Xem mẫu
- Thuật Nói Chuyện Hằng Ngày Hoàng Xuân Việt Ph
ần 025
Đừng Có Giọng "sách Vở"
Học rộng, hiểu nhiều, khi nói chuyện cũng khéo dùng tư
tưởng của danh nhân để củng cố lý luận của mình, là điều
ai cũng nên làm. Người nói chuyện như vậy, gây cho câu
chuyện của mình phong vị mới lạ, khiến nó hấp dẫn kẻ
khác, và tạo cho nó chân giá trị. Trong đời sống học sinh,
bạn nên đôi khi bàn cùng bạn hữu, những sách mình đã học,
xin họ dùng những danh ngôn đông, tây, kim, cổ mà họ biết
để mình học theo. Cuộc nói chuyện, nhờ sự giúp đỡ này,
đem lại nhiều lợi ích. Khi ra khỏi học đường, việc học tập
của bạn vẫn cần được tiếp tục, bạn không đủ thì giờ và trí
nhớ để đọc đủ thuứ sách, để nhớ nhiều danh ngôn bạn có
thể bổ vào những khuyết điểm của mình bằng cách giao du
thường với những bè bạn học rộng, thuộc nhiều tuư tưởng
của kẻ khác.
Nhưng điều đó, chúng tôi muốn bạn tránh là hễ mở
miệng ra bất kỳ lúc nào, đối với ai, cũng chưng khoe sách
báo mình đọc, hay chêm những câu chữ nho, những danh
ngôn của Âu Mỹ. Người có tật này, tưởng ăn nói như vậy,
người ta cho mình là bậc thông thái, Ăn nói có duyên ai nghe
cũng hài lòng. Họ lầm quá. Con người, ai cũng muốn đề cao
giá trị của mình, coi mình là hệ trọng xuất chúng, và muốn
cho kẻ khác lu mờ để mình nổi bật lên. Người có giọng sách
vở hình như quên mất tâm lý này. Vô tình họ chọc tính ganh
tỵ của con người và gieo ác cảm. Tai hại nhứt, là khi họ ăn
- nói với người lớn tuổi và có chức quyền trên họ mà thất
học. Những kẻ này, vừa nghe ho dẫn danh ngôn này, tục ngữ
kia liền tưởng mình bị kẻ nhỏ khinh rẻ, mất uy tín, uy
quyền. Như vậy, họ không bị người ta thù sao được.
Rất chua chát, là khi họ "múa mỏ" thông thái trước mặt
những bực có học lực uyên thâm và tính tình trầm mặc, ít
nói. Thái độ múa búa trước cửa Lỗ Ban của họ, làm cho
người nghe cười thầm, cho họ là non kinh nghiệm, thiếu
đầu óc dè dặt, nghèo nàn sự khôn ngoan.
Chúng tôi có quen một người, đã nhiều năm mất tật này.
Nói chuyện với ai, dù là người rất lạ, dù trong những câu
chuyện chơi, họ cũng nói cho được mẫu chuyện Tàu rút
trong Phong Thần, hay Đông châu liệt quốc, họ cũng dẫn vài
ba câu Kinh thánh, nói nào Noe đóng tàu, Noe uống rượu say.
Phao lô nóng tính v.v... và không quên pha vào lý luận của
mình, những danh ngôn của Lão Tử, Descarrtes, Hégel...
Trong xóm chúng tôi ở,người ta gọi là "ông sach vở". Thiệt
là chua chát.
Trong câu chuyện, xin bạn cương quyết tránh thứ tật
ấy.Nguyên tắc thứ nhất bạn nên theo, là dù cao tuổi đến
đâu, đậu mấy bằng cấp đại học, viết bao nhiêu thi phẩm có
giá trị, vẫn ăn nói khiêm tốn, không bao giờ ỷ cái hiểu biết
hơn người của mình để già hàm, khoe khoang và che khuất
kẻ khác, làm nghịch lại, bạn cũng có thể được người nghe
cho mình là học rộng. Nhưng họ không bao giờ mến phục
bạn đâu. Cái vốn trí học dồi dào mà xài vậy, chỉ gây khinh
rẻ, rước họa vào mình... nó không bằng sự hiểu biết thường
- mà được đi kèm với lòng khiếm thị sâu xa. Xin bạn khắc vào
tâm khảm mấy chữ nầy"Đức hạnh phục người mến hơn tài
ba". Nếu không cần, thì khi nói chuyện, bạn đừng đề cập
đến vốn học của mình làm gì. Sự thinh lặng của bạn, tạo
cho xung quanh một không khí huyền bí. Nó bắt kẻ khác
kiên nể bạn và đề cao phẩm giá của bạn.
Dến khi phải áp dụng những hiểu biết của mình, bạn
hãy thi hành một cách khôn ngoan. Phải lựa người, lựa lúc
mà xài vốn học của bạn. Gặp những thợ hồ, thợ,ộc ở thôn
quê, biết chút ít về nghề của mình, mà bạn giảng cho họ vè
kỹ nghệ nặng, thì quả bạn làm một việc vô ý thức. Sau bữa
tiệc, ai cũng mệt đừ, mà chúng tôi cắt nghĩa cho họ thuyết
Mác, bàn về triết lý của Thích Ca, phân tích học thuyết
Nhiệm Thế của Đức Giê su thì thật là lố bịch không đúng
lúc.
Muốn dùng điều họ hỏi ở sách báo, làm thành lũy cho
những gì mình quả quyết, bạn nên dùng một cách khiêm tốn,
tự nhiên và tiết kiệm. Một vài mẩu chuyện lạ, đôi danh
khôn khéo dẫn, làm câu chuyện thêm ý vị thế nào, thì sự
khoe khoang sách vở làm cho câu chuyện chán tai và gây ác
cảm chừng ấy.
Hay nhất là tự mình đem câu chuyện lạ, hay dẫu danh
ngôn, mà hỏi người nghe. Cách nói này, làm cho người nghe
khỏi mất mặt, cảm thấy mình được nhìn nhận là hơn người.
Lẽ dĩ nhiên, khi hỏi như vậy, thì bạn trả lời luôn theo
chuyện của mình nói, chớ không phải hỏi để kẻ khác trả
lời. Họ biết thì hay lắm. Ma không biết thì tội nghiệp cho
- họ, mà cũng có thể mình bị họ ghét. Vậy tóm lại, bạn hãy
tránh giọng sách vở, và khi muốn sử dụng vốn hiểu biết của
mình, cần khôn ngoan.
[Phần Trước] [Phần Kế]
nguon tai.lieu . vn