11SONG ..
A ~
CONGDONG
- ~(lIN6IDAU
Thl/c hi~n chTd~o cila Thanh Uy, chil trlldng cila H{ji dong
nhan dan thanh phD, trl/c tie'p la k8' ho~ch " Nam 2008 -
Nam thl/c hi~n nep song van minh do thi", theo Duyer dinh so
147/2007/00 - UBND ngay 28 thang 12 nam 2007 cila Dy
ban nhan dan thanh phD Ho Chf Minh va Ke' ho~ch tri€n khai
thl/c hi~nso 189/KH-SVHTT ngay 22 thang 01 nam 2008 cila
Sa Van h6a Thong tin TP. Ho Chf Minh, d~c bi~t la ve"n{ji
dung " Xay dl/ng nep song van hoa giao tiep - ung xu trong
c{jng dong va trong cd quan, cong sa nha nllac", Trlla,ng Cao
d~ng Van hoa NgM thu?t Thanh PhD'phD! h(fp vai Phong Van
hoa - Sa Van hoa ThDng tin TP Ho Chf Minh dfi to chuc bien
so~n m{jt so sa
tai li~u, lam cd phl!C VI! cho cong tac t?P
huan bao caovien va tuyen truye"n v?n d{jng ve cac n{ji dung
chil de"noi tren .
Tai Ii~u "Van hoa giao tiep trong dai song c{jng dong"
gom cac n{ji dung chU yeu ve"van hoa va van hoa giao tiep,
ve"moi trllang va cac ky nang cd ban cila van hoa giao tiep
trong ho~t d{jng cila dai song c{jng dong.
Xay dl/ng "Van hoa giao tiep" noi rieng, " Nep song van
minh do thi" noi chung la m{jt van de"lan, m{jt nhi~m VI! lau
dai, do do t?P tai Ii~u nay chac chan rar ca"ndllr;Jc 51/ gop y,
bo sung de ngay cang hoan thi~n hdn ca ve"n{ji dung Ian hlnh
thuc cila no.
Tran tr9ng cam dn.
Ban Giam hi~u
Trl/ong CDVHNT TP Ho' Chf Minh
- Mucluc
• •
LCjinoi dau .
Ml,le h)e .-- .
Hili 1: Tang quan van hila giaD tiftp cOng dling
1. Van h6a If! gl?........ .. -. .11
2. Van hoa giao tiep If! gl? . ..13
3. Xay dl,lng van hoa giao tiep eong dong ...11
Hili 2: Moi tntitng van hila giaD tiftp cOng dling
1. Cae dae trvng Cd ban trong van hoa giao tiep eua..........JB
ngL1Cli Nam
Viet
2. PhQm vi giao tiep eong dong. _ ........................DI .
3. Xay dvng van hoa giao tiep eong dong gop phan __ iII ..
Ueh el,lexay dl,lng dClisong van hoa
Hili 3: Ky nang giaD tiftp trDng sinh hD~t cOng dling
1. Ky nang sa dl,lng ngon ngu........................... .._tJ1
2. Ky nang sa dl,lng ngon ngu hlnh th~ . -.- g,
3. Ky nang sa dl,lng cae phL1dngtien v~t eha't............m
4. ML1Cli IClikhuyen khi giao tiep fJJ
Hi lieu tham khao . _............ .. Im
4
- BAIl
NHUNG VAN DE cd BAN
VB VAN HOA vA VAN HOA GIAO TI~P
TRONG DC11SONG CQNG DONG
1. VAN HOA LA. GI?
1.1. Ngll81l gffc viin /1iJa - Cac khai ni~m v~ van hoa, van minh
Y thUe la mQt slm phffm g~n li~n voi ho~t dQng nao b9 Clla con
ngu'oi. Y thuc co chuc nang cd bIm vita phan anh th~ gioi chung
quanh, vita la nhan telsang ~o ra toan bQ nhung gllam cho doi s5ng
can ngu'oi va xa hQi loai ngu'oi ngay cang tri':1 nen thu~n l
- thUe" thl c6 th~ se cffind~n tlnh II1U1gmfit van h6a" nhu' 1a mQt Ie
"
du'dng nhien!
V~y, c6 th~ neu ra cac kMi ni~m nhu' sau:
Van h6a 1a mQt h~ thO'nghOOcd cac gia tIi v~t chllt va tinh thful
do con ngu'oi sang t{lova tlch lUyqua qua trlnh ho;;ttdQng thlfc ti~n,
qua mi mO'iquan h~ giU'acon ngu'oi voi con ngu'oi, con ngu'oi voi
moi tntong t1fnhien va xa hQibfmg
- Ngu'Cfia co th~ d\fa vao cae tieu chi, chudn mflC sau day:
t
+ Chung nh~t: E>6la dli co ich eho s\f philt tri~n con nglli1iva xa
hQi (cii cO h~ khong bao giCfla van hoa!)
+ C\J th~: Do la ba ~ thffng gifl tri rna xu'a nay ngu'Cfi a v~nt
thu'Cfng la:
g9i
1. Chan (Gia tIi Nh~ thue) .
2. Thi?n (Gia tIi Nhan ban)
3My (Gia tIi Th~ my)
Chinh ba h~ thelnggia tIi tren la y~u tel cd ban gop ph11n~o nen
ba b9 ph(in van h6a quan tr9ng trong dCfiselng xa hQi:
- Khoa ht;Jc (g6m cii kY thu~t va rung ngh~,...);
- DflO dUe (g6rn cii leli s5ng, n~p s5ng, ton giao, tin ngu'Ong, );...
- Ngh? thu(lt (g6m nhi~u lo~ hlnh khae nhau,...).
1.3. CillO; niing vOn llOa
Nhu' da phan neh lJ tren, van hoa ding veln la rnQt "th\fe th~" xa
hQi,nhuhg ~ sao no l~ co vai trO,vi tri va eilng quan lr9ng va thi~t
y~u deli voi dCfis5ng con ngu'Cfi a xa hQi?
v
BlJi VI trong ban than van hoa ham chua cae kha nang me dQng
neh e\fe deli voi eu9c s5ng con ngu'Cfi a xa hQi,rnang tinh eh~t nhu'
v
la nhOOg "thien ehue" veln co eua no, rna din eu vao th\fe t~ triii
nghi~m ijeh slt eua nhan lo~i (cii phu'dng Tay va phu'dng Dong)
ngu'Cfia da khai quat thanh hai ehue nang cd ban nhu' sau:
t
1.Gieo trfmg (sang ~o): Kha nang ~o "cii moi", l~y "eai moi"
phu djnh "eai ell" d~ ~o ra s\f philt tri~n. Day ellng la d~e di~m
truy~n thelng,phong caeh va xu hu'ong ehu y~u ella van hoa phu'dng
Thy xu'a nay (theo khai ni~rn "culture").
2. Di~u chinh (ciii ~o): D\fa tren cd slJ n~n tang "cii da co" trong
qua khu, trong hi~n ~i (m9i veln truy~n thelng) d~ slta chua, hoan
thi~n va djnh hu'ang eho rn9i s\f phat tri~n di tai. Day eiing la ~e
di~m truy~n thelng, phong each va xu hu'ang ehu y~u eua van hoa
phu'dng DOng xu'a nay (theo khai ni~m "vOn j{ "va "llOa it ").
Ciing ehlnh tit hai ehue nang tren, nhln lJ g6c dQbao quat, ngu'Cfi
ta khAng djnh cling van hoa co th~ trlJthanh nhu' rnQt "ngu8n nQi lljc
7
- - n&n tang tinh thAn eua xii hf)i - m{tc tieu, dQng l!le eua phdt
triin ". Nhln h0 la qua trlnh phat tin - nh~n tin va xit Iy thong tin qua nhii'ng
hlnh th(tc, nhii'ng phu'dng ti~n giao ti~p mang tinh ch~t nhu' nhii'ng
"kenh thong tin" khac nhau.
- £>0 la qua trlnh ti~p xllCngu'oi - ngu'oi, la ho~t dQng hlnh thanh,
pMt tri~n va v~n hanh quan h~, tam ly va eli tinh cach con ngu'oi,
lam cho con ngu'oi t:rOthanh con ngu'Cfi a hQi va xa h9i ngay cang
x
mang tinh Ngu'oi nhi~u hdn.
- £>0 la mQt ho~t dQng cua con ngu'oi mang tinh "Ngu'oi" nh~t,
bdi do Ia m('>tc4tng hO(lt dQng cUa y thac nhlim gop ph~n trao d6i,
k~ thua, bllO htu ho{lc pMt tri~n cac giil trj van h6a da du'
- 100, ...). £>0la di~u ki~n thie't ye'u cho sf! pMt triin cUa con ngulJi va
xii hQi trong ba't cu moi tntong hay hoan dmh nao. gop ph~n lam
cho van hoa trd thanh la dQng Lf!CcUa sf! pM! min kinh te' - xii hQi
noi chung.
2.3. Vall ItIJa giao titp cQllg d$llg lil gi?
Giao titp (trong dm s6ng) cQng d8ng La cac m/fi quan h~ titp
xuc, «ng xU trong moi tntiJng song hang ngay. thuiJng xuyen cua
con ngulJi tfli gia dinh, lUJico quan, ngoai cong cQng vfJi nhUng finh
hu6ng kMc nhau nhiim thOa man f11{Ji hu cau s6ng v(it cMt, tinh
n
thAn cua ca noon d8ng thm dap «ng yeu cau pMt triin cUa cQng
d8ng va toan XQ hQi.
Nhlt v~y. giao titp cQng d8ng la thu giao tie'p kha da d~ng v~
hlnh thuc, v~ nQi dung vC1i hi~u lo~i d5i tlt
m(lt, mQt bQ ph~n gop ph~n xay dtfng va phiit tri~n doi s5ng van _
hoa clla cQng d8ng. £>(Itva'il d~ van fu5a giao titp trong cQng d8ng
chinh la do yeu cffu phiit tri~n mang tinh khach quan lien quan rung
con ngltoi va toan xii hQi.
xA
3. Y DVNG VAN HOA GIAO nEP CONG DONG
3.1. M(IC dicit, yim diu
+ Tnfc tie'p:Thong qua cac m5i quan h~ tie'p xuc vC1i hanh vi
cac
ung xit C\lth~, ho~t dQng giao titp cQng d8ng khong phai cm VInhu
clu v~t cha't rna con VIca nhung nhu cau van fu5a tinh thAn clla cac
d5i tlt
- + v~cac ytu t6 lien quan con ngliiJi
Con ngltoi la chu th~ cua m9i quan h~ giao ti~p. Do do trinh dq
van h6a noi chung cUa con ngltoi co iv(1i
van hOa giao titp. Ngoai ra, muc>nnang cao chl1t ht0la y~u tf) quan lr9ng t~o ra khong gian, rnoi Intcmggiao ti~p
d6ng thai cling co th~ la cong Cl,l, hu'dng ti~n phl,lcVI,l iao ti~p va
p g
quan 10la:
- Giai phap v~ pMp ch~ Ou~t, I~...)
- Giai pMp k~ ho~ch
- Giai pMp xac I~p cd ch~, phan cong phan cl1p
- Cac ch~ dQ, chinh sach...
£>~cbi~t, xay d\ft1gvan h6a giao titp cQng d8ng ohl1tthi~t phai
dlfa tren cac n~n tang:
- Quy tde ling xii ca nMn (trong gia dinh va ngoai xii hQi)
- Quy cht giao titp trong tftp thi cO quan, dan vi
- Quy cht giao titp JUJicong cQng
+ v~
/u;Jctftp va thlje hanh van hOa giao titp cQng d8ng
Xay dlfng van hOa giao titp cQng d8ng la mQt 51fnghi~p l(1n,
10
- obi hoi slf quy~t tam cao, slf k~t h
- BAJ 2
MOl TRUONG VAN H6A
.GlAD TIl3P CQNG DONG
1. cAc DXC TRuNG co BAN TRONG VAN HOA GIAO
m:p CVA NGU
- Crp chtt di 00,
nguiti ta cher di titng
(tvc ngu)
VI qua coi lr9ng danh dlf, ngu'C1i Vi~t Nam tlutC1ng m~c b?nh sf
di?n va rilt S9 du lu(m.
1.5. NgrliJi Vi?t Nom ,Ill s!' d 1I!lj, Y tl'l va IT!JIIg s!' IIOa tllliQJ1.
Khi giao ti€p, ngu'ai Vi~t Nam tlutang kh
- xubg ho) va theo siic thai nnh dim, chu khong chao theo thOigian
OOu'ngu'oi phu'dng Tay.
2. p~ VI GIAO ntp CONG DONG
2.1. Giao tdp co till" gia mill,
Day Ia phl;UJlvi giao ti€p giITa OOung ngu'Oi co quan h~ than tQc,
chju s\f me d('mg clla cac quy Iu~t tinh dun va cac chuffn m\fc Uhg
xli ella gia tQc.
Ngon ngft giao ti€p co OOung d{lc di~m khac voi ngon ngft giao
ti€p phl;UJlvi xa h9i:
- T'mh than m~t, gful gUi, giiiu tinh bi~u dun.
- T'mh ton ti, ngoi thu.
Trong gia mnh ngu'Oi Vi~t Nam, tOn ti ngoi thu khong phl,l thuQc
vao tu5i me rna phl,l thuQc vao vai v€ trong gia tQc.
Vi dl,l con lit cUa ngu'Oi aOO hai, dil 000 tu5i hdn bao nhieu cfmg
Ia bac ella cMu nQi tntCfng ngu'oi em thu ba. VI v~y, d~ th~ hi~n
phep' ijch s\f trong xubg ho, ngu'oi vai Ion rna tu5i 000 hdn co th~
gi m hay chau mlnh bfulg cM, co.
e
2.i.1. Oiao tiip gifta v(1 - cMng
Xuftt pMt tit quan ni~m quan h~ vc;1ch6ng khong phai Ia quan
h~ blnh dAng nen bao gio vc;1 ding phlti gi ch6ng Ia anh (vai tIen)
ho~c mlnh xubg em ho~c toi ; ch6ng gi c;1Ia em ho~c mlnh, rna
v
no (vai du'oi).
Ngay nay, voi quan ni~m vc;1 ch6ng blnh dAng OOubg each xubg
ho vil'a mang tinh ~p quan vil'a chUa dlftlg tinh dun, vc;1 gi h6ng
c
Iii aOO xubg em, ch6ng gi c;1Hi em xubg aOO. Co th~ vc;1ch6ng
v
v5n Ia b~ tnt&: khi thanh vc;1 ch6ng, quen gi OOau, OOubg bao
ten
gio ngu'oi vc;1v~n them chIT aOO tnt&: ten ch6ng, con ngu'oi ch6ng
co th~ thay VI gi till gi
em ten,
Nhubg khi da co "to ti€ng" till tit "toi"I~p tuc du'c;1c
thay th€ cho
eli "anh" va "em". V c;1 v~n Ia "toi noi voi aOO", OOubg ch6ng till "toi
noi voi co",
Trong quan h~ vc;1ch6ng, tit xu'a d€n nay, ngu'Oi Vi~t Nam khong
1
- dUng "may - tao".
Trang giao ti~p gia dinh ngay nay nh~m hu'ang tai gia dinh hoa
thu~n, blnh dftng, h~nh phUc thl ngon ngit clla ea ch5ng va v
- - Khi con eai.blit dfru tntong thanh, thai gian giao tie'p trong gia
mnh eang loe eang it di, eha m~ rflt kh6 ki~m soat con cii . VI v~y,
ang ba - eha m~ efut he't sue kien tri ~o nen nhung "gia phong" dn
thie't, ehrmg h~n: trong gia dinh, ai b~ rQn gi thl v&ne6 gling ~p
xe'p e6 m~t trong bU'aedm ehi~u; ngay ehu nh~t la ngay hp gia m~t
moo .. Va, ehinh eha m~ phai glidng m&u d~ con eai lam theo. (j
giai do~n nay, ang' ba_eha m~ luan phai ehu dQng ~o tlnh hu6ng
giao ti€p d~ qua giao tie'p rna glin ke't cae thanh vien trong gia dinh,
d~ giii'hdi fun eh') gia dinh, d5ng thai qua phan h5i eua con cai, ang
ba - eha m~ e6 th~ nfun bAt,phan doan du'\k nhung di€:nbie'n, d5i
thay trong tam tu', suy nghT,nhung "bu5n vui" trong eang vi~ d~
lam ehb dlfa tinh thfut. 8e'n day v&nphai "khO di 11lf! ddt con di" va
bay gia la "11lf! con cimg builc di tren dztClng dOi".
- Mi dQng giao tie'p giU'aang ba, eha m~ voi con eai.tli khi
ho~t
moi lt long de'n loe tntong thanh la mQt qua trinh lien l\Je nhung
hoan clnh giao ti€p luan thay d5i, doi hoi ang ba, eha m~ phai luan
kien tri ren luy~n ehinh mlnh, la ta"mglidng d~ con eai ren luy~n
nang life giao tie'p, chii' tam trong giao tie'p, ngan phong trong giao
tie'p gia dlnh, qua d6 d~ e6 du'c;1ehanh eang, thanh nep van h6a
t
trong giao tie'p xa hQi.
Tit trong gia mnh, eha m~ phai eho con eai "H9C tin. fu;Jc noi.
fu;Jc go~ fu;Jc mlJ" d~ khi Ion khan bie't d6i nhan xli the'.
- 8~e bi~t trong van h6a giao tie'p gia dinh Vi~t Nam eang h~
ehe' dung d~i tli nhan xung "tai" ehi'J'ngnao, eang "h~nh phoe"
ehi'J'ngn11 .
y
a
DU b11tlu~n tu5i lac nao, dia vi xa hQi gi thl "con" v&nla con
eua ang ba, eha m~, ehu khang th~ la "tai" voi ang ba, eha m~.
Ong ba, eha m~ dai khi e6 th~ xung tai voi con, khi con da e6 dia vi
xa hQi tnt&: m~t dang ngliai (ehau chAt, be b~ eua con).
2.2. Gioo tdp ma"g ti"I, xii Mi
2.2.1. V6'i bfln be
B~n be g5m c6 b~n he, b~n d5ng nghi~p, b~n eung mQt so
thkh theo nguyen 1:5' "d6ng thanh t£((Jng !lng, d6ng khi t£((Jng cdu".
- M6i ngu'ai tllU'angco mQts5 b~ be, trong 56 do co mQt 56 it la b~n
be than thi~t Nhung du than hay chu'a th~t than thi~t, da la b~ la da
V1i
- Ngon ngii' giao ti~p voi hang xom khong mang tinh ngoi thu
OOu' rong gia illnh, OOungcfmg do th~ hi~n ton ti tI1ltt1ftheo tu5i
t
tac, th~ hi~n tinh than m~t, gful gfri, khong khach sao...
2.2.3. Giao ti1p trong l~ hQi
U hQila mQthlnh thai van hoa giao ti~p cQngd6ng, t5ng h
nguon tai.lieu . vn
