Xem mẫu
- Phòng tối, cái thú của người chụp film
- Phần 2
Phần 4 – Những cách tráng film hiệu quả nhất để có được một bức ảnh như ý
Vâng, có thể sau loạt bài về tráng film cơ bản thì có thể một số bác đã có được
chút khái niệm sơ cấp, hay có thể là một số kiến thức tương đối về tráng film,
cũng như sau loạt bài này, có bác đã khóa mình hàng giờ trong phòng tối để sau đó
tự sung sướng với sản phẩm của mình, cái có thể chưa thật sự hoàn hảo nhưng
cũng đáng để tự hào. Ở đoạn kết của phần tráng film cơ bản em có đề cập đến
những sai sót trong tráng film mà ta có thể gặp phải trong quá trình làm việc với
phòng tối, cái mà sẽ được trình bày tiếp theo đây. Nhưng trước hết ở bài tiếp này
các bác cho em đề cập đến một vấn đề sâu hơn một chút về tráng film, đó là cách
để làm sao có thể tráng film hiệu quả nhất. Hiệu quả ở đây được hiểu như cách
chọn những loại film để từ đó tương ứng với từng loại thuốc tráng, cách tráng từng
bước để làm sao tránh được những tác động xấu đến film.
Có lẽ việc đầu tiên của công đoạn tráng film, việc rút film ra khỏi hộp chứa film
và cuộn nó vào tank em sẽ không đề cập cụ thể nữa vì cái đó đã được trình bày rõ
ràng ở phần trên của loạt bài. Em chỉ có một chú ý nhỏ là khi tháo film ra khỏi
hộp, film phải được ở trong môi trường tối hoàn toàn, cái này có thể ảnh hưởng
đến film nhiều. Điều quan trọng hơn để đạt được kết quả như ý là cách chọn các
loại film phù hợp, cách dùng những loại thuốc hiện khác nhau, và cuối cùng là
cách tráng (thời gian, nhiệt độ và cách „xóc lọ“).
1/ Đôi lời về các loại film đen trắng thông dụng:
- Chắc chắn rằng chẳng cần em giải thích thì các bác cũng biết được ở film đen
trắng, yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng ảnh nhiều nhất là ISO. ISO quyết định độ
sạn của ảnh (noise) đặc biệt là khi ảnh được phóng lớn hơn khổ A4 bằng phương
pháp thủ công. Cách chọn ISO thế nào thì phải tùy thuộc vào sở thích cũng như
mục đích sử dụng của mỗi người. Nói chung thì trong thời điểm này ta có rất
nhiều chọn lựa khi mua film. Các hãng sản xuất film cạnh tranh với nhau thường
thông qua ISO của film. Mỗi loại film cho một độ sạn cũng như hạt sạn khác nhau,
nói một cách khác thì mỗi loại film „ăn sáng“ (ăn ánh sáng - em gọi thế cho nó
thuần việt :) một cách khác nhau. Cách ăn sáng của từng loại film cũng quyết định
độ tương phản trong ảnh. Theo cách ăn sáng ta có thể chia film ra làm ba loại:
Loại ăn sáng ít: film có ISO đến 50, loại ăn sáng trung bình (ISO = 100-200), loại
ăn sáng cao (ISO = 400-1000) và cuối cùng loại ăn… nhiều sáng (ISO từ 1600 trở
lên). Những hãng sản xuất film có tiếng như Ilford, Kodak hay với người chụp
phong cảnh là Rollei thì thường cho ra những sản phẩm với ISO lớn nhưng lại cho
sạn nhỏ và tương phản tốt, nhưng nhìn chung thì nếu ISO càng cao thì độ tương
phản càng thấp và càng sạn. Nguyên nhân thứ hai từ tính chất ăn sáng của film ảnh
hưởng đến chất lượng ảnh là cách mà film đen trắng hoán đổi tông màu. (từ màu
đen hoàn toàn tới trắng hoàn toàn có nhiều tông màu xám mà phần lớn mắt thường
của ta không ghi nhận được, những tông màu xám này quyết định độ sâu của ảnh).
Thường thì film với ISO thấp cho ta nhiều tông màu xám hơn so với film có ISO
cao. Điều này theo em nghĩ do các hạt ăn sáng ăn nhiều ánh sáng khiến film nhiều
màu trắng, màu xám bị giảm bớt. Việc ảnh hưởng của ISO tới tông màu của film
là một trong những nguyên nhân tại sao ta sử dụng film với ISO thấp cho ảnh
phong cảnh và ngược lại, film với ISO cao cho ảnh đời thường.
Kinh nghiệm của em là để cho công việc trong phòng tối trở nên dễ dàng hơn các
bác nên thử qua các loại film đen trắng rồi chọn lấy một loại mình ưa thích nhất để
từ đó có thể chú tâm vào việc tráng rửa. Các bác cũng nên có một cái tủ lạnh để
lưu trữ film vì không phải lúc nào và ở đâu các bác cũng kiếm được loại film ưng
- ý của mình.
2/ Các loại thuốc hiện và tích chất:
Thuốc hiện giành cho film đen trắng được chia ra làm bốn loại: Thuốc hiện thông
dụng với sạn mịn, thuốc hiện với sạn siêu mịn, thuốc hiện với sạn lớn, sắc và
thuốc hiện đặc biệt.
a) Thuốc hiện thông dụng: Thuốc hiện thông dụng mang tính kiềm yếu và thời
gian tương tác của thuốc với film thường chậm. Ở đây không có gì để nói nhiều về
thuốc hiện thông dụng vì tính chất của nó không làm ảnh hưởng nhiều đến film.
Thuốc hiện thông dụng không làm tăng hay giảm tương phản cũng như tông màu.
Chích vì lý do „thông dụng“ mà thuốc hiện loại này được sử dụng rộng rãi nhất.
Một số loại thuốc hiện thông dụng có thể tìm thấy dễ dàng ở các cửa hàng bán đồ
tráng film (ở VN thì em không biết ở đâu bán) là: Kodak D-76, Ilford ID-11,
Microphen, Terenal Neofin Blue và từ Czech có Foma Fomadon N, P, LQN.
b) Thuốc hiện với sạn siêu mịn: Chích tên gọi của thuốc hiện đã nói lên toàn bộ
tính chất của nó. Thuốc hiện này đẩy các hạn ăn sáng không cho hiện hoàn toàn
khiến cho bức ảnh mịn hơn cho giù được chụp ở ISO cao. Người ta thường sử
dụng thuốc hiện này để tráng film mà cần phóng ảnh với khổ lớn. Điều quan trọng
ở đây là film phải được chụp „đủ sáng“ (thiếu sáng hoặc thừa sáng có thể gây ảnh
hưởng tới ảnh đặc biệt là tông màu của nó – cũng giống như khi các bác chuyển
BW trong photoshop chưa chuẩn í :). Ví dụ của loại này là: Agfa Atomal, Ilford
Perceptol, Tetenal Ultrafin, Kodak Microdol-X và Foma Fomal.
c) Thuốc hiện với sạn lớn, sắc: Thuốc hiện này mang tính kiềm mạnh, việc này
dẫn tới việc film được tráng sẽ có sạn lớn, rõ và sắc nét cũng như tương phản cao.
Việc này do nồng độ của thuốc thường là cao và từ đó thời gian tương tác với film
- cũng thấp hơn so với các loại thuốc khác. Ta có thể tìm thấy trên thị trường thuốc
hiện này với ký hiệu: Agfa Rodinal, Ilford Ilfotec HC, Kodak HC 110, Tetenal
Neofin Red, Neopress HC, và Foma R 09, Fomadon LQR. Hay một số thuốc hiện
đại hơn như: Kodak XTol, T-Max, Ilford Ilfosol DD-X, Tetenal Negafin,
Fomadon Excel.
d) Thuốc hiện đặc biệt: Là những loại thuốc với cách sử dụng đặc biệt, loại thì
dùng để tráng hai lần cho kết quả tuyệt vời, loại giành cho những film đặc biệt,
loại chuyên để „kích“ các tông màu xám lên… Về các loại này em xin chỉ dừng lại
ở đây vì thứ nhất em cũng chưa sử dụng các thuốc hiện đặc biệt bao giờ và thứ hai
đối với người tráng film cơ bản thì thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo.
Tất nhiên thì ngoài những loại thuốc hiện em đã nêu trên đây thì ta còn tìm thấy
một số loại thuốc khác với những tính chất khác nhau. Một lần nữa em xin nhắc lại
ở đây, việc lựa chọn thuốc hiện phải phù hợp với film, phù hợp với khả năng và
quan trọng nhất là sở thích của các bác.
nguon tai.lieu . vn
