Xem mẫu
- Tăng huyết áp hệ thống động mạch
( Hypertension)
(Kỳ 3)
PGS.TS. Ng.Phú Kháng (Bệnh học nội khoa HVQY)
3. Yếu tốnguy cơ của tăng huyết áp.
Có nhiều yếu tố tác động làm sớm xuất hiện tăng huyết áp và đẩy
nhanh biến chứng do tăng huyết áp gây ra.
- Tố bẩm di truyền và gen H2.
Người da đen có tỷ lệ tăng huyết áp cao hơn và nặng hơn, khó điều trị
hơn so với các dân tộc khác.
- Yếu tố gia đình: có nhiều gia đình có ông, bố, con và nhiều người trong
gia đình cùng bị tăng huyết áp.
- - Căng thẳng tâm lý, cảm xúc, căng thẳng về thời gian, căng thẳng về thể
lực, thi đấu thể thao, chiến tranh, trí thức, chức vụ cao đảm nhận trách nhiệm
cao..., dễ bị tăng huyết áp hơn.
- Ăn mặn: ≥ 6-10 gam muối/ngày có tỷ lệ tăng HA cao hơn so với
những người ăn nhạt hơn.
Tuy vậy vẫn có tỷ lệ những người ăn nhạt vẫn bị tăng HA, điều này
được giải thích là do tăng độ nhậy cảm của thụ cảm thể với muối...
- Béo dễ bị tăng huyết áp hơn.
Dựa vào chỉ số khối lượng cơ thể (Body mass index- BMI)
Trọng lượng cơ thể (kg)
BMI= ----------------------------------
(Chiều cao tính bằng mét)2
Căn cứ vào BMI, WHO (1998) chia ra:
Bình thường: 18-24.
Thừa cân : 25-30.
Béo : 31-40.
- Béo phì : > 40.
- Hút thuốc lá trên 10 điếu/ngày liên tục trên 3 năm.
- Uống rượu 180ml/ngày liên tục trên 3 năm.
- Nữ giới tuổi tiền mạn kinh.
- Nam giới ≥ 55 tuổi do quá trình lão hoá thành động mạch, nên dễ bị
tăng huyết áp hơn.
- Tăng lipit máu:
. Lipit toàn phần > 7g/l.
. Cholesterol toàn phần > 5,5mmol/l.
. Triglycerit > 2,5 mmol/l.
. VLDL > 0,3 mmol/l.
. LDL > 4,4 mmol/l.
. HDL < 1,5 mmol/l.
- Đái tháo đường: đặc biệt là đái tháo đường típ 2.
- - Vữa xơ động mạch: đối với tăng huyết áp thì vữa xơ động mạch đã
thúc đẩy tăng huyết áp nặng hơn và ngược lại, đến mức một thời gian dài
người ta đã tưởng vữa xơ động mạch là nguyên nhân của bệnh tăng huyết áp.
- ít hoạt động thể lực.
4. Cơ chế bệnh sinh của tăng huyết áp vô căn.
Huyết áp động mạch = cung lượng tim x sức cản động mạch ngoại vi.
(cung lượng tim = phân số nhát bóp x tần số tim/phút).
Căn cứ vào công thức trên cho thấy rằng, khi tăng cung lượng tim và
hoặc tăng sức cản động mạch ngoại vi sẽ gây tăng huyết áp hệ thống động mạch.
+ Tăng hoạt động thần kinh giao cảm gây tăng nồng độ adrenalin và
noradrenalin trong máu. Sự tăng nồng độ adrenalin và noradrenalin được nhận
cảm bởi các thụ cảm thể anpha, bêta của cơ trơn thành động mạch, gây co mạch
làm tăng huyết áp.
+ Vai trò của hệ RAA (renin-angiotensin-aldosteron).
- Sơ đồ: Hệ thống RAA trong tăng huyết áp
- Angiotesin II được nhận cảm bởi các thụ cảm thể AT1 và AT2 của cơ
trơn thành động mạch gây co mạch làm tăng huyết áp.
- - Angiotensin II kích thích vỏ thượng thân tăng tiết aldosteron, từ đó gây
tăng tái hấp thu muối và nước, gây tăng thể tích dịch trong máu, nên tăng sức
kháng động mạch gây tăng huyết áp.
- Angiotensin II còn gây tăng hoạt tính giao cảm, dẫn đến tăng huyết áp.
+ Tăng cung lượng tim: do tim tăng động, phì đại cơ tim, nhịp tim nhanh.
+ Tăng natri máu hoặc tăng nhậy cảm với natri, tăng tái hấp thu natri ở
ống thân.
+ Rối loạn chức năng tế bào nội mạc động mạch: giảm nồng độ các
chất gây giãn mạch, tăng tiết các yếu tố gây co mạch (ví dụ như: EDCF, PGH2,
TXA2, endothelin, giảm NO...).
+ Những yếu tố khác: kháng insulin, tăng nồng độ axit uric máu, thay
đổi hormon sinh dục, giảm chức năng của thụ cảm thể áp lực ở xoang động mạch
cảnh...
nguon tai.lieu . vn
