Xem mẫu
- Thuật Nói Chuyện Hằng Ngày Hoàng Xuân Việt Ph
ần 027
Phải Ít Nói
Muốn nói chuyện có nghệ thuật, thì phải nói, nói cho
nhiều để thuyết phục: Sao lại phải nói ít. Quả là điều mâu
thuẩn? Có lẽ bạn hỏi chúng tôi như vậy.
Có ai trong xã hội, không muốn cho kẻ khác biết giá trị
của mình. Người ta tự nhiên thích những nhà huấn nghiệp,
những kinh nghiệm, những đức tính của mình để kẻ khác ca
tụng. Bạn ít nói, tức là bạn nhường cho người đàm thoại cái
hân hạnh được tự giới thiệu mình. Họ có dịp mua lời khen
ngợi, chắc chắn sẽ coi bạn như một tri kỷ.
Thiếu gì người, hay tìm cái hư danh trong chỗ nói nhiều
để tỏ ra mình hoạt bát, học rộng. Bạn ít nói, tất nhiên, họ
được cơ hội dùng lưỡi tha hồ chém mây chặt gió. Vì vậy, họ
coi bạn là người biết tìm hiểu họ, ca tụng họ.
Không mấy người không có óc ham dạy đời. Thường
người ta mở miệng là chỉ bảo, khuyên răn kẻ khác, một câu
chuyện gây hứng thú, phải là cuộc trao đổi qua lại những
tâm tưởng. Bạn biết rõ điều ấy, nên nhường lời cho kẻ khác
thuyết trình những gì họ cưu mang trong tâm hồn. Nói được
những điều ấy ra, họ cảm thấy câu chuyện làm họ sung
sướng. Thế là bạn chiếm được thiện cảm của họ rồi. Giá
bạn yêu cầu họ hy sinh đều gì không quá đáng chắc họ dễ
dàng làm vừa lòng bạn. Bạn gặp hai người lạ.
- Một người nói chuyện với bạn như két. Một người chăm
chú nghe và thỉnh thoảng nói đôi tiếng thôi. Vậy, bạn có
cảm tình với ai? Người thứ nhất đa ngôn, vô tình cho bạn
biết sạch sành sanh tâm hồn của mình. Giá họ có ác tâm lập
mưu kế gì hãm hại bạn, bạn cũng biết được chút ít. Còn
người thứ hai huyền bí làm sao. Bạn không biết ý họ thế
nào. Mỗi tiếng bạn nói ra, họ lóng tai nghe, và bởi vì họ ít
nói, nên bạn cho rằng lời nói của họ là kết quả của suy nghĩ.
Bạn nghe họ dễ dàng. Như vậy, đối với kẻ khác, tại sao
bạn không bắt chước người thứ hai, bạn ít nói: Bạn làm cho
kẻ khác kính nể. Tuy nhiên, không để họ nghi kỵ mình:
Thỉnh thoảng bạn nên nói đôi lời đầy ý nghĩa và nhất là bạn
chú ý nghe họ. Ai mà không kính phục và mến yêu họ.
Sáng suốt như tổng thống của nước mỹ, Ông théodore
Roosevelt còn khiêm tốn thú nhận rằng, trong một trăm lần
phán đoán có hai mươi lăm lần sai. Còn chúng ta thì sao?
Vậy trước khi nói, tốt nhất chúng ta nên chịu khó suy nghĩ
để bớt sai lầm. Muốn thế thì phải nói ít. Nói luôn miệng thì
không có thời giờ "Đánh lưỡi bảy lần". Người ta không dám
quả quyết điều gì, chớ vẫn dám bảo ai nói nhiều thì khó bề
tránh khỏi nói bậy. Bạn ít nói tất nhiên, bạn tránh được
nhiều lỗi lầm và chạm tự ái người nghe.
Mà bạn nói nhiều để làm gì? Có phải để người đối thoại
ghi nhớ tâm tưởng của họ không? Điều chúng ta ước muốn
họ am hiểu, họ cũng hiểu trong một chừng mực nào đó thôi.
Họ lo trả lời. Lo cắt nghĩa, phân tách, chỉ trích, chưng bày
hiểu biết của mình. Vậy sao bạn tốn hơi nói thao thao bất
- tuyệt. Nói vừ đủ và nói kỷ là khẩu hiệu khi bàn chuyện.
Bạn ít nói, để khỏi phiền lòng người khác, trong cuộc
sống, có không ít trường hợp người nghe bận việc, chẳng
dư giờ đàm luận với ta, nên ta phải hết sức vắng tắt. Còn
năm phút nữa bạn lên xe hỏa. Một người nó cứ kèm chân
bạn thuyết nào chính trị, tôn giáo, nào con gà của y nhảy bể
cái ly, nào vợ y có nghệ thuật trang điểm. Bạn có cảm
tưởng thế nào đối với người ấy? Nếu bạn đa ngôn với ai
khác, thiên hạ cũng có cảm tưởng đó đối với bạn. Nếu nói
ít, mà bạn thấy câu chuyện hơi tẻ lạnh, bạn nên thúc đẩy họ
nói. Không khó lắm. Bạn hãy hỏi về nghề nghiệp của họ.
Gặp một bác sĩ, bạn hỏi họ về thuật chuẩn mạch, cách đoán
bệnh trạng và những thành công của họ bấy lâu. Nói chuyện
với nhả sử học, bạn chất vấn họ về những trào lưu tiến
thoái của một nền văn hóa, văn minh nhân loại v.v...
Ai mà không thích nói những sở trường của mình? Phần
đông con người, hay cho mình là quan trọng, biết vậy, sao
bạn không gài chỗ ngứa của họ. Bạn đưa tiếp một người
làm chánh quyền, thì bạn cứ hỏi họ, cách nào mà họ cai trị
được người ta mến như vậy? Nhờ đâu họ có địa vị cao sang
ấy? Câu chuyện của bạn với một nhà doanh nghiệp lạnh lạt
quá à? Sao bạn không hỏi kế hoạch kinh doanh của ông có
thể đem lại kết quả thế nào? Chắc kết quả mỹ hảo lắm.
Ông thuyết cho mà coi. Bạn lúng túng trước một nhà văn, vì
thấy họ mà bạn không biết phải bàn vấn đề gì. Thì cứ nghề
viết văn mà hỏi: Làm sao bước vào nghề cao quý ấy. Tác
phẩm của ông hay như vậy: Ông viết cách nào. Nghề văn có
cực lắm không. Thường viết một tác phẩm bao lâu. Việc
- xuất bản có những trở ngại nào...
Một ích lợi nữa. Ở trên chúng ta đã nói, khi ít lời, bạn
tránh được sai lầm trong tư tưởng. Người nghe của bạn
cũng tin cậy ở bạn điều ấy. Một luật hết sức tự nhiên, là
người ta quý trọng lời của kẻ ít nói. Bạn cáng tiếc lời, thiên
hạ càng chú ý nghe. Có khi bạn nói ra những tư tưởng không
sâu sắc gì. Nhưng bởi vì người nghe yên trí rằng, bạn là
người "Ăn có nhai, nói có nghĩa". Nên trọng những tư tưởng
của bạn như vàng.
Tóm lại, nói ít được nhiều ích lợi. Từ đây, trong câu
chuyện hằng ngày, bạn hãy cương quyết hãm khẩu. Có khi
đọc xong Phần này, bạn hối hận sự đa ngôn đã qua của
mình. Bạn cố gắng đặt cho ngọn lưỡi một dây cương để trì
nó lại khi bạn nói. Nhưng rồi vài bữa sau, bạn cũng thấy
mình trở lại tật cũ. Tuy nhiên, bạn cố gắng canh phòng nó
hàng ngày. Bạn hãy viết mấy tiếng này để mỗi sáng tự ám
thị: "Hãm khẩu. Hãm khẩu. Hãm khẩu". Trên đường tu tâm,
tuy chưa thành công được điều gì, nhưng đã thắng được
ngọn lưỡi, bắt nó ít nói là đã thành công khá lắm rồi. Thánh
nhân có câu: "Nếu ai không phạm tội trong lời nói, người ấy
là kẻ hoàn toàn, có thể kiềm hãm cả thân thể mình. Nếu bạn
không tin lời chúng tôi, thì ít ra, bạn nên suy gẫm trong lòng
những tiếng vàng ngọc ấy.
[Phần Trước] [Phần Kế]
nguon tai.lieu . vn