Xem mẫu
- Trí tu xã h i và năng l c lãnh o
Các nghiên c u m i nh t v b não cho th y nh ng ngư i làm
lãnh o có th nâng cao hi u qu làm vi c nhóm nh vào vi c
th u hi u cơ ch sinh h c c a s c m thông.
Năm 1998, Daniel Goleman công b bài báo chuyên ngành u
tiên c a mình v trí thông minh c m xúc và kh năng lãnh o. Bài
báo “ i u gì làm nên m t nhà lãnh o?” ã nh n ư c ph n h i
tích c c. Không ch gi i kinh doanh mà t t c m i ngư i b t u
nói v vai trò thi t y u c a s c m thông và t nh n th c trong
vi c t o nên m t lãnh o hi u qu .
Khái ni m v trí thông minh c m xúc ti p t c chi m gi v trí quan
tr ng trong dòng tài li u v kh năng lãnh o cũng như trong các
ho t ng hu n luy n thư ng nh t.
Tuy nhiên, trong 5 năm g n ây, các nghiên c u trong m t lĩnh
v c còn khá m i m là th n kinh h c xã h i – nghiên c u nh ng gì
di n ra trong b não khi con ngư i tương tác – ang b t u hé l
s th t m i v i u làm nên m t lãnh o t t.
Khám phá n i b t nh t ư c bi t n là: nh ng hành ng mà
ngư i lãnh o th c hi n v i s c m thông và hòa h p v i tâm
- tr ng c a ngư i khác, s tác ng n h th n kinh não b c a
chính h và c a c p dư i.
Qu th t, các nhà nghiên c u ã phát hi n ra r ng ng l c khi n
ngư i ta i theo m t ngư i lãnh o hoàn toàn không ph i là
chuy n hai hay nhi u b não c l p ph n ng m t cách vô th c
hay ý th c; mà là t ng b não riêng l cùng hòa vào m t h th ng.
Chúng tôi tin r ng nh ng lãnh o vĩ i có nh ng hành vi nâng
m nh m h th ng liên k t c a não b . Chúng tôi t h vào môi
trư ng th n kinh liên t c, i l p v i nh ng ngư i g p r i lo n
nghiêm tr ng v m t xã h i như ch ng t k hay h i ch ng
Asperger v n dĩ là b ng ch ng c a s kém phát tri n các vùng
não b liên quan n tương tác xã h i.
N u chúng tôi úng, khám phá trên s ti p n i: con ư ng v ng
chãi tr thành m t lãnh o t t chính là tìm ki m nh ng hoàn
c nh xác th c qua ó h c t p hành vi xã h i tăng cư ng cho h
m ch th n kinh xã h i.
Nói cách khác, lãnh o hi u qu xem nh kh năng làm ch tình
hu ng, hay th m chí làm ch các nhóm k năng xã h i, hơn kh
năng phát tri n ni m h ng kh i ích th c và b i dư ng nhân tài
ph c v quá trình nuôi dư ng c m xúc tích c c trong nh ng ngư i
mà b n c n s h p tác cũng như ng h c a h .
- Chính quan i m lãnh o hi u qu là vi c s h u h m ch th n
kinh xã h i m nh m ã thôi thúc chúng tôi m r ng khái ni m trí
thông minh c m xúc mà chúng tôi ã truy n t thành nhi u h c
thuy t tâm lý h c cá th .
M t mô hình khác d a trên các m i quan h nhi u hơn khi ánh
giá kh năng lãnh o chính là trí tu xã h i mà chúng tôi nh
nghĩa là m t h th ng các năng l c tương tác cá nhân ư c xây
d ng trên các h m ch th n kinh riêng bi t (và các h n i ti t liên
quan) có kh năng truy n c m h ng cho ngư i khác làm vi c hi u
qu .
Ý tư ng r ng lãnh o c n có M t cu n sách v trí tu xã h i
các k năng xã h i dĩ nhiên c a tác gi Daniel Goleman ã
không m i. Năm 1920, ư c xu t b n t i Vi t Nam.
Edward Thorndike, m t nhà
tâm lý h c t i H Columbia ã
ch ra r ng “m t công nhân cơ
khí gi i nh t xư ng cũng có
th th t b i như m t viên c
công n u thi u trí tu xã h i”.
G n ây, m t ng nghi p c a
chúng tôi là Claudio
Fernández-Aráoz ã phát hi n
- th y trong phân tích v các giám c c p cao v a ư c b nhi m
m t hi n tư ng: nh ng ngư i ư c b nhi m vì tính k lu t, t
giác, ngh l c, và trí tu v sau nhi u lúc v n b sa th i vì thi u các
k năng xã h i.
Nói cách khác, nh ng ngư i Fernández-Aráoz nghiên c u th t s
thông minh nhưng vi c ã th t b i vì không có kh năng thích ng
t t v m t xã h i trong công vi c.
Nét m i trong nh nghĩa c a chúng tôi v trí tu xã h i chính là
n n t ng sinh h c c a nó mà chúng tôi s c p sâu hơn trong
nh ng ph n sau.
Sau khi tham kh o công trình nghiên c u c a các nhà khoa h c
th n kinh, bài kh o sát và nh ng n l c tư v n c a b n thân, khám
phá c a nh ng nhà nghiên c u c ng tác v i T h p nghiên c u trí
tu c m xúc trong các t ch c, chúng tôi s bày cho b n cách bi n
ki n th c m i v t bào th n kinh ph n chi u (mirror neuron), t
bào hình thoi và b t o sóng thành nh ng hành ng thông minh
xã h i và th c ti n có kh năng c ng c m i liên k t th n kinh gi a
b n và c p dư i.
C p dư i ph n chi u hình nh lãnh o – úng theo nghĩa en
Có l khám phá m i nh t và n tư ng nh t trong ngành khoa h c
th n kinh hành vi là vi c nh n d ng các t bào th n kinh ph n
chi u trong nhi u vùng phân tán r ng c a não b . M t nhà th n
- kinh h c tình c phát hi n ra chúng khi ang mô ph ng m t t bào
c bi t trong b não kh ch ư c kích thích khi con kh giơ tay
lên.
M t ngày n , khi viên tr lý c a ông ưa que kem lên mi ng thì t
bào c a chú kh cũng b tác ng và ph n ng l i. Nó là b ng
ch ng u tiên cho th y b não luôn y p nh ng t bào th n kinh
có kh năng b t chư c hay ph n chi u ho t ng c a t bào khác.
Nh ng l p t bào th n kinh chưa ư c bi t n trư c ây ho t
ng như m t h th ng wifi th n kinh, cho phép chúng ta khám
phá th gi i xã h i c a mình. Khi chúng ta b t g p m t cách vô
th c hay có ý th c c m xúc c a m t ai ó thông qua hành ng c a
h , nh ng t bào th n kinh ph n chi u c a chúng ta s tái t o c m
xúc y.
Nói m t cách t ng quát, nh ng t bào th n kinh này t o ra m t
c m nh n t c thì v tr i nghi m ư c chia s .
Nh ng t bào th n kinh ph n chi u óng vai trò c c kỳ quan tr ng
i v i các t ch c, b i c m xúc và hành ng c a các lãnh os
khi n c p dư i c a h mô ph ng theo. Tác ng c a vi c kích ho t
h th n kinh lên não b c p dư i có th di n ra r t m nh m .
Trong m t nghiên c u g n ây, Marie Dasborough, ng nghi p
c a chúng tôi ã th c hi n kh o sát trên hai nhóm: m t nhóm nh n
ph n h i tiêu c c v hi u qu công vi c cùng v i các d u hi u c m
- xúc tích c c như cái g t u, n cư i; nhóm còn l i nh n ph n h i
tích c c v hi u qu công vi c nhưng kèm theo là thái phê phán
th hi n qua cái cau mày và nheo m t.
Trong nh ng bu i ph ng v n di n ra sau ó so sánh tr ng thái
c m xúc c a hai nhóm, nh ng ngư i nh n ph n h i tích c c v i
d u hi u c m xúc tiêu c c c m th y t i t v thành tích c a mình
hơn nhóm nh n ph n h i tiêu c c m t cách tích c c. Trên th c t ,
cách truy n t i thông i p còn quan tr ng hơn chính thông i p y.
Và ai cũng bi t r ng khi m t ngư i c m th y h nh phúc, h s làm
vi c năng su t hơn.
Do ó, n u các lãnh o mu n nhân viên làm vi c v i hi u qu cao
nh t, h nên ti p t c t ra kh t khe nhưng theo cách v n có th
nuôi dư ng không khí tích c c trong nhóm. Chính sách cây g y và
c cà r t nay ã l i th i và không còn có nhi u ý nghĩa; nh ng h
th ng khen thư ng truy n th ng nay cũng không còn hi u qu
có th khi n nhân viên làm vi c v i năng su t cao nh t.
- Nh ng t bào th n kinh ph n chi u óng vai trò c c kỳ quan
tr ng i v i các t ch c, b i c m xúc và hành ng c a các
lãnh o s khi n c p dư i c a h mô ph ng theo
Sau ây là m t minh h a trong th c t . Ngư i ta phát hi n ra r ng
có m t t p h p con các t bào th n kinh ph n chi u v i nhi m v
duy nh t là phát hi n ho t ng cư i c a ngư i khác và thúc y
cơ th th c hi n quá trình tương t . M t ông s p t ch và không
có óc hài hư c hi m khi có cùng nhóm t bào th n kinh này v i
các thành viên trong nhóm.
Nhưng ngư c l i, m t ngư i s p hay cư i và t o nên b u không
khí làm vi c chung tho i mái s s d ng ư c nh ng t bào th n
kinh này, gây ra nh ng tràng cư i t nhiên và g n k t toàn il i
v i nhau trong quá trình làm vi c.
- M t ng nghi p khác c a chúng tôi, Fabio Sala, ã trình bày
trong nghiên c u c a mình r ng m t nhóm g n bó là m t nhóm
làm vi c hi u qu . Anh khám phá th y nh ng nhà lãnh o hi u
qu nh t có s l n ch c cư i nhân viên nhi u g p ba l n nh ng nhà
lãnh o trung bình.
M t nghiên c u khác l i cho th y khi trong tr ng thái tho i mái,
ngư i ta s ti p nh n thông tin hi u qu hơn, ng th i ph n ng
nhanh nh n và sáng t o hơn. Nói cách khác, cư i th t s là m t
v n nghiêm túc.
i u này ã mang n s khác bi t cho m t b nh vi n trong
trư ng H t i Boston. Hai bác sĩ Burke và Humboldt ang c nh
tranh cho v trí CEO c a t p oàn, i u hành b nh vi n này và
nhi u cơ s khác. C hai cùng là trư ng khoa, u là bác sĩ ưu tú
và có nhi u công trình nghiên c u ư c công b r ng rãi trên các
t p chí y khoa danh ti ng. Nhưng h có tính cách r t khác nhau.
Burke r t kh t khe, ch chú tr ng n công vi c và có ph n vô c m.
Anh là ngư i c u toàn, hà kh c, t o ra b u không khí ng t ng t
khi n nhân viên dư i quy n luôn c m th y b t an. Humboldt cũng
không kém ph n nghiêm kh c nhưng anh r t d g n, th m chí còn
r t khôi hài trong m i quan h v i nhân viên, ng nghi p và b nh
nhân.
- Các nhà quan sát nh n th y khoa c a Humboldt, nhân viên cư i
và ùa gi n v i nhau – hay th m chí còn nói ra ư c suy nghĩ c a
nhau – nhi u hơn khoa c a Burke. Nhân tài vào lo i ưu tú nh t
c a Burke cũng l n lư t r i b khoa, trái ngư c h n hình nh các
nhân viên xu t s c c liên t c hư ng v môi trư ng làm vi c m áp
c a Humboldt. Nh n th y Humboldt có phong cách lãnh o y
trí tu xã h i, ban qu n tr b nh vi n quy t nh ch n anh cho v trí
CEO.
nguon tai.lieu . vn
