Xem mẫu

  1. KHOA HỌC XÃ HỘI Thực trạng và giải pháp phát triển du lịch PHÚ THỌ Nguyễn Minh Tuân, Nguyễn Nhật Đang Trường Đại học Hùng Vương Nhận bài ngày 05/12/2017, Phản biện xong ngày 28/12/2017, Duyệt đăng ngày 29/12/2017 TÓM TẮT P hú Thọ là một tỉnh Trung du miền núi Bắc Bộ, cội nguồn của dân tộc Việt Nam với hệ thống đa dạng các di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc, khảo cổ; di tích kiến trúc nghệ thuật, di tích cách mạng kháng chiến. Tuy nhiên trong quá trình phát triển, du lịch Phú Thọ vẫn chưa thật sự là “điểm đến” của khách du lịch trong nước và quốc tế. Trên cơ sở phân tích đầy đủ thực trạng phát triển du lịch tỉnh Phú Thọ, quan điểm và mục tiêu phát triển du lịch Phú Thọ đến năm 2020, tầm nhìn 2030, bài viết này sẽ bàn thảo về các giải pháp nhằm tăng cường liên kết, phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Từ khóa: du lịch, Phú Thọ, phát triển 1. Đặt vấn đề lịch tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2011–2020, định Phú Thọ là một tỉnh Trung du miền núi hướng đến năm 2030). Bắc Bộ, nơi tiếp giáp giữa đồng bằng và miền Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, núi, là cửa ngõ phía Tây Bắc của Thủ đô Hà du lịch Phú Thọ vẫn chưa thật sự là “điểm Nội. Lợi thế nổi bật của du lịch Phú Thọ là đến” của khách du lịch trong nước và quốc vùng đất “Địa linh nhân kiệt”, nơi cội nguồn tế. Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch của dân tộc Việt Nam với hệ thống các di Phú Thọ (2016), du lịch đã góp phần tăng tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc, khảo cổ; di trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tích kiến trúc nghệ thuật, di tích cách mạng giải quyết việc làm, cải thiện đời sống cho kháng chiến. Đặc biệt, Khu di tích lịch sử cộng đồng dân cư nhưng chưa tương xứng quốc gia Đền Hùng kết hợp cùng với loại với tiềm năng và lợi thế, thể hiện ở tỷ trọng hình nghệ thuật “Hát xoan Phú Thọ”, “Tín GDP ngành du lịch mới chỉ đạt chưa đến 2% ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” đã được (Niên giám thống kê, 2016). Trong thời gian UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi qua, số lượt khách đến Phú Thọ tăng mạnh, vật thể của nhân loại (Ủy ban Nhân dân tuy nhiên tỷ lệ khách lưu trú rất thấp, trung tỉnh Phú Thọ, 2012, Quy hoạch phát triển du bình từ 5-6%. Một trong những nguyên Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017  35
  2. KHOA HỌC XÃ HỘI nhân là du lịch Phú Thọ chưa có sự liên kết, bản hình thành được một số khu, điểm du tương tác giữa các khu du lịch để giữ chân lịch trọng điểm trên cơ sở khai thác có hiệu du khách. Bài báo này tập trung đánh giá quả các nguồn tài nguyên du lịch đặc trưng thực trạng liên kết các khu du lịch trên địa của tỉnh như: Du lịch nghỉ dưỡng; du lịch bàn tỉnh Phú Thọ, từ đó đưa ra giải pháp liên sinh thái – danh thắng; du lịch văn hóa tâm kết phát triển các khu du lịch trên cơ sở tiềm linh gắn với di sản văn hóa thế giới được năng và lợi thế vùng. UNESCO vinh danh: Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương (năm 2012) và Hát Xoan Phú 2. Nội dung và phương pháp Thọ (năm 2011).  nghiên cứu Công tác xúc tiến, quảng bá du lịch của 2.1. Nội dung nghiên cứu tỉnh được triển khai tích cực, hướng vào Bài báo tập trung đánh giá thực trạng du trọng tâm, trọng điểm bằng nhiều hình lịch tỉnh Phú Thọ, những tiềm năng, thách thức, góp phần quảng bá hình ảnh du lịch thức trong liên kết các khu du lịch của tỉnh Phú Thọ tới du khách trong và ngoài nước. Phú Thọ, từ đó đề xuất các giải pháp tăng Cùng với đó là việc tỉnh đã thu hút được một cường liên kết, phát triển du lịch trên địa số dự án đầu tư du lịch trọng điểm có ý nghĩa bàn tỉnh Phú Thọ. lan tỏa, thúc đẩy du lịch phát triển. Công tác quản lý nhà nước về hoạt động du lịch được 2.2. Phương pháp nghiên cứu tăng cường, tổ chức bộ máy về du lịch bước ■■ Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu: đầu được củng cố, kiện toàn. Cụ thể một số • Đối với tài liệu thứ cấp: Kế thừa các số chỉ tiêu về hiện trạng phát triển du lịch Phú liệu thống kê, tài liệu, các báo cáo, các Thọ giai đoạn 2010–2016 như sau: công trình nghiên cứu về liên kết phát Qua bảng 1 có thể thấy lao động du lịch triển du lịch… cũng như các dịch vụ du lịch của tỉnh Phú • Đối với tài liệu sơ cấp: Tiến hành khảo Thọ trong những năm gần đây tăng nhanh, sát tại các khu du lịch theo phiếu với các riêng lao động du lịch tăng bình quân 1,02%. đối tượng: Cán bộ quản lý khu du lịch, Trong 5 năm, lượng du khách đến Phú Thọ chính quyền địa phương, khách du lịch tăng bình quân 14,7%, trong đó lượng khách và cộng đồng dân cư tại địa phương. quốc tế tăng 17%. Thời gian gần đây lượng ■■ Phương pháp phân tích: Sử dụng khách đến Phú Thọ ổn định hơn nhưng tốc phương pháp thống kê kinh tế, phương pháp độ tăng trưởng vẫn ở mức thấp. Năm 2016, phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và lượng khách du lịch đến Phú Thọ có sự tăng thách thức (SWOT) để tổng hợp và phân trưởng chậm, chủ yếu tập trung ở khách nội tích kết quả. địa (bảng 2). Tuy nhiên khách du lịch đến Phú Thọ chủ yếu là khách du lịch trong ngày 3. Kết quả nghiên cứu (chiếm tỷ lệ từ 91–94% trong tổng lượng 3.1. Thực trạng phát triển du lịch tỉnh khách hàng năm), lượng khách có sử dụng Phú Thọ dịch vụ lưu trú chiếm tỷ lệ thấp (từ 6–9% Giai đoạn 2010–2016, du lịch Phú Thọ tổng lượng khách, trong đó lượng khách có đã đạt được nhiều kết quả khả quan, cơ sử dụng dịch vụ lưu trú chiếm 3–5%) và chỉ 36  Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017
  3. KHOA HỌC XÃ HỘI Bảng 1. Một số chỉ tiêu cơ bản về hiện trạng phát triển tỉnh Phú Thọ Chỉ tiêu Đơn vị 2010 2015 2017 Tốc độ tăng b/q, % Dân số 1000 người 1.322 1.370 1.381 0,82 Lao động xã hội 1000 người 705 743 752 1,2 Lao động du lịch 1000 người 10,2 10,6 10,8 1,02 % so tổng LĐXH % 1,45 1,43 1,44 GRDP, giá 2010 Tỷ đồng 20.910 29.175 31.490 6,9 Riêng dịch vụ, giá Tỷ đồng 8.280 10.648 11.367 5,2 % so tổng GRDP tỉnh % 39,6 36,5 36,1 - GRDP, giá hiện hành Tỷ đồng 20.910 38.058 41.960 - Riêng du lịch đóng góp Tỷ đồng 272 457 461,5 - % so tổng GRDP tỉnh % 1,3 1,2 1,1 - Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn Tỷ đồng 2.669 5.389 5.436 - Riêng du lịch đóng góp Tỷ đồng 24 59 59,8 - % so tổng thu ngân sách của tỉnh % 0,9 1,1 1,1 - Số lượt khách du lịch đến Phú Thọ 1000 người 392 752 833 14,7 Khách quốc tế 1000 người 2,9 5,0 5,5 17,0 % khách quốc tế so tổng số % 8,6 9,5 9,5 - Doanh thu du lịch, giá hiện hành Tỷ đồng 968 1.828 1.982 - Nguồn: Số liệu Thống kê, Phú Thọ 2010 và 2017 [1], [2] Bảng 2. Tổng hợp khách du lịch các đơn vị lưu trú Chỉ tiêu Đơn vị tính 2010 2013 2014 2015 2016 2017 Lượt khách Lượt khách 392.769 665.344 683.743 752.185 7.800.000 833.524 • Lượt khách quốc tế - 2.944 4.747 4.876 4.977 5.700 5.523 • Lượt khách trong nước - 389.825 660.597 678.867 747.208 815.753 828.001 Ngày khách Ngày khách 255.826 317.661 372.941 358.004 450.000 386.066 • Ngày khách quốc tế - 3.339 4.684 5.040 5.604 5.600 5.489 • Ngày khách trong nước - 252.487 312.977 367.901 352.400 444.400 380.577 Nguồn: Số liệu Thống kê, Phú Thọ 2010 và 2017 [4] đứng thứ 8/14 tỉnh trong vùng miền núi phía Sơn, đầm Ao Châu, đầm Vân Hội...) còn hạn Bắc, 36/63 tỉnh thành trong cả nước. Một chế do giao thông chưa thực sự thuận lợi; các trong những nguyên nhân là do du lịch Phú quan hệ liên kết tour, tuyến mới chỉ đạt được Thọ chưa thu hút và giữ chân được du khách kết quả bước đầu, chưa mở rộng được nhiều, khi về với Đất Tổ. Vì vậy cần nghiên cứu các tỷ lệ thời gian lưu giữ khách theo tour trên giải phát để phát triển, liên kết các khu du địa bàn Phú Thọ thấp so với tổng thời gian lịch trên địa bàn tỉnh, nâng cao vị thế du lịch của các tour du lịch liên tỉnh mà Phú Thọ có tỉnh Phú Thọ xứng đáng với tiềm năng du tham gia liên kết tour. lịch của tỉnh. 3.2. Đánh giá kết quả đạt được và Có thể thấy du lịch Phú Thọ chủ yếu mới những tồn tại của ngành du lịch Phú Thọ chỉ khai thác được ở các tuyến du lịch, chưa * Những kết quả đạt được có sự gắn kết giữa các khu du lịch trên địa Với nhiều lợi thế về tiềm năng du lịch bàn tỉnh để có các tour du lịch đặc trưng và và điều kiện cơ sở hạ tầng, Phú Thọ đã có chưa mang được bản sắc riêng cho tỉnh Phú những bước tiến trong phát triển du lịch, Thọ. Khả năng tiếp cận một số tài nguyên lượng khách du lịch đến Phú Thọ tăng du lịch tiềm năng (như vườn quốc gia Xuân nhanh qua các năm, thị trường du lịch ngày Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017  37
  4. KHOA HỌC XÃ HỘI càng được mở rộng, sản phẩm du lịch ngày nhằm phát triển du lịch còn chậm, kết cấu càng phong phú và đa dạng. Hệ thống cơ hạ tầng đô thị còn chưa đồng bộ. sở vật chất đang từng bước được xây dựng 3.3. Một số giải pháp thúc đẩy liên kết đồng bộ, tạo điều kiện thúc đẩy du lịch Phú phát triển các khu DL trên địa bàn tỉnh Thọ. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn Phú Thọ nhân lực du lịch cũng đang được triển khai * Nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý nhằm bổ sung nguồn nhân lực có chất lượng nhà nước cho du lịch. Đẩy mạnh cải cách hành chính, hoàn * Tồn tại thiện tổ chức của các cơ quan quản lý liên Bên cạnh những kết quả đạt được, việc quan đến phát triển du lịch, chú trọng bổ phát triển du lịch Phú Thọ còn một số vấn sung và nâng cao năng lực cho cán bộ văn đề bất cập như: hóa du lịch cấp huyện và cấp xã. - Du lịch Phú Thọ vẫn chưa tương xứng Rà soát một cách tổng thể và mang tính với tiềm năng và lợi thế của tỉnh. Tuy lượng hệ thống các quy hoạch du lịch đang còn khách đến Phú Thọ tăng qua các năm và có hiệu lực, tiến hành sơ kết việc thực hiện quy các bước đột phá nhưng lượng khách lưu trú hoạch theo giai đoạn, phân tích, đánh giá cụ và khách quốc tế đến Phú Thọ vẫn còn thấp, thể chất lượng, tính bền vững, tính đồng bộ các cơ sở lưu trú, các sản phẩm dịch vụ chất của mỗi quy hoạch, trên cơ sở đó có các giải lượng cao còn ít. pháp tiếp tục thực hiện hoặc điều chỉnh, bổ - Nguồn vốn đầu tư phát triển du lịch tuy sung những nội dung không còn phù hợp, đã tăng nhưng vẫn chưa đủ đáp ứng để du xây dựng mới các quy hoạch cần thiết làm cơ lịch thực sự trở thành kinh tế mũi nhọn; sở cho sự phát triển của du lịch địa phương. đóng góp của du lịch trong phát triển kinh tế Một số điểm tài nguyên du lịch tự nhiên đã của tỉnh chưa cao. được thể hiện trong phân kỳ thu hút đầu tư * Nguyên nhân của quy hoạch tổng thể thì cần phải được - Chưa có sự liên kết giữa các doanh nghiệp tiến hành quy hoạch cụ thể để mời gọi đầu kinh doanh lữ hành trên quy mô rộng. tư, đồng thời có giải pháp bảo vệ tài nguyên - Việc liên kết giữa các khu du lịch trên thời gian tới như các điểm du lịch Ao Giời– địa bàn tỉnh chưa rõ nét và chưa được định Suối Tiên (Hạ Hòa), Đầm Vân Hội (Hạ Hòa), hình rõ ràng. Chưa có các tour du lịch và Thác Cự Thắng, Ba Vực (Thanh Sơn) để liên các sản phẩm du lịch đặc trưng cho du lịch kết phát triển các khu du lịch. và văn hóa Phú Thọ. Chưa có những chính Tiếp tục ban hành cơ chế, chính sách sách, quy định cụ thể, rõ ràng về việc liên kết khuyến khích các doanh nghiệp lữ hành xây các khu du lịch. dựng những tour du lịch mới, liên kết các - Số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ khu du lịch trên địa bàn tỉnh. Cần phối hợp quản lý nhà nước về du lịch ở tỉnh và cấp tạo điều kiện để các hãng lữ hành nghiên huyện còn thiếu và hạn chế. cứu xây dựng các sản phẩm du lịch độc đáo, - Hạ tầng các khu, điểm du lịch chưa được đặc sắc nhằm nâng cao hơn sức cạnh tranh đầu tư đồng bộ. Công tác lập quy hoạch, kế cho ngành du lịch mỗi địa phương. Cần tập hoạch; lập đề án đầu tư và triển khai dự án trung đẩy mạnh đầu tư các tuyến đường nối 38  Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017
  5. KHOA HỌC XÃ HỘI các tuyến, điểm du lịch chính của các địa nội dung hợp tác, liên kết theo hướng cụ phương với những tuyến, điểm du lịch chính thể và thực chất hơn. Tiếp tục đầu tư quảng của cả vùng để hình thành các chương trình bá mạnh mẽ cho thương hiệu du lịch về cội du lịch liên vùng phong phú. nguồn, hành trình du lịch tâm linh, du lịch * Phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng di sản với các di sản của nhân loại và thành và đa dạng hóa sản phẩm du lịch gắn với phố lễ hội Việt Trì, các khu điểm du lịch nghỉ phát triển các dịch vụ cơ bản cho khách tại dưỡng thuộc vùng nước khoáng nóng Thanh các khu DL Thủy, khu du lịch vườn Quốc gia Xuân Sơn, Tập trung đầu tư kết cấu hạ tầng giao Đầm Ao Châu. thông đến các điểm tài nguyên du lịch để * Tăng cường bố trí nguồn lực, thu hút tăng cường sự liên kết chuỗi tài nguyên vốn đầu tư; đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ du lịch phục vụ đa dạng hóa sản phẩm. tầng kinh tế–xã hội phục vụ liên kết, phát Khuyến khích, thu hút đầu tư xây dựng hệ triển DL thống cơ sở lưu trú và dịch vụ theo sát xu Chú trọng đầu tư phát triển hệ thống cơ hướng nhu cầu thị trường; đầu tư hạ tầng, sở hạ tầng đồng bộ để phục vụ kinh tế–xã hội mở rộng, đa dạng hóa các loại hình dịch vụ nói chung và ngành du lịch nói riêng. Theo vui chơi giải trí tại các khu vực trọng điểm đó, tạo cơ chế khuyến khích doanh nghiệp phát triển du lịch của tỉnh (thành phố Việt liên kết đầu tư phát triển du lịch liên vùng, Trì, khu du lịch Đầm Ao Châu, khu du lịch thay đổi tư duy từ phát triển “điểm du lịch” Xuân Sơn, khu du lịch nước khoáng nóng thành “vùng du lịch”, “khu du lịch”. Thanh Thủy). Đầu tư nghiên cứu để tạo ra Đối với hệ thống cơ sở vật chất vui chơi và phát triển các sản phẩm lưu niệm đặc giải trí cần ưu tiên đầu tư xây dựng các loại trưng của Phú Thọ, các sản phẩm, hàng hình giải trí tổng hợp hiện đại, các hoạt hóa đặc sản của địa phương phục vụ du động thể thao cảm giác mạnh, dã ngoại tại lịch. Mỗi điểm du lịch, địa phương trên địa các trung tâm du lịch lớn, các khu vực đô thị bàn tỉnh cần tìm ra lợi thế riêng, tạo sản kết hợp với việc đầu tư khai thác các trò chơi phẩm riêng để phát huy thế mạnh của liên dân gian trong các lễ hội của các vùng. kết vùng. * Hoàn thiện quy hoạch tổng thể DL Phú * Quảng bá, phát triển thị trường DL Thọ và các khu DL trọng điểm tỉnh Đẩy mạnh các chương trình hợp tác, liên Điều chỉnh hợp lý nội dung các quy hoạch kết quảng bá, giới thiệu, xúc tiến du lịch du lịch của tỉnh để đảm bảo có sự cân đối trong nước với các tỉnh trong vùng Thủ đô, hơn giữa các mục tiêu, chỉ tiêu, định hướng, vùng du lịch Trung du miền núi Bắc Bộ. Bên các nhóm giải pháp phát triển du lịch về khía cạnh đó tiếp tục mở rộng các chương trình cạnh kinh tế với các mục tiêu, định hướng, hợp tác song phương với các tỉnh bạn trong giải pháp liên kết, phát triển các khu du lịch nước, với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), trên địa bàn tỉnh. Liên kết các khu du lịch Luông Nậm Thà (Lào), Nara (Nhật Bản) và Thành phố Việt Trì, khu du lịch Thanh Thủy tìm thêm cơ hội liên kết hợp tác với một số và khu du lịch Tân Sơn để thu hút và giữ địa phương, vùng lãnh thổ tương đương cấp chân du khách đến tham quan và lưu trú tại tỉnh ở các quốc gia khác. Thống nhất các tỉnh Phú Thọ. Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017  39
  6. KHOA HỌC XÃ HỘI * Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực DL du lịch tự nhiên và nguồn tài nguyên du lịch Thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu về nguồn nhân văn với những giá trị văn hóa, di sản nhân lực du lịch của tỉnh nhằm đánh giá văn hóa đặc biệt quý giá. Trong những năm đầy đủ số lượng, chất lượng, cơ cấu đào tạo, qua du lịch tỉnh Phú Thọ đã có những bước những biến động về số lượng, chất lượng, cơ tiến nhất định, tuy nhiên phát triển du lịch cấu nguồn nhân lực ngành du lịch. Tổ chức chưa thực sự tương xứng với tiềm năng sẵn thường xuyên các hoạt động đào tạo, đào tạo có của địa phương. Để du lịch Phú Thọ phát lại nguồn nhân lực ngành du lịch đáp ứng triển, trở thành một ngành nghề kinh tế yêu cầu phát triển ngành, trong đó cần chú mũi nhọn của tỉnh, những năm tới du lịch trọng cả công tác đào tạo phát triển đội ngũ Phú Thọ cần thực hiện đồng bộ một số giải chuyên gia về từng lĩnh vực chuyên sâu của pháp như: Hoàn thiện quy hoạch tổng thể du hoạt động du lịch; nâng cao chất lượng đội lịch Phú Thọ và các khu du lịch trọng điểm ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước các tỉnh; phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng; cấp về du lịch; nâng cao chất lượng, kỹ năng thúc đẩy hoạt động liên doanh, liên kết giữa nghề, tính chuyên nghiệp, trình độ ngoại các khu du lịch; tăng cường đầu tư mở rộng ngữ cho đội ngũ lao động phục vụ du lịch không gian du lịch; nâng cao chất lượng theo yêu cầu công việc. nguồn nhân lực du lịch để đưa Phú Thọ trở * Phát triển các lĩnh vực kinh doanh DL thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong Đề liên kết phát triển các khu du lịch cần nước và quốc tế. tăng thêm các loại hình kinh doanh dịch vụ bổ sung như giải trí, thể thao, các câu lạc Tài liệu tham khảo bộ,… Bên cạnh đó cần xây dựng các khu du [1]  Cục Thống kê tỉnh Phú Thọ (2010), Niên giám lịch mới, liên kết các khu để nâng cao giá trị thống kê tỉnh Phú Thọ năm 2009, Phú Thọ. của dịch vụ du lịch. Tăng khả năng khai thác [2]  Cục Thống kê tỉnh Phú Thọ (2016), Niên giám các tài nguyên du lịch nhân văn để tránh sự thống kê tỉnh Phú Thọ năm 2015, Phú Thọ. đơn điệu cũng như tính thời vụ của du lịch [3]  Phạm Trung Lương, Đặng Duy Lợi (2000), Phú Thọ. Việc liên kết các khu du lịch cần Tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam, quan tâm đến các đối tượng khách du lịch, Nxb Giáo dục, Hà Nội sở thích về các dịch vụ chính và dịch vụ bổ [4]  Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú sung để xây dựng các vùng khu lịch mang Thọ (2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, tính đặc trưng và phù hợp. Bên cạnh đó, việc 2017), Báo cáo tổng kết công tác du lịch năm liên kết các khu du lịch trong tỉnh với ngoài (2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, tỉnh cũng là một hướng đi bền vững để mở 2017), Phú Thọ. rộng phát triển các tour và sản phẩm du lịch [5]  Trần Mạnh Thường (2012), Việt Nam văn chất lượng. hóa và du lịch, Nxb Thông tấn, Hà Nội [6]  Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Thọ (2012), Quy 4. Kết luận hoạch phát triển du lịch tỉnh Phú Thọ giai Phú Thọ là địa phương có những tiềm đoạn 2011–2020, định hướng đến năm 2030, năng, thuận lợi nhất định cho phát triển du Phú Thọ. lịch, cả về vị trí địa lý, điều kiện tài nguyên (Xem tiếp trang 67) 40  Tạp chí Khoa học & Công nghệ số 4 (9) – 2017
nguon tai.lieu . vn