Xem mẫu
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Nghieân cöùu beänh chöùng veà ngoä ñoäc
do aên baùnh daøy taïi xaõ Hoaøng Hoa Thaùm,
Chí Linh, Haûi Döông
Ths.
TҥTaï
Văn
Trình
ThS.
Vaê
n Trình
Ngoä ñoäc thöïc aên thöôøng xaåy ra ôû nöôùc ta cuõng nhö ô nhieàu nôi treân theá giôùi. Nghieân cöùu ca beänh -ñoái
chöùng trong moät vuï dòch ngoä ñoäc thöùc aên taïi xaõ Hoaøng Hoa Thaùm, huyeän Chí Linh, tænh Haûi Döông
vaøo 18.3.1003 vôùi 102 ngöôøi maéc beänh do aên caùc moùn aên taïi hai ñaùm cöôùi nhaèm xaùc ñònh xem nguyeân
nhaân naøo daãn tôùi vuï dòch naøy. Trong caùc moùn aên, coù hai moùn do cuøng moät cô sôû saûn xuaát laø baùdnh daøy
vaø gioø. Keát quaû cho thaáy daùnh daøy do cuøng moät cô sôû saûn xuaát laø nguyeân nhaân gaây leân ngoä ñoäc thöùc
aên, phaàn baùnh daøy laáy veà laøm cho khaû naêng maéc beänh cao hôn aên baùnh daøy taïi choã. Caàn taêng cöôøng
caùc bieän phaùp vaø trtuyeàn thoâng veà an toaøn thöïc phaåm.
Food poisoning often occurs in Viet Nam as well as in many parts of the world. A case-control study
was conducted on a food poisoning epidemic broke out in Hoang Hoa Tham commune, Chi Linh district, Hai Duong Province on March 18, 2003 with 102 guests having meals in 2 wedding ceremonies
in order to identify causes of this food poisoning outbreak. Among dishes served in those two feasts,
there were two similar dishes prepared by a local restaurant: rice-cake and pork pie. It was concluded that rice-cake from the same producer had caused the food poisoning outbreak. The incidence rate
was found higher in those people who ate rice-cake brought home from the feasts than in those people
consuming rice-cake on the spot. It is necessary to strengthen food safety measures and promote the
education-communication activities for the population.
1. Ñaët vaán ñeà
Chaát löôïng veä sinh an toaøn thöïc phaåm raát quan
troïng vôùi vieäc baûo veä, chaêm soùc söùc khoeû vaø naâng
cao theå löïc con ngöôøi. Theo öôùc tính sô boä cuûa
WHO haøng naêm coù khoaûng 1,3 tyû ngöôøi bò tieâu
chaûy, trong ñoù 70% nguyeân nhaân do söû duïng thöïc
phaåm khoâng an toaøn, thöïc phaåm nhieãm baån gaây ra.
öôùc tính moãi naêm coù 3, 2 trieäu treû em bò cheát do caùc
beänh tieâu chaûy vaø haøng trieäu treû em bò cheát vì suy
dinh döôõng do thöôøng xuyeân maéc beänh tieâu chaûy[1].
Theo thoáng keâ cuûa Trung taâm kieåm soaùt vaø phoøng
ngöøa beänh taät cuûa Myõ moãi naêm coù khoaûng 6, 3 ñeán
33 trieäu tröôøng hôïp ngoä ñoäc thöùc aên trong ñoù 9000
tröôøng hôïp daãn ñeán töû vong[1] [2]. Trong nhöõng naêm
gaàn ñaây haøng loaït vaán ñeà coù lieân quan ñeán thöïc
phaåm laøm cho coäng ñoàng theá giôùi quan taâm lo ngaïi.
Khi neàn kinh teá nöôùc ta chuyeån sang neàn kinh
teá thò tröôøng, coâng nghieäp phaùt trieån, quaù trình ñoâ
thò hoaù dieãn ra vôùi toác ñoä raát nhanh, daãn ñeán söï thay
ñoåi thoùi quen aên uoáng cuûa nhaân daân vaø caùc dòch vuï
aên uoáng treân heø phoá phaùt trieån, thöïc phaåm cheá bieán
saün ngaøy caøng nhieàu. Trong ñieàu kieän böõa aên ñoâng
ngöôøi, neáu khoâng thöïc hieän toát nhöõng qui ñònh veà veä
sinh an toaøn thöïc phaåm coù theå daãn tôùi caùc vuï ngoä
ñoäc thöïc phaåm haøng loaït. Theo thoáng keâ cuûa Cuïc
Quaûn lyù Chaát löôïng veä sinh An toaøn thöïc phaåm
(CQLCLVSATTP), ôû nöôùc ta töø naêm 1999 ñeán naêm
2002 ñaõ coù 20694 ngöôøi maéc vaø 264 ngöôøi cheát do
ngoä ñoäc thöïc phaåm.
Vaøo luùc 15h30 ngaøy 18 thaùng 3 naêm 2003 taïi
traïm y teá xaõ Hoaøng Hoa Thaùm tieáp nhaän 02 beänh
nhaân vôùi caùc trieäu chöùng laâm saøng nhö: buoàn noân,
noân, ñau buïng, tieâu chaûy, chöôùng buïng, da taùi vaø
ñeán 17h45 phuùt ñaõ coù 22 beänh nhaân vaø ñeán 18h30
traïm y teá xaõ Baéc An vaø traïm y teá Noâng Tröôøng baùo
caùo coù 18 beänh nhaân töông töï, cho ñeán 8h00 saùng
ngaøy 20/3/2003 coù taát caû 102 ngöôøi maéc beänh vôùi
nhöõng trieäu chöùng gioáng nhau.
Taát caû caùc beänh nhaân khi hoûi thì ñöôïc bieát
nhöõng ngöôøi maéc beänh sau khi aên böõa tieäc taïi ñaùm
cöôùi töø 7h30 ñeán 10h00 taïi gia ñình oâng Traàn Thaønh
thoân Chín Thöôïng xaõ Baéc An vaø nhaø oâng Ñoaøn Huy
Nhanh thoân Hoá Seáu xaõ Hoaøng Hoa Thaùm, vaø nhöõng
ngöôøi ñöôïc aên phaàn do nhöõng ngöôøi ñi aên coã cöôùi
laáy veà goàm coù baùnh daøy vaø gioø.
Chuùng toâi xaùc ñònh ñaây laø moät vuï dòch ngoä ñoäc
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 5.2006, Soá 5 (5)
41
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
thöùc aên, maø coù theå nguyeân nhaân gaây neân vuï ngoä ñoäc
naøy laø do thöùc aên cuûa hai ñaùm cöôùi, caùc moùn aên cuûa
hai ñaùm cöôùi coù hai moùn laø baùnh daøy vaø gioø laø cuøng
laáy chung moät nhaø haøng, coù nhieàu ngöôøi aên phaàn
baùnh daøy vaø gioø do laáy phaàn töø ñaùm cöôùi veà cuõng
maéc beänh; caùc beänh nhaân ñeàu coù nhöõng trieäu chöùng
laâm saøng gioáng nhau.
Muïc tieâu nghieân cöùu laø xaùc ñònh moái lieân quan
giöõa baùnh daøy, gioø laø thöùc aên cuûa hai ñaùm cöôùi vôùi
vuï ngoä ñoäc thöùc aên, töø ñoù tìm ra nguyeân nhaân cuûa
vuï ngoä ñoäc thöùc aên nhö: böõa aên, cô sôû, thöùc aên, caên
nguyeân baèng kieåm ñònh caùc giaû thuyeát sau.
Giaû thuyeát 1: HA Coù moái lieân quan giöõa aên baùnh
daøy vaø ngoä ñoäc thöùc aên (aên baùnh daøy laø yeáu toá nguy
cô ngoä ñoäc thöùc aên) vaø Ho Khoâng coù moái lieân quan
giöõa aên baùnh daøy vaø ngoä ñoäc thöùc aên.
Giaû thuyeát 2G: HA Coù moái lieân quan giöõa aên gioø
vaø ngoä ñoäc thöùc aên (aên gioø laø yeáu toá nguy cô ngoä ñoäc
thöùc aên) vaø Ho Khoâng coù moái lieân quan giöõa aên
gioø vaø ngoä ñoäc thöùc aên.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Duøng phöông phaùp nghieân cöùu Beänh - Chöùng
3. Keát quaû nghieân cöùu
Caùc moùn aên taïi hai ñaùm cöôùi laø 21 moùn, moãi
ñaùm coù 13 moùn cheá bieán gioáng nhau trong ñoù coù
baùnh daøy vaø gioø laø cuøng laáy töø moät nhaø haøng saûn
xuaát. Coã cöôùi 6 ngöôøi ngoài aên moät maâm, coù moùn laøm
coã ngöôøi ta xeáp theo khaåu phaàn nhö gioø moãi khoanh
caét laøm saùu mieáng, baùnh daøy moãi ngöôøi 2 chieác.
Thöôøng nhöõng ngöôøi aên taïi ñaùm cöôùi khoâng aên maø
ñeå laáy phaàn mang veà nhöõng moùn chia theo khaåu
phaàn trong maâm nhö baùnh daøy, gioø.. Trong taát caû 21
moùn aên cuûa hai ñaùm cöôùi ta thaáy moùn baùnh daøy
102/102 =100% ngöôøi maéc beänh laø aên moùn naøy.
Nhö vaäy taát caû caùc ñoái töôïng nhoùm beänh nhaân ñeàu
aên baùnh daøy.
Baûng 1. Moái lieân quan giöõa aên moùn baùnh daøy ôû caû
hai ñaùm cöôùi vôùi ngoä ñoäc thöùc aên.
Ñieàu chænh
Giaù trò thöïc
Theâm giaù trò 1
Baùnh daøy
Beänh
Chöùng
Coù aên
102
29
OR, CI
Khoâng aên
0
73
Coù aên
103
30
OR= 254,1
Khoâng aên
1
74
35,6
nguon tai.lieu . vn
Nghieân cöùu beänh chöùng veà ngoä ñoäc
do aên baùnh daøy taïi xaõ Hoaøng Hoa Thaùm,
Chí Linh, Haûi Döông
Ths.
TҥTaï
Văn
Trình
ThS.
Vaê
n Trình
Ngoä ñoäc thöïc aên thöôøng xaåy ra ôû nöôùc ta cuõng nhö ô nhieàu nôi treân theá giôùi. Nghieân cöùu ca beänh -ñoái
chöùng trong moät vuï dòch ngoä ñoäc thöùc aên taïi xaõ Hoaøng Hoa Thaùm, huyeän Chí Linh, tænh Haûi Döông
vaøo 18.3.1003 vôùi 102 ngöôøi maéc beänh do aên caùc moùn aên taïi hai ñaùm cöôùi nhaèm xaùc ñònh xem nguyeân
nhaân naøo daãn tôùi vuï dòch naøy. Trong caùc moùn aên, coù hai moùn do cuøng moät cô sôû saûn xuaát laø baùdnh daøy
vaø gioø. Keát quaû cho thaáy daùnh daøy do cuøng moät cô sôû saûn xuaát laø nguyeân nhaân gaây leân ngoä ñoäc thöùc
aên, phaàn baùnh daøy laáy veà laøm cho khaû naêng maéc beänh cao hôn aên baùnh daøy taïi choã. Caàn taêng cöôøng
caùc bieän phaùp vaø trtuyeàn thoâng veà an toaøn thöïc phaåm.
Food poisoning often occurs in Viet Nam as well as in many parts of the world. A case-control study
was conducted on a food poisoning epidemic broke out in Hoang Hoa Tham commune, Chi Linh district, Hai Duong Province on March 18, 2003 with 102 guests having meals in 2 wedding ceremonies
in order to identify causes of this food poisoning outbreak. Among dishes served in those two feasts,
there were two similar dishes prepared by a local restaurant: rice-cake and pork pie. It was concluded that rice-cake from the same producer had caused the food poisoning outbreak. The incidence rate
was found higher in those people who ate rice-cake brought home from the feasts than in those people
consuming rice-cake on the spot. It is necessary to strengthen food safety measures and promote the
education-communication activities for the population.
1. Ñaët vaán ñeà
Chaát löôïng veä sinh an toaøn thöïc phaåm raát quan
troïng vôùi vieäc baûo veä, chaêm soùc söùc khoeû vaø naâng
cao theå löïc con ngöôøi. Theo öôùc tính sô boä cuûa
WHO haøng naêm coù khoaûng 1,3 tyû ngöôøi bò tieâu
chaûy, trong ñoù 70% nguyeân nhaân do söû duïng thöïc
phaåm khoâng an toaøn, thöïc phaåm nhieãm baån gaây ra.
öôùc tính moãi naêm coù 3, 2 trieäu treû em bò cheát do caùc
beänh tieâu chaûy vaø haøng trieäu treû em bò cheát vì suy
dinh döôõng do thöôøng xuyeân maéc beänh tieâu chaûy[1].
Theo thoáng keâ cuûa Trung taâm kieåm soaùt vaø phoøng
ngöøa beänh taät cuûa Myõ moãi naêm coù khoaûng 6, 3 ñeán
33 trieäu tröôøng hôïp ngoä ñoäc thöùc aên trong ñoù 9000
tröôøng hôïp daãn ñeán töû vong[1] [2]. Trong nhöõng naêm
gaàn ñaây haøng loaït vaán ñeà coù lieân quan ñeán thöïc
phaåm laøm cho coäng ñoàng theá giôùi quan taâm lo ngaïi.
Khi neàn kinh teá nöôùc ta chuyeån sang neàn kinh
teá thò tröôøng, coâng nghieäp phaùt trieån, quaù trình ñoâ
thò hoaù dieãn ra vôùi toác ñoä raát nhanh, daãn ñeán söï thay
ñoåi thoùi quen aên uoáng cuûa nhaân daân vaø caùc dòch vuï
aên uoáng treân heø phoá phaùt trieån, thöïc phaåm cheá bieán
saün ngaøy caøng nhieàu. Trong ñieàu kieän böõa aên ñoâng
ngöôøi, neáu khoâng thöïc hieän toát nhöõng qui ñònh veà veä
sinh an toaøn thöïc phaåm coù theå daãn tôùi caùc vuï ngoä
ñoäc thöïc phaåm haøng loaït. Theo thoáng keâ cuûa Cuïc
Quaûn lyù Chaát löôïng veä sinh An toaøn thöïc phaåm
(CQLCLVSATTP), ôû nöôùc ta töø naêm 1999 ñeán naêm
2002 ñaõ coù 20694 ngöôøi maéc vaø 264 ngöôøi cheát do
ngoä ñoäc thöïc phaåm.
Vaøo luùc 15h30 ngaøy 18 thaùng 3 naêm 2003 taïi
traïm y teá xaõ Hoaøng Hoa Thaùm tieáp nhaän 02 beänh
nhaân vôùi caùc trieäu chöùng laâm saøng nhö: buoàn noân,
noân, ñau buïng, tieâu chaûy, chöôùng buïng, da taùi vaø
ñeán 17h45 phuùt ñaõ coù 22 beänh nhaân vaø ñeán 18h30
traïm y teá xaõ Baéc An vaø traïm y teá Noâng Tröôøng baùo
caùo coù 18 beänh nhaân töông töï, cho ñeán 8h00 saùng
ngaøy 20/3/2003 coù taát caû 102 ngöôøi maéc beänh vôùi
nhöõng trieäu chöùng gioáng nhau.
Taát caû caùc beänh nhaân khi hoûi thì ñöôïc bieát
nhöõng ngöôøi maéc beänh sau khi aên böõa tieäc taïi ñaùm
cöôùi töø 7h30 ñeán 10h00 taïi gia ñình oâng Traàn Thaønh
thoân Chín Thöôïng xaõ Baéc An vaø nhaø oâng Ñoaøn Huy
Nhanh thoân Hoá Seáu xaõ Hoaøng Hoa Thaùm, vaø nhöõng
ngöôøi ñöôïc aên phaàn do nhöõng ngöôøi ñi aên coã cöôùi
laáy veà goàm coù baùnh daøy vaø gioø.
Chuùng toâi xaùc ñònh ñaây laø moät vuï dòch ngoä ñoäc
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 5.2006, Soá 5 (5)
41
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
thöùc aên, maø coù theå nguyeân nhaân gaây neân vuï ngoä ñoäc
naøy laø do thöùc aên cuûa hai ñaùm cöôùi, caùc moùn aên cuûa
hai ñaùm cöôùi coù hai moùn laø baùnh daøy vaø gioø laø cuøng
laáy chung moät nhaø haøng, coù nhieàu ngöôøi aên phaàn
baùnh daøy vaø gioø do laáy phaàn töø ñaùm cöôùi veà cuõng
maéc beänh; caùc beänh nhaân ñeàu coù nhöõng trieäu chöùng
laâm saøng gioáng nhau.
Muïc tieâu nghieân cöùu laø xaùc ñònh moái lieân quan
giöõa baùnh daøy, gioø laø thöùc aên cuûa hai ñaùm cöôùi vôùi
vuï ngoä ñoäc thöùc aên, töø ñoù tìm ra nguyeân nhaân cuûa
vuï ngoä ñoäc thöùc aên nhö: böõa aên, cô sôû, thöùc aên, caên
nguyeân baèng kieåm ñònh caùc giaû thuyeát sau.
Giaû thuyeát 1: HA Coù moái lieân quan giöõa aên baùnh
daøy vaø ngoä ñoäc thöùc aên (aên baùnh daøy laø yeáu toá nguy
cô ngoä ñoäc thöùc aên) vaø Ho Khoâng coù moái lieân quan
giöõa aên baùnh daøy vaø ngoä ñoäc thöùc aên.
Giaû thuyeát 2G: HA Coù moái lieân quan giöõa aên gioø
vaø ngoä ñoäc thöùc aên (aên gioø laø yeáu toá nguy cô ngoä ñoäc
thöùc aên) vaø Ho Khoâng coù moái lieân quan giöõa aên
gioø vaø ngoä ñoäc thöùc aên.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Duøng phöông phaùp nghieân cöùu Beänh - Chöùng
3. Keát quaû nghieân cöùu
Caùc moùn aên taïi hai ñaùm cöôùi laø 21 moùn, moãi
ñaùm coù 13 moùn cheá bieán gioáng nhau trong ñoù coù
baùnh daøy vaø gioø laø cuøng laáy töø moät nhaø haøng saûn
xuaát. Coã cöôùi 6 ngöôøi ngoài aên moät maâm, coù moùn laøm
coã ngöôøi ta xeáp theo khaåu phaàn nhö gioø moãi khoanh
caét laøm saùu mieáng, baùnh daøy moãi ngöôøi 2 chieác.
Thöôøng nhöõng ngöôøi aên taïi ñaùm cöôùi khoâng aên maø
ñeå laáy phaàn mang veà nhöõng moùn chia theo khaåu
phaàn trong maâm nhö baùnh daøy, gioø.. Trong taát caû 21
moùn aên cuûa hai ñaùm cöôùi ta thaáy moùn baùnh daøy
102/102 =100% ngöôøi maéc beänh laø aên moùn naøy.
Nhö vaäy taát caû caùc ñoái töôïng nhoùm beänh nhaân ñeàu
aên baùnh daøy.
Baûng 1. Moái lieân quan giöõa aên moùn baùnh daøy ôû caû
hai ñaùm cöôùi vôùi ngoä ñoäc thöùc aên.
Ñieàu chænh
Giaù trò thöïc
Theâm giaù trò 1
Baùnh daøy
Beänh
Chöùng
Coù aên
102
29
OR, CI
Khoâng aên
0
73
Coù aên
103
30
OR= 254,1
Khoâng aên
1
74
35,6