Nghiên cứu một số yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến thu chi quỹ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, giai đoạn 2002 - 2006

TV
i là nhân t quan tr ng c a s phát tri n. Chính ph m
c kho
gi i h n nên m

cr t

i dân. Tuy nhiên, do ngu n l c tài chính là

u t tìm nh

ng tài chính và y t riêng cho ho t

sóc s c kho nói chung và BHYT nói riêng [33]. Vi t Nam trong xu th
h i nh p không th n m ngoài quy lu t phát tri n chung c a th gi i. Vì v y, phát
tri

c s quan tâm c
ih iXc

c. Ngh quy t

ghi rõ: “Xây d ng h th ng an sinh xã h

ng;

phát tri n m nh h th ng BHXH, BHYT, ti n t i BHYT toàn dân” [21].
ng xây d ng m t n n y t công b ng, phát tri n và hi u qu Vi t
a b nh, ngoài vi c xây d ng
m

ch v
m

ng

i dân, thì c n thi t ph i có m t ngu n l c v

ng nhu c

yt

c kho nhân dân [27]. B o hi m

nh là m

tài chính ch y

c

hi n m c tiêu công b ng, hi u qu và phát tri n c a ngành y t [18], [29]. Th c ti n
c hi n chính sách BHYT, Vi

ã thu

c nh ng k t qu quan

tr ng, ngu

t ph

nghi

c kh
ã

tri

ã có trên 50% dân s có BHYT, qu

m b o s an toàn v
ib

c nh ng r i ro b nh t t cho hàng

ình h [28].

Tuy nhiên, Vi t Nam c
i
chi tiêu y t

cho s

ts

c trên th gi i, phát tri n BHYT

i m t v i s leo thang c a chi phi y t ngày m
u th gi i, nh

chi

c
n

m 16% GDP, v i chi tiêu y t bình quân là
7.290

-la

i [93]. Chi tiêu y t

M g p 2,5 l n m c chi bình quân c a các

c trong OECD- T ch c phát tri n và h p tác kinh t , g p 11,8 l n Th Nh
c có chi phí y t th p nh t trong T ch c phát tri n và h p tác kinh t ) [92].
Hàn Qu

m i ch chi

chi phí y t

m 6,8% GDP [91].
1

Vi t Nam, chi phí y t có

nt

i

khu v c công chi m 1,42%, khu v
Th c ti n phát tri n BHYT
tr ng m

m 4,49% [18].
Vi t Nam cho th

i thu chi qu BHYT

nh t là t khi th c hi n Ngh
ph

nh v

ã x y ra tình

19 t nh thành ph và nh

nh s

-CP ngày 16/5/2005 c a Chính

u l BHYT m i thì tình tr ng m t cân

ch a b nh BHYT l i có chi

i thu chi qu khám

ng gia t ng, theo s li u th ng kê c a BHXH

Vi t Nam qu BHYT n m 2006 b i chi 1.666 t

ng, n m 2007 b i chi g n 2.100

t

ng (trong s b i chi qu n m 2007, qu KCB BHYT t nguy n chi m 1.300

t

ng) [7]. V y y u t

BHYT?

Th c t cho th y có nhi u y u t

u khám ch a b nh (tu i th ,

u b nh t t, m c s ng,...); kh

p c n d ch v y t , kh

d ch v ; gói quy n l i y t

c th

c thanh toán BHYT còn ch

m m u ch

p làm

i tham gia BHYT c
Trong nh

ng và

n quy n l i

n kh

ây, tình tr ng n

i qu BHYT.

ng, tr

BHYT

ng chính quy trong các doanh nghi p l
n c a qu

ng

-

ã làm cho qu BHYT l

ng
n
i chi phí

yt .
T

ã có m t s nghiên c u v tài chính qu BHYT và áp

d

c thanh toán BHYT. Tuy nhiên các nghiên c

tích c th các y u t

n

n ho

ng thu chi qu

ng v chi qu BHYT c a t
c Ngh
ch
c

c bi t
i

-

ng tham gia.
nh su t,

nh c th trong nh

n pháp quy, các nghiên

ng th c hi n trong th i gian ng

toàn di n m
quy n l i c
i qua m
nh v BHYT).

ng c

,
i v i qu BHYT và

i b nh. M t khác, chính sách BHYT luôn có s
n phát tri n (t

ã có 4 l

u ch nh, thay
i Ngh

phát tri n chính sách BHYT m t cách b n v ng theo
2

t v n có c a nó, c n thi t ph i ti p t c nghiên c u m t cách có h
th ng, xâu chu i các ho

ng c t lõi c

ng y u t

n thu chi qu BHYT k t h p v i áp d
BHYT cho t

c thanh toán

n phát tri n c a chính sách là nh ng v

c

quan tâm trong tình hình hi n nay (tình tr ng thâm h t qu
c hi n Lu t B o hi m y t

ng tham

gia BHYT m r ng, ngu n l c tài chính BHYT ngày càng l n, c n thi t ph i có
nh ng nghiên c
nh ng

nh ng m t ho

ng c a các ho

l i s c kho c a chính ng

ng này cu i cùng l

ng tr c ti

n, ch y u

ng BHYT

ng tr c ti

c bi t nghiên c u nh ng

n thu chi qu khám ch a b nh BHYT

trong tình hình hi n nay là c n thi t. Vì v y, chúng tôi ti
c um ts y ut
yt

n quy n

i tham gia BHYT.

Vi c ti p t c nghiên c u v ho
y ut

ng c a chính sách BHYT mà

n

tài “Nghiên

n thu chi qu khám ch a b nh b o hi m

n 2002-2006” nh m th c hi n các m
1.

b o hi m y t

nh m t s y u t

n nh h

Vi t Nam,

nt

ng

n thu chi qu khám ch a b nh

-2006;

2. Phân tích chi phí khám ch a b nh b o hi m y t
th

nh su t t i b nh vi

n Hà Trung, t nh Thanh Hóa.

Trên c s k t qu nghiên c u c a
v i các c quan qu n lý, c
hi

tài, lu n án

xu t m t s ki n ngh

c hi n chính sách BHYT góp ph n nâng cao
m

à phát tri

Vi

3

NG QUAN
1.1. Khái ni m v B o hi m, B o hi m y t và m t s v

liên quan

1.1.1. Khái ni m v B o hi m
B

à ho

chính anh ta ho

ày có ngh

chuy

àn b

kho

ình thành qu

d
thi

m gia b

là nh
1.1.2. Nguyên t

n c a B o hi m

- Góp ph

à phát tri

s

cho phát tri

à xã h

[47];
- Phân ph
ài chính phát sinh khi tai n
[47];
- Phân ph

à không

ph

à phân ph

trong b

à phân ph

ro b

à
[47];
- Ho

ên nguyên t
ình l

ph

ình phân tán r
Ho

l

ùs

ên t

ùb

ình phân

[47];

òn liên k

ành viên trong xã h

ìs

[47].

1.1.3. Khái ni m v BHYT
4

ùng vì

1.1.3.1. B o hi m y t xã h i:
c phát tri n, BHYT xã h

ng là m t t ch

i dân chi tr các chi phí y t t ngu

c trích t thu ho c m c

ng [25], [76].
BHYT xã h i là hình th c b o hi

c áp d ng trong l

s c kh e, do ch

c bao c p

m t ph n, m

n m c

thành viên tham gia khi h không may g p r
BHYT xã h

cao tính c

m tr giúp các
m c n ph

u tr .

ng xã h i, không mang tính ch t kinh doanh vì l i

nhu n [25], [41].
Khái ni m BHYT xã h i do Nhà
ìm

c t ch c th c hi n phân bi t v i BHYT

i nhu n do các doanh nghi p b o hi

i ti n hành.

B ng 1.1: S khác nhau gi a BHYT xã h i v
Tiêu chí

i [52], [78]

BHYT xã h i

i

Theo kh

M c phí

i ro

c a cá nhân (theo thu

i

ng tham gia b o hi m

nh p)
M

ng

Theo nhu c u chi phí KCB Theo s ti

ã

th c t . Không ph thu c khi tham gia b o hi m (
m

ng nhi

Vai trò c a nhà Có s

b o tr

c a nhà

c

c

ng ít)

ng không có s h tr tài chính
t

Hình th c tham B t bu c

u

c

T nguy n

gia
M c

tiêu

ho t Vì chính sách xã h i. H u h t là kinh doanh. Ho

ng vì

Không kinh doanh vì l i m c tiêu l i nhu n

ng

nhu n

c ta, BHYT là lo i hình b o hi
ng s

a cá nhân, t p th và c

5

c t ch c qu n lý nh m
ng xã h

s c