- Trang Chủ
- Du lịch
- Thực trạng và định hướng phát triển du lịch bền vững tại thành phố Hồ Chí Minh
Xem mẫu
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY
TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL
ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY
Số 72 (06/2020) No. 72 (06/2020)
Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: http://sj.sgu.edu.vn/
THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Current status and orientation of sustainable tourism development
in Ho Chi Minh City
Nguyễn Hồng Sơn(1), Lê Ngọc Giao(2)
Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM
(1),(2)
TÓM TẮT
Với ưu thế nổi bật về lịch sử, văn hóa, tôn giáo và kết cấu hạ tầng so với mặt bằng chung của cả nước,
Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay đang tiên phong đề xuất và đưa vào thử nghiệm nhiều loại hình du
lịch mới nhằm khai thác hiệu quả các tiềm năng sẵn có. Tuy vậy, trong những năm qua, sự phát triển
nóng của ngành du lịch của Thành phố trong điều kiện kết cấu hạ tầng vật chất xuống cấp và quá tải
cũng tạo ra những áp lực và thách thức không nhỏ. Với mục đích định hướng cho ngành du lịch của
Thành phố phát triển một cách bền vững dài hạn, bài viết này đề xuất một số tiêu chí phát triển du lịch
bền vững dựa vào hoàn cảnh cụ thể của Thành phố Hồ Chí Minh, phân tích những mặt hạn chế chủ yếu
đang tồn tại của ngành du lịch, từ đó kiến nghị hướng khắc phục và một số giải pháp về kinh tế, xã hội,
môi trường.
Từ khóa: du lịch bền vững, giải pháp kinh tế, giải pháp xã hội, giải pháp môi trường
ABSTRACT
With the prominent advantages of history, culture, religion and infrastructure compared to the whole
country, Ho Chi Minh City is now proposing and launching new types of tourism to exploit its
potentials effectively. However, in recent years, the rapid development of the city’s tourism in the
context of degraded and overloaded infrastructure has also created a lot of pressure and challenge.
Towards a more sustainable orientation in the tourism sector of Ho Chi Minh City, this article will
outline some of the criteria for developing sustainable tourism based on the specific circumstances of
Ho Chi Minh City and analyze the existing major limitations, thereby proposing a number of solutions
to promote the sustainable tourism of the city with the focus on economic, social and environmental
solutions.
Keywords: sustainable tourism, economic solutions, social solutions, environmental solutions
1. Đặt vấn đề ảnh hưởng không tốt đến các nền văn hóa
Từ đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, bản địa và đối với sự phát triển lâu dài của
các nhà khoa học và các nhà quản lý môi chính ngành du lịch. Từ đó xuất hiện khái
trường đã nhận thấy rằng việc phát triển du niệm “Phát triển du lịch bền vững” nhằm
lịch với mục đích đơn thuần về kinh tế hạn chế tác động tiêu cực của hoạt động du
đang đe dọa hủy hoại môi trường sinh thái, lịch thuần túy, đảm bảo cho sự phát triển
Email: sonnh@hcmunre.edu.vn
125
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
lâu dài của ngành du lịch. Một số loại hình hội. Do đó, giảm tiêu thụ quá mức và giảm
du lịch bước đầu quan tâm đến khía cạnh chất thải sẽ tránh được những chi phí tốn
môi trường đã xuất hiện như “du lịch sinh kém cho việc phục hồi tổn hại về môi
thái”, “du lịch khám phá”, “du lịch mạo trường và đóng góp cho chất lượng du lịch
hiểm”… góp phần củng cố một hướng phát ngày càng tốt hơn.
triển mới kết hợp giữa du lịch và bảo vệ Duy trì tính đa dạng tài nguyên du lịch
môi trường sinh thái. Tính đa dạng về tài nguyên du lịch là
Khái niệm “Du lịch bền vững” ở Việt yếu tố đặc biệt quan trọng tạo nên sự hấp
Nam còn tương đối mới cho nên việc vận dẫn của du lịch, làm thỏa mãn nhu cầu
dụng ở từng địa phương chưa có sự thống ngày càng cao của du khách. Trong quá
nhất. Tuy nhiên thông qua các bài học kinh trình xây dựng và thực hiện các dự án quy
nghiệm thực tế về phát triển du lịch tại hoạch du lịch cũng như sự phát triển du
nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế lịch do nhiều nguyên nhân khác nhau
giới, đồng thời nhận thức đầy đủ về một thường làm mất đi tính đa dạng của thiên
phương thức phát triển du lịch có trách nhiên, phá vỡ cẫu trúc văn hóa - xã hội
nhiệm với môi trường, Luật Du lịch Việt truyền thống. Vì vậy, trong quá trình quy
Nam (2005), Chương 1, Điều 14, Khoản 21 hoạch cần phải xây dựng và thực hiện các
ghi rõ: “Du lịch bền vững là sự phát triển phương thức cũng như chiến lược nhằm
du lịch đáp ứng các nhu cầu hiện tại mà duy trì bảo tồn tính đa dạng của tài nguyên
không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng du lịch.
nhu cầu về du lịch trong tương lai”. 1.2. Các tiêu chí đánh giá du lịch bền
1.1. Yêu cầu của du lịch bền vững vững
Du lịch phải gắn với bảo tồn và sử Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp
dụng bền vững các nguồn tài nguyên tự có tính liên ngành, liên vùng, và xã hội hóa
nhiên, tài nguyên xã hội và nhân văn cao với sự tham gia của nhiều thành phần
Du lịch là một ngành kinh tế có định xã hội. Sự phát triển của du lịch phụ thuộc
hướng tài nguyên rõ rệt; tài nguyên du lịch nhiều vào các điều kiện kinh tế, chính trị,
được coi là tài sản quan trọng nhất, là mục xã hội... của đất nước cũng như của khu
đích khám phá và thưởng thức của du khách. vực và trên thế giới. Chính vì vậy, để có
Hạn chế việc sử dụng quá mức tài thể đánh giá phát triển du lịch bền vững
nguyên và giảm thiểu chất thải ra môi trường một cách chính xác, phải dựa vào các tiêu
Việc tiêu thụ quá mức tài nguyên chí cơ bản sau:
không chỉ dẫn đến sự hủy hoại môi trường * Các tiêu chí về kinh tế:
và làm cạn kiệt nguồn tài nguyên, mà còn Phát triển du lịch bền vững phải đảm
không đảm bảo nguồn tài nguyên cho phát bảo sự tăng trưởng liên tục và ổn định lâu
triển lâu dài của ngành du lịch. Các chất dài của các chỉ tiêu kinh tế du lịch (lượng
thải từ dịch vụ du lịch, hoạt động của du khách du lich, thu nhập từ du lịch, cơ sở
khách, chất thải của phương tiện vận vật chất kỹ thuật phục vụ khai thác tài
chuyển khách... nếu không được thu gom, nguyên du lịch.v.v.). Theo xu thế phát triển
xử lý đúng yêu cầu kỹ thuật, sẽ là nguyên hiện nay ở trong nước và trên thế giới, các
nhân gây ô nhiễm môi trường, làm suy chỉ tiêu kinh tế được phát triển liên tục
thoái tài nguyên, xáo trộn về văn hóa, xã trong nhiều năm (thường là trên dưới 10
126
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
năm) nếu ở mức trung bình khoảng 7– đo phản ánh trình độ phát triển của ngành
10%/ năm thì được coi là phát triển bền du lịch. Sự phát triển cả về mặt số lượng,
vững. Với tiêu chí này, cần đề cập đến chất lượng, chủng loại của hệ thống cơ sở
những chỉ tiêu cụ thể sau: vật chất kỹ thuật ảnh hưởng rất lớn đến
Chỉ tiêu khách du lịch việc đáp ứng nhu cầu của khách và khả
Số lượng tuyệt đối về khách du lịch, số năng hấp dẫn, thu hút khách đến với điểm
ngày lưu trú trung bình, số khách quay trở du lịch đó. Vì vậy, để có một hệ thống cơ
lại từ lần thứ hai, khả năng thanh toán sở vật chất kỹ thuật có chất lượng cao thì
trung bình, mức độ hài lòng của khách.v.v. cần phải chú trọng đầu tư.
Để đánh giá được tính bền vững hay Chỉ tiêu nguồn nhân lực trong du lịch
không, chỉ tiêu này phải tăng trưởng liên Chất lượng đội ngũ lao động được đào
tục năm này qua năm khác trong thời gian tạo không chỉ là yếu tố thu hút khách, nâng
tối thiểu khoảng chục năm hoặc lâu hơn. cao uy tín của ngành mà còn là yếu tố cạnh
Chỉ tiêu thu nhập và tổng sản phẩm tranh trong việc thu hút khách, đảm bảo sự
quốc nội ngành du lịch (GDP du lịch) phát triển du lịch bền vững. Công tác đào
Thu nhập từ hoạt động du lịch là một tạo đội ngũ cán bộ về mặt chuyên môn bên
chỉ tiêu quan trọng đối với sự phát triển du cạnh những kỹ năng nghề nghiệp giỏi, khả
lịch cả nước nói chung và của từng địa năng giao tiếp tốt, thông thạo ngoại ngữ,
phương nói riêng, là thước đo mức độ phát cần được trang bị kiến thức về tài nguyên,
triển và sự thành công của ngành du lịch. quản lý môi trường, luật môi trường và hệ
Hoạt động du lịch mang ý nghĩa kinh tế và thống kiến thức sâu rộng về xã hội. Chất
hướng tới mục tiêu quan trọng là thu nhập, lượng đội ngũ lao động sẽ ảnh hưởng trực
lợi nhuận và đóng góp ngân sách cho nhà tiếp đến chất lượng của sản phẩm du lịch,
nước. Thu nhập du lịch bao gồm tất cả các chất lượng dịch vụ và kết quả cuối cùng là
khoản thu được do khách du lịch chi trả ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, sự tăng
cho dịch vụ lưu trú, ăn uống, vận chuyển trưởng của các chỉ tiêu du lịch khác.
cho khách, các dịch vụ vui chơi giải trí, * Các tiêu chí về tài nguyên - môi
mua sắm hàng lưu niệm và các dịch vụ bổ trường:
sung khác. Sự phát triển và gia tăng liên Phát triển du lịch bền vững phải khai
tục của chi tiêu GDP không chỉ đảm bảo thác và sử dụng một cách hợp lý, có hiệu
cho sự phát triển bền vững về mặt kinh tế, quả các tiềm năng tài nguyên và điều kiện
mà còn cho thấy vị trí của ngành du lịch môi trường. Việc khai thác và sử dụng
trong tổng thể nền kinh tế quốc dân. Tỷ nguồn tài nguyên cho phát triển du lịch cần
trọng càng cao, ổn định và tăng trưởng theo được quản lý và giám sát để đáp ứng nhu
thời gian thì ngành du lịch càng phát triển cầu hiện tại và đảm bảo cho nhu cầu phát
gần với mục tiêu phát triển bền vững. triển du lịch trong tương lai. Tiêu chí này
Chỉ tiêu hệ thống cơ sở vật chất kỹ bao gồm các chỉ tiêu sau:
thuật du lịch Số lượng các khu, điểm, du lịch được
Hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật du đầu tư tôn tạo và bảo tồn
lịch (bao gồm các cơ sở lưu trú, ăn uống, Đây là hạt nhân trong phát triển du
vui chơi giải trí, các phương tiện vận lịch, trong đó tài nguyên du lịch đóng vai
chuyển, các văn phòng lữ hành...) là thước trò trung tâm. Thực tế cho thấy tài nguyên
127
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
du lịch càng phong phú, càng đặc sắc thì góp càng cao và đảm bảo cho việc khai
sức hấp dẫn và hiệu quả du lịch càng cao. thác các nguồn tài nguyên phục vụ phát
Ở những địa phương càng có nhiều khu, triển du lịch theo hướng bền vững. Vì vậy
điểm du lịch được đầu tư, bảo tồn, tôn tạo đây là tiêu chí không thể thiếu trong việc
thì chứng tỏ hoạt động phát triển du lịch ở đánh giá sự phát triển du lịch bền vững về
nơi đó càng đáp ứng được mục tiêu phát mặt tài nguyên - môi trường.
triển bền vững. Theo tổ chức du lịch thế * Các tiêu chí về xã hội:
giới, nếu tỷ lệ này vượt quá 50% thì hoạt Trong phát triển du lịch bền vững đòi
động du lịch được xem là trong trạng thái hỏi ngành du lịch phải có những đóng góp
phát triển bền vững. cụ thể cho quá trình phát triển của toàn xã
Áp lực lên môi trường - tài nguyên tại hội: Tạo công ăn việc làm cho người lao
các khu, điểm du lịch động, tham gia xóa đói giảm nghèo, nâng
Một trong những mục tiêu mà phát cao chất lượng cuộc sống, chia sẻ lợi ích từ
triển bền vững hướng tới là bảo vệ môi các hoạt động du lịch, đảm bảo sự công
trường. Việc phát triển quá nhanh các hoạt bằng trong phát triển, góp phần hỗ trợ các
động du lịch mà không chú trọng đến công ngành kinh tế khác cùng phát triển.v.v.
tác đánh giá và quản lý tác động đến môi Các tiêu chí về xã hội chủ yếu là:
trường tại các khu vực phát triển du lịch sẽ Mức độ phát triển hệ thống các doanh
là nguyên nhân chính gây ra những hậu quả nghiệp du lịch vừa và nhỏ
nghiêm trọng về môi trường và kết quả là Trong bối cảnh của nền kinh tế thị
sự phát triển du lịch thiếu bền vững. Để trường, đòi hỏi các doanh nghiệp du lịch
hạn chế những tác động tiêu cực và quản lý phải có sự thích nghi cao đối với những
nguồn tài nguyên - môi trường một cách có thay đổi bởi nhiều yếu tố khách qua và chủ
hiệu quả cần lưu ý đến vấn đề giảm thiểu quan. Để hạn chế được những rủi ro trong
các chất thải, mức độ kiểm soát các hoạt qua trình hoạt động thì cần phải phát triển
động du lịch, mức độ đầu tư bảo tồn và duy hệ thống các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
trì tính đa dạng sinh học, vấn đề sức chứa Điều này sẽ tạo công ăn việc làm cho một
tại các điểm du lịch. bộ phận không nhỏ người dân lao động ở
Mức độ đóng góp từ thu nhập du lịch địa phương, cải thiện chất lượng cuộc
cho công tác bảo tồn, phát triển tài nguyên sống, nâng cao dân trí, thu hút các nguồn
và bảo vệ môi trường lực phát triển du lịch, phù hợp với tính chất
Việc khai thác và sử dụng nguồn tài xã hội hóa cao của du lịch, đảm bảo sự
nguyên phục vụ du lịch không chỉ mang lại phát triển du lịch bền vững về mặt kinh tế,
nguồn thu cho ngành du lịch mà còn đóng xã hội.
góp cho cộng đồng địa phương, cơ quan Tác động đến xã hội từ chính các hoạt
chủ quản các nguồn tài nguyên du lịch. động du lịch
Nguồn thu này sẽ đóng góp vào mục đích Du lịch là một ngành mang tính xã hội
tôn tạo, bảo tồn và nâng cấp các nguồn tài hóa cao, vì vậy các hoạt động phát triển du
nguyên đó. Mức độ đóng góp của ngành du lịch không tránh khỏi những tác động
lịch cho công tác bảo tồn được thể hiện qua mạnh mẽ lên nhiều mặt của đời sống xã hội
tỷ lệ giữa phần đóng góp và tổng nguồn trong đó bao gồm cả 2 mặt là tích cực và
thu. Tỷ lệ này càng lớn thì mức độ đóng tiêu cực. Để đảm bảo cho sự phát triển du
128
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
lịch bền vững, vấn đề đặt ra ở đây là cần yếu là phù sa cũ và phù sa mới tạo lập nên.
phát huy hơn nữa những mặt tích cực và - Sông ngòi: trên địa bàn Thành phố
kiểm soát, hạn chế những tiêu cực từ hoạt Hồ Chí Minh có hàng trăm sông ngòi, kênh
động này. rạch nhưng sông lớn không nhiều, lớn nhất
Mức độ hài lòng và hợp tác của cộng là sông Sài Gòn với độ dài đoạn chảy qua
đồng địa phương đối với các hoạt động du Thành phố khoảng 106 km; hệ thống
lịch đường sông từ Thành phố lên miền Đông
Để đảm bảo phát triển du lịch bền và xuống các tỉnh miền Tây, sang
vững cần có sự ủng hộ, hợp tác của cộng Campuchia đều thuận lợi; Thành phố có
đồng địa phương – chủ nhân của các nguồn 15km bờ biển.
tài nguyên. Họ chính là người bảo vệ - Khí hậu: chia làm hai mùa rõ rệt;
những tài nguyên và môi trường du lịch. mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, lượng
Mức độ hài lòng của cộng đồng dân cư địa mưa bình quân trong một năm là 1.979mm;
phương đối với các hoạt động du lịch sẽ mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau;
phản ánh mức độ bền vững của du lịch nhiệt độ trung bình năm 27,55ºC, không có
trong quá trình phát triển. mùa đông.
2. Điều kiện và tiềm năng phát triển * Tiềm năng phát triển du lịch:
du lịch của Thành phố Hồ Chí Minh Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh là
2.1. Một số thông tin cơ bản về trung tâm du lịch lớn nhất nước, thu hút
Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 60% lượng khách quốc tế đến Việt
- Diện tích: 2.095,5 km². Nam hàng năm. Sở dĩ như vậy vì ngoài cơ
- Dân số: 8.993 nghìn người (TCTK sở hạ tầng khá tốt, giao thông tương đối
1/4/2019). thuận tiện, thành phố là một nơi có tài
- Các quận, huyện: nguyên du lịch phong phú. Nơi đây là một
+ Quận: Quận 1, Quận 2, Quận 3, vùng đất gắn liền với lịch sử đấu tranh
Quận 4, Quận 5, Quận 6, Quận 7, Quận 8, giành độc lập của dân tộc kể từ khi thực
Quận 9, Quận 10, Quận 11, Quận 12, Tân dân Pháp đặt chân lên Việt Nam. Thành
Bình, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Thủ Đức, phố cũng là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đi
Gò Vấp, Bình Tân, Tân Phú. tìm đường cứu nước (1911). Gắn liền với
+ Huyện: Nhà Bè, Cần Giờ, Hóc Môn, sự kiện đó, cảng Nhà Rồng và Bảo tàng Hồ
Củ Chi, Bình Chánh. Chí Minh là một di tích quan trọng, thu hút
- Dân tộc: Việt (Kinh), Hoa, Khmer, nhiều khách du lịch trong và ngoài nước.
Chăm. Các di tích cách mạng khác như địa
2.2. Điều kiện tự nhiên đạo Củ Chi, hệ thống các bảo tàng, nhà hát,
Lãnh thổ Thành phố Hồ Chí Minh có nhà văn hoá, các công trình kiến trúc thời
tọa độ địa lý 10º22'13" – 11º22'17" vĩ độ Pháp là những điểm du lịch hấp dẫn. Gần
Bắc và 106º01'25" – 107º01'10" kinh độ đây Thành phố đã đầu tư nhiều khu du lịch
Đông. Phía bắc giáp Tây Ninh, Bình như Thanh Đa, Bình Qưới, nhiều khu vui
Dương, phía đông giáp Đồng Nai, phía chơi giải trí như Đầm Sen, Thảo Cầm
nam giáp biển Đông và Tiền Giang, phía Viên, Kỳ Hoà, công viên Nước, Suối
tây giáp Long An. Tiên... đã thu hút và hấp dẫn du khách.
- Thổ nhưỡng: đất của thành phố chủ Hiện nay, Thành phố đang tiến hành tôn
129
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
tạo các di tích lịch sử, các công trình kiến Theo Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ
trúc cổ, đầu tư cho hệ thống bảo tàng, khôi Chí Minh, hiện nay Thành phố có 144 di
phục nền văn hoá truyền thống kết hợp với sản thiên nhiên, di sản văn hóa, các khu,
tổ chức các lễ hội, khôi phục văn hoá miệt điểm du lịch và loại hình du lịch. Thành
vườn, làng hoa để phát triển một cách vững phố có nhiều ưu thế để phát triển du lịch,
chắc ngành du lịch của Thành phố. dịch vụ, là một trong những trung tâm
Với hơn 300 năm hình thành và phát trung chuyển, đầu mối tiếp nhận khách
triển, Thành phố Hồ Chí Minh có nhiều quốc tế và nội địa quan trọng của cả nước,
công trình kiến trúc cổ như Nhà Rồng, đền với đường bay thẳng đến nhiều quốc gia
Quốc Tổ, dinh Xã Tây, Nhà hát lớn, Bưu trên thế giới, hàng năm đón nhận trên 20
điện, hệ thống các ngôi chùa cổ (chùa Giác triệu lượt hành khách.
Lâm, chùa Bà Thiên Hậu, chùa Tổ Đình Bên cạnh đó, Thành phố Hồ Chí Minh
Giác Viên...), hệ thống các nhà thờ cổ (Đức còn là nơi tập trung nhiều các cơ sở lưu trú,
Bà, Huyện Sỹ, Thông Tây Hội, Thủ ăn uống, cơ sở dịch vụ mua sắm, cơ sở tổ
Đức...). Nhìn chung, một trong những đặc chức hội nghị du lịch cao cấp hàng đầu của
trưng văn hoá của 300 năm lịch sử đất Sài Việt Nam, hiện các cơ sở này đang giải
Gòn - Gia Định, nơi hội tụ nhiều dòng chảy quyết việc làm cho khoảng 81.000 người
văn hoá, là “cơ cấu kiến trúc” Việt - Hoa - dân Thành phố và các tỉnh, thành khác.
châu Âu. Một nền văn hoá kết hợp hài hoà Ngoài ra, Thành phố còn là nơi có lực
giữa truyền thống dân tộc của người Việt lượng lao động trực tiếp, có trình độ đào
với những nét đặc sắc của văn hoá phương tạo và kinh nghiệm trong ngành du lịch lớn
Bắc và phương Tây. nhất nước.
2.4. Giao thông Một số di sản thiên nhiên, di sản văn
Thành phố Hồ Chí Minh là đầu mối hóa, các khu, điểm du lịch tiêu biểu có thể
giao thông của cả miền Nam bao gồm kể đến như Khu dự trữ sinh quyển Cần
đường sắt, đường bộ, đường thủy và đường Giờ, Khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi,
không. Từ Thành phố đi Hà Nội có quốc lộ Công viên Văn hóa Đầm Sen, Khu du lịch
1A, Đường sắt Thống nhất và quốc lộ 13 Văn hóa Suối Tiên, Làng Du lịch Bình
xuyên Đông Dương. Quới, Khu du lịch Vàm Sát, Bảo tàng
Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất chỉ thành phố, Dinh Thống Nhất, Bảo tàng
cách trung tâm Thành phố 7 km, là sân bay Chứng tích Chiến tranh, Chợ Bến Thành,
có lượng hành khách lớn nhất nước với Bưu điện thành phố, Nhà thờ Đức Bà... (Sở
hơn chục đường bay nội địa và quốc tế. Có Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, 2016).
các đường bay nội địa từ Thành phố tới 3. Những thành tựu và những tồn tại
Buôn Ma Thuột, Đà Lạt, Đà Nẵng, Hà Nội, của ngành du lịch Thành phố Hồ Chí
Hải Phòng, Huế, Nha Trang, Phú Quốc, Minh trong bối cảnh hội nhập
Pleiku, Quy Nhơn, Rạch Giá, Vinh. 3.1. Điểm qua một số thành tựu đã
Thành phố Hồ Chí Minh cách Hà Nội đạt được của Thành phố Hồ Chí Minh
1.730 km, cách Tây Ninh 99km, Biên Hòa trong những năm gần đây
(Đồng Nai) 30km, Mỹ Tho 70km, Vũng Với những điều kiện như đã phân tích
Tàu 129km, Cần Thơ 168km, Đà Lạt ở trên, thời gian qua, ngành du lịch Thành
308km, Buôn Ma Thuột 375km. phố Hồ Chí Minh luôn giữ vị trí, vai trò
130
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội gần 2,5 triệu lượt khách (tăng 4% so với
của Thành phố và cả nước. Trong năm cùng kỳ), góp phần mang về tổng doanh
2013, với hơn 18 triệu lượt khách du lịch thu du lịch 53.317 tỷ đồng.
quốc tế và trong nước đến Thành phố Hồ Theo Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ
Chí Minh, ngành du lịch thành phố đã tạo Chí Minh, trong năm 2015, Thành phố đã
ra doanh thu khoảng 71.000 tỷ đồng (tương đón hơn 19,3 triệu lượt khách du lịch trong
đương 3,5 tỷ USD), chiếm 11,6% tổng nước và 4,6 triệu lượt khách du lịch quốc
mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tế, chiếm khoảng 57% lượt khách quốc tế
trên địa bàn đồng thời chiếm 45% doanh đến Việt Nam. Doanh thu từ du lịch của
thu du lịch của cả nước. Tỷ trọng đóng góp Thành phố trong năm 2015 đạt 94.600 tỷ
của du lịch vào GDP của Thành phố năm đồng, tương đương 4,2 tỷ USD, chiếm
2013 đạt 11%. 9,88% GDP của Thành phố và 30,2%
Năm 2014, tổng lượng khách quốc tế doanh thu du lịch của cả nước (Sở Du lịch
và trong nước đến Thành phố đạt 22 triệu Thành phố Hồ Chí Minh, 2016).
lượt, mang lại tổng doanh thu du lịch (lữ Sau đây là số liệu thống kê của các chỉ
hành, khách sạn, nhà hàng) hơn 86.000 tỷ tiêu chủ yếu, quan trọng trong ngành du
đồng. Riêng 7 tháng đầu năm 2015, chỉ lịch Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn
tính lượt khách quốc tế đến Thành phố đạt 2011 - 2015.
Bảng 1. Thống kê số lượng khách du lịch quốc tế đến Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn
2011 – 2015
Năm 2011 2012 2013 2014 2015
Lượng khách 3.500.000 3.800.000 4.109.000 4.400.000 4.600.000
% tăng trưởng 12,90% 8,50% 8,1% 7,08% 4,60%
Bảng 2. Thống kê số lượng khách quốc tế đến Thành phố Hồ Chí Minh so với cả nước giai
đoạn 2011 – 2015
Năm 2011 2012 2013 2014 2015
3.500.000 3.800.000 4.109.000 4.400.000 4.600.000
TP.HCM
(58,3 %) (55,8%) (54,7%) (56,4%) (58,2%)
Việt Nam 6.000.000 6.800.000 7.500.000 7.800.000 7.900.000
Bảng 3. Thống kê số lượng khách nội địa đến Thành phố Hồ Chí Minh so với cả nước giai
đoạn 2011-2015
Năm 2011 2012 2013 2014 2015
10.020.000 12.500.000 15.600.000 17.600.000 19.300.000
TP.HCM
(33,4%) (38,4%) (44,5%) (45,7%) (33,8%)
Việt Nam 30.000.000 32.500.000 35.000.000 38.500.000 57.000.000
131
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
Bảng 4. Thống kê số lượng khách quốc tế đến Thành phố Hồ Chí Minh theo phương tiện
di chuyển giai đoạn 2011 – 2015
Năm
2011 2012 2013 2014 2015
Phương tiện
Hàng không 2.800.000 3.040.000 3.259.000 3.500.000 3.700.000
Đường khác (đường bộ,
700.000 760.000 850.000 900.000 900.000
đường thủy)
Tổng 3.500.000 3.800.000 4.109.000 4.400.000 4.600.000
Bảng 5. Thống kê doanh thu du lịch Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 – 2015
Đơn vị tính: tỷ đồng
Năm 2011 2012 2013 2014 2015
Doanh thu 56.842 71.279 83.191 85.000 94.600
Tốc độ tăng trưởng 26,55% 25,30% 17% 2,17% 11,30%
Nguồn: Sở Du lịch TP.HCM - Số liệu thống kê Quý I/2017
Trong năm 2016, mặc dù nền kinh tế trong năm 2016, trên bản đồ du lịch thế
đang trên đà phục hồi với nhiều khởi sắc giới, Thành phố Hồ Chí Minh xếp hạng Á
nhưng thách thức đối với ngành du lịch thế quân (thứ 2) trong “Những điểm đến có giá
giới nói chung cũng như Việt Nam nói hấp dẫn nhất 2016” (Theo Leonly Planet),
riêng vẫn còn rất lớn. Bên cạnh các bất ổn xếp hạng 18 trong “Các thành phố phát
ở châu Âu, biến động chính trị của nhiều triển du lịch nhanh nhất trên thế giới giai
quốc gia trên thế giới, các sự cố trong nước đoạn 2009 – 2016” (Theo điều tra khảo sát
cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình của Mastercard), “nằm trong top 23 điểm
du lịch của đất nước như thiên tai lũ lụt ở đến tốt nhất trên thế giới và ẩm thực đường
miền Trung, sự cố môi trường Formosa. phố” (Theo CNN), “xếp hạng 3 trong danh
Tuy nhiên, vượt lên những khó khăn đó, sách thành phố có khách sạn 5 sao giá rẻ
với sự đồng lòng của toàn thể các doanh (rẻ hơn 55% so với giá trung bình trên thế
nghiệp du lịch, Thành phố vẫn nổi lên là giới” (http://baodulich.net.vn, 2017).
điểm sáng trong ngành du lịch của cả nước. Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân
Năm 2016, Thành phố Hồ Chí Minh đón Thành phố Hồ Chí Minh, trong năm 2017
5.199.570 lượt khách du lịch quốc tế (tăng tổng lượng khách quốc tế đến Thành phố
13,05% so với năm 2015); 28,1 triệu khách đạt 6,4 triệu lượt, tăng 22,88% và đạt
du lịch nội địa (tăng 22,95% so với năm 110% kế hoạch (6 triệu lượt khách). Tổng
2015); doanh thu du lịch đạt 103.000 tỷ lượng khách du lịch nội địa đến Thành phố
đồng (tăng 9% so với năm 2015). Cũng năm 2017 đạt 25 triệu lượt, tăng 14,6% và
132
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
đạt 100% kế hoạch. Tổng doanh thu ngành đạt trên 6,2 triệu lượt, tăng 14,3% so với
du lịch (lữ hành, khách sạn nhà hàng) đạt cùng kỳ năm 2018. Doanh thu từ du lịch
116.000 tỷ đồng, tăng 12,6% và đạt 100% của thành phố tăng 4% so cùng kỳ năm
kế hoạch năm (116.000 tỷ đồng). Thành 2018 (https://bnews.vn, 2019).
phố thực hiện tốt các giải pháp tích cực để Để phát triển du lịch bền vững, Thành
xây dựng ngành du lịch là một trong những phố Hồ Chí Minh đã tăng cường mối liên
ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần thúc đẩy kết với các địa phương trong cả nước về
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tiếp tục khẳng đầu tư phát triển cơ sở vật chất du lịch và
định vị thế là một trong những trung tâm sản phẩm du lịch, mối liên kết với các công
du lịch hàng đầu của cả nước ty du lịch quốc tế về khai thác thị trường
(www.hcmcpv.org.vn, 2018). khách du lịch, quảng bá xúc tiến du lịch.
Hoạt động du lịch đã góp phần định Thành phố cũng đã thu hút nhiều doanh
hình và phát triển nhiều ngành sản xuất, nghiệp nước ngoài đến đầu tư phát triển cơ
kinh doanh trên địa bàn. Thành phố đóng sở lưu trú du lịch cao cấp, đạt tiêu chuẩn
góp bình quân từ 55% - 60% lượng khách quốc tế. Các doanh nghiệp du lịch đã từng
quốc tế đến Việt Nam và chiếm khoảng bước xây dựng thương hiệu vững mạnh,
40% doanh thu du lịch cả nước. Theo nhận xây dựng chuỗi giá trị ngành.
định của Tổ chức Du lịch Thế giới Trong các năm qua, ngành du lịch
(UNWTO), Việt Nam hiện nằm trong top 5 Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã nỗ lực và
điểm đến hàng đầu khu vực ASEAN, top sáng tạo tổ chức có định kỳ một số sự kiện
100 điểm đến hấp dẫn của du lịch thế giới du lịch mang tầm vóc quốc gia và quốc tế,
và Thành phố Hồ Chí Minh là lựa chọn ưu dần khẳng định thương hiệu riêng, độc đáo
tiên hàng đầu. của mình. Để tổ chức, triển khai các sự
Trong danh sách 10 doanh nghiệp lữ kiện du lịch một cách hiệu quả, ngành du
hành hàng đầu của Việt Nam thì Thành lịch Thành phố luôn đề cao và nâng cao
phố Hồ Chí Minh đã chiếm đến 7 doanh tính chuyên nghiệp bằng cách tìm hiểu nhu
nghiệp (www.hcmcpv.org.vn, 2018). cầu của người tiêu dùng du lịch trong và
Theo Trung tâm xúc tiến du lịch ngoài nước, từ đó xác định được những
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2018, Thành hoạt động, sự kiện cần được xây dựng và
phố đã đón 36,5 triệu lượt du khách, trong đầu tư chiều sâu, như những sự kiện du
đó khách quốc tế đạt 7,5 triệu lượt (tăng lịch lớn: Đường hoa Nguyễn Huệ, Hội chợ
17,18% so với năm 2017). Lượng khách du du lịch quốc tế ITE - HCMC, Ngày hội du
lịch quốc tế đến Thành phố gia tăng đáng lịch Thành phố Hồ Chí Minh, Lễ hội Trái
kể trong những năm gần đây, góp phần cây Nam Bộ, Lễ hội Áo dài, Lễ hội Nghinh
nâng cao vị thế du lịch của Thành phố Ông Cần Giờ, Liên hoan ẩm thực đất
trong khu vực Đông Nam Á và thế phương Nam, Liên hoan món ngon các
giới. Đồng thời, ngành du lịch Thành phố nước.v.v. Với cách làm trên, các sự kiện
ngày càng đóng vai trò quan trọng trong này đã phần lớn đáp ứng được nhu cầu của
chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương. doanh nghiệp và người tiêu dùng du lịch,
Chín tháng năm 2019, du lịch Thành vì vậy đã mang lại hiệu quả rõ rệt cho
phố Hồ Chí Minh đạt nhiều kết quả ấn doanh nghiệp khi tham gia, dần tạo dựng
tượng. Lượng khách quốc tế đến thành phố được thương hiệu độc đáo của mình và
133
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
ngày càng được doanh nghiệp quan tâm và (https://bnews.vn, 2019).
hưởng ứng (www.hcmcpv.org.vn, 2018). 3.2. Những mặt còn tồn tại của
Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang ngành du lịch Việt Nam nói chung và của
trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà tổ Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng trong
chức du lịch hội nghị, không chỉ tạo sự bối cảnh hội nhập
phát triển mang tính riêng biệt mà còn Bên cạnh những thành công đã đạt
quan tâm đến việc phối hợp liên kết và hỗ được, ngành du lịch Việt Nam nói chung
trợ các địa phương khác, một mặt hợp tác và du lịch Thành phố Hồ Chí Minh nói
đôi bên cùng có lợi, hỗ trợ địa phương phát riêng vẫn còn bộc lộ những mặt hạn chế
triển, mặt khác cũng chính là củng cố vai sau đây:
trò đầu tàu và trung tâm du lịch của Thành * Đối với toàn ngành du lịch Việt
phố. Du lịch hội nghị, du lịch mua sắm, du Nam nói chung:
lịch đường sông đang là những thế mạnh Mặc dù đã trải qua gần ba thập kỷ đẩy
chính được tập trung khai thác để thúc đẩy mạnh công cuộc đổi mới nhưng nền kinh tế
đà tăng trưởng cho du lịch Thành phố Hồ Việt Nam nói chung (và ngành du lịch
Chí Minh. Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng) vẫn còn
Thành phố Hồ Chí Minh có đủ các chưa thoát hoàn toàn khỏi sự ràng buộc của
điều kiện để trở thành một điểm đến về du cơ chế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp, thủ
lịch sự kiện - MICE. Ngành du lịch Thành tục hành chính nặng nề và kém năng động.
phố cũng đã và đang chú trọng vào loại Số lượng doanh nghiệp nhà nước hoạt
hình du lịch MICE (Meeting: M-hội họp; động trong lĩnh vực du lịch còn tương đối
Incentive: I-Khen thưởng, Convention: C- nhiều, hệ thống khách sạn, nhà nghỉ, khu
Hội nghị, hội thảo và Exhibition: E-Triển du lịch quốc doanh vẫn còn chiếm ưu thế.
lãm) để thu hút du khách, tăng lợi nhuận Bên cạnh một số doanh nghiệp điển hình
cho ngành công nghiệp không khói này. tiên tiến, nhìn tổng quan ngành du lịch Việt
Về phía các doanh nghiệp du lịch, Nam và các doanh nghiệp du lịch vẫn còn
bằng việc nắm bắt đúng thị hiếu của du mang dáng dấp của mô hình kinh tế tập
khách, tham khảo cách làm du lịch của trung, bao cấp với sở hữu nhà nước và cơ
nhiều nước, các doanh nghiệp du lịch của chế bộ chủ quản vẫn đang được duy trì. Cơ
Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang có chế chính sách là một trong những nút thắt
nhiều sản phẩm dịch vụ đáp ứng được nhu của ngành du lịch hiện nay.
cầu ngày càng cao của du khách. Để có Là một ngành dịch vụ mũi nhọn, rất
được kết quả tăng trưởng du lịch tích cực, quan trọng đối với nền kinh tế khi năm
nhất là bối cảnh mà hầu hết các địa phương 2016 tạo ra doanh thu chiếm hơn 6% GDP,
đều có dấu hiệu suy giảm lượng khách, giải quyết việc làm cho gần 2 triệu lao
ngoài việc đầu tư mạnh về cơ sở hạ tầng, động nhưng hiện tại ngành du lịch vẫn chỉ
phát triển sản phẩm và những chính sách có cơ quan chuyên trách là Tổng cục Du
phù hợp của chính quyền thành phố... có lịch và Bộ chủ quản ngoài chức năng quản
thể khẳng định chính sự năng động của các lý du lịch còn có các chức năng quản lý
doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa văn hóa và thể thao. Từ đó cho thấy mặc
bàn đã đóng vai trò quan trọng tạo nên dù đã xác định được tầm quan trọng của
thành công của du lịch Thành phố ngành du lịch nhưng Nhà nước vẫn chưa
134
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
thực sự đặt ngành du lịch tương xứng với (thứ 19), Malaysia (thứ 26), Đài Loan -
tầm vóc của ngành Trung Quốc (thứ 30), Thái Lan (thứ 34) và
(http://www.nhandan.com.vn, 2017). Indonesia (thứ 42)
Công tác quản lý ngành vẫn còn nhiều (https://dulich.dantri.com.vn, 2018).
bất cập, thiếu các quy hoạch phát triển du Cơ sở hạ tầng đã được quan tâm đầu tư
lịch liên vùng, do đó nguồn lực phát triển nâng cấp, tuy nhiên vẫn còn phát triển
tuy đa dạng nhưng vẫn trong tình trạng chậm, thiếu đồng bộ, thiếu tính kết nối liên
“trăm hoa đua nở” giữa các địa phương. vùng, liên quốc gia. Sự quá tải của hệ
Công tác quy hoạch ngành, liên ngành thống đường bộ, cảng hàng không; sự lạc
chưa thật khoa học và chưa bám sát thực hậu, xuống cấp của ngành đường sắt là hạn
tiễn nên nhiều khu du lịch, bãi biển, danh chế dễ nhận thấy trong chiến lược phát
thắng bị xuống cấp, bị xâm hại bởi các lĩnh triển du lịch cả nước. Cùng với sự quá tải
vực công nghiệp, khai khoáng, xi măng, của kết cấu hạ tầng là tình trạng ô nhiễm
sửa chữa tàu biển.v.v. Mặt khác, do tầm môi trường (ô nhiễm không khí, ô nhiễm
nhìn tư duy còn bị giới hạn bởi cơ chế nên tiếng ồn, ô nhiễm nguồn nước...) ngày càng
đến nay Việt Nam vẫn chưa có các khu du nghiêm trọng, tác động xấu đến sự phát
lịch đẳng cấp thế giới mặc dù có nhiều triển của du lịch trong tương lai.
tiềm năng phát triển du lịch (Sở Du lịch Công tác quảng bá du lịch của Việt
Thành phố Hồ Chí Minh, 2018). Nam còn giản đơn và chưa đi vào chiều
Năng lực của doanh nghiệp du lịch sâu, đồng thời thiếu tính chuyên nghiệp, từ
Việt Nam rất hạn chế, thiếu kinh nghiệm đó hình ảnh của Việt Nam đến với bạn bè
về trình độ quản trị. Nguồn nhân lực (nhìn quốc tế còn khá khiêm tốn. Các hình thức
chung) có chất lượng chưa cao và đến nay quảng bá du lịch của ngành du lịch hiện
vẫn chưa đào tạo được một đội ngũ nhân nay đơn giản chỉ là đăng ký hội chợ, kêu
viên du lịch (hướng dẫn viên du lịch, tiếp gọi các doanh nghiệp đăng ký rồi sau đó cử
viên, lái xe...) có đủ nghiệp vụ, có văn hóa, đoàn tham gia trưng bày tại hội chợ. Cách
biết ngoại ngữ đủ để đáp ứng những yêu làm này đang cho thấy không còn mấy hiệu
cầu của thị trường đang ngày càng phát quả, chưa tạo ra khả năng thu hút du khách
triển nhanh. đến với Việt Nam như mong đợi.
Thủ tục hành chính rườm rà, công tác * Đối với ngành du lịch Thành phố
thông tin truyền thông còn hạn chế... đang Hồ Chí Minh nói riêng:
cản trở quá trình hội nhập của Việt Nam. Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh dù có
Theo Báo cáo xếp hạng về năng lực cạnh nhiều thành tựu, nhưng vẫn đang lộ rõ
tranh của các quốc gia ngành du lịch toàn nhiều khiếm khuyết khi thiếu tính liên kết,
cầu, Việt Nam xếp vị trí thứ 67 trên tổng quy hoạch chưa đồng bộ, thiếu sự ưu tiên
136 quốc gia trong danh sách, xếp sau một và thiếu một “nhạc trưởng” chỉ đạo ngành
số quốc gia trong khu vực như Singapore, nên chưa có lực để thúc đẩy phát triển
Malaysia, Indonesia và Thái Lan. Trong đúng tầm, cụ thể:
khu vực châu Á, một số quốc gia và vùng Thiếu liên kết: ngành du lịch Thành
lãnh thổ có thứ hạng cao như Nhật Bản phố Hồ Chí Minh có các điểm yếu đang
(thứ 4), Hong Kong (thứ 11), Singapore gặp phải như chưa có quy hoạch để phát
(thứ 13), Trung Quốc (thứ 15), Hàn Quốc triển người làm công tác quản lý ngành
135
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
chuyên nghiệp, đối tác thực hiện quy hoạch chưa khai thác được hết các tiềm năng sẵn
cũng chỉ bị ràng buộc một cách lỏng lẻo có.
nên công tác quy hoạch phát triển toàn Cơ sở hạ tầng thiếu quy hoạch và
ngành còn chậm. Ngoài ra, dù được xem là nâng cấp tổng thể; hệ thống cấp thoát nước
có ưu thế lớn về du lịch của khu vực nhưng cũ kỹ dễ gây ngập lụt khi có mưa lớn;
việc kết nối với các tỉnh, thành bạn chưa đường sá hẹp, hệ thống giao thông công
sâu sắc, còn mang tính hình thức cho nên cộng còn thiếu và yếu kém về năng lực vận
hiệu quả phát triển du lịch liên kết vùng tải; tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường
chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng. và ý thức tham gia giao thông của người
Khi nhu cầu của khách du lịch trở nên đa dân chưa cao; môi trường ngày càng bị ô
dạng hơn thì những yếu tố này đang trở nhiễm (hệ thống xử lý rác và chất thải sinh
thành lực cản, nhất là khi đối tượng khách hoạt, công nghiệp, y tế chưa thật tốt…)
quốc tế gia tăng (Sở Du lịch Thành phố Hồ đang ảnh hưởng rất nhiều đến các hoạt
Chí Minh, 2018). động du lịch của Thành phố Hồ Chí Minh.
Các ấn phẩm quảng bá du lịch của Nhìn thẳng vào thực tế thì ngành du
Thành phố Hồ Chí Minh còn thiếu và yếu lịch Thành phố Hồ Chí Minh đang thiếu
về nội dung cũng như hình thức, cách trình một một sự chỉ đạo thống nhất, nhất quán
bày đơn giản, đơn điệu… do đó chưa hấp từ cấp quản lý cao nhất, từ đó nảy sinh tình
dẫn và hiệu quả quảng bá thấp. Sản phẩm trạng các đơn vị du lịch chưa kết hợp chặt
du lịch đặc trưng của địa phương đang chẽ với nhau, mạnh ai người đó làm nên
thiếu hoặc chưa thể hiện sự nổi bật. chưa thể thúc đẩy ngành này phát triển
Nguyên nhân của những hạn chế trên là do đúng với các thế mạnh tiềm năng.
đơn vị tư vấn lập quy hoạch còn chưa nhận Thành phố Hồ Chí Minh còn thiếu
thức đúng vai trò của quy hoạch cũng như chính sách giảm thuế sử dụng đất hợp lý
thiếu chuyên gia thực hiện công tác lập quy để thu hút đầu tư vào hạ tầng du lịch tại các
hoạch. Nội dung quan hệ hợp tác du lịch địa danh ven đô.
với các tỉnh, thành khác còn chung chung, Quản lý và quy hoạch dân cư chưa tốt,
chưa cụ thể, thiếu gắn kết với nhu cầu thực các dịch vụ dân sinh quá tải, hàng rong và
của doanh nghiệp và thị trường. Công tác bán hàng vỉa hè khó kiểm soát. Nạn chèo
chỉ đạo xây dựng các ấn phẩm quảng bá du kéo khách du lịch trong nước và nước
lịch đặc trưng của Thành phố còn chưa rõ ngoài tại một số địa điểm đã làm cho hình
ràng. Các đơn vị liên quan đến du lịch vẫn ảnh ngành du lịch của Thành phố trở nên
thiếu sự phối hợp với các sở ngành khác để xấu xí.
phát triển ngành du lịch. Tại nhiều tụ điểm du lịch quan trọng
So với các địa phương khác trong cũng chưa có nhiều địa điểm phát wifi
nước và với các nước trong khu vực, tốc độ miễn phí cho du khách, góp phần hỗ trợ du
phát triển du lịch của Thành phố Hồ Chí khách nhanh nhất tìm kiếm các thông tin
Minh rất đáng khích lệ, nhưng do chưa cần thiết.
dành nhiều ưu tiên đúng mức cho lĩnh vực Cảnh báo nguy cơ gian lận thương mại
này nên mặc dù tài nguyên thiên nhiên để và trốn thuế trong kinh doanh du lịch ở
phát triển du lịch của Thành phố Hồ Chí Thành phố Hồ Chí Minh: tình trạng thanh
Minh rất phong phú thì ngành du lịch vẫn toán trực tuyến xuyên biên giới trái phép
136
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
đang diễn ra tại nhiều địa phương có đông thức đầu tư cho phát triển sản phẩm du lịch
khách du lịch nước ngoài như Quảng Ninh, mới, sản phẩm du lịch đặc thù, bảo vệ môi
Nha Trang, Đà Nẵng.v.v. Cụ thể, một số trường du lịch. Kiểm tra, điều chỉnh các
chủ cửa hàng tại Việt Nam đã lén lút chấp loại phí, lệ phí các hình thức vé liên quan
nhận sử dụng các ứng dụng thanh toán trực đến du lịch trong phạm vi của thành phố để
tuyến chưa được chấp nhận tại Việt Nam khuyến khích đầu tư và phát triển du lịch.
như Wechat áp dụng với các khách du lịch Đồng thời từ đó tạo ra sự thống nhất giá cả
nước ngoài, đặc biệt là khách Trung Quốc. trong kinh doanh du lịch, tạo sự yên tâm
Điều này đồng nghĩa với nguy cơ thất thoát cho cả doanh nghiệp và du khách du lịch.
thuế từ ngành du lịch. Thành phố Hồ Chí Chính sách xã hội hóa hoạt động
Minh là địa phương có nhiều du khách du lịch
nước ngoài (trong đó có du khách Trung Nhằm động viên mọi nguồn lực của xã
Quốc) nên cần phải có các biện pháp hội để xây dựng và phát triển du lịch và
phòng ngừa, tránh nguy cơ nói trên. nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cơ
4. Đề xuất một số giải pháp nhằm quan Nhà nước các cấp trong quản lý hoạt
phát triển du lịch bền vững tại Thành động du lịch. Đặc biệt là tạo ra cơ chế để
phố Hồ Chí Minh người dân địa phương tích cực tham gia
4.1. Nhóm giải pháp phát triển du vào hoạt động du lịch, hiểu biết sâu sắc ý
lịch về kinh tế nghĩa và giá trị của du lịch, biết trân trọng
* Hoàn thiện cơ chế chính sách, các giá trị truyền thống, nét đẹp của thuần
nâng cao năng lực quản lý nhà nước, phong mỹ tục, góp phần giữ gìn trật tự an
tăng cường phối hợp liên ngành trong ninh, vệ sinh môi trường tự nhiên tại các
lĩnh vực du lịch điểm du lịch, từ đó cả ngành du lịch, du
Để đảm bảo du lịch Thành phố Hồ Chí khách và dân cư địa phương đều được
Minh phát triển bền vững, trong thời gian hưởng thụ thành quả do du lịch mang lại.
tới lãnh đạo và các ban ngành có liên quan Chính sách mở cửa và hội nhập
cần nghiên cứu xây dựng một số chính quốc tế
sách cơ bản như sau: Đây là một chính sách quan trọng, đặc
Chính sách đầu tư biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa. Cần
Thành phố Hồ Chí Minh cần có chính tăng cường quảng bá, hợp tác song phương
sách đầu tư hỗ trợ hợp lý, xây dựng kết cấu trong lĩnh vực du lịch với các tỉnh, thành
hạ tầng dẫn đến các khu du lịch trọng phố của nước ngoài. Tạo điều kiện học tập
điểm. Có chính sách ưu đãi, thu hút vốn kinh nghiệm, đồng thời mở ra một hướng
đầu tư phát triển du lịch nhất là các dự án đi mới cho hoạt động du lịch của Thành
đầu tư xây dựng các khu du lịch, khu du phố. Du lịch là một ngành kinh tế tổng
lịch sinh thái tổng hợp, các khu vui chơi hợp, mang tính liên ngành và xã hội hóa
giải trí. Khuyến khích đầu tư của tư nhân cao. Đòi hỏi các cấp, ban ngành cần có
trong nước và các nhà đầu tư nước ngoài. những chủ trương và chính sách phát triển
Chính sách về tài chính phù hợp, bắt kịp với xu thế đổi mới của thị
Cần có quỹ phát triển du lịch, ưu tiên trường nhằm đáp ứng được nhu cầu của xã
hoặc miễn giảm không thu thuế trong hội. Đồng thời phải giải quyết được các
khoảng thời gian nhất định với các hình vấn đề liên quan đến du lịch, nhất là trong
137
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
đầu tư phát triển sản phẩm du lịch, tuyên yếu tố bảo vệ môi trường và sự tham gia
truyền quảng bá du lịch cũng như bảo vệ của cộng đồng.
tôn tạo môi trường tự nhiên và xã hội. Để - Quy hoạch phát triển du lịch phải
đảm bảo du lịch không chỉ phát triển mà tính tới mối liên hệ vùng với các tỉnh thành
còn phát triển một cách bền vững. lân cận: Thành phố Hồ Chí Minh trong mối
* Quản lý, tổ chức thực hiện quy liên hệ với Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình
hoạch du lịch Dương, Đồng Nai, Bình Thuận.v.v.
Công tác quy hoạch là một trong - Quy hoạch hệ thống cơ sở lưu trú,
những yếu tố quan trọng đầu tiên đảm bảo nhà hàng, các điểm dừng chân, các nhà
cho việc phát triển du lịch. Không thể đầu hàng, các khu vui chơi giải trí về số lượng
tư xây dựng bất cứ khu du lịch nào nếu đảm bảo về sức chứa, còn về chất lượng
thiếu quy hoạch. Thành phố Hồ Chí Minh phải đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của
cần quản lý chặt chẽ các dự án đầu tư phát khách du lịch quốc tế và nội địa. Việc xây
triển du lịch và chỉ cho phép đầu tư khi đã dựng, trùng tu, nâng cấp, bảo tồn các di
có quy hoạch được các cấp có thẩm quyền tích, di sản cần có dự tính hướng đến là thu
phê duyệt. Trong quá trình quy hoạch tổng hút khách du lịch.
thể, quy hoạch chi tiết, lập các dự án khả * Đa dạng hóa sản phẩm du lịch,
thi đầu tư phát triển du lịch cần có sự hợp chú trọng phát triển sản phẩm du lịch
tác chặt chẽ giữa các chuyên gia quy hoạch đặc thù
với các chuyên gia ở những lĩnh vực liên Thành phố Hồ Chí Minh cần phát triển
quan khác, với chính quyền và cộng đồng các sản phẩm du lịch dựa trên cơ sở khai
địa phương. Việc quy hoạch không đồng thác giá trị tài nguyên. Do đó cần có những
bộ rất dễ xảy ra tình trạng chồng lấn, xen giải pháp cụ thể nhằm đa dạng hóa sản
kẽ giữa du lịch và các ngành công nghiệp, phẩm du lịch mang nét đặc thù riêng của
khai thác... dẫn đến mất dần tài nguyên du tỉnh để tăng tính hấp dẫn và nâng cao năng
lịch. Mặt khác, các thành phần kinh tế nhỏ, lực cạnh tranh. Để du lịch của tỉnh ngày
lẻ tự đầu tư thường phát phá vỡ cảnh quan càng phát triển cần tập trung xây dựng các
môi trường, mất dần bản sắc văn hóa. Do sản phẩm du lịch sau:
đó, cần: - Du lịch văn hóa lịch sử.
- Đánh giá một cách đầy đủ tiềm năng - Du lịch tìm hiểu văn hóa đời sống
phát triển du lịch của Thành phố, xác định người dân Việt Nam.
lại hệ thống chỉ tiêu phát triển du lịch phù - Du lịch sinh thái trọng điểm.
hợp để có những định hướng đầu phát triển - Du lịch vui chơi giải trí.
sản phẩm du lịch sát với yêu cầu thực tế. - Du lịch làng nghề.
- Quy hoạch sản phẩm du lịch phải tạo - Du lịch MICE.
điểm nhấn, chú trọng xây dựng sản phẩm - Quy hoạch và xây dựng khu phố ẩm
du lịch đặc thù. Mỗi địa phương cần lấy ưu thực, làng ẩm thực tại một số tuyến đường
thế du lịch của địa phương mình làm trọng quan trọng của đô thị hoặc tại các làng văn
tâm và tìm ra những nét riêng có từ nguồn hóa, làng nghề truyền thống nơi thường
tài nguyên thiên nhiên, di tích, lễ hội để xuyên có khách du lịch đến thăm. Sản
chủ động tạo sự khác biệt. Trong quy phẩm được dùng trong “Phố ẩm thực” có
hoạch phát triển sản phẩm cần quan tâm tới thể sử dụng các nguyên liệu, thực phẩm,
138
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
các món ăn mang bản sắc của địa phương sân bay, bến xe.v.v.
như: bánh tráng, thịt bò tơ, gà thả vườn, dế, Thông qua các phương tiện thông tin
bọ cạp… là các sản phẩm được nuôi trồng đại chúng, internet đưa thông tin hình ảnh
tại địa phương. các khu du lịch lên mạng, tham gia quảng
* Tăng cường đầu tư phát triển du lịch cáo trên một số báo, tạp chí. Gởi thông tin
Không riêng gì du lịch, mà đối với bất các điểm du lịch cho các công ty tổ chức
kỳ ngành kinh tế nào muốn có được hiệu du lịch.
quả cao thì đầu tư phải thỏa đáng. Mức đầu Lắp đặt một số bảng panô giới thiệu du
tư càng cao, càng ổn định, thì tính bền lịch Thành phố Hồ Chí Minh tại các trục
vững càng được đảm bảo. Thành phố Hồ giao lộ lớn đi qua nhiều địa phương.
Chí Minh là địa phương có tiềm năng lớn Tăng cường quảng cáo vào các dịp Lễ,
về du lịch. Do đó, cần đầu tư cả chiều rộng Tết... kèm theo các chính sách khuyến mãi,
và chiều sâu cho du lịch. Cụ thể: giảm giá “tour” cho khách nội địa đi theo
Cần có chính sách hợp lý cho việc đầu đoàn từ 50 người trở lên hay hay tặng quà
tư cơ sở hạ tầng, các công trình hệ thống lưu niệm cho du khách.v.v.
cung cấp nước sạch, xử lý nước thải, hệ Tích cực xây dựng kế hoạch tổ chức
thống bưu chính viễn thông, điện chiếu roadshow và tham gia các Hội chợ du lịch
sáng, bãi đỗ xe, các tuyến giao thông công quốc tế. Ngoài việc giới thiệu ẩm thực
cộng. Đặc biệt là hệ thống đường giao kết Nam bộ với những món ăn dân dã đồng
nối các điểm du lịch cần được ưu tiên. quê hay những trò chơi dân gian quen
Chính sách ưu đãi đặc biệt để thu hút thuộc, chương trình cần dành một khoảng
đầu tư trong nước và ngoài nước: đơn giản thời gian để du khách nước ngoài có dịp
hóa các thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh tiếp cận với văn hoá ẩm thực Việt. Chẳng
nghiệp trong quá trình đầu tư. hạn, tổ chức cho đội ngũ nhân viên mời
Áp dụng chính sách “bình ổn giá” cho từng du khách nước ngoài thưởng thức
du lịch. Trong đó “bình ổn giá” là chương những món ăn truyền thống Việt Nam; tổ
trình hỗ trợ khách hàng và cạnh tranh lành chức cho du khách tham gia học và nấu
mạnh giữa các công ty du lịch, là phương món ăn Việt Nam, làm các món bánh Việt
án tạo niềm tin và sự an tâm cho khách. Nam (và được sử dụng sản phẩm tại chỗ
Như vậy, ngành du lịch sẽ duy trì được hay mang về tuỳ thích); tổ chức các cuộc
lượng khách ổn định dù thị trường tài chính thi nấu món ăn Việt Nam dành cho du
có biến động. khách nước ngoài.v.v. Những sáng tạo
* Đẩy mạnh quảng bá xúc tiến du trong hình thức tổ chức hoạt động này sẽ
lịch và mở rộng thị trường vừa tôn vinh các giá trị văn hóa ẩm thực
Tăng cường quảng bá sản phẩm du Việt nói chung và vùng đất phương Nam
lịch của Thành phố Hồ Chí Minh bằng các nói riêng, nhằm xoá đi ấn tượng không tốt
chính sách quảng cáo, khuyến mãi. Giới về thực phẩm Việt Nam, vừa là cách thu
thiệu các điểm du lịch trọng điểm của hút khách quốc tế đến với Việt Nam.
Thành phố bằng các brochure với các ngôn 4.2. Nhóm giải pháp xã hội để phát
ngữ Việt, Anh, Pháp, Nhật, Hoa để cung triển du lịch
cấp thông tin cho du khách trên nhiều bến, Xã hội hóa phát triển du lịch
trạm vận tải hành khách như trạm xe buýt, Du lịch được xác định là ngành kinh tế
139
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
mũi nhọn. Vì vậy, phát triển du lịch là một Con người là một trong nhân tố quan
chiến lược quan trọng không thể thiếu trong trọng cấu thành một sản phẩm du lịch hoàn
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Tuy hảo. Vì vậy, công tác sắp xếp nhân sự để
nhiên, không phải ở đâu vai trò của du lịch đảm bảo công tác phục vụ khách hàng
cũng được đánh giá đầy đủ đúng đắn và tạo được chu đáo luôn là vấn đề cần quan tâm
điều kiện tốt nhất để phát triển. Do đó trong hàng đầu trong quá trình phát triển du lịch
thời gian tới cần phải xã hội hóa du lịch của Thành phố Hồ Chí Minh. Cụ thể cần
một cách toàn diện và đúng đắn, tạo nên sự phải có một kế hoạch để bổ sung lực lượng
chuyển biến trong nhận thức về ngành du và nâng cao chất lượng lao động của Thành
lịch trong các cấp, các ngành. Động viên phố. Nên thống kê sơ bộ số lượng nhân
mọi thành phần kinh tế và cộng đồng đồng viên hoạt động trong ngành du lịch và tiến
dân cư tham gia phát triển du lịch. hành phân loại trình độ nghiệp vụ của họ
Đẩy mạnh giáo dục, hướng dẫn du để có kế hoạch đào tạo. Có chính sách đãi
lịch cộng đồng gắn với bảo tồn bản sắc ngộ rõ ràng để thu hút người có năng lực,
văn hóa riêng các lao động trình độ tay nghề kỹ thuật cao
Tại các điểm tham quan du lịch, các kể cả người ở địa phương khác và người
khu du lịch, các điểm dừng chân, các làng nước ngoài.
nghề. Cần phải tuyên truyền, phổ biến, Kết hợp với các trường đào tạo du lịch,
hướng dẫn cụ thể cho người dân ở đây cách các trung tâm nghề để tiến hành đào tạo
đón tiếp, phục vụ sao cho chuyến du lịch nâng cao tay nghề của các nhân viên hiện
của du khách hoàn hảo, nhận thức cao về đang làm việc tại các khu du lịch. Đồng
phát triển du lịch bền vững sẽ đảm bảo sức thời tích cực học tập kinh nghiệm, năng lực
hấp dẫn riêng biệt của từng làng quê. Cần hoạt động du lịch với các địa phương bạn.
bảo tồn và phát huy tính độc đáo riêng của Tích cực trao đổi, rút kinh nghiệm sau
từng làng quê về các mặt như di tích lịch những đợt phục vụ du khách, đặc biệt là
sử, văn hóa, làng nghề truyền thống, các di khách quốc tế đến từ những thị trường mới.
tích gắn với các vị anh hùng dân tộc.v.v. Khuyến khích người lao động tự đào tạo và
Khuyến khích các làng nghề sản xuất các bồi dưỡng kiến thức cũng như nghiệp vụ
vật phẩm lưu niệm, mỹ nghệ thể hiện bản chuyên môn, phù hợp với nhu cầu hiện tại.
sắc riêng của địa phương. Đồng thời nâng Thường xuyên tổ chức các lớp bồi
cao mức sống cho người dân để họ có khả dưỡng nghiệp vụ cho các cán bộ quản lý,
năng duy trì các ngành nghề truyền thống. các doanh nghiệp. Đây là một trong những
Tăng cường tổ chức các sự kiện du giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn lao
lịch lồng ghép với các hoạt động văn hóa, động một cách hiệu quả. Đội ngũ quản lý
nhằm kích cầu du lịch, mang dấu ấn có chuyên môn nghiệp vụ cao thì đội ngũ
thương hiệu điểm đến Thành phố Hồ Chí nhân viên mới được chỉ đạo tốt. Bên cạnh
Minh, chú trọng chiều sâu trong công tác tổ đó, người dân địa phương cũng là một
chức các sự kiện du lịch với các hoạt động nguồn cung lao động lớn và đầy tiềm năng
thiết thực, mang tính xã hội hóa cao, đáp nếu được đào tạo và khai thác có hiệu quả.
ứng được yêu cầu của doanh nghiệp, du Đối tượng này sẽ đem lại lợi ích lớn trong
khách và người dân địa phương. việc chia sẻ lợi ích du lịch cho cộng đồng
Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực dân cư địa phương. Ngoài việc đào tạo mới
140
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
thì việc đào tạo lại nhằm nâng cao chất đảm bảo được sự đa dạng sinh học, các hệ
lượng đội ngũ lao động hiện tại cũng cần sinh thái cơ bản với các giải pháp như:
được quan tâm. Đội ngũ cán bộ quản lý và Thực hiện chiến lược bảo tồn, tôn tạo
giám sát du lịch phải được đào tạo chuyên các tài nguyên di tích lịch sử, văn hóa.
sâu và có bài bản cả về trình độ chuyên Hỗ trợ xây dựng hệ thống quản lý tài
môn cũng như khả năng sử dụng thành nguyên du lịch, quản lý môi trường, xử lý
thạo ngoại ngữ, tin học và có sự hiểu biết chất thải một cách có hiệu quả.
về pháp luật. Khắc phục tình trạng ô nhiễm môi
4.3. Nhóm giải pháp về tài nguyên và trường như đầu tư xây dựng hồ sinh học,
môi trường nâng cấp hệ thống thoát nước; san lấp/nạo
Phổ biến rộng rãi Luật Bảo vệ môi vét kênh rạch; xây dựng hệ thống xử lý rác
trường, Luật Du lịch và nước thải công nghiệp; lắp đặt hệ thống
Nhằm xây dựng chương trình phong phân loại và xử lý rác sinh hoạt; chuyển
cách nếp sống người dân thành phố văn một số xí nghiệp, cơ sở sản xuất ra xa các
minh, lịch sự, tuyên truyền về hành vi ứng điểm du lịch; xử phạt thật nghiêm những tổ
xử trong du lịch. Xây dựng những chương chức, cá nhân gây ô nhiễm môi trường.v.v.
trình, những đoạn phim ngắn, lồng ghép Khuyến khích, hỗ trợ các loại hình du
vào các tiết mục quảng cáo trên Đài lịch tự nhiên thân thiện với môi trường
Truyền hình để nâng cao nhận thức và giữ như: du lịch sinh thái; du lịch văn hóa –
gìn bảo vệ các điểm di tích văn hóa lịch sử. lịch sử; du lịch kết hợp bảo tồn, nghiên cứu
Nâng cao nhận thức cho cộng đồng khoa học; du lịch làng quê.
dân cư về phát triển du lịch bền vững Khuyến khích các dự án đầu tư phát
Cần nâng cao nhận thức của cư dân và triển du lịch có những cam kết cụ thể về
du khách trong việc giữ gìn và bảo tồn tài bảo vệ môi trường, tôn tạo và phát triển tài
nguyên – môi trường du lịch. Khuyến nguyên du lịch, những dự án sử dụng các
khích hỗ trợ vật chất đối với việc nâng cao công nghệ tiên tiến trong xử lý chất thải, sử
nhận thức về phát triển du lịch bền vững, dụng năng lượng sạch, tiết kiệm năng
khuyến khích du khách đóng góp kinh phí lượng, nhiên liệu.v.v.
trong quá trình tham quan, nghiên cứu các Tổ chức hoạt động thu gom chất thải
giá trị văn hóa nhằm phục vụ cho công tác rắn từ hoạt động du lịch. Thực hiện đảm
bảo vệ, tôn tạo và phát triển các giá trị văn bảo vệ sinh môi trường ở các khu, điểm
hóa, lịch sử. Kêu gọi sự hỗ trợ từ các tham quan du lịch. Tăng cường công tác
doanh nghiệp, doanh nhân hoạt động kinh thanh tra, kiểm tra việc chấp hành Quy chế
doanh du lịch trên địa bàn quận, huyện để và quy định bảo vệ môi trường tại các điểm
thực hiện các chương trình ngắn hạn nhằm du lịch.
nâng cao nhận thức của cộng đồng địa Lồng ghép nhiệm vụ bảo vệ môi
phương về phát triển du lịch bền vững. trường vào các hoạt động của du lịch. Các
Bảo tồn tôn tạo và phát triển tài điểm du lịch cần tăng cường hơn nữa các
nguyên du lịch biện pháp bảo vệ an toàn và sức khỏe cho
Đáp ứng các nhu cầu về kinh tế, xã du khách trong các dịch vụ vui chơi.
hội, môi trường, thẩm mỹ nhưng vẫn duy Thành lập mô hình các đội nhóm để
trì được bản sắc cũng như văn hóa dân tộc, hướng dẫn du khách có ý thức hơn trong
141
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 72 (06/2020)
việc bảo tồn và giữ gìn tài nguyên môi quyết thủ tục hành chính với người dân và
trường, đặc biệt là tại các khu di tích vào doanh nghiệp, cơ chế chính sách cần thiết
những mùa cao điểm. trong lĩnh lực đất đai, thuế, visa… để hỗ
Quản lý chặt chẽ vấn đề vệ sinh an trợ phát triển du lịch.
toàn thực phẩm Tăng cường hợp tác với các tổ chức,
Đây là vấn đề mà ngành du lịch cần cơ quan khoa học trong và ngoài nước
quan tâm hàng đầu. Vì nếu để xảy ra ngộ Tranh thủ hỗ trợ kỹ thuật, kinh nghiệm
độc thực phẩm cho thực khách, không tiếp cận với những thành tựu mới, tiên tiến
những uy tín của nhà hàng bị ảnh hưởng về khoa học công nghệ du lịch.
mà uy tín của ngành du lịch cũng bị ảnh 5. Kết luận
hưởng. Vì vậy, Thành phố Hồ Chí Minh Hiện nay, trong xu thế giao lưu và hội
cần khuyến cáo và quản lý chặt chẽ việc sử nhập, Việt Nam trở thành điểm đến của bè
dụng nguồn thực phẩm an toàn, cũng như bạn năm châu. Điều này đã thúc đẩy sự
quy trình xử lý rau củ quả, thực phẩm tươi phát triển của Việt Nam về nhiều mặt,
sống an toàn trước khi chế biến ở các nhà trong đó có sự phát triển của ngành du
hàng, quán ăn; đồng thời xử lý nghiêm lịch. Du lịch được xem là ngành “công
những cơ sở chế biến thực phẩm không an nghiệp không khói”, không chỉ mang lại
toàn. Ngoài ra, lãnh đạo ngành du lịch nguồn lợi về kinh tế cho đất nước mà còn
Thành phố cũng cần lưu ý các công ty du góp phần đưa hình ảnh Việt Nam đến với
lịch trong việc ký kết hợp đồng với nhà bè bạn năm châu, rút ngắn khoảng cách
hàng trong các “tour” trọn gói. Vì một số không gian và thời gian giữa Việt Nam với
công ty không quan tâm đến chất lượng thế giới. Với những tiềm năng phát triển
bữa ăn của khách mà vì lợi nhuận nên ký du lịch, Thành phố Hồ Chí Minh có nhiều
hợp đồng với những nhà hàng kém chất cơ hội phát triển ngành du lịch với việc đa
lượng, để lại ấn tượng không tốt về ẩm dạng các loại hình du lịch, trong đó du lịch
thực Việt Nam cho khách, nhất là khách nghỉ dưỡng, du lịch MICE, du lịch sinh
nước ngoài. Họ quên rằng khách du lịch là thái và du lịch văn hóa sẽ là những loại
những nhà tiếp thị hiệu quả nhất. hình du lịch chính đầy triển vọng trong
Cần quan tâm đến cả những vấn đề tương lai. Để ngành du lịch Thành phố Hồ
nhỏ Chí Minh đáp ứng được yêu cầu hội nhập
Đó là các vấn đề như nhà vệ sinh công quốc tế và trở thành ngành kinh tế mũi
cộng chưa được sạch sẽ ở các điểm tham nhọn, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ
quan, tệ nạn ăn xin chèo kéo, ách tắc giao cấu kinh tế, Thành phố Hồ Chí Minh phải
thông.v.v. xây dựng những chiến lược phát triển toàn
Thực hiện quản lý du lịch theo tiêu diện cho ngành du lịch, trong đó cần chú ý
chuẩn ISO 9001: 2000 phân tích thế mạnh, nắm bắt cơ hội, khắc
Thiết lập cơ chế kiểm tra, giám sát phục điểm yếu, hạn chế nguy cơ, từng
thường xuyên, độc lập, khách quan trong bước đưa ngành du lịch trở thành một
nội bộ, khắc phục tình trạng khép kín, thiếu ngành kinh tế mũi nhọn hướng tới phát
công khai dễ phát sinh tiêu cực trong giải triển bền vững.
142
- NGUYỄN HỒNG SƠN - LÊ NGỌC GIAO TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Báo Nhân dân điện tử ngày 15/1/2017. Để du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Website: http://www.nhandan.com.vn/hangthang/kinh-te/item/31845302-de-du-lich-
tro-thanh-nganh-kinh-te-mui-nhon.html.
Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh: Phát triển sản phẩm du lịch. Website:
https://bnews.vn/du-lich-thanh-pho-ho-chi-minh-phat-trien-san-pham-da-dang-tang-
trai-nghiem/136600.html.
Năm 2016, doanh thu du lịch Thành phố Hồ Chí Minh tăng 9%. Website:
http://baodulich.net.vn/Nam-2016-doanh-thu-du-lich-TPHCM-tang-9-02-10060.html.
Luật Du lịch Việt Nam 2005 và 2017.
Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh (2016). Thông tin: Tiềm năng du lịch.
Sở Du lịch thành phố Hồ Chí Minh (2018). Báo cáo tình hình hoạt động ngành du lịch
thành phố năm 2018 và phương hướng, nhiệm vụ hoạt động năm 2019.
Thành phố Hồ Chí Minh hướng đến mục tiêu trở thành Thành phố du lịch thông minh.
Website: www.hcmcpv.org.vn/tin-tuc/tphcm-huong-den-muc-tieu-tro-thanh-tp-du-
lich-thong-minh-1491842607, 17/2/2018.
Thành phố Hồ Chí Minh đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Website:
www.hcmcpv.org.vn/tin-tuc/tphcm-dua-du-lich-tro-thanh-nganh-kinh-te-mui-nhon-
1491832416, 13/4/2017.
Trung tâm Xúc tiến du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, Bản tin tháng 1/2019.
Việt Nam xếp thứ 67 trong bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh du lịch toàn cầu. Website:
https://dulich.dantri.com.vn/du-lich/viet-nam-xep-thu-67-trong-bang-xep-hang-nang-
luc-canh-tranh-du-lich-toan-cau-20170426064003959.htm, 26/4/2017
Ngày nhận bài: 09/12/2019 Biên tập xong: 15/6/2020 Duyệt đăng: 20/6/2020
143
nguon tai.lieu . vn
