- Trang Chủ
- Du lịch
- Phố đi bộ thương mại du lịch - sản phẩm du lịch đặc trưng ở các thành phố lớn Trung Quốc
Xem mẫu
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
PHỐ ĐI BỘ THƯƠNG MẠI DU LỊCH - SẢN PHẨM DU LỊCH
ĐẶC TRƯNG Ở CÁC THÀNH PHỐ LỚN TRUNG QUỐC
BÙI THANH THỦY
Tóm tắt
Hình thức đi bộ trong phố đã xuất hiện ở nhiều thành phố lớn trên thế giới, và đã sớm trở thành một
loại sản phẩm du lịch phổ biến, thời thượng. Những năm gần đây, trước tốc độ phát triển đô thị, du lịch,
sự thông thương, giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các quốc gia, việc hình thành các phố đi bộ thương
mại du lịch ngày càng nhiều. Đây là một trong những mô hình mang bản sắc văn hóa đặc trưng, thúc
đẩy phát triển nền kinh tế trên thế giới. Ở mỗi nơi, phố đi bộ đều mang đến tính đặc trưng cùng sự đa
dạng giải trí, thân thiện và tính kết nối cộng đồng được đề cao giúp thu hút đông đảo du khách. Việc
tạo dựng và tổ chức các con phố đi bộ nhằm đáp ứng tốt những giá trị về mặt xã hội, văn hóa, kinh tế,
môi trường, đảm bảo được tính hấp dẫn cho du lịch là nội dung của bài viết này với minh chứng được
tìm kiếm từ đất nước Trung Quốc, nơi có những phố đi bộ thương mại du lịch nhiều nhất trên thế giới.
Từ khóa: Phố đi bộ, du lịch, thương mại du lịch, Trung Quốc
Abstract
Walking in the streets has appeared in many big cities around the world, and has soon become a
popular and trending tourist product. In recent years, in the fast pace of urban development, tourism,
trading, economic and cultural exchanges between countries, the formation of commercial pedestrian
streets for tourists has been more and more flourished. This is one of the models which have unique
cultural identity, promote the economy in the world. At every place, the pedestrian streets brings
the characteristics and diversity of entertainment, friendly, and community-based connections are
heightened in order to attract a large number of visitors. So the creating and organizing pedestrian
streets to meet the social, cultural, environmental, economic values and ensure the tourism
attractiveness is the main content of this article, with evidence is sought from the China, where has the
most pedestrian commercial streets in the world.
Keywords: Pedestrian streets, tourism, travel trade, China
1. Sự phát triển và các kiểu loại phố đi bộ Thích ứng với phong trào ấy, ở những
thương mại ở Trung Quốc quốc gia này nổi lên một hiện tượng xây dựng
S
những trung tâm mua bán tập trung cho cộng
au Đại chiến thế giới lần thứ hai, ở
đồng cư dân khu dân cư mới, giúp giải quyết
các nước phát triển do Mỹ làm đại
vấn đề ùn tắc giao thông, ô nhiễm không khí
diện, cùng với sự phục hưng về kinh
trong khu vực nội thành, từ đó đã xuất hiện
tế, trào lưu “hậu thành thị hóa” xuất hiện. Một
phố đi bộ ở các khu trung tâm thương mại.
là do sự phát triển đô thị, không gian đô thị Không những các trung tâm thương mại mới
không ngừng mở rộng ra khu vực ngoại thành; được xây dựng ở ngoại thành trở thành phố đi
hai là bộ phận cư dân trong thành phố cũng có bộ thương mại mà ngay các khu thương mại
xu hướng chuyển ra ngoại thành sinh sống để đường phố cũ ở nội thành cũng được cải tạo
mong có một môi trường sống tốt hơn. thành phố đi bộ. Phố đi bộ là một trong những
98 Số 25 - Tháng 9 - 2018
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
mô hình mang bản sắc văn hóa đặc trưng, và Tại Trung Quốc có nhiều kiểu phố đi bộ
đã sớm trở thành một loại sản phẩm du lịch thương mại được tạo dựng:
hấp dẫn. Du khách không thể bỏ qua các * Phố đi bộ thương mại mua sắm:
tuyến phố đi bộ độc đáo, ấn tượng, hấp dẫn
Đây là kiểu phố đi bộ phổ biến trên toàn
như La Rambla của thành phố biển xinh đẹp
thế giới, các tuyến phố được kết nối bởi hệ
Barcelona (Tây Ban Nha), Stroget của thành
thống các cửa hàng có thể bán đa dạng kiểu
phố Copenhagen (Đan Mạch), Rue de France
loại hàng hóa, hoặc một kiểu loại nhất định.
của Nice (Pháp), Bintang (Malaysia), Harajuku,
Nó có thể được hình thành từ các khu phố
Higashiyama (Nhật Bản) hay Vương Phủ Tỉnh,
thương mại tồn tại trong lịch sử hoặc xây mới.
Nam Kinh (Trung Quốc),...
Đến Thượng Hải, du khách không thể
Phố đi bộ thương mại hiện đại xuất hiện ở
không đi dạo đường Nam Kinh. Đến Thiên Tân,
Trung Quốc vào những năm 50 của thế kỷ XX,
du khách không thể không dạo phố Hòa Bình.
khi có cuộc đổ bộ của hàng hóa và phong cách
Đến Vũ Hán, du khách không thể bỏ qua phố
kinh doanh thương mại từ các nước phương
Tây du nhập. Đến những năm 90 của thế kỷ Hán Chính. Đến Quảng Châu, du khách phải
XX, Trung Quốc bắt đầu xây dựng phố đi bộ đến phố Hạ Cửu. Những con phố này vốn là
thương mại mang tính quy mô như Vương Phủ “thương hiệu” kinh tế của thành phố Thượng
Tỉnh ở Bắc Kinh, Nam Kinh ở Thượng Hải, Hòa Hải, Thiên Tân, Vũ Hán, Quảng Châu, là các
Bình ở Thiên Tân, Hán Chính ở Vũ Hán, Hạ Cửu, khu phố buôn bán truyền thống, sau được cải
Bắc Kinh ở Quảng Châu, Quan Tiền (Tô Châu), tạo thành các phố đi bộ thương mại/khu mua
Quảng trường Võ Lâm (Hàng Châu), Kim Mã sắm nổi tiếng cho người dân trong nước và
Bích Kê (Côn Minh), Lầu Chuông - Lầu Trống du khách nước ngoài. Hiện có rất nhiều thành
(Tây An)… phố vừa và nhỏ của Trung Quốc cải tạo các
khu buôn bán sầm uất vốn có thành phố đi bộ
Bước sang thế kỷ XXI, rất nhiều thành phố
như vậy. Cho nên có thể nhận định, phố đi bộ
ở Trung Quốc đã đua nhau xây dựng phố đi bộ
thương mại trở thành một yếu tố quan trọng
thương mại. Tính đến nay trên toàn Trung Quốc
tạo nên thương hiệu của mọi thành phố.
đã có trên 200 phố đi bộ thương mại. Xây dựng
phố đi bộ thương mại không chỉ là độc quyền “Nằm ở trục trung tâm của thành phố Bắc
của các thành phố lớn/thủ phủ, mà rất nhiều Kinh, đường Qianmen là một phố đi bộ nổi
các thành phố, thị trấn lớn nhỏ trên toàn đất tiếng chạy từ Jianlou (tháp Bắn cung) của
nước Trung Quốc đều xây dựng phố đi bộ. Phố Zhengyangmen ở phía bắc tới công viên
đi bộ mọc lên như nấm mọc sau mưa: phố bộ Tiantan ở phía nam. Con phố đi bộ này dài
hành Thiên Thiên ở Thiều Quan, phố đi bộ Cổ 840m và rộng khoảng 21m, bao gồm các tòa
Lâu ở Ninh Ba, phố đi bộ Thượng Hải Trường ở nhà mang phong cách kiến trúc của triều đại
Lạc Dương… Trong các phố đều xây dựng bến nhà Thanh (1644 - 1911). Con đường Qianmen
xe, công viên, đài phun nước, đèn đêm, hoa, có lịch sử hơn 570 năm, còn được biết đến
cùng các cơ sở phục vụ ăn, uống, bưu điện, tài với tên gọi phố Zhengyangmen trong triều
chính,... Như vậy, các phố đi bộ này đã phục đại nhà Minh và nhà Thanh, và đã đổi tên
vụ, đáp ứng đầy đủ các nhu cầu về mua sắm, như hiện nay vào năm 1965”1. Dưới thời nhà
ăn uống, giải trí của du khách. Các con phố Thanh, hai bên dãy phố có nhiều cửa hàng
này là một trong những yếu tố tạo nên sức hút chuyên biệt tạo thành từng khu bán thịt,
“thương hiệu” Trung Quốc trong lòng nhiều bán vải và nữ trang. Nơi đây cũng có nhiều
du khách. Dạo một vòng qua các khu phố đi nhà xưởng thủ công, nhà kho và nhà hát ở
bộ thương mại, du khách có thể vừa thư giãn, Hutong gần đó. Sau khi được cải tạo đổi mới
ngắm nhìn phong cảnh, vừa sắm cho mình và tân trang, con phố đi bộ đã được mở cửa
những món đồ hữu ích. Dạo chơi trên phố đi vào ngày 7 tháng 8 trước Thế vận hội Bắc Kinh
bộ dường như đã trở thành một trong những 2008. Ngoài tính thương mại, con phố còn là
nét văn hóa của người dân địa phương cũng một biểu tượng của văn hoá, minh chứng cho
như nhu cầu chung của du khách. một giai đoạn của lịch sử Trung Quốc.
Số 25 - Tháng 9 - 2018 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
99
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
Các con phố vốn là các khu phố thương của du khách. Tiêu biểu như phố đi bộ trong
mại trong lịch sử Trung Quốc thường có độ dài Đại Nghiên cổ trấn, thuộc thành phố Lệ Giang,
trung bình khoảng 1.000m. Dãy phố Vương tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Nơi đây được mệnh
Phủ Tỉnh dài 810m, đường Nam Kinh dài danh là “Venice của phương Đông”. Khu đô
1.033m, phố Hán Chính dài 1.210m do ba khu thị cổ của Lệ Giang với các con đường rải đá,
đoạn kinh doanh buôn bán hợp thành... Về sau, những cây cầu và mạng lưới kênh rạch len lỏi
thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc muốn khẳng giữa dãy phố mang đậm vẻ đẹp của những
định vị thế của mình đã kéo dài đường Vương ngày xưa cũ. Trước cửa các ngôi nhà đều trồng
Phủ Tỉnh về phía bắc thêm 340m, tăng tổng dương liễu và có suối nước chảy qua. Đô thị
chiều dài lên 1.150m. Đồng thời cũng cho cải cổ Lệ Giang có lịch sử lâu đời hơn 800 năm,
tạo phố lớn Sùng Văn Môn với ý đồ xây dựng được xây vào khoảng cuối đời Tống, đầu đời
nó thành phố đi bộ thương mại lớn nhất của Nguyên. Hiện nay Lệ Giang có khoảng 30.000
cả nước. Dãy phố đi bộ thương mại này nằm ở dân với hơn 6.200 hộ, chủ yếu là người Nạp Tây
phố lớn Quảng An Môn. Từ Chu Thị Khẩu đến (hay Na-xi). 30% người dân vẫn làm nghề thủ
Từ Khí Khẩu dài tất cả 1.800m, tổng diện tích công (đúc đồng, chạm bạc, thuộc da và lông
vượt 200.000m2. Đoạn phố 1.800m này còn có thú, dệt)2.
thể tiếp tục vươn dài vì phố lớn Quảng An Môn Hay như phố Vương Phủ Tỉnh của thành
dài gần 4.000m. Dãy phố đi bộ này mang trọng phố Bắc Kinh, vốn là một con đường có 10
trách lịch sử, nó không chỉ là một phố thương phủ của vương gia, công chúa nên được gọi
mại phục vụ ăn uống, vui chơi, du lịch, tham là “đường Vương Phủ”. “Tuy con đường này
quan, nghỉ ngơi, mua sắm hàng hóa mà còn không quá lớn nhưng do nằm ngay trung tâm
được xác định trở thành một trung tâm mậu Bắc Kinh nên thu hút rất nhiều hoàng gia, quý
dịch quốc tế hiện đại hóa lớn nhất phía nam tộc tới sống. Đến triều Thanh, do trên đường
thủ đô Bắc Kinh và khu vực châu Á. có một cái giếng mà các vương phủ thường lấy
Thành phố Thành Đô, Tứ Xuyên, Trung Quốc nước để dùng nên được đổi tên thành “Vương
cải tạo đường Xuân Hi vốn là một con đường Phủ Tỉnh” (“tỉnh” là giếng). Từ năm 1993 đến
sầm uất nằm trong nội thành thành một phố 1999, chính phủ Trung Quốc đã cho cải tạo
đi bộ theo mô thức như phố đi bộ của thành con đường và thu hút nhiều thương gia nước
phố Munich, nước Đức với các cửa hàng mua ngoài đến buôn bán”3. Nơi đây trở thành trung
sắm san sát nhau. tâm thương mại sầm uất bậc nhất ở Bắc Kinh.
Về kiểu loại phố thương mại đi bộ chuyên Đó là nơi du khách có thể thấy những giá trị
một loại hàng hóa, tạo dấu ấn riêng biệt phải văn hóa, ẩm thực truyền thống và hiện đại đan
nhắc đến phố Đắc Thắng Sa thuộc thành phố xen, tạo nên một nét đẹp văn hóa rất riêng của
Hải Khẩu, tỉnh Hải Nam. Đây là một phố đi bộ Trung Quốc.
độc nhất trong toàn Trung Quốc, chỉ bán một Trong khi đó tại cố đô Tây An, hai khu phố
mặt hàng. Ở phố này chỉ bán buôn, bán lẻ một song song Lầu Chuông - Lầu Trống là khu
mặt hàng quần áo, tất cả có đến hơn 1.000 của người Hồi giáo, du khách được khám phá
gian hàng. Hay đến phố Qinghefang, thành không gian văn hoá của những người theo đạo
phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang du khách Hồi từ trang phục cho đến ẩm thực. Hàng Châu
thấy phần lớn là các mặt hàng tơ lụa, trà, gốm có phố đi bộ còn gọi là phố cổ Qinghefang và
sứ, sản phẩm của các ngành nghề thủ công đường Trung Sơn, còn gọi là đường “Hoàng
truyền thống nổi tiếng chỉ có ở thành phố này. gia của triều đại Nam Tống”. Phố Quan Tiền,
* Phố đi bộ thương mại trong các đô thị cổ: Quảng trường Võ Lâm thì hấp dẫn bởi mặt
Đó là các con phố được hình thành trong hàng tơ lụa nổi tiếng vùng đất Giang Nam, nơi
lòng các đô thị cổ mang vẻ đẹp của những xưa nổi tiếng với danh xưng con đường tơ lụa.
công trình kiến trúc, cảnh quan cũng như Kiểu phố đi bộ này cũng giống như phố đi
nhằm mục đích vừa bảo vệ các di sản văn bộ tại phố cổ Hà Nội hay phố cổ Hội An của
hóa, vừa phục vụ cho hoạt động tham quan Việt Nam; phố đi bộ trong Quận Higashiyama,
100 Số 25 - Tháng 9 - 2018
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
Kyoto, Nhật Bản; phố Ben Yehuda, Jerusalem, dài 565m, thành một thị trường chuyên kinh
Israel; phố đi bộ ở Bhaktapur, Nepal, một thị doanh về di vật văn hóa lớn nhất khu Trung
trấn được công nhận là Di sản Thế giới bởi Nam, thành một khu trung tâm mỹ thuật dân
UNESCO với những công trình cổ mang kiến gian. Trung tâm lưu giữ, trưng bày, giao lưu văn
trúc độc đáo... hóa dân gian”4.
* Phố đi bộ thương mại kết hợp tham quan Phố đi bộ của thành phố Côn Minh được
ngắm cảnh: lát bởi những tấm đá xanh, hai bên đường
Thành phố Quảng Châu có lẽ là nơi có rộng 15m với những ngôi nhà 2 - 3 tầng, rải
nhiều phố đi bộ nhất Trung Quốc. Phố đi bộ rác hai bên đường là những nhóm tượng bằng
thương mại sớm nhất là đường Bắc Kinh, nằm đồng đen trông sinh động như thật, chúng đã
ở trung tâm thành phố Quảng Châu. Trước nay tái hiện quang cảnh sinh hoạt chợ búa được
đây vẫn là nơi tập trung và phân phối hàng hóa ghi lại từ những bức ảnh cũ. Do đó nơi đây đã
đi các nơi sầm uất nhất ở địa phương. Xung tạo một không khí lịch sử, khiến du khách cảm
quanh phố có rất nhiều các di chỉ văn hóa lịch thấy lý thú khi biết được quang cảnh sinh hoạt
sử, ví như thành Phiên Ngung đời Tấn, di chỉ xưa kia với nội hàm văn hóa sâu sắc. Tại đây
công trường đóng thuyền đời Tần Hán, di chỉ du khách không chỉ thỏa thích mua sắm, mà
ngự hoa viên Nam Hán… Căn cứ vào nguồn còn có thể tham quan các công trình kiến trúc
gốc lịch sử văn hóa đặc biệt của nó và ưu thế truyền thống, thưởng thức các món ăn vặt ở
kinh tế rõ ràng, thành phố Quảng Châu xác Côn Minh, các tiết mục biểu diễn của các dân
định quy hoạch đường Bắc Kinh thành “Khu đi tộc ít người, đậm đà bản sắc riêng của họ.
bộ thương mại đường Bắc Kinh, Quảng Châu”. Thành phố Thiên Tân đã cải tạo con đường
Ngày 8 tháng 2 năm 1997 khu này chính thức cổ Hòa Bình sát liền bên sông biến thành một
được đưa vào sử dụng. phố thương mại kiểu châu Âu dài 1.240m nối
Phố đi bộ thương mại “Đệ Thập Phủ” ở liền với phố đi bộ đường Tân Giang, cả hai phố
đường Hạ Cửu được coi là phố đi bộ dài nhất này hình thành một phố đi bộ Thiên Tân hình
tỉnh Quảng Đông. Hai bên phố có hàng trăm chữ T, tất cả dài hơn 2.100m với cảnh đẹp sông
cửa hàng với các phong cách kiến trúc, kiểu nước thi vị, hấp dẫn.
trang trí kiến trúc đa dạng được thịnh hành * Phố đi bộ thương mại trong nhà:
vào thập niên 20, 30 của thế kỷ XX. Phố đi bộ Thành phố Phúc Châu (Phúc Kiến) đã cải
thương mại thứ nhất Quảng Châu này đã trở tạo phố Trung Đình Thành thành một phố đi
thành một khu du lịch cấp quốc gia. bộ thương mại “trong phòng”, có thể dạo chơi
Phố đi bộ thương mại Hoàng Hưng Nam dưới mọi thời tiết, lớn nhất eo biển phía tây
của tỉnh Hồ Nam vốn được cải tạo lại từ một của Trung Quốc. Nó do ba phố chạy xuyên
con đường đã có trên trăm năm lịch sử. Đường trong phòng theo chiều dọc và hàng chục phố
Hoàng Hưng Nam nằm ở ngay trung tâm đi bộ tiếp nối mang phong cách khác nhau
thành phố, xưa nay vốn là nơi tập trung cơ sở hợp thành. Khu phố về cơ bản đã bảo lưu được
kinh doanh của các thương gia. Cùng với đó, dáng dấp của các con phố thương mại truyền
chính quyền thành phố còn quyết định cải tạo thống, các khách hàng dạo bộ thong thả trong
Thanh Thủy đường, cũng ở trung tâm thành những dãy phố với kiểu dáng kiến trúc “Trung -
phố, thành một phố đi bộ du lịch văn hóa. Tây phối hợp”. Khách bộ hành đi dạo trong phố
“Thanh Thủy đường là một nơi kỷ niệm những đi bộ thương mại như đi trong phòng, hành
ngày hoạt động cách mạng trước kia của Mao lang vòm ở hai bên đường phố nối liền các cửa
Trạch Đông, trong khu có Viện Bảo tàng của hàng lại với nhau, kéo dài hàng nghìn mét. Còn
thành phố. Ngoài ra tại đây còn có nhiều điểm có những phố lại kết hợp hai kiểu không gian
du lịch như khu viên lâm Thanh Thủy đường, trên, chỉ che phủ một nửa, hành lang hở lối liền
Quảng trường chân dung Mao Trạch Đông… các cửa hàng. Đi trên phố như vậy, đường như
Với những giá trị văn hóa, chính quyền địa thông suốt các nhà; nhà trong cửa ngoài, cửa
phương đã xây dựng Thanh Thủy đường, chiều ngoài, nhà trong, đi liền một mạch.
Số 25 - Tháng 9 - 2018 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
101
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
Phố Cao Tăng nằm trong khuôn viên chùa thuận lợi cho người dân địa phương, du khách
Phổ Ninh - một ngôi chùa nổi tiếng tại Thừa có dịp tham quan, khám phá, chủ yếu là mua
Đức, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc, tuy nhỏ nhưng sắm, ăn uống. Ngoài ra đây còn là nơi mọi
khá độc đáo vì khu vực này trước đây là tịnh xá người đến dạo bộ để giảm stress.
của các vị sư trong chùa, nay đưa vào phục vụ Phố đi bộ thương mại hiện đại chính là một
du khách. Các nhân viên bán hàng trong các trong những cách thể hiện cho xu hướng phát
trang phục truyền thống, cùng các chương triển giao thông xanh. Trong đó đi bộ là một
trình biểu diễn xiếc, võ vật đời Mãn Thanh luôn hình thức giao thông xanh nguyên thủy nhất
thu hút sự quan tâm của du khách5. và cũng cổ điển nhất. Do quy mô, khả năng của
Ngoài ra còn một số dạng phố đi bộ khác các thành phố nên điều kiện giao thông khác
như Thượng Hải xây dựng một phố đi bộ “bỏ nhau, phương thức giao thông của các đường
túi” mang phong cách độc đáo. Phố đi bộ “bỏ đi bộ cũng mang nhiều diện mạo khác nhau.
túi” này tên là phố đi bộ đường Ngô Giang, Có phố đi bộ triệt để cấm các loại xe có động
song hành với đường Nam Kinh Tây, dài hơn cơ đi qua, có phố đi bộ cho phép một số ít các
200m. Chỗ độc đáo của dãy phố này là đường xe động cơ chuyên dụng, chủ thể giao thông
phố rất nhỏ, dáng uốn lượn với phong cảnh rất là đi bộ. Có phố đi bộ phân riêng đường đi bộ
nên thơ. Phố không mang dáng dấp của một và đường đi xe. Có phố lại kết hợp hai loại với
con đường giao thông công cộng mà như một nhau. Ngoài ra, có loại phố đi bộ không những
con đường mòn nhỏ phía sau một vườn hoa, cho phép loại xe cơ động chuyên dụng đi qua
và lại càng không có không khí của một nơi mà còn cho phép một bộ phận xe giao thông
buôn bán, không có các mặt hàng đủ màu sắc, công cộng đi theo giờ. Nhưng nhìn chung, đi
chỉ có nhiều nhà hàng cung cấp các món ăn bộ là phương thức giao thông chủ yếu.
ngon rất hấp dẫn như mì kéo Lan Châu, bánh Nhìn về mặt kết cấu không gian, các phố đi
ú Đài Loan, cà phê kiểu Pháp,… ở đây món gì bộ hiện đại của Trung Quốc cũng mang những
cần có đều có. nét đặc sắc khác nhau. Có phố như Vương Phủ
Nhìn chung, các phố đi bộ thương mại Tỉnh của Bắc Kinh, đường Hòa Bình của Thiên
ở Trung Quốc đều mang những nét đặc sắc Tân thì hoàn toàn thông thoáng, hòa cùng với
riêng biệt của từng thành phố và hàm chứa thiên nhiên thành một khối. Cây cối hai bên
tính lịch sử. Các phố đi bộ thương mại đủ các đường vừa là nơi để du khách tránh nắng, vừa
kiểu loại này, như đã phân tích, phần nhiều là nơi để chim đậu, tạo cảnh quan và cảm giác
là từ các trung tâm thương mại đường phố thư thái, trong lành. Có phố lại được thiết kế
truyền thống cải tạo, sửa chữa mà thành. Hoặc thông nhau dưới các toà nhà như Trung Đình
do chính quyền thành phố thông qua hình Thành ở Phúc Châu, Nam Bình ở Trùng Khánh...
thức đi bộ giúp phục hưng các trung tâm hoạt Do ảnh hưởng về quy mô thành phố và
động thương mại xưa, cũng có khi là những điều kiện địa lý của loại phố này không giống
trung tâm thương mại mới xuất hiện. Thực tế, nhau nên chúng có độ dài, ngắn, rộng, hẹp
phố đi bộ thương mại hiện đại phát triển theo khác nhau. Trong khi ở các nước châu Âu các
hướng có lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội phố đi bộ thường có độ dài vừa phải, thì ở
và quảng bá quốc tế. Trung Quốc các phố đi bộ thường rất dài. Đối
2. Cách thức kiến tạo, tổ chức các con phố đi với các phố đi bộ thương mại, điều cần đạt
bộ thương mại tới được là cự ly tâm lý của du khách. Phố quá
Mục đích của chính quyền các thành phố dài, quá rộng dễ làm du khách mệt; quá ngắn,
lập ra các phố đi bộ, mua sắm nhằm phục vụ quá hẹp thì phải chen lấn nhau, nhưng đó
nhu cầu vui chơi giải trí cho cộng đồng cư dân cũng chưa phải là điều quan trọng nhất, mà
địa phương và du khách. Một điều dễ nhận quan trọng nhất có lẽ là tác dụng tâm lý đối
thấy là công tác quy hoạch những khu phố với họ. Vì vậy, đã có nhiều nghiên cứu, điều tra
này khá tốt, vừa thuận tiện trong việc buôn đối với khách bộ hành về vấn đề này. “Kết quả
bán của các doanh nghiệp, chủ cửa hàng, vừa cho thấy, với mức độ mà du khách vừa lòng
102 Số 25 - Tháng 9 - 2018
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
thì chiều dài của các con phố trước hết phải khó phân hủy. Hơn hết, vấn đề bảo vệ phố đi
chịu ảnh hưởng của hình thức, kết cấu không bộ, vấn đề lưu hành sản phẩm xanh, đều phải
gian. Phố đi bộ hoàn toàn bị che phủ một nửa dựa vào hành vi của người tiêu dùng nên công
nên ngắn hơn phố hoàn toàn khai mở. Con số tác tuyên truyền và xử lý vi phạm được áp
cụ thể như sau: phố đi bộ thương mại trong dụng nghiêm ngặt. Các nội quy, nguyên tắc,
nhà có chiều dài tương đối thích hợp là vào đội tự quản được thiết lập. Đó là vấn đề hết sức
khoảng 750m, quãng đường này du khách đi quan trọng của việc xây dựng, quản lý phố đi
bộ mất 10 phút là vừa. Phố đi bộ hoàn toàn mở bộ. Với mục tiêu xây dựng phố đi bộ trở thành
có chiều dài tương đối thích hợp là vào khoảng cơ sở của sự giáo dục, bồi dưỡng ý thức xanh
1.500m, quãng đường du lịch đi bộ khoảng 20 cho người tiêu dùng, nhiều thành phố Trung
phút là vừa. Về chiều rộng, cần xét đến chiều Quốc đã thực hiện tốt vấn đề này.
cao của 2 cạnh công trình kiến trúc. Nói chung Việc mua hàng hóa không phải là hành vi
cũng giống như chiều cao của công trình này, thương mại đơn nhất, mà nó còn là việc hưởng
độ rộng của nó không thể nhỏ hơn ½ chiều
thụ văn hóa, thỏa mãn nhu cầu tinh thần, biểu
cao của công trình, cũng không nên vượt quá
lộ phong cách của người tham gia. Vì vậy, chính
2 lần chiều cao công trình. Vì vậy, hai cạnh của
quyền các địa phương cũng hết sức coi trọng
loại phố này không nên xây cao”6. Theo số liệu
việc xây dựng không gian, môi trường cảnh
thống kê, các phố đi bộ thương mại ở Mỹ chiều
quan cho các phố đi bộ thương mại. Trong
dài thường trong khoảng 700m. Ở Nhật con
thiết kế quy hoạch, từ trung tâm hành chính,
số này phần nhiều trong khoảng 600m, còn
địa điểm thương mại, giao thông đường xá…
ở Pháp, Đức, Ý thì con số này trong khoảng
đều được tiến hành thiết kế tổng thể, xem xét
900m. Chiều rộng phần nhiều là 10m.
sửa sang kỹ càng, khiến các phố có cảnh quan
Khu thương mại không chỉ cần thiết có một đẹp, rực rỡ. Khi màn đêm buông xuống, toàn
hệ thống giao thông xanh mà còn cần kiến bộ đèn được bật sáng, các cửa hàng rực rỡ sắc
trúc xanh, sản phẩm xanh và hành vi tiêu dùng màu, đường phố lung linh, mọi cảnh vật hòa
xanh. Đó là một vấn đề mà hầu hết hiện nay vào một khối. Các phố thương mại thường là
các cấp quản lý Trung Quốc chú ý trong xây những khu đất vàng, lãnh đạo các thành phố
dựng phố đi bộ thương mại. Đầu tiên là trong đã sát nhập các cửa hàng với nhau để tạo quỹ
kiến trúc, các công trình nhà phố thiết kế kiểu đất dôi dư nhằm thiết kế xây dựng quảng
dáng như thế nào, sử dụng bằng vật liệu, kỹ trường, vườn hoa, bãi cỏ, tạo dựng lên một
thuật gì? Lựa chọn loại cây xanh nào, trồng ở môi trường không gian thương mại xanh.
đâu? Ví như xây dựng các ngôi nhà theo phong
cách truyền thống hay Tây Âu; nguyên vật liệu Thông thường, dọc hai bên tuyến phố là
sơn quét, gạch lát, kính dùng cho các cửa sổ có các dãy boutique hotel và shophouse nối tiếp
đảm bảo yếu tố “xanh”; việc xử lý nguồn nước, với nhiều điểm nhấn nổi bật như đài phun
không gian có phù hợp với yêu cầu bảo vệ môi nước, vườn hoa, cây xanh, tượng điêu khắc cổ
trường... Tức làm thế nào để khu phố mang nét điển được đan xen và sắp xếp một cách tinh
đặc trưng riêng, văn minh, môi trường xanh, tế. Đảm bảo khi thiết kế phố đi bộ là sự hài
sạch, đẹp. Sau đó là thương phẩm, phố đi bộ hòa giữa yếu tố “động” và “tĩnh” trong sự tương
nên trở thành nơi tập trung hàng hóa xanh. tác với người bộ hành, nghĩa là đủ “sôi động”
Thực tế hiện nay phải xem xét vấn đề bao để du khách trải nghiệm nhưng cũng đủ “yên
gói sản phẩm có phù hợp với môi trường hay tĩnh” để du khách thư giãn. Tuyến phố luôn
không, những giấy bao gói đó có sử dụng quay đảm bảo râm mát ở mọi thời điểm, luân phiên
vòng được không, có bị vi sinh vật làm tan rã che chắn cùng tầng sinh thái đa dạng, đan xen
không, có gây ô nhiễm môi trường không. các loại cây tầng thấp, cây tầng cao, cây bóng
Nhiều nơi đề xướng việc không sử dụng ống mát. Sao cho dù ở lứa tuổi nào du khách cũng
hút nhựa; khuyến khích sử dụng các giấy/túi chọn được loại hình hoạt động phù hợp theo
xanh, cấm sử dụng túi đựng bằng chất dẻo, thời gian thuận tiện nhất.
Số 25 - Tháng 9 - 2018 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
103
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
Họ xây dựng phố đi bộ theo lối sống, tính khoảng thời gian để du khách chia sẻ khoảnh
cách của cư dân bản địa để từ đó nâng cao khắc đáng nhớ với người thân, bạn bè trong
ý thức của phố thương mại và đề cao vai trò hành trình khám phá.
văn hóa thành phố, đồng thời tạo dựng hình Vấn đề vệ sinh môi trường của phố đi bộ
tượng môi trường văn minh. Trên toàn đất thương mại cũng rất được quan tâm bởi điều
nước Trung Quốc, tất cả các phố đi bộ sau đó không chỉ đảm bảo sự văn minh của đường
khi cải tạo, đều trở thành những phố đi bộ có phố, mà còn là vấn đề tạo hình ảnh cho thành
phong cảnh đẹp, đáp ứng nhu cầu du khách phố sở tại, nhất là giai đoạn phát triển đô
về các phương diện mua bán, giải trí, thưởng thị hiện nay và tạo những khu vực dành cho
ngoạn, giao lưu văn hóa. khách du lịch khi đến các thành phố lớn, các
Bên cạnh đó, phố đi bộ thương mại du lịch điểm du lịch. Vì vậy, phố đi bộ chính là “thương
hiện đại nói chung đều chú ý đến tạo nét độc hiệu” của các thành phố, các điểm du lịch phát
đáo riêng của từng phố. Cá tính này thể hiện triển. Đó vừa là sự thách thức, vừa là cơ hội.
thông qua các tính cách, các điều kiện địa hình Giữ gìn bảo vệ hình tượng danh dự thương
đặc hữu của đường phố, như phong cách kiến hiệu của thành phố, điểm du lịch để phục vụ
trúc đặc thù (giống như ván khuôn mặt đất là khách hàng tốt hơn trở thành nhiệm vụ quan
đặc trưng phố thương mại bến tầu của ngư
trọng, công tác hàng ngày của chính quyền địa
dân San Francisco nước Mỹ, nó tồn tại trong
phương. Như phố Vũ Chính ở Hán Khẩu, chính
mấy chục năm; hành lang vòm trong suốt là
quyền đã nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của người
phong cách của 4 đoạn phố đi bộ tại Tiên Đạt
dân, du khách để thay đổi các trang thiết bị
ở Nhật…), di tích lịch sử văn hóa đặc biệt, tính
như thùng rác, đèn chiếu sáng, thiết bị vệ sinh.
chất hàng hóa, ngôn ngữ thương mại đặc thù,
Không những thay đổi về kiểu dáng, mà ngay
phương thức chiếu sáng đặc thù, nền lát, các
cả những tác dụng của nó cũng được thay đổi.
cây trồng đặc biệt… Tất cả những phong cách
Số lượng thùng rác tăng lên, chức năng, tác
đó đều để lại ấn tượng sâu sắc cho du khách
dụng của thùng rác được cải tiến, thuận tiện
và tạo nên thương hiệu cho các thành phố đó.
cho người dạo phố sử dụng.
Đi dạo trên dãy phố đi bộ Hòa Bình (Thiên
Quang cảnh phố đi bộ ở thành phố Thương
Tân), dãy phố Nam Kinh (Hàng Châu), đi qua
Khâu, tỉnh Hà Nam được diễn tả qua hai câu
các cửa hàng mang phong cách châu Âu… du
thơ: “Tại phố bộ hành có hàng ngàn con chim.
khách như được đi vào viện bảo tàng. Khung
Phân chim rơi xuống như mưa lên người”. Phố
cảnh sầm uất hòa với sự tĩnh lặng của lịch sử,
những hình ảnh biến động của lịch sử sẽ được đi bộ ở thành phố Thương Khâu đã trở thành
cảm nhận trước mắt du khách. Đi dạo trên một nơi có phong cảnh nên thơ ở địa phương,
phố Vương Phủ Tỉnh (Bắc Kinh) du khách luôn không những cư dân, du khách thích đến đây
được nghe lời chào “mời lên xe” của những ung dung tản bộ, mà rất nhiều loại chim cũng
người phu xe trong trang phục mang đậm nét biết đây là nơi “đất lành”. Buổi chiều đến dưới
văn hóa truyền thống của Bắc Kinh. Riêng phố ánh hoàng dương, người ta thấy có hàng vạn
Nam Kinh (Hàng Châu), sức hấp dẫn còn thể con chim tranh nhau đậu xuống các ngọn cây
hiện qua những chương trình trình diễn văn ở hai bên đường phố, trông rất lạ mắt. Những
nghệ của các nghệ sĩ thổi kèn đứng trên các con chim đó không những đậu la liệt khắp nơi
cửa sổ toà nhà dọc hai bên phố, hoặc các nghệ mà còn đại, tiểu tiện thoải mái, khiến cho phân
sĩ trong các trang phục rối cao kều đi qua đi lại của chúng rơi rào rào như mưa, xuống cả đầu
trên đường để khách chụp hình lưu niệm… Du tóc khách bộ hành.
khách sẽ được hòa mình trên sàn diễn đường Giống như Thương Khâu, quang cảnh trên
phố, festival âm nhạc đến từ các nghệ sĩ trong cũng xuất hiện ở đoạn đường kéo dài sang
nước và thế giới. Buổi tối là khoảng thời gian phía tây của phố Trường An, Bắc Kinh. Mỗi khi
hoạt động náo nhiệt của khu phố với các quán màn đêm buông xuống, những con chim tu hú
bar sôi động, những buổi nhạc live và các và quạ đậu xuống những ngọn cây dương cao
trận đấu thể thao sôi động, quyết liệt. Đây là to trông như những đóa hoa hồng đen. Hàng
104 Số 25 - Tháng 9 - 2018
- TRAO ĐỔI - NGHIỆP VỤ
ngàn, hàng vạn du khách đi trong tiếng hót lịch, các phố đi bộ này sẽ ngày càng xuất hiện
của các loài chim với cảm giác thư giãn tuyệt nhiều tại các thành phố, địa phương trong cả
vời cùng mối giao hòa với thiên nhiên. nước, tại các khu vực phát triển du lịch.
Đặc biệt, Trung Quốc còn tiến hành hiện Tuy nhiên, như hai mặt của cuộc sống, các
đại hóa các phố đi bộ, nhất là trong bối cảnh khu phố ngoài những mặt tích cực thì cũng sẽ
của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện đối mặt những vấn đề phức tạp nảy sinh. Để
nay. Điều này đã khiến cho thương hiệu thành phố đi bộ trở thành điểm đến/sản phẩm du
phố, phố đi bộ, văn hóa tiêu dùng xanh của lịch hấp dẫn, được nhiều người biết đến, đáp
phố đi bộ được truyền bá rất sâu rộng. Thành ứng mọi nhu cầu của du khách là mục đích
phố Quảng Châu đã đầu tư kinh phí lớn để xây và mong ước của ngành du lịch bất cứ nước
dựng phố đi bộ ở đường Hạ Cửu thành phố đi nào, bởi đó là doanh thu và lợi nhuận, là hiệu
bộ thương mại điện tử. Ở đây có một chuỗi các quả kinh tế, tạo thêm công ăn việc làm và kích
cửa hàng thương vụ điện tử hàng đầu và một thích tiêu dùng. Đó cũng là mong muốn của
trung tâm vận chuyển hàng hóa hiện đại. Bất các cấp chính quyền các thành phố, khu vực
luận ở đâu, nếu ai muốn mua hàng ở đường phát triển trong vấn đề xây dựng thương hiệu
Hạ Cửu, chỉ cần ngồi tại nhà hay văn phòng, xanh, sạch, đẹp, văn minh; thương hiệu điểm
rồi cùng với “con chuột” máy tính họ sẽ đi ngao đến. Vì vậy, học tập kinh nghiệm trong công
du phố Hạ Cửu, hơn 5.000 cửa hàng, mấy chục tác xây dựng, tổ chức, quản lý các phố đi bộ
vạn mặt hàng, tất cả đều hiện ra trước mắt, tùy thương mại du lịch từ các nước là một vấn đề
khách lựa chọn, thậm chí khách có thể mặc cả cần thiết và hữu ích.
với người bán hàng. B.T.T
Nhiều phố đi bộ ở Trung Quốc đã hòa mạng (PGS.TS, Trưởng khoa Gia đình & Công tác xã hội,
với quốc tế, đáp ứng được nguyện vọng của Trường ĐHVHHN)
người dân trong, ngoài nước khi họ không có
điều kiện đến thăm các con phố nổi tiếng. Mọi Chú thích
người không còn bị hạn chế về khoảng cách 1
Một ngày trải nghiệm phố đi bộ lịch sử
không gian, bất luận ở đâu, du khách đều có Qianmen, http://tour.du lịch vietnam.com.vn
thể tận mắt nhìn thấy đường Nam Kinh, Vương 2
10 phố đi bộ nổi tiếng Châu Á, https://news.
Phủ Tỉnh, Hòa Bình, Hạ Cửu… nổi danh khắp
zing.vn
xa gần. Như vậy, các con phố đó không phải là
một dãy phố, mà là hai dãy phố, một dãy là phố 3
Phố đi bộ Vương Phủ Tỉnh ở Trung Quốc,
đi bộ hiện thực, một dãy là phố đi bộ giả định. http://Tổ quốc.vn
Đây là một cách quảng bá hiệu quả lớn đối với Sách hướng dẫn du lịch: giới thiệu Du lịch Hồ
4
các con phố đi bộ này, cũng như địa phương có Nam, Trung Quốc
nó trên phạm vi quốc gia và quốc tế. 5
10 phố đi bộ nổi tiếng Châu Á, https://news.
Kết luận zing.vn
Loại hình phố đi bộ thương mại du lịch đã 6
Tư liệu cung cấp từ bài nói chuyện của GS
phổ biến ở các nước nhưng Việt Nam mới bước
trường Đại học Nam Ninh, Vân Nam, Trung Quốc.
đầu triển khai. Những năm gần đây, việc hình
thành các tuyến phố đi bộ như Nguyễn Huệ,
Ngày nhận bài: 13 - 6 - 2018
Bùi Viện (quận I, thành phố Hồ Chí Minh), các
Ngày phản biện, đánh giá: 15 - 9 - 2018
tuyến phố đi bộ ở khu vực Hồ Gươm, khu Tạ
Hiện, Trịnh Công Sơn (Hà Nội), phố cổ Hội An Ngày chấp nhận đăng: 23 - 9 - 2018
(Quảng Nam),... phục vụ người dân và du khách
đã tạo thành địa điểm yêu thích, không thể
bỏ qua của du khách mỗi khi đến đây. Trong
tương lai với tốc độ phát triển đô thị và du
Số 25 - Tháng 9 - 2018 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
105
nguon tai.lieu . vn
