Xem mẫu
- Thuốc mập, thuốc ốm
Để có một cân nặng lý tưởng, chế độ dinh dưỡng hợp lý
và vận động thường xuyên là những điều tiên quyết.
Thế nhưng không phải ai cũng có điều kiện và thừa
kiên nhẫn để đi hết con đường luyện tập này.
Đánh vào tâm lý đó, nhiều loại thuốc giảm cân, tăng trọng
đã ra đời và dễ dàng móc hầu bao của không ít người bởi
những quảng cáo hấp dẫn nhưng bên dưới lại là những cái
bẫy nguy hiểm cho sức khoẻ mà không phải ai cũng biết để
không sập vào.
Chưa có thuốc làm mập an toàn
Thuốc làm mập đầu tiên phải kể đến là thuốc chống viêm
glucocorticoid, thường được gọi tắt corticoid. Corticoid
gồm nhiều loại: Dexamethason (còn được gọi “đề xa” hay
thuốc “hột dưa”), Prednison, Prednisolon… Về phương
diện chữa bệnh, corticoid là thuốc rất quý dùng để chống
viêm, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tự miễn, dị ứng
- ngoài da và hệ hô hấp, bệnh suy tuyến thượng thận… tuy
nhiên không bao giờ được dùng làm cho mập. Do cơ thể có
vẻ như mập ra và tăng trọng khi uống thuốc này liên tục và
kéo dài, mà một số người tưởng tốt, chính là biểu hiện một
tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc.
Corticoid giữ nước và chất khoáng natri trong cơ thể, gây
rối loạn chuyển hóa lipid, làm đọng mỡ trên mặt, cổ và
lưng nên người dùng thuốc lâu ngày sẽ béo phì, mặt tròn
như mặt trăng nhưng thật ra là cơ thể đang bị teo cơ. Ngoài
ra còn có một số tác dụng phụ nguy hiểm khác như loãng
- xương, tăng huyết áp, gây huyết khối làm nghẽn mạch, loét
dạ dày, làm giảm sự đề kháng của cơ thể…
Thuốc thứ hai giúp làm mập một cách gián tiếp là
Durabolin, tên biệt dược của nandrolon phenylpropionat, là
một dẫn chất tổng hợp tương tự hormon sinh dục nam
testosteron. Tác dụng chủ yếu của Durabolin là đồng hoá
protein, nghĩa là giúp cơ thể hấp thu tốt chất đạm và vận
chuyển các axít amin của đạm vào trong mô cơ, làm cho cơ
thể phát triển cơ bắp, tăng cân, tăng sức. Vì vậy, Durabolin
còn gọi là thuốc steroid tăng đồng hoá (anabolic steroid).
Thuốc được chỉ định trị chứng gầy ốm, sụt cân, mất sức sau
khi bệnh nặng.
Ta thường nghe nói đến doping trong thể thao, các vận
động viên thường doping bằng thuốc anabolic steroid
(ngoài Durabolin còn có thuốc khác) để tăng khối cơ bắp,
tăng lực nhằm đạt thành tích thi đấu cao. Dạng thuốc của
Durabolin là thuốc tiêm, mỗi tuần tiêm một ống. Một số
thuốc anabolic steroid được dùng dưới dạng uống. Chống
chỉ định là không được dùng cho trẻ dưới 15 tuổi, phụ nữ
- có thai, phụ nữ còn trẻ (vì đây là dẫn chất hormon sinh dục
nam).
Thuốc thứ ba thường được dùng là cyproheptadin (biệt
dược Peritol, Periactine…) Đây là thuốc kháng histamin trị
dị ứng nhưng lại có thêm tác dụng kích thích thèm ăn.
Thuốc không làm tăng trọng trực tiếp như corticoid nhưng
có tác dụng gián tiếp trị chứng chán ăn, làm cho người
dùng thuốc ăn nhiều hơn để tăng trọng.
Tuy nhiên cần lưu ý, cyproheptadin chỉ kích thích thèm ăn
tạm thời và có nhiều tác dụng phụ. Khi đang dùng thuốc sẽ
kích thích ăn ngon miệng nhưng khi ngưng thuốc sẽ chán
ăn trở lại. Thuốc có tác dụng phụ gây buồn ngủ, không
được dùng cho phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú, trẻ
em dưới hai tuổi và người cao tuổi suy nhược. Đối với trẻ
em, thuốc có thể gây cơn co giật. Thuốc cũng không được
dùng ở những người bị tăng nhãn áp, u tuyến tiền liệt, loét
tá tràng. Do lợi bất cập hại như vậy nên nhiều nước đã
không còn chỉ định dùng cyproheptadin trị chứng chán ăn
trong khi ở ta vẫn còn dùng “làm mập” ở phụ nữ và trẻ em.
- Thuốc làm ốm lợi bất cập hại
“Do cơ thể có vẻ như mập ra khi uống thuốc chính lại là
biểu hiện một tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc. Hầu hết
các thuốc làm ốm đều có tác dụng phụ gây ảnh hưởng
nghiêm trọng đến sức khoẻ”.
Béo phì đang là vấn đề lớn của sức khoẻ con người, trong
đó có cả nước ta. Béo phì không chỉ liên quan về mặt thẩm
mỹ của vóc dáng mà còn kết hợp với các bệnh như đái tháo
đường, tăng huyết áp, vữa xơ động mạch đưa đến đau thắt
ngực, nhồi máu cơ tim, và có khả năng hư khớp. Vì vậy,
giảm cân là nhu cầu rất chính đáng. Tuy nhiên, hầu hết các
thuốc làm ốm đều có tác dụng phụ gây ảnh hưởng nghiêm
trọng đến sức khoẻ. Hiện có ba loại được dùng phổ biến:
Làm no đầy ống tiêu hoá với chất độn: chứa các chất nhầy
như sterculia, methyclellulose… Khi uống vào không hấp
thụ chỉ hút nước trương nở làm đầy bụng, giảm cảm giác
đói. Tác dụng phụ thường thấy là chướng bụng, đầy hơi.
Trước khi ăn, nếu ăn trái thanh long hoặc uống hột é
(không thêm hoặc thêm rất ít đường) thật no thì không khác
gì dùng loại thuốc này.
- Gia tăng biến dưỡng: thuốc liposin F chứa nội tiết tố tuyến
giáp thyroxin nhằm gia tăng biến dưỡng ở tế bào. Thuốc
công hiệu khi bị béo phì do thiếu thyroxin và dùng thận
trọng vì có thể ức chế tuyến giáp và hại tim. Có khi thuốc
lợi tiểu cũng được dùng khi có sự tồn tích nước quá đáng
trong cơ thể. Tuy nhiên phải thận trọng vì có thể gây mất
cân bằng nước và chất điện giải trầm trọng.
Thuốc gây chán ăn: đó là thuốc amphetamin và các dẫn
chất amphetamin mà một số thuốc loại này như Isoméride,
Pondéral, Adifax, Anorex đã bị cấm. Thuốc gây chán ăn
hoạt động theo cơ chế tác động lên hệ thần kinh gây kích
thích không ngủ được và gây cảm giác no không muốn ăn,
không ăn được, vì vậy sẽ làm giảm cân. Nhưng thuốc thuộc
loại nguy hiểm vì gây nghiện (dùng kéo dài sẽ bị nghiện
như ma tuý) và đặc biệt có thể gây tâm trạng chán chường,
có xu hướng tự tử, khi thôi dùng thuốc còn gây một số tai
biến về tim mạch. Năm 1999, Cộng đồng châu Âu lại cấm
thêm một số thuốc gây chán ăn như Anonex, Prefamon,
Fempoporex, Dinitel… do có nhiều tác dụng phụ.
- Hiện có hai loại thuốc được cơ quan quản lý thuốc và thực
phẩm Mỹ chấp thuận dùng trong điều trị và ở ta cũng
thường hay chỉ định dùng cho người cần làm ốm là orlistat
(Xenical) và sibutramin (Reductil). Oslistat có tác dụng làm
chất béo trong thức ăn, thức uống không hấp thu được qua
niêm mạc ruột vào máu, vì vậy làm giảm năng lượng cho
người cần giảm béo. Đây là thuốc tương đối an toàn nhưng
có thể gây tác dụng phụ đầy bụng, rối loạn hấp thu mỡ. Còn
sibutramin có tác dụng lên hệ thần kinh và có tác dụng phụ
gây tăng huyết áp ở phổi. Hai thuốc vừa kể chỉ nên dùng
theo chỉ định của bác sĩ. Riêng orlistat mới đây đã được bộ
Y tế Việt Nam chấp thuận nằm trong danh mục thuốc bán
không cần đơn
nguon tai.lieu . vn