Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh và kết quả điều trị phình động mạch não phức tạp bằng đặt stent đổi hướng dòng chảy

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC

NGHIÊN CỨU ðẶC ðIỂM HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ ðIỀU TRỊ
PHÌNH ðỘNG MẠCH NÃO PHỨC TẠP BẰNG ðẶT STENT
ðỔI HƯỚNG DÒNG CHẢY
Vũ ðăng Lưu1 , ðinh Trung Thành2
1

Trường ðại học Y Hà Nội; 2Bệnh viện Saint Paul

Nghiên cứu nhằm mô tả ñặc ñiểm hình ảnh và ñánh giá kết quả ñiều trị phình ñộng mạch não phức tạp
bằng ñặt stent pipeline ñổi hướng dòng chảy. 37 b ệnh nhân có 38 phình ñộng mạch não phức tạp ñược
chẩn ñoán và ñiều trị ñặt stent pipeline tại b ệnh viện Bạch Mai từ tháng 8/2012 ñến tháng 8/2014. ðặc ñiểm
hình ảnh phình ñộng mạch não phức tạp ñược mô tả trên ảnh chụp mạch số hóa xóa nền (DSA). Kết quả
tắc phình ñộng mạch não phức tạp ñược ñánh giá trên ảnh chụp mạch số hóa xóa nền và cộng hưởng từ.
ðánh giá lâm sàng theo phân ñộ Rankin cải tiến. Kết quả cho thấy, tỷ lệ gặp phình cổ rộng chiếm 57,89%,
phình khổng lồ (> 25mm) chiếm 13,16%, phình hình thoi chiếm 10,53%, phình tái thông lớn chiếm 10,53%,
phình dạng b ọng nước chiếm 7,89%. ðặt stent ñổi hướng dòng chảy thành công ñạt 97,4%. Theo dõi trên
cộng hưởng từ và ảnh chụp mạch số hóa xóa nền thấy tỷ lệ tắc hoàn toàn ngay sau can thiệp chiếm 5,3%,
sau 3 - 6 tháng là 85,7% sau 12 tháng là 90,3%.Tỷ lệ b ệnh nhân hoàn toàn b ình thường (mRS 0 - 1) sau can
thiệp chiếm 91,9%. Kết luận: stent ñổi hướng dòng chảy là phương pháp hiệu quả trong ñiều trị các phình
ñộng mạch não phức tạp.
Từ khóa: stent ñổi hướng dòng chả y, phình ñộng mạch não phức tạp

I. ðẶT VẤN ðỀ

sẽ gặp khó khăn ñối với các trường hợp phình
ñộng mạch não phức tạp bao gồm các túi

Phình ñộng mạch não là sự giãn khu t rú

phình cổ rộng, túi phình ở vị trí giải phẫu khó

dạng hình túi hoặc hình thoi ñộng mạch nội

(gốc ñộng mạc h mắt) hoặc nằm ngược

sọ, chiếm khoảng 2,3% dân số [1]. Khi vỡ gây

hướng, các túi phình tái thông sau ñiều trị
bằng vòng xoắn kim loại, túi phình khổng lồ,

tỉ lệ tử vong cao 40 - 45%, kèm di chứng nặng
nề [1]. ðiều trị can thiệp nội mạch sử dụng

túi phình hình thoi, túi phình bóc tách sau

vòng xoắn kim loại vẫn ñược coi là phươ ng

chấn thương hoặc túi phình dạng bọng nước

pháp hiệu quả và an toàn với tỉ lệ di chứ ng

(blister - like). Can thiệp nội mạch ñể tắc túi

thấp ñối với phình ñộng mạch vỡ theo nghiên

phình phức tạp trên hoặc phải tắc ñộng mạch

cứu ISAT (23,5% của phương pháp nút mạch

mang nếu tuần hoàn bàng hệ tốt, hoặc gặp tỉ

so với 30,9% của phương pháp phẫu thuật)

lệ tái thông cao từ 15 - 33% nếu thả vòng

và ñối với phình mạch chưa vỡ theo nghiên

xoắn kim loại. Các trường hợp không thể ñiều

cứu ATENA với tỉ lệ di chứng và tử vong là

trị tắc túi phình ñược do không thể tiếp c ận

5,4% [1; 2]. Tuy nhiên can thiệp nút túi phình

hoặc không thể tắc mạch mang do tuần hoàn
bàng hệ không ñáp ứng. Mục tiêu làm tắc

ðịa chỉ liên hệ: Vũ ðăng Lưu, Bộ môn Chẩn ñoán hình
ảnh - Trường ðại học Y Hà Nội.

hoàn toàn túi phình ñồng thời bảo tồn mạch
mang là một thách thức lớn ñặt ra khi ñiều trị

Email: vudangluu@yahoo.com.

phình ñộng mạch não phức tạp bằng phươ ng

Ngày nhận: 03/12/2014
Ngày ñược chấp thuận: 18/5/2015

pháp can thiệp nội mạch cũng như phẫu thuật.
Ra ñời năm 2007, stent ñổi hướng dòng chảy

56

TCNCYH 93 (1) - 2015

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC
ñược thiết kế với mắt lưới Stent khá dày, sau

ðịa ñiểm và thời gian tiến hành: từ tháng

khi ñặt vào trong lòng mạc h sẽ làm giảm dòng

8/2012 ñến tháng 8/2014 tại khoa chẩn ñoán

chảy ñi vào và ñi ra túi phình, ñồng thời thay

hình ảnh Bệnh viện Bạch Mai

ñổi dòng chảy trong túi và giảm áp lực khu trú

Ph45ng ti7n nghi ên c8u

trên thành túi, từ ñó ứ trệ hay ñọng máu trong
túi phình dần dẫn tới tắc túi phình mà không

- Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) 1

cần ñặt vật liệu gây tắc trong túi. Trên thế giới
stent ñổi hướng dòng chảy ñược ứng dụng
trong ñiều trị phình ñộng mạch não phức tạp
từ năm 2007 với tỷ lệ tắc hoàn toàn túi phình
phức tạp ñược công bố lên tới 93 - 95%, với tỉ
lệ tai biến thấp từ 2,3 ñến 5,6% [3; 4]. Ở Việt
Nam, stent ñổi hướng dòng chảy bắt ñầu áp
dụng từ 2009 nhưng chưa có một nghiên cứu
ñánh giá về hiệu quả ñiều trị [5]. Do ñó chúng
tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu:
1. Mô tả ñặc ñiểm hình ảnh phình ñộng
mạch não phức tạp.
2. ðánh giá kết quả ban ñầu của phương
pháp ñặt stent ñổi hướng dòng chảy.

II. ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
1. ðối tượng
Tiêu chu(n l+a ch-n
Tất cả các bệnh nhân ñược chẩn ñoán
phình ñộng mạch não phức tạp chưa vỡ hoặc
ñã vỡ ñược ñiều trị qua giai ñoạn cấp và ñược
chỉ ñịnh ñiều trị ñặt stent ñổi hướng dòng chảy.
Tiêu chu(n lo/i tr2
- Bệnh nhân có phình ñộng mạch não
phức tạp chảy máu giai ñoạn cấp.

- Máy chụp cắt lớp vi tính 64 dãy và Máy
chụp cộng hưởng từ 1.5T.
- Dụng cụ can thiệp nội mạch: stent ñổi
hướng dòng chảy pipeline (Covidien).
K: thu;t ti