Xem mẫu
- Tranh chân dung: Góc
khuyết của hội họa hôm
nay
- Nhiều ngàn năm trước, tranh chân dung đã có mặt trong
các kim tự tháp cổ đại Ai Cập. Kể từ đó đến nay, tranh
chân dung luôn tồn tại và phát triển song song với tất cả
các nền mỹ thuật trên thế giới. Nhiều lúc, nhiều nơi nó
còn mang ý nghĩa đặc biệt, không chỉ còn là thẩm mỹ
thông thường.
Trải qua nhiều thời đại với những biến thiên của lịch sử và
khoa học, tranh chân dung cũng biến đổi cả về quan niệm lẫn
kỹ thuật miêu tả. Song, có một vấn đề không đổi, đó là người
hoạ sĩ luôn tìm cách nắm bắt, miêu tả nhân vật của mình một
cách trung thực nhất.
- Em Thúy - tranh của họa sĩ Trần Văn Cẩn
Vẽ tranh chân dung
- Một bức tranh chân dung treo trong nhà luôn tạo cho bạn
cảm giác ấm cúng, đông vui và gần gũi. Nếu là những bức
chân dung thành công về mặt nghệ thuật thì nó lại còn gây
cho ta cảm xúc thú vị về màu sắc, đường nét, hình khối, thậm
chí cả tính cách nhân vật.
Tuy nhiên, để làm được điều đó đòi hỏi hoạ sĩ phải có một
tay nghề hoàn thiện, một bộ óc quan sát tỉnh táo và một cảm
xúc là thứ rất ít khi gặp nhau giữa hoạ sĩ với người mẫu. Hầu
hết các trường mỹ thuật ở ta đều dạy vẽ chân dung, nhưng chỉ
dừng ở mức độ nghiên cứu cấu trúc tạo hình.
Muốn làm một bức chân dung cho đúng nghĩa, các hoạ sĩ còn
phải học hành có khi đến hết đời vẫn chưa "tốt nghiệp". Do
vậy, mặc dù hầu hết các hoạ sĩ đều từng vẽ chân dung nhưng
tác phẩm tranh chân dung luôn là thứ hiếm hoi.
Mặt khác, người có mặt trong các tranh chân dung hầu như
- cũng chưa bao giờ được "đào tạo" để hiểu và đặt ra những
yêu cầu đủ tầm lịch sự. Tôi đã thấy nhiều bà, nhiều cô cậu
nhà giàu thắc mắc với họa sĩ vì sao chiếc nhẫn hạt xoàn của
mình trong tranh quá bé, hay đồ vật trong phòng quá ít và
thiếu, nên vẽ thêm vào tranh một màn hình mỏng tinh thể
lỏng và vài chậu bonsai đắt giá.
Tất nhiên trong những trường hợp như vậy rất ít hoạ sĩ từ
chối, chí ít cũng là để đỡ mất thêm thì giờ tranh luận. Bạn tôi
nhận lời vẽ chân dung cho một cựu diễn viên điện ảnh nữ, cô
này thường đóng vai những nhân vật xinh đẹp trong các bộ
phim xưa chả ai biết tên. Đề tài thật hóc búa khi phải tái hiện
lại khuôn mặt của hai mươi năm trước.
Anh đã rất thành công và kiếm được nhiều tiền khi đem
những tấm ảnh cũ của cô diễn viên nọ ra "tẩm bột rán lại".
Đây là một trường hợp thành công hiếm hoi trong giới hoạ sĩ.
Người mẫu đinh ninh đấy là mình làm cho người vẽ cũng
- "đinh ninh" đó là "tranh chân dung".
Các hoạ sĩ đương đại vẽ và bày rất nhiều tranh chân dung
trong các gallery, song nếu dạo qua một vòng ta có thể chia
thành hai loại chính. Loại thứ nhất là chân dung phụ nữ, nôm
na có thể gọi là "gái đẹp", loại thứ hai là chân dung tự hoạ.
Gọi là chân dung "gái đẹp" bởi lẽ phần lớn các cô gái trong
tranh đều tuân thủ một tỷ lệ cân đối đẹp đẽ đến như "bịa".
Loại thứ hai, chân dung tự hoạ lại có phần "bầy nhầy" hơn.
Đây là thể loại có thể bay bổng sáng tạo, không gây ra bất cứ
một oán trách nào, nhưng lạ thay các hoạ sĩ tìm ra rất ít
"gương mặt" của mình. Phần lớn chỉ nhân bản những "mặt"
bán được! Hy vọng rằng đó không phải là mong muốn của
họ!
- Chơi tranh chân dung
- Vẽ chân dung đã là một việc khó như vậy, nhưng chơi tranh
chân dung cũng không dễ dàng gì. Khó khăn ở chỗ người
chơi luôn mang một ý thức rằng, bức tranh và nhân vật trong
tranh phải có một mối liên hệ quen biết nào đấy. Người Á
Đông luôn có tâm lý e ngại "người lạ" trong nhà. Nhiều
người đã đặt hàng các hoạ sĩ nổi tiếng vẽ chân dung cho
mình hoặc người thân, nhưng kết quả thường không như
mong muốn.
Hoạ sĩ hiếm khi có cảm xúc để làm những công việc như vậy
và người mẫu thì luôn nghĩ rằng, mình "đẹp" hơn những gì
hoạ sĩ tưởng. Vì lẽ đó, có lẽ chơi tranh chân dung phải bắt
đầu bằng việc tự trang bị những kiến thức của cả người vẽ và
người chơi. Người vẽ phải hoàn thiện tay nghề và một thẩm
mỹ không khoan nhượng. Người chơi phải biết "chơi" cái
phần nghệ thuật bình đẳng giữa các bức tranh chứ không chỉ
"giống" với nguyên mẫu.
- Hoạ sĩ lão thành Lưu Công Nhân có lần nói với tôi và những
người bạn về một tấm lịch in ảnh các hoa hậu: "Các cậu thấy
không? Người đẹp in ảnh lên lịch thì không ai biết đến người
chụp, nhưng ai cũng nhận ra cô này, cô kia. Còn nếu là bức
tranh chân dung thiếu nữ, người ta sẽ gọi là tranh của Van
Gogh, Gauguin, Picasso, Lưu Công Nhân...".
Có lẽ cũng đã đến lúc phải nhìn nhận lại thể loại mỹ thuật
này cho tương xứng với sự phát triển của mỹ thuật nói chung.
Nhiều năm qua, tranh chân dung vắng bóng trong các cuộc
thi, giải thưởng mỹ thuật quốc gia nên vì lẽ đó cũng không
được các hoạ sĩ quan tâm đầy đủ, mặc dù nhu cầu của công
chúng với thể loại này luôn lớn. Vẽ và chơi tranh chân dung
là một thú vui không mới mẻ, nhưng sẽ chẳng bao giờ là cũ.
nguon tai.lieu . vn
