Xem mẫu
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
Nguån nit¬ dÔ hÊp thô nhÊt ®èi víi vi khuÈn lµ NH3 vµ NH+4. NhiÒu khi
®Ó nu«i cÊy vi khuÈn b»ng nguån nit¬ lµ Urª ng−êi ta ph¶i bæ sung thªm muèi
amon (nh− amon sunphat ch¼ng h¹n). Së dÜ nh− vËy lµ bëi v× cã thøc ¨n nit¬ dÔ
hÊp thô cho vi khuÈn ph¸t triÓn ®· th× míi cã thÓ s¶n sinh ra ®−îc Ureaza ®Ó
thñy ph©n Urª.
Còng cã lo¹i vi khuÈn së dÜ kh«ng ph¸t triÓn ®−îc trªn m«i tr−êng chØ
cã nguån thøc ¨n nit¬ lµ muèi amon kh«ng ph¶i lµ kh«ng ®ång hãa ®−îc muèi
nµy mµ lµ do chóng ®ßi hái ph¶i ®−îc cung cÊp thªm mét vµi lo¹i axit amin
kh«ng thay thÕ nµo ®ã.
Vi khuÈn cã kh¶ n¨ng ®ång hãa rÊt tèt nit¬ chøa trong c¸c thøc ¨n h÷u
c¬. C¸c thøc ¨n nµy sÏ võa lµ nguån cacbon võa lµ nguån nit¬ cung cÊp cho vi
khuÈn.
Nguån nit¬ h÷u c¬ th−êng ®−îc sö dông ®Ó nu«i cÊy vi khuÈn lµ Pepton
lo¹i chÕ phÈm thñy ph©n kh«ng triÖt ®Ó cña mét nguån protein nµo ®Êy.
§èi víi ®a sè vi khuÈn ng−êi ta th−êng nu«i cÊy cã nh÷ng thµnh phÇn
sau: pepton (5g), cao thÞt (3g), NaCl (8g), n−íc cÊt (1000ml). NÕu lµm m«i
tr−êng ®Æc th× bæ sung thªm 15 - 20g th¹ch.
1.3.4. Nguån thøc ¨n kho¸ng cña vi khuÈn
Khi sö dông c¸c m«i tr−êng thiªn nhiªn ®Ó nu«i cÊy vi khuÈn ng−êi ta
th−êng kh«ng cÇn thiÕt bæ sung c¸c nguyªn tè kho¸ng. Trong nguyªn liÖu
dïng lµm c¸c m«i tr−êng nµy (khoai t©y, n−íc thÞt, s÷a, huyÕt thanh, pepton,
gi¸ ®Ëu...) th−êng cã chøa ®ñ c¸c nguyªn tè kho¸ng cÇn thiÕt ®èi víi vi khuÈn.
Ng−îc l¹i khi lµm c¸c m«i tr−êng tæng hîp (dïng nguyªn liÖu hãa chÊt) b¾t
buéc ph¶i bæ sung ®ñ c¸c nguyªn tè kho¸ng cÇn thiÕt. Nh÷ng nguyªn tè mµ vi
khuÈn ®ßi hái ph¶i ®−îc cung cÊp víi liÒu l−îng lín gäi lµ c¸c nguyªn tè ®a
l−îng. Cßn c¸c nguyªn tè kho¸ng mµ vi khuÈn chØ ®ßi hái víi nh÷ng liÒu
l−îng rÊt nhá gäi lµ c¸c nguyªn tè vi l−îng.
Nång ®é cÇn thiÕt cña tõng nguyªn tè vi l−îng trong m«i tr−êng th−êng
chØ vµo kho¶ng 10-6 - 10-8 M. Hµm l−îng c¸c chÊt kho¸ng chøa trong nguyªn
Khoa C¬ ®iÖn - 11 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
sinh chÊt vi khuÈn th−êng thay ®æi tïy lo¹i, tïy giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ tïy ®iÒu
kiÖn nu«i cÊy. Thµnh phÇn kho¸ng cña tÕ bµo vi khuÈn kh¸c nhau th−êng lµ
chªnh lÖch nhau rÊt nhiÒu. Ch¼ng h¹n nh− theo nghiªn cøu cña Mesrobiana vµ
Peunesko n¨m 1963 cho biÕt thµnh phÇn kho¸ng ë mét sè vi khuÈn g©y bÖnh lµ
(% chÊt kho¸ng):
P2O5 4.93-74. 8 Na2O 0.2-28.08
K2O 2.4-39.8 Cl 0.03-43.69
SO3 0.5-28.8 MgO 0.12-12.0
CaO 0.3-14.0
1.4. T¸c ®éng cña m«i tr−êng ®èi víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña vi khuÈn
Sinh tr−ëng, ph¸t triÓn vµ trao ®æi chÊt cña vi khuÈn liªn quan chÆt chÏ
víi c¸c ®iÒu kiÖn cña m«i tr−êng. C¸c ®iÒu kiÖn nµy bao gåm hµng lo¹t c¸c
yÕu tè kh¸c nhau, t¸c ®éng qua l¹i víi nhau. §a sè c¸c yÕu tè ®ã ®Òu cã mét
®Æc tÝnh t¸c dông chung biÓu hiÖn ë ba ®iÓm ho¹t ®éng: cùc tiÓu, tèi thÝch vµ
cùc ®¹i.
Tèi thÝch
C−êng ®é ho¹t ®éng sèng
Cùc ®¹i
Cùc tiÓu
C−êng ®é t¸c dông cña m«i tr−êng
H×nh 1.4a. §å thÞ biÓu diÔn t¸c dông cña m«i tr−êng lªn vi khuÈn
Víi t¸c dông tèi thiÓu cña yÕu tè m«i tr−êng vi khuÈn b¾t ®Çu sinh
tr−ëng vµ më ®Çu c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt, víi t¸c dông tèi thÝch vi khuÈn
sinh tr−ëng, víi tèc ®é cùc ®¹i vµ biÓu hiÖn ho¹t tÝnh trao ®æi chÊt, trao ®æi
n¨ng l−îng lín nhÊt, víi t¸c dông cùc ®¹i vi khuÈn ngõng sinh tr−ëng vµ
th−êng bÞ chÕt.
T¸c ®éng cña m«i tr−êng lªn vi khuÈn cã thÓ lµ thuËn lîi hoÆc bÊt lîi.
T¸c ®éng bÊt lîi sÏ dÉn ®Õn t¸c dông øc khuÈn hoÆc diÖt khuÈn. Do t¸c dông
Khoa C¬ ®iÖn - 12 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
øc khuÈn cña yÕu tè m«i tr−êng, tÕ bµo ngõng ph©n chia, nÕu lo¹i bá yÕu tè
nµy khái m«i tr−êng vi khuÈn l¹i tiÕp tôc sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn. Khi cã
mÆt chÊt diÖt khuÈn, vi khuÈn ngõng sinh tr−ëng, ph¸t triÓn vµ chÕt nhanh
chãng. Sù chÕt cña tÕ bµo th−êng kh«ng x¶y ra ngay mét lóc trong quÇn thÓ
mµ diÔn ra dÇn dÇn, cã thÓ biÓu diÔn b»ng ®−êng cong tö vong logarit d−íi
®©y (H×nh 1.4b, 1.4c).
100
LogN
Vi khuÈn sèng sãt (%) 80%
Sinh tr−ëng
50
b×nh th−êng
øc khuÈn
80%
DiÖt khuÈn
80%
15 20
0 5 10
Thêi gian t¸c dông cña yÕu tè
H×nh 1.4b H×nh 1.4c
T¸c dông øc khuÈn vµ diÖt Tèc ®é chÕt cña vi khuÈn tïy theo
khuÈn cña yÕu tè m«i tr−êng thêi gian t¸c dông cña diÖt khuÈn
Mét sè yÕu tè, chñ yÕu lµ c¸c hãa chÊt, cã thÓ t¸c dông øc khuÈn hoÆc
diÖt khuÈn tïy theo nång ®é.
T¸c dông kh¸ng khuÈn cña c¸c yÕu tè m«i tr−êng chÞu ¶nh h−ëng cña
mét sè ®iÒu kiÖn nh− tÝnh chÊt vµ c−êng ®é t¸c dông cña b¶n th©n yÕu tè,
®Æc tÝnh cña vi khuÈn vµ tÝnh chÊt cña m«i tr−êng.
1.4.1. C¬ chÕ t¸c dông cña c¸c yÕu tè m«i tr−êng lªn vi khuÈn
C¸c yÕu tè m«i tr−êng bªn ngoµi t¸c dông lªn tÕ bµo thuéc ba lo¹i: YÕu tè vËt
lý (®é Èm, nhiÖt ®é, tia bøc x¹...), yÕu tè hãa häc (pH m«i tr−êng, thÓ oxi hãa khö,
c¸c chÊt diÖt khuÈn) vµ c¸c yÕu tè sinh häc (chÊt kh¸ng sinh). Dï lµ yÕu tè nµo
nh−ng khi t¸c dông bÊt lîi lªn tÕ bµo th× th−êng g©y tæn h¹i ®Õn c¸c cÊu tróc quan
Khoa C¬ ®iÖn - 13 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
träng cho sù sèng cña tÕ bµo. Nh÷ng tæn h¹i ®ã dÉn ®Õn ph¸ hñy chøc phËn ho¹t
®éng cña c¸c cÊu tróc vµ lµm tÕ bµo chÕt. Chõng nµo tÕ bµo cã thÓ sèng sãt chÝnh lµ
do chóng ®· thÝch øng víi yÕu tè ®· cho b»ng nh÷ng thay ®æi vÒ sinh lý hoÆc di
truyÒn.
Nh÷ng t¸c dông cã h¹i cña c¸c yÕu tè bªn ngoµi tÕ bµo vi khuÈn thÓ hiÖn ë
nh÷ng biÕn ®æi sau:
+ Ph¸ hñy thµnh tÕ bµo.
+ BiÕn ®æi tÝnh thÊm cña mµng tÕ bµo chÊt: mét sè chÊt kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i
x©m nhËp tÕ bµo. Nh−ng vÉn g©y t¸c dông kh¸ng khuÈn.
+ Thay ®æi ®Æc tÝnh keo cña nguyªn sinh chÊt: c¸c yÕu tè vËt lý hay hãa häc
®Òu cã thÓ g©y nªn t¸c dông nµy.
+ K×m h·m ho¹t tÝnh.
+ Hñy ho¹i c¸c qu¸ tr×nh tæng hîp.
1.4.2. T¸c ®éng cña c¸c yÕu tè vËt lý
+ §é Èm: hÇu hÕt c¸c qu¸ tr×nh sèng cña vi khuÈn cã liªn quan ®Õn n−íc do
®ã ®é Èm lµ yÕu tè quan träng cña m«i tr−êng. §a sè vi khuÈn thuéc c¸c sinh vËt −a
n−íc nghÜa lµ chóng cÇn n−íc ë d¹ng tù do, dÔ hÊp thô.
+ NhiÖt ®é: ho¹t ®éng trao ®æi chÊt cña vi khuÈn cã thÓ coi lµ kÕt qu¶ cña c¸c
ph¶n øng hãa häc. V× c¸c ph¶n øng nµy phô thuéc chÆt chÏ vµo nhiÖt ®é nªn yÕu tè
nhiÖt ®é râ rµng ¶nh h−ëng s©u s¾c ®Õn c¸c qu¸ tr×nh sèng cña tÕ bµo. TÕ bµo thu
®−îc nhiÖt chñ yÕu tõ m«i tr−êng bªn ngoµi, mét phÇn còng do c¬ thÓ th¶i ra do kÕt
qu¶ cña ho¹t ®éng trao ®æi chÊt.
Ho¹t ®éng cña vi khuÈn bÞ giíi h¹n trong m«i tr−êng chøa n−íc ë d¹ng cã thÓ
hÊp thô. Vïng nµy cña n−íc n»m ë 20 ®Õn kho¶ng 1000 gäi lµ vïng sinh ®éng häc.
HÇu hÕt tÕ bµo sinh d−ìng cña vi khuÈn chÕt ë nhiÖt ®é cao do protein
bÞ biÕn tÝnh. Vi khuÈn chÕt ë nhiÖt ®é cao còng cã thÓ cßn lµ hËu qu¶ cña
kh«ng ho¹t hãa ARN vµ sù ph¸ ho¹i mµng tÕ bµo chÊt.
ë nhiÖt ®é thÊp cã thÓ lµm ngõng qu¸ tr×nh vËn chuyÓn c¸c chÊt hßa tan
qua mµng tÕ bµo chÊt do thay ®æi h×nh kh«ng gian cña mét sè permeaza chøa
Khoa C¬ ®iÖn - 14 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
trong mµng hoÆc ¶nh h−ëng ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ tiªu thô ATP cÇn cho qu¸
tr×nh vËn chuyÓn chñ ®éng c¸c chÊt dinh d−ìng.
Vi khuÈn th−êng chÞu ®ùng ®−îc nhiÖt ®é thÊp. ë nhiÖt ®é d−íi ®iÓm
b¨ng hoÆc thÊp h¬n chóng kh«ng thÓ thùc hiÖn ho¹t ®éng trao ®æi chÊt râ rÖt.
NhiÖt ®é thÊp cã thÓ coi lµ yÕu tè øc khuÈn nÕu lµm l¹nh kh¸ nhanh. Trong
tr−êng hîp lµm l¹nh dÇn dÇn xuèng d−íi ®iÓm b¨ng cÊu tróc cña tÕ bµo bÞ tæn
h¹i do c¸c tinh thÓ b¨ng ®−îc t¹o thµnh nh−ng kÝch th−íc nhá, do ®ã tÕ bµo
kh«ng bÞ ph¸ hñy.
Giíi h¹n gi÷a nhiÖt ®é cùc tiÓu vµ nhiÖt ®é cùc ®¹i lµ vïng nhiÖt sinh
tr−ëng cña vi khuÈn. Giíi h¹n nµy rÊt kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i vi khuÈn, t−¬ng
®èi réng ë c¸c vi khuÈn ho¹i sinh, nh−ng rÊt hÑp ë c¸c vi khuÈn g©y bÖnh. Tïy
theo quan hÖ víi vïng nhiÖt cã thÓ chia vi khuÈn thµnh mét sè nhãm sau:
- Vi khuÈn −a l¹nh (Psychrophilic) sinh tr−ëng tèt nhÊt ë nhiÖt ®é d−íi
200C, th−êng gÆp trong n−íc biÓn, c¸c hè s©u vµ suèi n−íc l¹nh, ch¼ng h¹n vi
khuÈn ph¸t quang, vi khuÈn s¾c. Ho¹t tÝnh trao ®æi chÊt ë c¸c vi khuÈn nµy
thÊp. Trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm nhiÒu vi khuÈn −a l¹nh dÔ dµng thÝch
øng víi nhiÖt ®é cao h¬n.
- Vi khuÈn −a Êm (Mesophilic) chiÕm ®a sè, cÇn nhiÖt ®é trong kho¶ng
200C – 400C. Ngoµi c¸c d¹ng ho¹i sinh ta cßn gÆp c¸c loµi kÝ sinh, g©y bÖnh
cho ng−êi vµ ®éng vËt, chóng sinh tr−ëng tèt nhÊt ë 370C øng víi nhiÖt ®é cña
c¬ thÓ ng−êi vµ ®éng vËt.
- Vi khuÈn −a nãng (Thermophilic) sinh tr−ëng tèt nhÊt ë 550C. Mét sè
kh«ng sinh tr−ëng ë nhiÖt ®é d−íi +300C. NhiÖt ®é sinh tr−ëng cùc ®¹i cña c¸c
vi khuÈn −a nãng dao ®éng gi÷a +750C vµ +800C.
C¸c loµi Bacillus sèng trong ®Êt th−êng cã nhiÖt ®é sinh tr−ëng kh¸ réng
(15 - 400C). Vi khuÈn E.coli cã nhiÖt ®é sinh tr−ëng 10 - 47.50C. Vi khuÈn g©y
bÖnh lËu (Neisseria gonorrhoeae) ph¸t triÓn ë nhiÖt ®é 30 - 400C. Vi khuÈn
Methylococus capsulatus sinh tr−ëng thÝch hîp ë 370C còng cßn cã thÓ sinh
tr−ëng ë nhiÖt ®é 550C.
Khoa C¬ ®iÖn - 15 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
¸p lùc, ¸p suÊt thÈm thÊu vµ ¸p suÊt thñy tÜnh cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn cÊu
tróc cña tÕ bµo vi khuÈn.
+ ¢m thanh: sãng ©m thanh, ®Æc biÖt trong vïng siªu ©m (trªn 20KHz),
cã ¶nh h−ëng lín ®Õn sinh tr−ëng cña vi khuÈn. C¸c tÕ bµo sinh d−ìng bÞ chÕt
nhanh trãng. TÕ bµo con mÉn c¶m h¬n nhiÒu so víi tÕ bµo giµ.
+ Søc c¨ng bÒ mÆt: khi sinh tr−ëng trong m«i tr−êng dÞch thÓ vi khuÈn
chÞu ¶nh h−ëng cña søc c¨ng bÒ mÆt cña m«i tr−êng. Nh÷ng thay ®æi cña søc
c¨ng bÒ mÆt cã thÓ lµ ngõng sinh tr−ëng vµ tÕ bµo cã thÓ bÞ chÕt.
+ C¸c tia bøc x¹: ¸nh s¸ng cã thÓ g©y ra nh÷ng biÕn ®æi hãa häc. Do ®ã,
nh÷ng tæn th−¬ng sinh häc nÕu ®−îc tÕ bµo hÊp thô th× møc ®é g©y h¹i tïy
thuéc vµo møc n¨ng l−îng trong l−îng tö ¸nh s¸ng ®−îc hÊp thô vµ møc n¨ng
l−îng trong l−îng tö l¹i phô thuéc gi¸n tiÕp vµo chiÒu dµi sãng cña tia chiÕu.
C¸c l−îng tö bøc x¹ g©y lªn nh÷ng biÕn ®æi hãa häc cña c¸c ph©n tö vµ nguyªn
tö cã chiÒu dµi sãng kho¶ng 10000 A0.
1.4.3. T¸c ®éng cña c¸c yÕu tè hãa häc
Trong sè c¸c t¸c ®éng hãa häc ¶nh h−ëng ®Õn chøc phËn sèng cña tÕ
bµo tr−íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn nång ®é ion hidro (pH), thÕ oxi hãa khö (Eh) cña
m«i tr−êng, c¸c chÊt s¸t trïng vµ c¸c chÊt hãa trÞ liÖu.
+ T¸c ®éng cña pH m«i tr−êng: pH cña m«i tr−êng cã ý nghÜa quyÕt
®Þnh ®èi víi sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña vi khuÈn. C¸c ion H+ vµ OH- lµ hai
ion ho¹t ®éng lín nhÊt trong tÊt c¶ c¸c ion, nh÷ng biÕn ®æi dï nhá trong nång
®é cña chóng còng cã ¶nh h−ëng m¹nh mÏ. Cho nªn viÖc x¸c ®Þnh thÝch hîp
ban ®Çu vµo viÖc duy tr× pH cÇn thiÕt trong thêi gian sinh tr−ëng cña tÕ bµo lµ
rÊt quan träng. §a sè vi khuÈn sinh tr−ëng tèt nhÊt ë pH trung b×nh (7.0) nh−
nhiÒu vi khuÈn g©y bÖnh (m«i tr−êng tù nhiªn lµ m¸u vµ b¹ch huyÕt m¸u cña
c¬ thÓ ®éng vËt).
+ T¸c ®éng cña thÕ oxi hãa khö (Eh): biÓu thÞ møc ®é tho¸ng khÝ cña
m«i tr−êng.
Khoa C¬ ®iÖn - 16 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
+ C¸c chÊt diÖt khuÈn ( s¸t trïng): th−êng dïng nhÊt lµ phenol vµ c¸c
hîp chÊt cña phenol, c¸c ancohol, halogen, kim lo¹i nÆng, H2O2, c¸c thuèc
nhuém, xµ phßng vµ c¸c chÊt röa tæng hîp cña muèi amon bËc bèn.
1.4.4. T¸c ®éng cña c¸c yÕu tè sinh häc
C¸c yÕu tè sinh häc t¸c ®éng cã h¹i lªn qu¸ tr×nh sinh sèng cña vi khuÈn
®ã lµ kh¸ng thÓ vµ chÊt kh¸ng sinh.
1.5. KÕt luËn
Nh− vËy, qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ t×m hiÓu vÒ quy tr×nh nu«i cÊy vi
khuÈn, c¸c ®iÒu kiÖn sinh sèng cña vi khuÈn chóng t«i ®−a ra mét sè kÕt luËn
sau:
+ Vi khuÈn cã vai trß v« cïng to lín ®èi víi con ng−êi, ®éng vËt, thùc
vËt… trªn tr¸i ®Êt. Ch¼ng h¹n nh− chóng tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh ph©n
gi¶i c¸c x¸c h÷u c¬, c¸c phÕ th¶i c«ng nghiÖp. §Æc biÖt lµ vi khuÈn cã vai trß
rÊt quan träng trong ngµnh n¨ng l−îng ®ã lµ viÖc chóng ®ãng gãp rÊt lín trong
viÖc t¹o ra dÇu má, than ®¸ vµ khÝ ®èt…
+ Muèn cho vi khuÈn sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn ®−îc cÇn ph¶i nu«i cÊy
trong c¸c m«i tr−êng thÝch hîp, m«i tr−êng lµ nh÷ng chÊt dinh d−ìng cÇn thiÕt
®−îc phèi hîp theo yªu cÇu sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña vi khuÈn ®èi víi ®iÒu
kiÖn vµ hoµn c¶nh sèng. VÝ dô nh−:
• M«i tr−êng dÞch thÓ hay m«i tr−êng láng lµ m«i tr−êng hîp thµnh do
sù hoµ tan cña c¸c chÊt dinh d−ìng cÇn thiÕt ë trong n−íc, nh− m«i tr−êng
n−íc thÞt, n−íc pepton, n−íc gan, n−íc d¹ dÇy, n−íc c¸c lo¹i th©n cñ (nh− ng«,
®Ëu nµnh, cµ rèt).
• M«i tr−êng b¸n cè thÓ lµ m«i tr−êng n−íc cã cho thªm mét Ýt chÊt
(th¹ch, keo) vµo ®Ó lµm cho m«i tr−êng s¸nh l¹i, m«i tr−êng nµy dïng ®Ó theo
dâi sù di ®éng cña vi khuÈn, nã hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn sinh lý cña vi
khuÈn.
• M«i tr−êng cè thÓ hay m«i tr−êng r¾n ®Æc nh− m«i tr−êng khoai t©y ®Ó
nu«i cÊy vi khuÈn lao; m«i tr−êng láng thªm th¹ch ®Ó t¹o thµnh m«i tr−êng
Khoa C¬ ®iÖn - 17 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
th¹ch ®Üa, th¹ch nghiªng dïng ®Ó ph©n lËp vµ xem h×nh th¸i c¸c khuÈn l¹c; m«i
tr−êng gelatin ®Ó kiÓm tra xem vi khuÈn cã lµm tan ch¶y gelatin kh«ng.
• M«i tr−êng tù nhiªn lµ c¸c m«i tr−êng mµ c¸c chÊt dinh d−ìng cã s½n
trong thiªn nhiªn nh− m¸u, huyÕt th¹ch, n−íc tiÓu, n−íc trøng, khoai t©y…
hay m«i tr−êng nh©n t¹o lµ hçn hîp cña nhiÒu chÊt dinh d−ìng cÇn thiÕt cho vi
khuÈn nh− n−íc thÞt, n−íc thÞt gan…
+ Ngoµi ra ¸nh s¸ng còng rÊt cÇn thiÕt ®èi víi mét sè lo¹i vi khuÈn nh−ng
trong qu¸ tr×nh nu«i cÊy nh©n t¹o ng−êi ta cã thÓ t¹o ra m«i tr−êng thÝch hîp
cho vi khuÈn sinh tr−ëng. Nh−ng nhiÖt ®é th× do ®iÒu kiÖn khÝ hËu lu«n thay
®æi v× vËy khi nhiÖt ®é thay ®æi cã thÓ lµm cho vi khuÈn chÕt. Do ®ã nhiÖt ®é lµ
rÊt cÇn quan t©m, trong nghiªn cøu, ch÷a trÞ vµ s¶n xuÊt th× viÖc duy tr× nhiÖt
®é nh»m duy tr× sù sèng cho vi khuÈn lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng.
Nh− vËy, tõ nh÷ng ph©n tÝch ë trªn chóng t«i thÊy ¸nh s¸ng, ®é Èm, m«i
tr−êng ®· ®−îc c¸c nhµ vi sinh vËt nghiªn cøu vµ t¹o ra. Do ®ã trong ®Ò tµi nµy
chóng t«i chØ quan t©m ®Õn nhiÖt ®é.
Víi nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ t×m hiÓu vÒ vi khuÈn, t«i tiÕn hµnh nghiªn
cøu vµ t×m hiÓu mét sè tñ nu«i cÊy vi khuÈn ®ang ®−îc sö dông trong thùc tÕ,
cô thÓ lµ ®ang ®−îng sö dông trong bÖnh viÖn B¹ch Mai.
Ch−¬ng 2
Khoa C¬ ®iÖn - 18 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
Giíi thiÖu chung vÒ tù ®éng ®iÒu khÓn nhiÖt ®é trong tñ nu«i cÊy vi
khuÈn ®ang ®−îc sö dông hiÖn nay
2.1. Nguyªn lý cÊu t¹o chung
H×nh d¸ng vµ cÊu t¹o bªn trong cña mét sè tñ nu«i cÊy vi khuÈn hiÖn
nay ®ang ®−îc sö dông ®−îc thÓ hiÖn trªn h×nh 2.1 sau:
H×nh 2.1. S¬ ®å cÊu t¹o cña tñ nu«i cÊy vi khuÈn
Trong ®ã:
1) Vá tñ: th−êng lµm b»ng t«n s¾t dµy cì 1,5mm, ë mÆt trong cã s¬n líp
s¬n chÞu nhiÖt, mÆt ngoµi s¬n chèng rØ. Cã lo¹i lµm b»ng t«n thÐp kh«ng rØ.
2) Líp c¸ch nhiÖt: th−êng b»ng b«ng thuû tinh ®Ó c¸ch nhiÖt cho tñ víi
m«i tr−êng ngoµi.
3) Cöa ngoµi b»ng t«n thÐp, xung quanh cã mét gio¨ng ami¨ng.
4) Cöa trong b»ng kÝnh chÞu nhiÖt cho phÐp nh×n thÊy vËt sÊy vµ c¸ch
nhiÖt ra ngoµi.
Khoa C¬ ®iÖn - 19 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
- B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m TuÊn Anh-T§H46
5) Sµng ng¨n c¸ch gi÷a ®iÖn trë d©y ®èt víi phÇn nu«i cÊy bªn trong,
m¾t sµng cã nhiÒu lç thñng ®Ó nhiÖt cã thÓ ®i vµo bªn trong.
6) Gi¸ ®ì: ®Ó xÕp, ®ùng c¸c vËt sÊy, th−êng trong ®ã cã kho¶ng hai hoÆc
ba gi¸ ®ì lµm b»ng thÐp kh«ng rØ.
7) Gê ®ì: dïng ®Ó ®ì c¸c gi¸ ®ì.
8) D©y ®èt: lµ ®iÖn trë d©y quÊn h×nh lß xo th − êng lµm b»ng
Fer«-Niken.
9) Ch©n ®Õ.
10) Lç tho¸t Èm: cã thÓ kho¸ hoÆc më ra gióp cho tñ tho¸t Èm.
11) NhiÖt kÕ: dïng ®Ó ®o nhiÖt ®é trong tñ.
12) Hép chøa ®ùng m¹ch ®iÒu khiÓn vµ c¸c thiÕt bÞ liªn quan.
13) Kho¶ng trèng phÝa sau tñ dïng ®Ó ®−a d©y chuyÒn tÝn hiÖu ®iÒu
khiÓn vµo tñ.
14) C¶m biÕn nhiÖt ®é.
15) N¾p m¸y cã thÓ th¸o ra söa ch÷a khi tñ gÆp sù cè.
16) Qu¹t dïng ®Ó l−u th«ng nhiÖt trong tñ.
2.2. Nguyªn lý lµm viÖc chung
Th«ng th−êng vi khuÈn ®−îc nu«i cÊy ë mét nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh (th−êng
lµ 370C). Do ®ã, trong qu¸ tr×nh lµm viÖc khi nhiÖt ®é trong tñ gÇn b»ng nhiÖt
®é ®Æt th× hÖ thèng ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é sÏ tù ®éng c¾t ®Ó ngõng viÖc cÊp ®iÖn
cho d©y ®èt cho ®Õn khi nhiÖt ®é trong tñ b»ng nhiÖt ®é ®Æt, do qu¸n tÝnh nªn
d©y ®èt vÉn nãng lªn vµ nhiÖt ®é trong tñ lín h¬n nhiÖt ®é ®Æt ®Õn mét thêi
®iÓm nµo ®ã nhiÖt ®é trong tñ l¹i gi¶m xuèng thÊp h¬n vµ dao ®éng quanh gi¸
trÞ nhiÖt ®é ®Æt. Sau ®ã ®Õn mét thêi ®iÓm nµo ®ã th× nhiÖt ®é trong tñ l¹i h¹
cho ®Õn khi thÊp h¬n nhiÖt ®é ®Æt th× hÖ thèng ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é l¹i ®iÒu
khiÓn ®ãng ®iÖn cho d©y ®èt lµm nhiÖt ®é t¨ng dÇn lªn ®Õn gi¸ trÞ cÇn thiÕt vµ
qu¸ tr×nh t¹o nhiÖt l¹i lÆp l¹i liªn tôc nh− vËy trong suèt kho¶ng thêi gian yªu
cÇu cña viÖc nu«i cÊy vi khuÈn. Nh− vËy, tñ Êm 370C ho¹t ®éng theo mét chu
Khoa C¬ ®iÖn - 20 - Tr−êng §HNNI-Hμ Néi
nguon tai.lieu . vn
