Xem mẫu
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Tình hình beänh taêng huyeát aùp taïi thaønh phoá
Ñoâng Haø, Tænh Quaûng Trò
Traàn Kim Phuïng (*)
Muïc tieâu nghieân cöùu laø tìm hieåu tyû leä maéc beänh taêng huyeát aùp cuûa daân cö thaønh phoá Ñoâng Haø, Quaûng
Trò vaø moái töông quan cuûa beänh taêng huyeát aùp vôùi moät soá yeáu toá nguy cô. Nghieân cöùu ñieàu tra caét
ngang ñöôïc thöïc hieän vôùi 461 ngöôøi # 25 tuoåi cö truù taïi thò xaõ Ñoâng Haø. Taát caû caùc ñoái töôïng ñöôïc
ño chieàu cao, caân naëng, voøng buïng, tính BMI, ño huyeát aùp, xeùt nghieäm ñònh löôïng ñöôøng/maùu tónh
maïch ñoùi saùng, ñònh löôïng caùc thaønh phaàn Lipide maùu. Keát quaû cho thaáy taàn suaát taêng huyeát aùp laø
26,8%. Taàn suaát naøy taêng theo tuoåi. Caùc yeáu toá nguy cô lieân quan ñeán taêng huyeát aùp goàm: Thöøa caân
(OR = 3,8); Beùo buïng (OR = 2,34); Roái loaïn ít nhaát 01 thaønh phaàn lipid maùu (OR = 2,19); Taêng
cholesterol maùu (OR = 2,53); Taêng LDL-C (OR = 2,15) vaø Taêng Triglyceride maùu (OR = 2,25). Ñaùi
thaùo ñöôøng, roái loaïn Glucose maùu ñoùi, taêng ñöôøng maùu noùi chung, coù töông quan roõ vôùi beänh taêng
huyeát aùp, Taàn suaát THA ôû ngöôøi coù taêng ñöôøng maùu (vôùi glucose/maùu 6,1mmol/l) laø 38,3%, ôû beänh
nhaân ñaùi thaùo ñöôøng laø 41%, ôû ngöôøi coù RLGMÑ laø 35,3%. Toùm laïi, taàn suaát taêng huyeát aùp gia taêng
roõ ôû nguôøi lôùn tuoåi, thöøa caân, beùo buïng, roái loaïn chuyeån hoaù Lipid, taêng ñöôøng/maùu vaø ñaùi thaùo
ñöôøng.
Töø khoùa: Taêng huyeát aùp, yeáu toá nguy cô, thöøa caân, beùo buïng, roái loaïn chuyeån hoùa lipid, taêng ñöôøng
maùu, ñaùi thaùo ñöôøng.
Hypertension in Dong Ha city,
Quang Tri Province
Tran Kim Phung (*)
The study objectives are to investigate the rate of hypertension among the population of Dong Ha
city, Quang Tri province, and to reveal the relationship between hypertension and some risk factors.
A cross-sectional investigation was conducted with 461 men and women aged # 25 years. All enrolled
participants underwent measurements of height, weight, waist and BMI calculation, blood pressure,
and were quantitatively tested for morning fast venous blood glucose, lipid components. The results
show that hypertension rate was 26.8% and increased by age. Risk factors related to hypertension
include: overweight (OR = 3.8), android obesity (OR = 2.34), dyslipidemia of at least one lipid
component (OR = 2.19), hypercholesterolemia (OR = 2.53), elevated plasma LDL-C (OR = 2.15),
and hypertriglyceridemia (OR = 2.25). Diabetes mellitus, fast glucose intolerance (FGI), general
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 11.2010, Soá 16 (16)
21
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
raised blood glucose (BG) were all evidently correlated to hypertension. Rate of hypertension in those
who had elevated levels of BG (with BG # 6.1mmol/l) was 38.3%, who were diabetic taking - 41%,
and who suffered from FGI - 35.3%. In brief, the rate of hypertension was obviously increased with
age, overweight, android obesity, metabolic dyslipidemia, hyperglycemia, and diabetes.
Keywords: Hypertension, risk factors, overweight, android obesity, metabolic dyslipidemia,
hyperglycemia and diabetes.
Taùc giaû
(*)
BS. Traàn Kim Phuïng: Giaùm ñoác Sôû Y teá Quaûng Trò
1. Ñaët vaán ñeà
Taêng huyeát aùp (THA) laø yeáu toá nguy cô haøng
ñaàu ñoái vôùi beänh tim maïch (BTM), laø thuû phaïm
chính cuûa töû vong do caùc bieán chöùng: tai bieán maïch
maùu naõo, nhoài maùu cô tim, suy tim, suy thaän... Bôûi
vì daân soá phaùt trieån coù tuoåi thoï cao hôn, thöøa caân vaø
beùo phì nhieàu hôn, caùc yeáu toá taâm lyù xaõ hoäi taùc ñoäng
ngaøy caøng maïnh meõ ñeán cuoäc soáng con ngöôøi...cho
neân tyû leä THA tieáp tuïc taêng cao trong coäng ñoàng.
Ngoaøi ra, duø cho caùc yeáu toá nguy cô cuûa THA khoâng
kieåm soaùt ñöôïc phaùt hieän khaù roäng raõi thì beänh vaãn
ñöôïc quaûn lyù vaø ñieàu trò khoâng ñaày ñuû ôû haàu heát caùc
beänh nhaân. Ñieàu ñoù laøm cho nguy cô bò bieán coá tim
maïch vaãn coøn raát cao trong ñaïi ña soá ngöôøi THA coù
ñieàu trò hoaëc khoâng ñieàu trò. Nhieàu baèng chöùng thaáy
raèng nguy cô cuûa ñoät quò, beänh tim thieáu maùu cuïc
boä, suy thaän... khoâng chæ xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi coù
huyeát aùp cao roõ maø coøn xaûy ra ôû ngöôøi coù huyeát aùp
treân möùc huyeát aùp toái öu. [2]. THA thöïc söï trôû thaønh
vaán ñeà söùc khoûe ñöôïc quan taâm taïi coäng ñoàng.
Taïi Quaûng Trò cho ñeán nay chöa coù thoáng keâ
naøo veà tình hình beänh THA. Chuùng toâi nghieân cöùu
ñeà taøi: "Tình hình beänh taêng huyeát aùp taïi thò xaõ
Ñoâng Haø, Quaûng Trò" vôùi hai muïc tieâu sau:
1.Tìm hieåu taàn suaát maéc beänh taêng huyeát aùp cuûa
daân cö thò xaõ Ñoâng Haø, Quaûng Trò.
2. Tìm hieåu moái töông quan cuûa beänh taêng
huyeát aùp vôùi moät soá yeáu toá nguy cô.
22
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 11.2010, Soá 16 (16)
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu: ngöôøi lôùn treân 25 tuoåi
soáng taïi ñòa baøn thò xaõ Ñoâng Haø
Côõ maãu: Ñöôïc tính theo coâng thöùc:
N = U2α x φ (1-φ): k2
Trong ñoù:
Uα = 1,96 khi coâng nhaän sai soá = 0.05
φ = 16,3% (tyû leä maéc beänh THA taïi Vieät Nam theo nghieân
cöùu cuûa Hoäi Tim maïch hoïc Vieät Nam [2]).
Choïn k = 4%. Töø ñoù tính ñöôïc: N = 328.
Choïn côõ maãu laø: N = 450.
Toång maãu ñöôïc phaân ñeàu cho caùc khung tuoåi
(theo Hoäi Tim maïch hoïc Vieät Nam): 25 - 34, 35-44,
45-54, 55-64, 65, moãi khung tuoåi choïn 90 ñoái
töôïng. Choïn ñoái töôïng ngaãu nhieân ñôn thuaàn töø 9
phöôøng xaõ theo soå quaûn lyù nhaân khaåu cuûa ñòa
phöông.
Kyõ thuaät ñieàu tra: Taát caû caùc ñoái töôïng ñöôïc
ñieàu tra thoâng tin caù nhaân, ño chieàu cao caân naëng,
voøng buïng voøng moâng, thaêm khaùm laâm saøng; xeùt
nghieäm ñònh löôïng ñöôøng maùu tónh maïch ñoùi saùng,
ñònh löôïng caùc thaønh phaàn Lipid maùu.
Phöông phaùp ño huyeát aùp: Theo khuyeán caùo cuûa
Hoäi Tim maïch Vieät Nam [2]:
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Chaån ñoaùn vaø phaân ñoä THA: Theo Hoäi Tim
maïch hoïc Vieät Nam:
Phöông phaùp tính vaø ñaùnh giaù BMI: Tieâu chuaån
WHO daønh cho caùc nöôùc chaâu AÙ [4]
Phöông phaùp ñaùnh giaù beùo buïng: Theo tieâu
chuaån cuûa NCEP ATPIII daønh cho ngöôøi chaâu AÙ :
Voøng buïng ôû nam 90cm, ôû nöõ 80cm
Phöông phaùp ñaùnh giaù Lipid maùu: Theo Hoäi
Tim maïch hoïc Vieät Nam.
Phöông phaùp chaån ñoaùn ñaùi thaùo ñöôøng vaø roái
loaïn dung naïp Glucose maùu ñoùi (RLGMÑ): Theo
tieâu chuaån cuûa WHO naêm 1998.
Xöû lyù soá lieäu: Theo phöông phaùp thoáng keâ Y
hoïc.
Thôøi gian: Töø thaùng 6 ñeán thaùng 10 naêm 2008.
3. Keát quaû nghieân cöùu
3.1. Taàn suaát taêng huyeát aùp (theo JNC VI
1997)
Baûng 1. Phaân boá taàn suaát taêng huyeát aùp
THA
Huyeát aùp
Taàn suaát
Tyû leä
Bình thöôøng
nguon tai.lieu . vn
Tình hình beänh taêng huyeát aùp taïi thaønh phoá
Ñoâng Haø, Tænh Quaûng Trò
Traàn Kim Phuïng (*)
Muïc tieâu nghieân cöùu laø tìm hieåu tyû leä maéc beänh taêng huyeát aùp cuûa daân cö thaønh phoá Ñoâng Haø, Quaûng
Trò vaø moái töông quan cuûa beänh taêng huyeát aùp vôùi moät soá yeáu toá nguy cô. Nghieân cöùu ñieàu tra caét
ngang ñöôïc thöïc hieän vôùi 461 ngöôøi # 25 tuoåi cö truù taïi thò xaõ Ñoâng Haø. Taát caû caùc ñoái töôïng ñöôïc
ño chieàu cao, caân naëng, voøng buïng, tính BMI, ño huyeát aùp, xeùt nghieäm ñònh löôïng ñöôøng/maùu tónh
maïch ñoùi saùng, ñònh löôïng caùc thaønh phaàn Lipide maùu. Keát quaû cho thaáy taàn suaát taêng huyeát aùp laø
26,8%. Taàn suaát naøy taêng theo tuoåi. Caùc yeáu toá nguy cô lieân quan ñeán taêng huyeát aùp goàm: Thöøa caân
(OR = 3,8); Beùo buïng (OR = 2,34); Roái loaïn ít nhaát 01 thaønh phaàn lipid maùu (OR = 2,19); Taêng
cholesterol maùu (OR = 2,53); Taêng LDL-C (OR = 2,15) vaø Taêng Triglyceride maùu (OR = 2,25). Ñaùi
thaùo ñöôøng, roái loaïn Glucose maùu ñoùi, taêng ñöôøng maùu noùi chung, coù töông quan roõ vôùi beänh taêng
huyeát aùp, Taàn suaát THA ôû ngöôøi coù taêng ñöôøng maùu (vôùi glucose/maùu 6,1mmol/l) laø 38,3%, ôû beänh
nhaân ñaùi thaùo ñöôøng laø 41%, ôû ngöôøi coù RLGMÑ laø 35,3%. Toùm laïi, taàn suaát taêng huyeát aùp gia taêng
roõ ôû nguôøi lôùn tuoåi, thöøa caân, beùo buïng, roái loaïn chuyeån hoaù Lipid, taêng ñöôøng/maùu vaø ñaùi thaùo
ñöôøng.
Töø khoùa: Taêng huyeát aùp, yeáu toá nguy cô, thöøa caân, beùo buïng, roái loaïn chuyeån hoùa lipid, taêng ñöôøng
maùu, ñaùi thaùo ñöôøng.
Hypertension in Dong Ha city,
Quang Tri Province
Tran Kim Phung (*)
The study objectives are to investigate the rate of hypertension among the population of Dong Ha
city, Quang Tri province, and to reveal the relationship between hypertension and some risk factors.
A cross-sectional investigation was conducted with 461 men and women aged # 25 years. All enrolled
participants underwent measurements of height, weight, waist and BMI calculation, blood pressure,
and were quantitatively tested for morning fast venous blood glucose, lipid components. The results
show that hypertension rate was 26.8% and increased by age. Risk factors related to hypertension
include: overweight (OR = 3.8), android obesity (OR = 2.34), dyslipidemia of at least one lipid
component (OR = 2.19), hypercholesterolemia (OR = 2.53), elevated plasma LDL-C (OR = 2.15),
and hypertriglyceridemia (OR = 2.25). Diabetes mellitus, fast glucose intolerance (FGI), general
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 11.2010, Soá 16 (16)
21
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
raised blood glucose (BG) were all evidently correlated to hypertension. Rate of hypertension in those
who had elevated levels of BG (with BG # 6.1mmol/l) was 38.3%, who were diabetic taking - 41%,
and who suffered from FGI - 35.3%. In brief, the rate of hypertension was obviously increased with
age, overweight, android obesity, metabolic dyslipidemia, hyperglycemia, and diabetes.
Keywords: Hypertension, risk factors, overweight, android obesity, metabolic dyslipidemia,
hyperglycemia and diabetes.
Taùc giaû
(*)
BS. Traàn Kim Phuïng: Giaùm ñoác Sôû Y teá Quaûng Trò
1. Ñaët vaán ñeà
Taêng huyeát aùp (THA) laø yeáu toá nguy cô haøng
ñaàu ñoái vôùi beänh tim maïch (BTM), laø thuû phaïm
chính cuûa töû vong do caùc bieán chöùng: tai bieán maïch
maùu naõo, nhoài maùu cô tim, suy tim, suy thaän... Bôûi
vì daân soá phaùt trieån coù tuoåi thoï cao hôn, thöøa caân vaø
beùo phì nhieàu hôn, caùc yeáu toá taâm lyù xaõ hoäi taùc ñoäng
ngaøy caøng maïnh meõ ñeán cuoäc soáng con ngöôøi...cho
neân tyû leä THA tieáp tuïc taêng cao trong coäng ñoàng.
Ngoaøi ra, duø cho caùc yeáu toá nguy cô cuûa THA khoâng
kieåm soaùt ñöôïc phaùt hieän khaù roäng raõi thì beänh vaãn
ñöôïc quaûn lyù vaø ñieàu trò khoâng ñaày ñuû ôû haàu heát caùc
beänh nhaân. Ñieàu ñoù laøm cho nguy cô bò bieán coá tim
maïch vaãn coøn raát cao trong ñaïi ña soá ngöôøi THA coù
ñieàu trò hoaëc khoâng ñieàu trò. Nhieàu baèng chöùng thaáy
raèng nguy cô cuûa ñoät quò, beänh tim thieáu maùu cuïc
boä, suy thaän... khoâng chæ xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi coù
huyeát aùp cao roõ maø coøn xaûy ra ôû ngöôøi coù huyeát aùp
treân möùc huyeát aùp toái öu. [2]. THA thöïc söï trôû thaønh
vaán ñeà söùc khoûe ñöôïc quan taâm taïi coäng ñoàng.
Taïi Quaûng Trò cho ñeán nay chöa coù thoáng keâ
naøo veà tình hình beänh THA. Chuùng toâi nghieân cöùu
ñeà taøi: "Tình hình beänh taêng huyeát aùp taïi thò xaõ
Ñoâng Haø, Quaûng Trò" vôùi hai muïc tieâu sau:
1.Tìm hieåu taàn suaát maéc beänh taêng huyeát aùp cuûa
daân cö thò xaõ Ñoâng Haø, Quaûng Trò.
2. Tìm hieåu moái töông quan cuûa beänh taêng
huyeát aùp vôùi moät soá yeáu toá nguy cô.
22
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 11.2010, Soá 16 (16)
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu: ngöôøi lôùn treân 25 tuoåi
soáng taïi ñòa baøn thò xaõ Ñoâng Haø
Côõ maãu: Ñöôïc tính theo coâng thöùc:
N = U2α x φ (1-φ): k2
Trong ñoù:
Uα = 1,96 khi coâng nhaän sai soá = 0.05
φ = 16,3% (tyû leä maéc beänh THA taïi Vieät Nam theo nghieân
cöùu cuûa Hoäi Tim maïch hoïc Vieät Nam [2]).
Choïn k = 4%. Töø ñoù tính ñöôïc: N = 328.
Choïn côõ maãu laø: N = 450.
Toång maãu ñöôïc phaân ñeàu cho caùc khung tuoåi
(theo Hoäi Tim maïch hoïc Vieät Nam): 25 - 34, 35-44,
45-54, 55-64, 65, moãi khung tuoåi choïn 90 ñoái
töôïng. Choïn ñoái töôïng ngaãu nhieân ñôn thuaàn töø 9
phöôøng xaõ theo soå quaûn lyù nhaân khaåu cuûa ñòa
phöông.
Kyõ thuaät ñieàu tra: Taát caû caùc ñoái töôïng ñöôïc
ñieàu tra thoâng tin caù nhaân, ño chieàu cao caân naëng,
voøng buïng voøng moâng, thaêm khaùm laâm saøng; xeùt
nghieäm ñònh löôïng ñöôøng maùu tónh maïch ñoùi saùng,
ñònh löôïng caùc thaønh phaàn Lipid maùu.
Phöông phaùp ño huyeát aùp: Theo khuyeán caùo cuûa
Hoäi Tim maïch Vieät Nam [2]:
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Chaån ñoaùn vaø phaân ñoä THA: Theo Hoäi Tim
maïch hoïc Vieät Nam:
Phöông phaùp tính vaø ñaùnh giaù BMI: Tieâu chuaån
WHO daønh cho caùc nöôùc chaâu AÙ [4]
Phöông phaùp ñaùnh giaù beùo buïng: Theo tieâu
chuaån cuûa NCEP ATPIII daønh cho ngöôøi chaâu AÙ :
Voøng buïng ôû nam 90cm, ôû nöõ 80cm
Phöông phaùp ñaùnh giaù Lipid maùu: Theo Hoäi
Tim maïch hoïc Vieät Nam.
Phöông phaùp chaån ñoaùn ñaùi thaùo ñöôøng vaø roái
loaïn dung naïp Glucose maùu ñoùi (RLGMÑ): Theo
tieâu chuaån cuûa WHO naêm 1998.
Xöû lyù soá lieäu: Theo phöông phaùp thoáng keâ Y
hoïc.
Thôøi gian: Töø thaùng 6 ñeán thaùng 10 naêm 2008.
3. Keát quaû nghieân cöùu
3.1. Taàn suaát taêng huyeát aùp (theo JNC VI
1997)
Baûng 1. Phaân boá taàn suaát taêng huyeát aùp
THA
Huyeát aùp
Taàn suaát
Tyû leä
Bình thöôøng