Xem mẫu
- RÖÔÏU
VAØ SÖÙC KHOÛE
N gaøy xuaân, nhaø naøo cuõng chuaån bò moät vaøi chai röôïu:
röôïu ngaâm thuoác boå, röôïu neáp baùch nhaät, röôïu taây...
cho ñeán xoaøng nhaát laø röôïu ñeá thì cuõng phaûi coù tí chuùt, goïi
laø cho vui. Taát nhieân laø ngaøy thöôøng, nhieàu ngöôøi cuõng uoáng
röôïu, nhöng cheùn röôïu ngaøy xuaân laïi coù yù nghóa khaùc, duø
ngöôøi bieát uoáng hay khoâng bieát uoáng cuõng phaûi uoáng vôùi
nhau chuùt ñænh, nhö moät thöù taäp tuïc, leã nghi ñaõ laâu ñôøi maø
ai ai cuõng tuaân theo.
Maø ñaõ laø taäp tuïc laâu ñôøi thì haún laø cuõng coù caùi khía caïnh
hay hay cuûa noù. Trong khi nhöõng cuoäc nhaäu li bì roài daãn tôùi
“quaäy laøng phaù xoùm” luoân bò taát caû moïi ngöôøi leân aùn, pheâ
phaùn, thì ñoâi chuùt “men cay” trong ngaøy vui laïi coù taùc duïng
laøm cho tinh thaàn höng phaán hôn, khieán cho cuoäc vui laïi
caøng vui hôn.
Vaø quaû thaät röôïu cuõng khoâng phaûi hoaøn toaøn “ñaùng gheùt”
hay “ñaùng sôï” nhö nhieàu ngöôøi vaãn töôûng. Caùi ñaùng gheùt
hay ñaùng sôï laø chính vì coù quaù nhieàu ngöôøi laïm duïng röôïu.
Maø ñaõ laø “quaù möùc” thì chaúng coù moùn aên thöùc uoáng naøo laïi
khoâng coù haïi.
Töø raát xa xöa, y hoïc ñaõ bieát duøng röôïu nhö moät moùn
thuoác trò beänh, nhaát laø y hoïc phöông Ñoâng duøng röôïu nhö
230
- Dinh döôõng vaø ñieàu trò
nghi thöùc toân giaùo, chöõa beänh, giaûi saàu nhaân theá, keát baïn
taâm giao...
Chaúng bieát caâu chuyeän coù thaät hay khoâng, nhöng söï hieän
dieän cuûa röôïu trong cuoäc soáng con ngöôøi töø raát laâu xa vaø coù
moät aûnh höôûng quan troïng ñeán neáp soáng cuûa haàu heát caùc
daân toäc treân theá giôùi thì quaû laø ñieàu coù thaät.
Vì sao ngöôøi ta uoáng röôïu?
Coù ngöôøi ngoài nhaâm nhi, nhaám nhaùp ñeå thöôûng thöùc
höông vò thôm ngon cuûa röôïu. Ngöôøi saønh röôïu phaûi “tri kyø
vò, tri kyø höông, tri kyø aûo, tri kyø linh” cuûa röôïu.
Coù ngöôøi uoáng ñeå queân söï ñôøi, giaûi quyeát taâm traïng hoaëc
suy ngaãm veà soá phaän cuûa mình. Hoï ngoài uoáng moät mình
nhö ñoái thoaïi vôùi chính mình.
Hoaëc chuû taïc khaùch thuø, beân chuùc möøng, beân ñaùp laïi.
Naâng cheùn röôïu chuùc nhau cuõng coù cung caùch: ngöôøi ít tuoåi
khoâng naâng cheùn mình cao hôn cheùn ngöôøi nhieàu tuoåi.
Nhöng khi cheùn chuù cheùn anh, ñoàng tueá, ñoàng haïng thì töï
do, thoaûi maùi.
Töø thöôïng coå, khi tình côø uoáng chaát nöôùc cuûa moät mieáng
baùnh boû queân trong ly nöôùc laõ hoaëc chuøm nho leân men, con
ngöôøi boãng thaáy saûng khoaùi, leân tinh thaàn, haêng haùi. Roài
ñeán khi ñaõ quen vôùi men cay, thaáy thích caùi vò noàng, luùc aáy
thì vui cuõng uoáng, maø buoàn cuõng uoáng. Uoáng cho tôùi khi maát
caû lyù trí, chaúng coøn bieát mình laø ai, tuùy luùy caøn khoân. Nhö
vaäy taát nhieân laø khoâng theå traùnh khoûi voâ soá nhöõng ruûi ro,
nguy hieåm vaø taøn haïi söùc khoûe.
Vì theá, coù muoán uoáng röôïu thì phaûi uoáng vöøa phaûi, chöøng
232
- Dinh döôõng vaø ñieàu trò
Ngoaøi röôïu nguyeân chaát, ngöôøi ta coøn uoáng röôïu ngaâm
thuoác vôùi nhieàu coâng duïng trò beänh nhö Nhaân saâm töûu,
Thaäp toaøn ñaïi boå töûu, Nguõ gia bì töûu, Loäc nhung töûu,
Phong thaáp döôïc töûu, Caùp giôùi töûu (röôïu taéc keø)...
Caùc nghieân cöùu thöïc nghieäm Ñoâng Taây cuõng neâu ra nhieàu
taùc duïng tích cöïc cuûa röôïu ñoái vôùi söùc khoûe, neáu ñöôïc duøng
vöøa phaûi, haïn cheá. Chaúng haïn:
1. Kích thích khaåu vò
Röôïu khai vò laø röôïu duøng ngay tröôùc böõa aên ñeå kích
thích söï ngon mieäng. Vôùi caùc cuï thì thöôøng laø moät chung
röôïu thuoác, ngöôøi trung nieân coù theå duøng röôïu maïnh. Nhöng
chæ moät ly thaät nhoû thoâi. Ñeå röôïu coù taùc duïng kích thích
khaåu vò, chæ caàn moät chuùt “nhaám nhaùp öôùt mieäng” laø ñaõ ñuû
ñeå khôi ñoäng nhöõng nuï vò giaùc treân löôõi, taêng hoaït ñoäng cuûa
tuyeán nöôùc boït cuõng nhö ñeå daï daøy tieát theâm dòch vò chuaån
bò cho söï tieâu hoùa thöùc aên saép ñöa vaøo. Ngoaøi ra, röôïu cuõng
laøm taêng caûm giaùc ñoùi, neân trong caùc böõa tieäc coù röôïu ta
thöôøng aên nhieàu hôn.
Trong y hoïc, caùc vò thaày thuoác thöôøng khuyeân ngöôøi cao
tuoåi, ngöôøi môùi bình phuïc sau côn beänh naëng, nhöõng ngöôøi
khoâng bò beänh daï daøy, coù theå uoáng moät chuùt röôïu nhö vaäy
tröôùc böõa aên ñeå aên ngon hôn.
2. Giaûm cholesterol
YÙ kieán veà aûnh höôûng cuûa röôïu caùc loaïi leân chaát beùo
cholesterol vaãn chöa ñöôïc hoaøn toaøn thoáng nhaát. Nhöng
keát quaû nhieàu nghieân cöùu cho thaáy bia coù theå laøm taêng möùc
234
- Dinh döôõng vaø ñieàu trò
raèng “söï baûo veä naøy laø do taùc duïng cuûa chaát coàn chöù khoâng
phaûi do hoùa chaát naøo khaùc coù trong caùc loaïi röôïu, bia”.
Baùc só Arthur Klasky, chuyeân gia veà tim ôû Oakland,
California, laø moät trong nhöõng ngöôøi ñaàu tieân löu yù ñeán taùc
duïng tích cöïc cuûa röôïu vôùi tim. Caùch ñaây gaàn 30 naêm, khi
so saùnh hoà sô beänh lyù cuûa treân 100.000 beänh nhaân, oâng ta
thaáy nhöõng ngöôøi khoâng uoáng röôïu ñeàu bò nhoài maùu cô tim
nhieàu hôn nhöõng ngöôøi uoáng vöøa phaûi. Ñaïi hoïc Harvard
khi theo doõi 85.000 nöõ ñieàu döôõng tuoåi töø 34 ñeán 59 trong
thôøi gian 12 naêm, cuõng ñi ñeán keát luaän töông töï.
Veà nguyeân nhaân gaây nhoài maùu cô tim, gaàn ñaây ñaõ coù moät
khaùm phaù môùi giuùp hieåu roõ hôn ñoâi chuùt veà beänh naøy.
Töø tröôùc, nguyeân nhaân cuûa nhoài maùu cô tim ñöôïc giaûi
thích nhö sau: nhöõng maûng böïa (plaque) goàm caùc chaát môõ,
teá baøo ñoùng vaøo thaønh ñoäng maïch, laøm söï löu thoâng cuûa
maùu chaäm laïi. Moät luùc naøo ñoù, ñoät nhieân coù moät cuïc maùu
ñoâng xuaát hieän, laøm taéc ngheõn söï löu thoâng cuûa maùu taïi
choã coù maûng böïa. Maùu khoâng ñeán tim ñöôïc, teá baøo tim suy
nhöôïc vì thieáu dinh döôõng, khoâng hoaït ñoäng, tai naïn tim
xaûy ra vaø gaây töû vong.
Hieän nay, söï kieän naøy ñöôïc giaûi thích hôi khaùc ñi moät
chuùt. Ngöôøi ta nhaän thaáy raèng nhöõng maûng böïa lôùn chæ
gaây ra khoaûng 15% tai naïn tim, soá coøn laïi laø do nhöõng böïa
nhoû, nhaát laø nhöõng böïa meàm, vì noù deã tan vôõ thaønh nhöõng
maûnh vuïn. Nhöõng maûnh naøy gaây moät phaûn öùng hoùa hoïc
daây chuyeàn, taïo ra moät cuïc maùu ñoâng. Moät luùc naøo ñoù, cuïc
236
- Dinh döôõng vaø ñieàu trò
phaûi röôïu moãi ngaøy thì caùc chöùc naêng cuûa naõo boä khaù hôn:
hoï ít coù nguy cô bò sa suùt trí tueä.
Theo keát quaû nghieân cöùu ôû Netherland, ñaøn oâng uoáng röôïu
moät caùch chöøng möïc, ñieàu ñoä ñeàu ít bò giaûm khaû naêng nhaän
thöùc.
Trong kyø ñaïi hoäi Quoác teá naêm 2000 veà beänh Alzheimer
taïi Washington D.C., baùc só Lindsay A. Farrer coù trình
baøy laø nhöõng ai uoáng moät, hai ly röôïu vang hoaëc bia moãi
ngaøy coù theå giaûm nguy cô maéc beänh Alzheimer tôùi 30%.
Theo oâng ta thì röôïu laøm taêng löôïng maùu löu haønh leân naõo
vaø röôïu cuõng coù nhöõng chaát choáng oxy hoùa giuùp teá baøo naõo
hoaït ñoäng toát hôn.
Môùi ñaây, taäp san y hoïc uy tín Lancet ñaêng keát quaû moät
nghieân cöùu taïi Haø Lan veà “röôïu vôùi hieän töôïng sa suùt trí
tueä”. Theo baùo naøy thì khoaûng 15 – 30ml röôïu moãi ngaøy coù
theå ngaên ngöøa beänh Alzheimer.
Lyù do ñöôïc ñöa ra ñeå giaûi thích laø moät chuùt röôïu laøm maùu
loaõng hôn, laøm giaûm cholesterol, maùu löu thoâng khoâng trôû
ngaïi. Nhöng coøn coù moät caùch giaûi thích khaùc laø löôïng röôïu
vöøa phaûi kích thích naõo tieát theâm hoùa chaát acetylcholine,
moät chaát giuùp cho vieäc hoïc hieåu vaø ghi nhôù toát hôn.
6. Loaïi röôïu laøm giaûm nguy cô ung thö
Nghieân cöùu taïi Ñaïi hoïc South Carolina – Columbia cho
thaáy laø aên thòt nöôùng quaù chín coù theå ñöa ñeán nguy cô
ung thö vuù. Theo nghieân cöùu ôû Nhaät thì chaát gaây ung thö
ñoù thuoäc nhoùm heterocyclic amines (HAs), nhöng khi duøng
238
- Dinh döôõng vaø ñieàu trò
Taùc duïng tieâu cöïc cuûa röôïu
1. Röôïu laø chaát gaây nghieän
Ngay caû khi söû duïng röôïu nhö moät loaïi thuoác ñeå trò beänh,
röôïu vaãn coù theå gaây nghieän neáu uoáng nhieàu vaø lieân tuïc. Vaø
ghieàn röôïu laø moät beänh coù theå ñöa tôùi söï huûy hoaïi cô theå,
phaàn xaùc cuõng nhö phaàn hoàn. Ghieàn cuõng keùo theo nhöõng
baêng hoaïi trong gia ñình vaø laø gaùnh naëng cho xaõ hoäi.
2. Röôïu coù nhieàu nguy cô gaây ung thö
Theo American Cancer Society, ngöôøi uoáng treân 45ml
röôïu maïnh moãi ngaøy thì coù nhieàu nguy cô bò ung thö mieäng,
cuoáng hoïng, rieâng vôùi phuï nöõ coøn coù theâm khaû naêng taêng
nguy cô ung thö vuù. Nghieân cöùu taïi University of Oklahoma
cho thaáy laø uoáng nhieàu hôn 525ml bia moãi ngaøy thì coù nhieàu
nguy cô bò ung thö tröïc traøng.
3. Röôïu ñöa ñeán suy dinh döôõng
Uoáng nhieàu röôïu ñöa ñeán suy dinh döôõng. Nhö ñaõ trình
baøy ôû treân, röôïu chæ cung caáp cho cô theå moät soá naêng löôïng,
coøn chaát dinh döôõng laïi raát ít. Uoáng moät ít bia coù theå giuùp
aên ngon mieäng hôn, nhöng uoáng ñeán vaøi lon thì no caû buïng,
trong daï daøy khoâng coøn choã cho thöïc phaåm.
Ngoaøi ra, neáu uoáng nhieàu, ñi tieåu nhieàu, laïi theâm oùi möûa,
tieâu chaûy thì maát heát vitamin, khoaùng chaát. Theá laø thieáu
dinh döôõng vôùi nhieàu haäu quaû nguy haïi khoân löôøng.
4. Röôïu laøm roái loaïn cöông döông
Ñaõ coù nhieàu baèng chöùng laø uoáng nhieàu röôïu ñöa ñeán
240
- Dinh döôõng vaø ñieàu trò
naâng cao cholesterol trong maùu. Coøn môõ ñoùng ôû voøng soá ba
khi phuï nöõ leân caân thì ít coù aûnh höôûng xaáu cho söùc khoûe.
Gerard Klose, moät nhaø nghieân cöùu ôû Ñöùc cho bieát laø ñaøn
oâng coù voøng buïng 94cm ñaõ baét ñaàu coù vaán ñeà, neáu voøng
buïng leân treân 102cm thì ngöôøi ñoù coù nhieàu nguy cô maéc
beänh tieåu ñöôøng, beänh tim, beänh ung thö.
7. Röôïu gaây khuyeát taät cho thai nhi
Hoäi chöùng “meï nghieän röôïu, con khuyeát taät” laø moät haäu
quaû ñaùng cheâ traùch khi ngöôøi meï ñang mang thai maø uoáng
nhieàu röôïu. Khi mang thai duø uoáng ít röôïu cuõng khoâng toát,
coøn neáu uoáng nhieàu vaø keùo daøi, lieân tuïc thì seõ ruùt ngaén thai
kyø (sinh non), ñöùa treû coù ñaàu nhoû, maët dò daïng, tim hö, trí
tueä ñaàn ñoän... Nhöõng ñöùa con baát haïnh do meï nghieän röôïu
laø moät gaùnh naëng veà moïi maët cho caû gia ñình vaø xaõ hoäi.
8. Röôïu gaây maát töï chuû
Uoáng nhieàu coù theå ñöa ñeán maát töï chuû, deã noùng giaän, gaây
goå vaø hay gaây ra tai naïn nhö ñuïng xe, teù ngaõ. Haøng traêm
söï vieäc khoâng mong muoán ñeàu coù theå baét ñaàu töø choã khoâng
laøm chuû ñöôïc baûn thaân.
Uoáng vaøo luùc naøo
Ña soá ñeàu ñoàng yù laø neân uoáng vaøo böõa aên coù côm coù thòt.
Thöùc aên taïo lôùp loùt trong loøng daï daøy, röôïu cuõng hoøa laãn
trong thöùc aên neân giaûm toác ñoä röôïu ngaám vaøo maùu. Thöùc
aên cung caáp chaát dinh döôõng, laøm ta mau no buïng, seõ uoáng
242
- Dinh döôõng vaø ñieàu trò
3. Thuoác trò traàm caûm vaø röôïu ñeàu coù taùc duïng laøm dòu
thaàn kinh, maø neáu dòu quaù thì laïi coù nhieàu haäu quaû
khoâng toát vì seõ coù tai naïn khi laùi xe, giaûm chöùc naêng
nhieàu cô quan, ñöa ñeán khoù thôû, buoàn nguû, huyeát aùp
thaáp, hoân meâ.
Beänh nhaân ñang uoáng loaïi thuoác taâm thaàn Monoamine
Oxidase (MAO) ñeàu khoâng ñöôïc uoáng röôïu vì töông taùc
maïnh cuûa hai thöù.
4. Taïi caùc trung taâm cai nghieän röôïu, ngöôøi beänh thöôøng
ñöôïc cho uoáng thuoác vieân loaïi Disulfam. Ñaây khoâng
phaûi laø thuoác trò nghieän, maø laø loaïi thuoác duøng ñeå
“raên ñe”, nhaéc nhôû ngöôøi nghieän ñöøng uoáng röôïu. Vì
khi ñaõ uoáng Disulfam thì duø chæ uoáng moät tí röôïu laø
maët maøy seõ noùng böøng, oùi möûa, choùng maët, huyeát aùp
giaûm, taâm thaàn baán loaïn raát khoù chòu. Moãi laàn nghó
tôùi phaûn öùng naøy laø ngöôøi nghieän seõ gheâ sôï, khoâng
daùm uoáng röôïu nöõa.
5. Ñang uoáng thuoác caàm maùu, ñang coù beänh tieåu ñöôøng
thì khoâng neân uoáng röôïu, vì röôïu laøm chuyeån hoùa
thuoác caàm maùu, laøm maùu loaõng hôn cuõng nhö laøm
giaûm ñöôøng trong maùu khieán coù côn thieáu ñöôøng traàm
troïng.
6. Ngöôøi uoáng röôïu maø huùt tôùi moät bao thuoác laù moãi ngaøy
thì coù nhieàu nguy cô ung thö phoåi hôn ngöôøi khoâng
uoáng röôïu.
7. Bia coù nhieàu purin, tieàn thaân cuûa acid uric, neân ngöôøi
244
nguon tai.lieu . vn
