Xem mẫu
- Tài hoa nghề chạm trổ
linh vật.
- Không chỉ nổi tiếng với nghề
Đôi rồng uốn mộc chạm trổ truyền thống,
lượn trong Hội làng Kim Bồng nằm bên kia
quán Quảng sông Thu Bồn – Hội Ancòn có
Triệu nghề nề đắp vẽ, chạm trổ linh
vật. Hiệp thợ nơi đây từng đi
khắp mọi miền đất nước, họ
đã góp phần làm nên quần thể
kiến trúc Đô thị cổ Hội
An cũng như những lăng tẩm,
đền đài tại kinh đô Huế.
Về phố cổ
Làng hiện có trên 200 thợ nề làm việc tại chỗ, chưa kể số đi
làm ăn xa trong Nam ngoài Bắc. Ngoài nghề nề dân dụng
chuyên lo xây dựng các công trình kiến trúc, nhà cửa còn có
nghề đắp vẽ, trang trí nội thất.
Nhờ tài nghệ và kỹ thuật điêu luyện, một số thợ từng được
- mời về kinh đô xây dựng, trang trí cung điện, lăng tẩm. Có
thợ được phong bát phẩm, cửu phẩm trong bộ Công với tên
gọi “Nê ngõa tượng mục”. Tên tuổi một số nghệ nhân còn
lưu truyền cho đến ngày nay như Cửu Im, Mục Khoa, Mục
Đào, Mục Tượng… Riêng nghệ nhân Huỳnh Hơn từng tham
gia xây dựng lăng Bác Hồ những năm 60 của thế kỷ trước.
Hiện tại làng có các nghệ nhân như Đỗ Chương, Đỗ Toàn,
Đỗ Thịnh Nguyễn…
Nghệ nhân Đỗ Thịnh Nguyễn cho biết: “Quy trình tạo dựng
một tác phẩm bắt đầu từ việc trộn vôi vữa, xi măng, đắp cốt
đến tạo dáng, tạo hình. Khi cốt khô mới quét vôi, sơn hoặc
gắn các mảnh vỡ chai lọ, chén bát lên khí vật tạo màu sắc”.
Công việc đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ hàng tháng, có khi cả
năm mới thành. Trong quá trình làm, nhiều chi tiết tình cờ,
nghi ngẫu lại có giá trị, tạo nên cái thần, cái hồn và mang tính
thẩm mỹ cao.
- Tụy Tiên Đường – Đường Trần Phú, công trình mang
đậm dấu ấn của nghệ nhân Kim Bồng
Tuy nhiên, nghề đắp vẽ cũng có nhiều quy luật, nguyên tắc
riêng. Ngoài kinh nghiệm của cha ông, người thợ phải có
năng khiếu thẩm mỹ thiên phú, trình độ văn hóa, kiến thức về
các lĩnh vực nhất định và phải am tường các nguyên tắc lễ
giáo. Đơn cử như khi trang trí rồng thì rồng ở cung điện nhất
thiết phải là rồng 5 móng; quan lại, quý tộc, tiên chỉ ở làng
chỉ có 4 móng; các tầng lớp thứ dân không được sử dụng
rồng mà chỉ được dùng một loại rồng cách điệu là giao long.
Ngoài ra, các biểu tượng tứ quý, tứ thời, tứ cảnh cổ đồ…
cũng phải được đặt đúng vị trí, phương hướng.
Chiêm ngưỡng khí vật
Trên 1.300 công trình kiến trúc cổ tại Đô thị cổ Hội An gồm
chùa chiền, hội quán, đình làng, nhà thờ, nhà cổ là nơi chứng
minh rõ nét tài nghệ của nghệ nhân Kim Bồng. Những Chim
công múa, Lý ngư vọng nguyệt, Lưỡng long tranh châu, các
- Đức Thánh, Thánh Mẫu, các linh vật Long – Lân – Quy –
Phụng… đã trở thành vật thiêng tại mỗi nơi bạn đến.
Tuy nhiên, nghề đắp vẽ cũng có nhiều quy luật, nguyên tắc
riêng. Ngoài kinh nghiệm của cha ông, người thợ phải có
năng khiếu thẩm mỹ thiên phú, trình độ văn hóa, kiến thức về
các lĩnh vực nhất định và phải am tường các nguyên tắc lễ
giáo. Đơn cử như khi trang trí rồng thì rồng ở cung điện nhất
thiết phải là rồng 5 móng; quan lại, quý tộc, tiên chỉ ở làng
chỉ có 4 móng; các tầng lớp thứ dân không được sử dụng
rồng mà chỉ được dùng một loại rồng cách điệu là giao long.
Ngoài ra, các biểu tượng tứ quý, tứ thời, tứ cảnh cổ đồ…
cũng phải được đặt đúng vị trí, phương hướng.Trên 1.300
công trình kiến trúc cổ tại Đô thị cổ Hội An gồm chùa
chiền, hội quán, đình làng, nhà thờ, nhà cổ là nơi chứng minh
rõ nét tài nghệ của nghệ nhân Kim Bồng. Những Chim công
múa, Lý ngư vọng nguyệt, Lưỡng long tranh châu, các Đức
Thánh, Thánh Mẫu, các linh vật Long – Lân – Quy –
Phụng… đã trở thành vật thiêng tại mỗi nơi bạn đến.
- Đôi rồng uốn lượn trong Hội quán Quảng Triệu
Từ những dáng Hổ ngồi, Hổ đứng, Hổ “đằng vân” đến ánh
mắt, chòm râu, vẻ mặt cùng khí thế toàn thân đều toát lên sức
sống mãnh liệt. Những Mai – Hạc, Phù Dung – Chim Trĩ,
hoa Cúc, chim Phượng – chim Công, những bức tượng
Thánh Thần xen lẫn cảm xúc tôn giáo với cảm xúc thẩm mỹ
trần tục, tràn đầy nhựa sống. Những hình tượng giao long,
rồng, cá chép ở các Hội quán Phúc Kiến, Quảng Triệu, Miếu
Quan Công… hay lấp ló trên các nóc mái đình, chùa thực sự
sống động với đầy đủ các chi tiết từ khái quát đến tỉ mỉ. Đôi
chân chim công nhỏ bằng que tăm nhưng những vi, vảy trên
chân chim lại rõ ràng đến bất ngờ.
Khi đến Chùa Long Tuyền hay Hội quán Quảng Triệu, bạn sẽ
thán phục sự tài hoa của những đôi bàn tay khi tạo nên sự
tinh tế, sắc sảo và hoành tráng ở những đôi rồng được đắp vẽ,
tạo dáng công phu, uốn lượng mềm dẻo. Theo nhiều nhà
nghiên cứu, các tượng Thập bát la hán, Thần – Tướng ở chùa
- Chúc Thánh, Miếu Quan Công… đều có nguyên liệu từ đất,
đi sâu vào chi tiết, cố bắt chước tự nhiên, trang điểm rườm rà
và đặt biệt là những sợi đất dán như thêu làm gợi nhớ đến
tượng ở Khương Ninh Các của hoàng gia Huế.
Nghệ nhân Đỗ Toàn cho hay: “Học nghề là cả một quá trình
gian nan, nhiều người học cả chục năm cũng không thành bởi
đây là nghề kết hợp giữa hội họa lẫn điêu khắc, đòi hỏi nhiều
khả năng sáng tạo. Vì thế, đáng lo là nghệ nhân ở làng ít dần,
cần phải có biện pháp bảo tồn nghề truyền thống này.”./.
nguon tai.lieu . vn
