Xem mẫu
- Thuật Nói Chuyện Hằng Ngày Hoàng Xuân Việt Ph
ần 022
Đừng Hấp Tấp
Lại một thứ người gây ác cảm trong câu chuyện nữa:
Người hấp tấp. Thiệt ra tật hấp tấp tự nó không làm kẻ
khác oán ghét bao nhiêu, vì phần đông, người ta ít trầm tĩnh,
và chúng ta có thể vừa mang tật hấp tấp vừa nói chuyện
duyên dáng. Chúng tôi có một giáo sư, tánh tình vụt chạc,
nhưng được học sinh mến như cha mẹ, vì ông nói chuyện
đắc nhân tâm. Song trường hợp của giáo sư là họa hiếm.
Thông thường, tật hấp tấp làm cho người ta phán đoán sai
lầm, nói không cẩn thận, cử tri bất nhã, giọng nói không êm
tai. Bạn thuật cho người hấp tấp nghe một chuyện gì đó.
Đến lúc có liên quan đến họ, nếu cần đính chính hay thêm ý
kiến, họ cướp lời bạn ngay, và họ không cho bạn nói hết ý.
Họ cắt nghĩa, phân tách, đính chính, phê bình...làm bạn
"cụt hứng". Ai đó thưa méc với họ một sai lầm của kẻ dưới
quyền. Họ nóng đầu lên, chụp lời kẻ ấy và kịch liệt phản
đối kẻ nói. Họ không cần nghe hết lời đâm thọc. Họ không
cần nghĩ coi kẻ dưới nói đúng sai, không cần biết người đòn
xóc có ác tâm không không cần thời gian để kiểm tra hư
thực. Họ kết luận người đó là đồ hư đốn, đồ ngụy loạn
phải trừng phạt, khai trừ.
Có nhiều trường hợp, người bàn chuyện với họ trình bày
ý kiến của mình không gọn, hay khó hiểu, họ không chịu
khó hỏi lại cho kỹ, không cố gắng tìm coi người ta muốn nói
- gì, họ phán đoán liền. Nghe ít câu, họ tiếp lời để trả lời tiếp.
Có khi buồn cười, là họ trả lời một chút, rồi không rõ ý kẻ
nghe, nên phải hỏi thêm, rồi giựt lời thuyết tiếp. Trong khi
bàn chuyện, họ cảm thấy người ta có vẻ đổi giọng, gương
mặt buồn cau có sao đó, có khi hoàn toàn vô ý thức và không
ác tâm, họ tưởng mình bị phản đối, nên gây với người ta.
Nghe một lời chỉ trích vu vơ, họ cho là ai cũng ác ý với mình,
nên oán ghét và tìm phương thế trả đũa.
Người hấp tấp, chẳng những có cái hại, là phán đoán sai
lầm, mà còn ăn nói bất cẩn nữa. Họ không kỹ lưỡng lựa lý
lẽ, không chọn lời thanh nhã tinh xác để phô diễn tâm tưởng
của mình. Vừa nghe điều chướng tai, họ nói càn ra bất cứ ý
tưởng nào xảy đến trong đầu họ. Họ dùng tiếng nói vụng
về, có khi thô lỗ để biểu lộ sự hằn học của mình.
Trong khi ăn nói như vậy, họ hay có những cử chỉ kì dị
như trợn mắt, nghinh mặt, hất cằm rùn vai...
Họ gieo ở đầu óc kẻ nghe cảm tưởng gì? Bạn am hiểu.
Người nghe, dù dễ tánh cũng cảm thấy họ, sao xốp quá,
trống trải quá, nông cạn quá, không có chút gì thận trọng.
Trong một Phần của quyển này, chúng tôi bàn cùng bạn
riêng về thái độ trầm tĩnh của mình. Tuy công việc có tính
chất tiêu cực, nhưng vẫn giúp bạn gây uy tín. Phải chịu
rằng, tự nhiên ai cũng có tính nóng ít nhiều. Song chuyện
đâu còn có đó. Lôi cái tôi của mình ra, bắt người ta nghe là
phạm một trọng tội đối với thuật nói chuyện. Hằn học tấn
công người ta, hay đã kích kẻ vắng mặt, lại phạm trọng tội
- nữa. Nói, là để cố ý cho người ta nghe, người ta phục lí. Họ
đang nói bị chận lại thì dễ gì họ chú tâm nghe ta. Ta dùng ác
tâm đập người ta. Vậy ai kính trọng điều ta trình bày?
Cái hay nhất là để cho người ta nói cho thỏa mãn, rồi nếu
cần, ta trả lời, nếu không thì bạn bỏ qua. Trước khi trả lời:
cần suy nghĩ chu đáo, lựa lí có năng lực chinh phục, chọn lời
thanh nhã, cương quyết mà đường mật, điệu bộ ôn hòa, tỏ
ra mình là kẻ tự chủ điềm đạm. Riêng những điều kẻ khác
thuật lại, bạn hãy nghe bằng lổ tai của Socrate. Họ đâm
thọc lỗi lầm của ai, bạn hãy hỏi đầy đủ, để bạn biết thâm ý
của họ hư thực thế nào. Coi chừng những kẻ thù vặt, những
đứa tiểu tâm, những tên nịnh hót muốn lập công, tìm ân huệ,
và những kẻ đòn xóc vì nhẹ dạ. Thứ người liều mạng ấy,
trong nhà chùa, tu viện cũng có, đừng tin họ mà "mất linh
hồn". Chúng tôi biết, có nhiều người có tài đức thực sự, vì bị
hiểu lầm và cuối cùng bị bạc đãi chỉ vì lũ người rắn hổ ấy.
Còn thái độ của bạn đối với người hấp tấp? Định luật
vàng của phép xử thế, là đừng thô bỉ với ai, kể cả những
người đáng thương hại nhất. Bạn đừng làm họ mất mặt
bằng cách nói ngay rằng, họ nóng tính hay giận bậy, thiếu
khôn ngoan. Nói thẳng là một đức tính. Song để dùng trong
trường hợp khác, chớ đừng áp dụng với người hấp tấp. Có
thể họ to tiếng tấn công bạn. Họ nói như sóng cồn à? Mặc
kệ họ. Bạn cứ nghe. Khi họ nói đã rồi, bạn hãy nói rõ điều
bạn muốn nói. Và trầm tĩnh cũng họ, tìm cách giải quyết.
Thái độ khoan dung và hòa hoãn của bạn, chúng tôi tin chắc,
sẽ làm đẹp lòng người hấp tấp. Thế là bạn có thêm một
người bạn nữa.
- [Phần Trước] [Phần Kế]
nguon tai.lieu . vn