1. Trang Chủ
  2. Y học thường thức
  3. Vai trò của chụp điện toán cắt lớp trong tai mũi họng và phẫu thuật đầu cổ

Vai trò của chụp điện toán cắt lớp trong tai mũi họng và phẫu thuật đầu cổ

Chẩn đoán X quang là những phương pháp dùng tia X (tia Rơngen) để chiếu vào cơ thể người với mục đích cuối cùng là nhằm chẩn đoán bệnh, tia X có khả năng đâm xuyên vật chất nhưng và tia X cũng bị hấp thụ bởi vật chất mà nó mới đi qua đó chính là những đặc tính của tia X (tính đâm xuyên và sự hập thụ), dựa trên sự khác biệt này mà người ta mới ứng dụng tia X trong chẩn đoán. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Toång quan VAI TROØ CUÛA CHUÏP ÑIEÄN TOAÙN CAÉT LÔÙP TRONG T

Thể loại Tài liệu miễn phí Y học thường thức

Số trang 5

Ngày tạo 8/29/2018 4:19:37 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải Vai trò của chụp điện toán cắt lớp trong tai mũi h... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Toång quan VAI TROØ CUÛA CHUÏP ÑIEÄN TOAÙN CAÉT LÔÙP TRONG TAI MUÕI HOÏNG VAØ PHAÃU THUAÄT ÑAÀU COÅ Nguyeãn Troïng Minh*, Leâ Vaên Phöôùc**, Phaïm Ngoïc Hoa**, Phaïm Thanh Sôn*, Traàn Minh Tröôøng* ÑAÏI CÖÔNG hieän ñaïi hôn ñoù laø maùy C.T Xoaén oác (Spiral CT Scans) vôùi nhieàu coâng duïng,tính naêng hôn maùy CT quy öôùc Chaån ñoaùn X quang laø nhöõng phöông phaùp cuûa Cormack vaø Hounsfield, ñeán naêm1999 maùy C.T duøng tia X (tia Rôngen) ñeå chieáu vaøo cô theå ngöôøi nhieàu lôùp caét (Multislices CT Scans) ra ñôøi. vôùi muïc ñích cuoái cuøng laø nhaèm chaån ñoaùn beänh, tia X coù khaû naêng ñaâm xuyeân vaät chaát nhöng vaø tia NGUYEÂN LYÙ CAÁU TAÏO CHUNG X cuõng bò haáp thuï bôûi vaät chaát maø noù môùi ñi qua ñoù Ñoái vôùi maùy chuïp caét lôùp ngöôi ta vaãn duøng chính laø nhöõng ñaëc tính cuûa tia X (tính ñaâm xuyeân tia X nhö chuïp phim quy öôùc nhöng phim quy vaø söï haäp thuï), döïa treân söï khaùc bieät naøy maø öôùc ñöôïc thay theá baèng boä caûm bieán ñieän töû ngöôøi ta môùi öùng duïng tia X trong chaån ñoaùn. Söï (Electric detector) hay coøn goïi laø nhöõng ñaàu haáp thuï ñoái cuûa tia X vôùi phaàn meàm vôùi nhöõng doø,nhöõng boä caûm bieán naøy nhaïy hôn nhieàu laàn nguyeân töû nheï nhö H, C, O... khaùc vôùi söï haáp thuï vôùi phim thoâng thöôøng. trong phaàn cöùng nhö xöông vôùi caùc phaân töû phospho, can-xi... vaø ngay trong caùc moâ thì söï haáp thuï cuõng khaùc nhau nhö caùc toå chöùc coù chöùa hôi (phoåi,daï daøy, ruoät..) vôùi caùc toå chöùc chöùa nöôùc (baøng quang,tim,thaän..), chính söï haáp thuï khaùc nhau naøy maø hình aûnh x quang coù nhöõng choã ñaäm nhaït khaùc nhau treân phim aûnh. LÒCH SÖÛ Naêm 1971 A.M Cormack (Myõ) vaø G.M Hounsfield (Anh) laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân phaùt minh ra maùy chuïp caét lôùp ñieän toaùn (C T scans), phaùt minh cuûa hai nhaø khoa hoïc treân laø voâ cuøng quan troïng, noù ñöôïc coi nhö moät böôùc tieán daøi cuûa nhaân loaïi trong coâng cuoäc chaån ñoaùn beänh, phaùt minh naøy cuõng ñöôïc saùnh Hình 1: Minh hoïa nguyeân lyù chung cuûa maùy chuïp ngang vôùi phaùt minh tìm ra tia X naêm 1895 cuûa caét lôùp vi-tính trong ñoù goàm boùng ñeøn (X ray tube) Roentgen vì vaäy naêm 1979 phaùt minh vó ñaïi naøy cuõng vaø ñaàu doø (Detector array) hay boä caûm bieán, khoaûng ñöôïc nhaän giaûi Noâ ben y hoïc. Ngaøy 1/10/1971 hình soï caùch giöõa boùng vaø ñaàu doø laø beänh nhaân. naõo ñaàu tieân ñöôïc chuïp baèng maùy caét lôùp vaø naêm 1972 maùy ñöôïc ñöa ra söû duïng ñaàu tieân treân theá giôùi, Sau khi maùy ñi qua beänh nhaân,boä caûm bieán seõ naêm 1974 Ledley (Myõ) laø ngöôøi ñaàu tieân hoaøn thieän truyeàn tín hieäu veà trung taâm thu nhaän döõ lieäu ñeå maùt caét lôùp toaøn thaân, nhaân loaïi phaûi caàn gaàn hai maõ hoùa vaø truyeàn veà maùy vi tính, söï di chuyeån thaäp kyû sau (1989) môùi cho ra ñôøi theá heä maùy caét lôùp voøng quanh beänh nhaân cuûa chuøm tia naøy theo moät * Khoa Tai Muõi Hoïng – Beänh vieän Chôï Raãy ** Beänh vieän Huyeän Bình Chaùnh TP. HCM 0 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng
  2. Toång quan Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 maët phaúng caét thöïc hieän moät loaït caùc pheùp ño. Khi chuyeån ñoäng keùp keát thuùc, boä nhôù ñaõ ghi nhaän ñöôïc moät soá lôùn nhöõng soá ño töông öùng vôùi nhöõng goùc khaùc nhau trong maët phaúng queùt. Toång hôïp nhöõng soá ño ñoù vaø nhôø maùy vi tính söû lyù caùc soá lieäu ñoù chuùng ta coù keát quaû baèng soá, caùc soá ñoù ñöôïc bieán thaønh hình aûnh vaø hieän treân maøn hình. Hình 3 :Maùy C.T moät lôùp caét vôùi moät ñaàu doø Maùy C.T ña lôùp caét nhieàu ñaàu doø Hình 2 : Maùy C.T quy öôùc (conventinal CT) Maùy C.T xoaén oác (spiral C.T) Hình 4 :Thôøi gian queùt cuûa C.T ñôn laø 1giaây /voøng C.T ña lôùp caét laø1giaây /8 voøng CHÆ ÑÒNH CHUÏP C.T MSCT laø tieán boä lôùn nhaát hieän nay cuûa kyõ thuaät C.T cuõng nhö trong chaån ñoaùn hình aûnh, MSCT coù nhieàu öùng duïng hôn haún C.T thoâng thöôøng.Chæ ñònh cuûa MSCT bao goàm taát caû nhöõng chæ ñònh cuûa CT thöôøng vôùi keát quaû toát hôn nhieàu, coäng theâm moät soá lónh vöïc khaùc ñöôïc aùp duïng nhö trong tim maïch, maïch maùu, taùi taïo hình aûnh 3 chieàu... SÔ LÖÔÏC VEÀ THUOÁC CAÛN QUANG Thuoác caûn quang thöôøng duøng trong chaån ñoaùn hình aûnh thì coù nhieàu loaïi khaùc nhau, khaùc nhau veà teân thuoác cuõng nhö khaùc veà loaïi hình, ví duï trong chuïp heä hoâ haáp ngöôøi ta thöôøng duøng loaïi Lipiodol, chaát i-oát höõu cô (Ioduron B, Diodin...), nhöng trong Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng 1
  3. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Toång quan chuïp heä tieâu hoùa ngöôøi ta thöôøng duøng chaát coù Ba-rít Khoái u maïch maùu vuøng ñaàu coå pha loaõng (sulfatbaryum) vaø trong vieäc chuïp heä tieát C.T ña lôùp caét ñaëc bieät höõu duïng trong taùi taïo nieäu thì chaát caûn quang thöôøng laø hoãn hôïp i-oát vaø u- hình aûnh veà caùc khoái u,dò taät maïch maùu vuøng ñaàu reâ coù khaû naêng hoaø tan trong nöôùc (loaïi moät nguyeân maët coå. töû i-oát, loaïi hai nguyeân töû hoaëc loaïi 3 nguyeân töû... Ñoái vôùi chuïp caûn quang trong C.T thì chaát caûn quang thöôøng ñöôïc duøng laø loaïi coù khaû naêng tan ñöôïc trong maùu vaø coù hai hình thöùc ñöa thuoác vaøo cô theå laø tröïc tieáp vaøo maïch maùu vaø caùch khaùc laø vaøo caùc khoang töï nhieân (oáng tieâu hoùa, caùc taïng roãng vaø khoang döôùi nheän). Tuy nhieân söû duïng chaát caûn quang trong chuïp C.T caàn phaûi chuù yù: - Phaûi coù ñoä caûn quang oån ñònh,chaát caûn quang phaûi hoaø tan ñeàu trong dung dòch, khoâng bò laéng vaø keát tuûa. - Phaûi coù aùp löïc thaåm thaáu caán baèng vôùi cô theå ñeå traùnh hieän töôïng coâ ñaëc - Ñoäc caûn quang khoâng ñöôïc quaù cao ñeå traùnh hình thaønh caùc nhieãu aûnh nhaân taïo nhö tröôøng hôïp coù mieáng kim loaïi chaúng haïn. CHÆ ÑÒNH CHUÏP C.T Caùc beänh lyù cuûa hoác muõi vaø xoang caàn taùi taïo Vieâm xoang ñöôïc chæ ñònh töông töï nhö trong C.T thöôøng Chaán thöông xoang, ñaëc bieät trong tröôøng hôïp nghi coù lieân quan ñeán maét, thaàn kinh vaø maïch maùu (Chuïp thaúng) (Chuïp nghieâng- muõi teân) Hình 6. Taéc ñoäng maïch caûnh trong Hình 5 : Chaán thöông xoang keøm vôõ xöông bôø treân nhaõn caàu (gaàn loã thò giaùc) 2 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng
  4. Toång quan Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Hình 8. Hình aûnh taùi taïo cuûa u xô voøm muõi hoïng Hình 7. Khoái u tónh maïch caûnh ngoaøi beân traùi ñöôïc theå hieän roõ qua taùi taïo 3D Khoái u vuøng hoác muõi Khaùc vôùi CT quy öôùc CT ña lôùp caét raát höõu duõng trong vieäc xaùc ñònh vò trí, kích thöôùc cuõng nhö nhöõng maïch maùu lieân quan cuûa u xô voøm. Hình 9 : Heïp khí quaûn (muõi teân) ñöôïc taùi hieän töø khoâng gian 3 chieàu cuûa MSCT Vieäc xaùc ñònh roõ, chính xaùc chieàu daøi ñoaïn heïp laø voâ cuøng quyù baùu vôùi caùc phaãu thuaät vieân, quyeát ñònh phaàn lôùn ñeán thaønh coâng cuoäc moå. Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng 3
  5. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Toång quan 2. BALEY BJ.: “Diagnostic Imaging”,Head & Neck surgery-Otolaryngology, p82-87,1996 3. HUYØNH KHAÉC CÖÔØNG : Beänh lyù chaûy maùu muõi, “ CD-ROM caäp nhaät Tai Muõi Hoïng 2002- Boä moân TMH-ÑH y-döôïc TP-HCM. 4. Ortiz JM.: “ Management pitfalls in the use of embolization for the treatment of severe epistaxis” Ear, Nose & Throat Journal, March,2000 5. KYÕ THUAÄT X QUANG “ Kyõ thuaät chuïp x quang xöông“, ÑHYK Haø noäi,tr 38-103 6. LEÂ HÖÕU LINH, PHAN THANH HAÛI : “Vai troø cuûa chuïp caét lôùp ñieän toaùn xoaén oác trong chaån ñoaùn vaø ñaùnh giaù tình traïng heïp khí quaûn : “Baùo caùo nhaân 12 tröôøng hôïp”,Y hoïc TPHCM, Taäp 7, Phuï san cuûa soá 1, 2003 Hình 10 : Heïp khí quaûn do chaán thöông 7. LEÂ VAÊN PHÖÔÙC : Ñaïi cöông & öùng duïng laâm saøng cuûa C.T ña lôùp caét –baùo caùo taïi buoåi giao ban BV Chôï Raãy KEÁT LUAÄN 8. ROMAGNOLI M. & all : “Indication to Selective Arterial Embolization in the treatment of Severe Vieäc söû duïng maùy chuïp caét lôùp vi tính nhö moät Epistaxis”- Acta Otorhinolaryngology Ital (5), 2000, coâng cuï ñeå chaån ñoaùn nhöõng beänh lyù trong tai muõi p 330-335 9. NGUYEÃN TUAÁN VUÕ,PHAN THANH HAÛI, ÑAËNG hoïng laø voâ cuøng quan trong trong laâm saøng, chính vì VAÏN PHÖÔÙC : “ Chuïp coäng höôûng töø trong chaån vaäy vieäc vieäc ra ñôøi cuûa maùy C.T ña lôùp caét ñaõ vaø ñang ñoaùn ñoäng maïch chuû “, Y hoïc TPHCM, Taäp 7, Phuï giuùp raát nhieàu cho caùc nhaø laâm saøng noùi rieâng vaø caùc san cuûa soá 1, 2003 10. NGUYEÃN VAÊN COÂNG “ Khaûo saùt X-Q baèng kyõ baùc só tai muõi hoïng noùi rieâng ñeå ñaùnh giaù chính xaùc thuaät soá moät soá hình aûnh beänh lyù ñöôïc so saùnh vôùi hôn caùc vò trí toån thöông vì nhöõng hình aûnh cuûa C.T kyõ thuaät caét lôùp ñieän toaùn “,Y hoïc TPHCM, Taäp 7, Phuï san cuûa soá 1, 2003 vaø ñaëc bieät laø cuûa CT ña lôùp caét ñöôïc coi nhö taám baûn 11. PHAÏM NGOÏC HOA, LEÂ VAÊN PHÖÔÙC “Chuïp caét lôùp ñoà chính xaùc ngay caû nhöõng chi tieát nhoû nhaát,giuùp ñieän toaùn nhieàu lôùp caét : Tieán boä môùi nhaát hieän nay cho caùc baùc só chaån ñoaùn vaø chuaån bò cuoäc moå (neáu cuûa kyõ thuaät caét lôùp ñieän toùan”- Y hoïc TPHCM, Taäp 7, Phuï san cuûa soá 1, 2003 coù) ñöôïc toát hôn,traùnh ñöôïc nhöõng haäu quaû ñaùng tieác 12. Adornato SG.: “ A new ligation approach to the cho caû beänh nhaân cuõng nhö thaáy thuoác. management of chronic epitaxis” – Ear, Nose & Throat Journal. September, 2000 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 13. VOÕ TAÁN: “Chaûy maùu muõi”, Tai Muõi Hoïng,taäp I, tr 67-72, nhxb Y-hoïc 1989 1. BAØI GIAÛNG CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH: “ X quang maïch maùu & X quang can thieäp”.Ñhoïc y- khoa Haø noäi, tr 291-306 4 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng
nguon tai.lieu . vn
Y học thường thức Y khoa - Dược Sức khỏe trẻ em Sức khỏe người cao tuổi Thời trang - Làm đẹp Sức khỏe phụ nữ Sinh học Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Xã hội học