Xem mẫu
- khoa học và đời sống
Khoa học và đời sống
Sự hòa nhịp của hormone hạnh phúc và stress trong cơ thể
Đào Thị Lê Na
Ban Y học Ruy Băng Tím*
Cơ thể chúng ta là một sản phẩm tuyệt vời của tạo hóa với sự hoạt động nhịp
nhàng của muôn vàn tế bào trong cơ thể. Nếu ví mọi sinh hoạt trong ngôi nhà phải
có điện và nước thì cơ thể của chúng ta hoạt động cũng không thể thiếu hệ thống
dịch nội bào. Trong hệ thống dịch nội bào này, hormone đóng vai trò rất quan
trọng, chúng không những là chất trung gian liên kết điều hòa giữa hệ thần kinh
của não bộ và hệ thống dịch nội bào, mà còn giúp cân bằng mọi hoạt động sống
trong cơ thể ở mức độ nhỏ nhất - đến tận tế bào cơ thể.
Việc hiểu về những hormone hạnh phúc và các hormone stress trong cơ thể, cũng như
biết cách quản lý chúng sẽ giúp chúng ta cân bằng cuộc sống tốt hơn, mang lại những
cảm xúc tích cực giúp con người lạc quan, vui vẻ.
Hormone là gì? biểu như: Dopamine, Serotonin,
Endorphin và Oxytocin. Còn
Hormone là các chất hóa học
những hormone được tiết ra khi
được một số cơ quan trong cơ
chúng ta căng thẳng, buồn bã,
thể tiết ra, đi vào trong máu và
tiêu cực được gọi là hormone
đến các tế bào cần thiết. Vậy
stress, điển hình là: Cortisol,
nên mỗi loại tế bào cần thiết sẽ
Adrenaline, Norepinephrine.
có mỗi loại hormone riêng biệt.
Và tùy vào mục đích khác nhau Hormone hạnh phúc
của từng loại hormone mà chúng Khi chúng ta cảm thấy hạnh
ta có thể phân loại chúng. Một số phúc, vui vẻ, tận hưởng cuộc
loại hormone mang lại cho chúng sống cũng chính là những lúc
ta trạng thái vui vẻ, lạc quan, 4 loại hormone hạnh phúc nêu
tích cực trong cuộc sống được trên được tiết vào máu nhiều hơn
gọi là hormone hạnh phúc, tiêu những lúc bình thường. Cụ thể là:
Dopamine được tiết nhiều hơn
*
Ruy Băng Tím là tổ chức phi lợi nhuận về sẽ tốt cho cơ thể chúng ta hơn
phòng chống ung thư tại Việt Nam, được vào những lúc chúng ta đạt được
vì chúng giúp chúng ta cảm thấy
thành lập ngày 12/12/2015 với sự tham gia một mục tiêu hoặc nhiệm vụ nào
của các bác sĩ ung bướu, các nhà khoa học phấn khích, hài lòng với bản thân.
nghiên cứu về ung thư trong và ngoài nước. đó mà chúng ta đã nỗ lực. Hoặc
Chúng ta sẽ tập trung hơn để
Ruy Băng Tím đã và đang xây dựng một đôi khi những lời tán thưởng, khen
website khoa học đáng tin cậy, chuyên cung hoàn thành tốt hơn những nhiệm
cấp thông tin chính xác, đầy đủ về ung thư, ngợi của những người bạn, đồng
vụ, mục tiêu khác.
có địa chỉ tại: ruybangtim.com. Các thông nghiệp, những người yêu thương
tin trong các bài viết đều được các tác giả
tra cứu kỹ lưỡng, có dẫn nguồn đầy đủ để
cũng kích thích cho Dopamine Việc tập thể dục, thể thao
người đọc có thể tham khảo. tiết ra. Việc tiết nhiều Dopamine thường xuyên, hằng ngày giúp
82
Số 1+2 năm 2021
- Khoa học và đời sống
cho Serotonin được tiết ra nhiều. tim, tăng hơi thở, tăng huyết áp,
Điều đó khiến cho chúng ta không tăng cường hoạt động cơ. Nhưng
chỉ tăng sự tự tin cho chính bản khi tình trạng này kéo dài, cơ thể
thân mình, mà còn giảm được phải chịu hoạt động quá mức, sự
những lo lắng, căng thẳng cho cơ căng cơ, sự quá tải quá mức sẽ
thể, cải thiện được giấc ngủ hằng gây tổn thương các tế bào trong
ngày. cơ thể, làm giảm hiệu quả chống
Endorphin được biết đến như chọi với stress và làm nặng hơn
“chất giảm đau tự nhiên” mà cơ tình trạng bệnh tật của cơ thể.
thể con người tiết ra khi chúng ta
Norepinephrine được tiết
tận hưởng những thói quen sinh
nhiều sẽ gây kích thích tim, co
hoạt lành mạnh trong cuộc sống
mạch, dồn máu nuôi ở những cơ
như ăn những món ăn mình yêu
quan kém quan trọng đến những
thích, trò chuyện vui vẻ, cởi mở
nơi có những cơ quan quan trọng
với những người mình yêu thương,
hơn như tim, não bộ, các cơ… để
chơi những trò chơi, luyện tập
những môn thể thao mình hứng cũng khác nhau, cho nên cơ thể đáp ứng kịp thời khi cơ thể đối
thú. sẽ đáp ứng lại với mức độ nặng, mặt với stress. Việc chịu đựng
nhẹ và thời gian dài, ngắn khác stress lâu dài khiến cho việc
Việc tăng sự gắn kết, kết nối, phân bổ chất dinh dưỡng cũng
niềm tin giữa những người yêu nhau, và ở mỗi người cũng khác
nhau. Những tác nhân gây stress như máu nuôi đến các cơ quan
thương của chúng ta sẽ làm tăng
có thể là áp lực công việc, thi cử, không được hợp lý, dẫn đến việc
lượng Oxytocin, nhất là thông qua
bệnh tật, mất mát người thân... tổn thương các tế bào của cơ thể
những cử chỉ thân mật như hôn
Khi bị stress, cơ thể của chúng ta và tạo điều kiện thuận lợi cho sự
nhau, ôm ấp hay dành những thời
tuy có những đáp ứng khác nhau xâm nhập và phát triển của các
gian yêu thương, đầm ấm bên
nhau. ở mỗi người nhưng chúng đều bị tác nhân gây hại như vi sinh vật,
chi phối bởi 3 loại hormone dưới tế bào ung thư…
Chúng ta càng cảm nhận được đây:
hạnh phúc thì những hormone Sự hòa nhịp của hormone hạnh phúc
hạnh phúc sẽ càng góp mặt Cortisol được tiết ra khi cơ thể và stress - bản nhạc cuộc sống
nhiều hơn, chung vui cùng chúng đáp ứng với stress. Chúng làm
tăng lượng đường trong máu, khởi Những điều tốt đẹp, vui tươi
ta. Không chỉ góp mặt chung vui,
động các đáp ứng giao cảm như mang đến hạnh phúc cũng như
những hormone hạnh phúc còn
tim đập nhanh, tăng tiết mồ hôi, những điều tiêu cực, căng thẳng
đem lại lợi ích cho chúng ta nhiều
co mạch, tăng bài tiết dịch vị axit mang đến stress cho chúng ta
hơn thế bằng cách tăng khả năng
trong dạ dày. Về lâu dài, cortisol giống như những phím trắng và
miễn dịch của cơ thể, ngăn ngừa
và cản trở việc phát triển ung thư. tiết nhiều, kéo dài sẽ tăng cảm phím đen trên phím đàn piano
giác thèm ăn, thèm ngọt, dẫn đến để tạo nên cho chúng ta những
Hormone stress nguy cơ thừa cân, béo phì, ngoài bản nhạc hay cho chính cuộc đời
ra còn ức chế chức năng miễn mình. Sự điều hòa nhịp nhàng
Stress là tình trạng đáp ứng
dịch bảo vệ sức khỏe của cơ thể của các loại hormone hạnh phúc
của chúng ta khi có những tác
chúng ta. và hormone stress trong cơ thể
nhân làm xáo trộn sự cân bằng nội
môi sinh học trong cơ thể. Những Khi cơ thể chúng ta bị stress, đều giúp thể chất và tinh thần
tác nhân gây stress sẽ có những Adrenaline được tiết ra nhiều làm chúng ta có thể tồn tại và sống
hình thái khác nhau và mức độ tăng các hoạt động cơ thể như trọn vẹn những phút giây ý nghĩa
tác động lên cơ thể của chúng ta tăng hoạt động cơ tim, tăng nhịp trong cuộc sống.
83
Số 1+2 năm 2021
- Khoa học và đời sống
Những phím trắng và những quản lý thời gian làm việc, học thư giãn tinh thần như: nghe
phím đen trên cung đàn tập, giấc ngủ và nghỉ ngơi hợp lý, nhạc, du lịch, trồng cây, nuôi cá…;
Chúng ta đều thấy những phím phù hợp với bản thân mỗi chúng những hoạt động tâm linh như
trắng vẫn nhiều hơn trên phím ta... cầu nguyện, thiền định…
đàn, cũng như con người chúng √ Mỗi người cần có những Lời kết
ta luôn hướng đến những điều hoạt động thể dục, thể thao phù
tươi sáng, tốt lành. Và việc duy trì hợp với bản thân mình, cụ thể là: Cơ thể của chúng ta không
được một tinh thần luôn tích cực người lớn ≥ 150 phút/tuần hoạt chỉ có sự hoạt động nhịp nhàng
để tạo nên những nốt nhạc vui động thể chất cường độ trung của các cơ quan, mà còn có sự
cho cuộc đời mình cũng là một bình; hoặc 70 phút hoạt động hoạt động nhịp nhàng của các
điều quan trọng, cụ thể như: cường độ cao, chia đều các ngày; loại hormone như hormone hạnh
trẻ em ≥ 60 phút/ngày hoạt động phúc và hormone stress. Nhưng
Thay đổi góc nhìn cuộc sống: đôi khi những tác nhân bên ngoài
mọi vấn đề, khó khăn mà chúng thể chất và 3 ngày/tuần luyện tập
với cường độ cao. hay những tác nhân bên trong
ta đối mặt đều có mặt tốt và mặt
chúng ta vô tình hay hữu ý tự đưa
xấu của nó. Chúng ta hãy nghĩ về √ Việc ăn uống một cách lành vào cơ thể khiến cho chúng bị
những điều tích cực, những điều mạnh cũng rất quan trọng, đặc xáo trộn, mất cân bằng và khiến
mình nhận được, học hỏi được biệt nên có những loại thực phẩm cho chúng ta cảm thấy đau khổ,
mà chúng mang lại cho chúng ta. chống stress như Chocolate, bơ, không hạnh phúc. Vậy thì từ ngày
Ngừng đổ lỗi cho bản thân: dù chuối, sữa, trà xanh, cá hồi… hôm nay, chúng ta hãy biết nhận
đúng dù sai khi gặp thất bại hay Định tinh thần thức và tự giúp cơ thể của chúng
khó khăn thì việc yêu thương bản ta, tự tạo hạnh phúc cho chính
thân vẫn là việc quan trọng. Và Việc để ý, quan tâm và nuôi mình bằng những hoạt động
sự tồn tại của mỗi chúng ta đều là dưỡng cho tinh thần của mỗi lành mạnh, thiết thực, cụ thể. Và
điều đáng quý và đáng trân trọng. chúng ta cũng là một việc quan chúng ta hãy nhớ rằng, những
trọng không khác gì việc hiểu và hạnh phúc, stress, khổ đau cũng
Hạnh phúc không chỉ đến từ
chăm sóc cho cơ thể, bằng những giống như những cung bậc trong
những yếu tố bên ngoài mà còn
việc như sau: bản nhạc giao hưởng cuộc đời
đến từ bên trong bản thân mỗi
chúng ta √ Giữ vững một tinh thần tự của mỗi chúng ta, do chúng ta
chủ và bản lĩnh trong giai đoạn tạo ra ?
Những phím đen trên phím
khó khăn, căng thẳng là một điều
đàn như những khoảnh khắc, TÀI LIỆU THAM KHẢO
đáng quý.
giai đoạn căng thẳng, stress mà 1. Ruy Băng Tím (2020), Hormone
chúng ta phải đối mặt trong cuộc √ Viết ra những điều mà bản Hạnh phúc, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt
sống, là điều không thể tránh thân muốn chia sẻ như viết nhật Nam.
khỏi. Vậy nên, việc đối mặt với ký, không chỉ lưu lại những kỷ 2. Bộ môn Sinh lý học, Đại học Y
chúng cũng là những thử thách niệm, cảm xúc, những vấn đề Dược TP Hồ Chí Minh (2012), Sinh lý
to lớn của chính chúng ta, đòi hỏi chúng ta gặp phải chưa biết học tập 2, Nhà xuất bản Y học TP Hồ
Chí Minh.
chúng ta phải biết cách vượt qua. cách giải quyết, mà còn giúp
cho chúng ta gột rửa, làm mới 3. Nguyễn Minh Tiến (2014), Stress
Dưỡng thân thể và định tinh thần tinh thần, thông qua đó chúng ta là gì?, Tài liệu tham khảo của CLB
Trăng Non TP Hồ Chí Minh.
Dưỡng thân thể có thể sáng tạo và có được một
góc nhìn mới, một giải pháp mới
√ Việc hiểu bản thân mình và
cho chính vấn đề khó khăn, căng
quản lý bản thân mình cũng được
thẳng của chính mình.
xem là một công việc quan trọng
thông qua các hoạt động như: √ Tham gia những hoạt động
84
Số 1+2 năm 2021
nguon tai.lieu . vn
