Xem mẫu
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
MỐI LIÊN QUAN GIỮA HÌNH THÁI PHÔI NUÔI CẤY NGÀY 3 VÀ
KHẢ NĂNG HÌNH THÀNH PHÔI TÚI, CHẤT LƢỢNG PHÔI TÚI
KHI NUÔI CẤY NGÀY 5 TẠI TRUNG TÂM CÔNG NGHỆ PHÔI,
HỌC VIỆN QUÂN Y
Dương Đình Hiếu*; Nguyễn Đình Tảo*;
Nguyễn Thanh Tùng*; Nguyễn Ngọc Diệp*
TÓM TẮT
Mục tiêu: đánh giá mối liên hệ giữa đặc điểm hình thái của phôi nuôi cấy ngày 3 ảnh hƣởng
đến khả năng hình thành phôi túi, mối liên hệ chất lƣợng phôi nuôi cấy ngày 3 và ngày 5.
Đối tượng: 430 phôi nuôi cấy ngày 3 và 184 phôi túi nuôi cấy ngày 5 của 59 bệnh nhân (BN)
làm IVF tại Trung tâm Công nghệ Phôi, Học viện Quân y. Kết quả: tỷ lệ hình thành phôi túi
42,8%. Các đặc điểm hình thái của phôi nuôi cấy ngày 3 không chỉ liên quan đến khả năng hình
thành mà còn liên quan đến chất lƣợng phôi túi khi nuôi cấy ngày 5. Tỷ lệ hình thành phôi túi
với những phôi có 8 phôi bào khi nuôi cấy ngày 3 là > 70%. Trong số 82 phôi túi hình thành từ
những phôi nuôi cấy ngày 3 có chất lƣợng tốt, 42 phôi túi có chất lƣợng tốt (51,2%).
* Từ khóa: Hình thái phôi ngày 3; Phôi túi; Phôi ngày 5.
The Correlation between Day 3 Embryo’s Morphological Characteristics
and the Blastocyst Developing Rate, the Quality of Day 5 Embryos at
the IVF Center of VMMU
Summary
Objective: We assessed the correlations between day 3 embryo's morphological features and the
quality, developing rate of blastocysts cultured to day 5. Subjects: Research the morphological
features of 430 day 3 embryos and 184 day 5 blastocysts of 59 patients indicated IVF treatment
at the IVF centre of VMMU. Result: The blastocyst developing rate was 42.8%. There were the
correlations between morphological characteristics of day 3 embryos not only with the developing
rate of blastocysts, but also with the quality of blastocysts. Day 3 good quality embryos (8
blastomered embryos) had the ability to develop to blastocyst with the rate of over 70%. There
were 42 good blastocysts in 82 blastocysts forming from day 3 good embryos (51.2%).
* Key words: Morphology of day 3 embryo; Blastocyst; Day 5 embryo.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ƣu điểm của chuyển phôi túi là khả
năng lựa chọn đƣợc những phôi có khả
năng phát triển tốt nhất, tiềm năng làm tổ tối
ƣu làm tăng khả năng thành công của kỹ
thuật thụ tinh trong ống nghiệm và giảm nguy
cơ đa thai. Hơn nữa, việc sinh thiết phôi
* Häc viÖn Qu©n y
Người phản hồi (Corresponding): D-¬ng §×nh HiÕu (dhieuembryo@yahoo.com)
Ngày nhận bài: 28/01/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 10/02/2015
Ngày bài báo được đăng: 04/03/2015
để làm xét nghiệm di truyền giai đoạn
phôi túi có nhiều tế bào hơn và không làm
161
ảnh hƣởng đến sức sống của phôi [4].
Tuy nhiên, việc nuôi cấy phôi kéo dài đến
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
giai đoạn phôi túi cũng có những trở ngại,
đặc biệt là phôi không thể hình thành phôi
túi khi nuôi cấy ngày 5, dẫn đến nguy cơ
không có phôi để chuyển. Để tìm hiểu mối
liên hệ giữa đặc điểm hình thái của phôi
nuôi cấy ngày 3 ảnh hƣởng đến khả năng
hình thành phôi túi cũng nhƣ chất lƣợng
của phôi túi tạo thành, chúng tôi tiến hành
đề tài này nhằm:
- Đánh giá hình thái phôi nuôi cấy
ngày 3 ảnh hưởng đến khả năng hình
thành phôi túi.
- Tìm hiểu mối liên hệ giữa chất lượng
phôi nuôi cấy ngày 3 và phôi nuôi cấy
ngày 5.
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
1. Đối tƣợng nghiên cứu.
Đánh giá các tiêu chuẩn về hình thái
đối với 430 phôi nuôi cấy ngày 3 của 59
BN có chỉ định làm thụ tinh trong ống
nghiệm và nuôi cấy phôi kéo dài, chuyển
phôi ngày 5 (giai đoạn phôi túi) tại Trung
tâm Công nghệ Phôi, Học viện Quân y.
* Tiêu chuẩn chọn BN:
- Có < 3 phôi có 8 phôi bào khi nuôi
cấy phôi ngày 3.
Thời gian tiến hành: 28 - 05 - 2012 đến
01 - 09 - 2013.
2. Phƣơng pháp nghiên cứu.
Nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang.
Áp dụng công thức tính cỡ mẫu để
ƣớc định một tỷ lệ với giá trị lớn nhất, cho
kết quả cần 385 phôi nuôi cấy ngày 3.
Trong nghiên cứu này, tiến hành đánh giá
hình thái của 430 phôi nuôi cấy ngày 3
sang ngày 5.
- Các tiêu chuẩn đánh giá chất lƣợng
phôi nuôi cấy theo chỉ tiêu về hình thái: tất
cả phôi nuôi cấy áp dụng tiêu chuẩn phân
loại hình thái theo Đồng thuận đánh giá
chất lƣợng noãn và phôi [1, 2].
* Tiêu chuẩn đánh giá hình thái phôi
nuôi cấy ngày 3:
Bảng 1: Phân loại phôi nuôi cấy ngày 3.
PHÂN
LOẠI
Tốt
- Tuổi ngƣời vợ ≤ 35.
- Có > 10 trứng chọc hút đƣợc.
- Có ít nhất 3 phôi có 7 - 8 phôi bào khi
nuôi cấy ngày 3 và tỷ lệ phôi tốt ngày 3
trên tổng số phôi đạt đƣợc > 30% [3, 9].
* Tiêu chuẩn loại trừ:
- BN > 35 tuổi.
- Có < 10 noãn thu đƣợc sau khi chọc
noãn.
162
Trung
bình
Xấu
MÔ TẢ
- Phôi có 7 - 8 phôi bào, các phôi bào
có kích thƣớc tƣơng đối đồng đều
- Tỷ lệ mảnh vỡ bào tƣơng < 10%
- Phôi có < 7 phôi bào, đa số phôi bào
có kích thƣớc tƣơng đối đồng đều
- Tỷ lệ mảnh vỡ bào tƣơng 10 - 25%
- Các phôi bào có kích thƣớc không
đồng đều
- Tỷ lệ mảnh vỡ bào tƣơng > 25%
(Nguồn: Đồng thuận đánh giá chất lượng
noãn và phôi [2]).
* Tiêu chuẩn đánh giá hình thái phôi
nuôi cấy ngày 5:
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
Bảng 2: Phân loại chất lƣợng phôi túi.
CHẤT LƢỢNG PHÔI TÚI
MÔ TẢ
Tốt
- Phôi có mức độ giãn rộng ≥ 3
- Phân loại ICM và TPD: AA, AB, BA
Trung bình
- Phôi có mức độ giãn rộng ≥ 3
- Phân loại ICM và TPD: BB, BC
Xấu
- Phôi có mức độ giãn rộng < 3 hoặc ≥ 3
- Phân loại ICM và TPD: AC, CB, CB, CC
(Nguồn: Đồng thuận đánh giá chất lượng noãn và phôi [2])
* Phương pháp nuôi cấy phôi:
Theo phƣơng pháp nuôi cấy phôi đơn, trong môi trƣờng giọt nhỏ, thay mới môi
trƣờng nuôi cấy hàng ngày. Phôi đƣợc nuôi cấy sử dụng môi trƣờng nuôi cấy phôi liên
tục, giọt môi trƣờng có thể tích 20 μl, có phủ dầu khoáng Ovoil. Hàng ngày, tiến hành
thay mới môi trƣờng và đánh giá chất lƣợng riêng biệt từng phôi theo tiêu chuẩn phân
loại của Đồng thuận đánh giá chất lƣợng noãn và phôi [4].
* Phân tích và xử lý số liệu: số liệu thu thập đƣợc phân tích, so sánh đánh giá kiểm
định giả thiết thống kê sử dụng kiểm định χ2 và phần mềm SPSS 13.0.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
1. Đặc điểm hình thái của phôi nuôi cấy ngày 3 và khả năng hình thành phôi
túi khi nuôi cấy ngày 5.
Tiến hành đo đạc đánh giá đặc điểm hình thái 430 phôi nuôi cấy ngày 3 và 184 phôi
nuôi cấy ngày 5 của 59 BN, lập bảng 2x2 so sánh và đánh giá sự khác biệt theo các
tiêu chuẩn hình thái.
* Mối liên hệ giữa số lượng phôi bào của phôi ngày 3 và khả năng hình thành phôi túi:
Bảng 3: Khả năng hình thành phôi túi của phôi nuôi cấy ngày 3 có số phôi bào khác nhau.
HÌNH THÀNH PHÔI TÚI
SỐ LƢỢNG PHÔI BÀO
CỦA PHÔI NGàY 3
n
2 - 3 phôi bào
4
4 phôi bào
Số lƣợng
%
20
2
10
5 phôi bào
76
8
10,5
6 phôi bào
108
28
25,9
7 phôi bào
114
69
60,5
8 phôi bào
91
65
71,4
9 phôi bào
11
8
72,7
10 phôi bào
6
4
66,7
430
184
42,8
Tổng
(p tính theo kiểm định Fisher’s Exact)
163
p
< 0,01
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
Tỷ lệ hình thành phôi túi đạt 42,8% (184 phôi túi trên tổng số 430 phôi nuôi cấy
ngày 3). Có mối liên hệ về số lƣợng phôi bào của phôi nuôi cấy ngày 3 với khả năng
hình thành phôi túi khi nuôi cấy ngày 5 (p < 0,01). Tỷ lệ hình thành phôi túi của phôi có
7 - 8 phôi bào khi nuôi cấy ngày 3 đạt 60 - 70%. Kết quả này phù hợp với nghiên cứu
của Racowsky đánh giá những trƣờng hợp có tối thiểu 2 phôi tốt khi nuôi cấy ngày 3,
nếu tiếp tục nuôi cấy đến ngày 5 sẽ có phôi chuyển [9].
* Mối liên hệ giữa tỷ lệ mảnh vỡ bào tương của phôi nuôi cấy ngày 3 và khả năng
hình thành phôi túi:
Bảng 4: Khả năng hình thành phôi túi của phôi ngày 3 khác nhau về tỷ lệ mảnh vỡ
bào tƣơng.
HÌNH THÀNH PHÔI TÚI
TỶ LỆ MẢNH VỠ BÀO TƢƠNG
CỦA PHÔI NGÀY 3
n
0%
p
Số lƣợng
%
57
46
80,7
1 - 10%
149
91
61,1
11 - 25%
170
44
25,9
> 25%
54
3
5,6
Tổng
430
184
42,8
< 0,01
(p tính theo kiểm định χ2)
Tỷ lệ hình thành phôi túi > 60% đối
với nhóm có < 10% mảnh vỡ bào tƣơng.
Đặc biệt, tỷ lệ hình thành phôi túi ở nhóm
phôi không có mảnh vỡ bào tƣơng khi
nuôi cấy ngày 3 lên tới 80,7%. Sự khác
biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,01). Điều
đó cho thấy có mối liên hệ giữa tỷ lệ mảnh
vỡ bào tƣơng với khả năng hình thành
phôi túi.
tỷ lệ bình thƣờng về nhiễm sắc thể và có
liên hệ trực tiếp đến sự hình thành và
chất lƣợng phôi túi [7, 8]. Nghiên cứu gần
đây của Braga (2012) và Heitmann (2013)
khẳng định mối liên hệ chặt chẽ của tỷ lệ
mảnh vỡ bào tƣơng đến khả năng nuôi
cấy tiếp của phôi ngày 3 và tỷ lệ hình
thành phôi túi [3, 6].
Tỷ lệ hình thành phôi túi của chúng tôi
phù hợp với nghiên cứu của Tao (2012),
Guerif (2011): tỷ lệ hình thành phôi túi từ
44 - 61,2% [5, 10].
ngày 3 và chất lƣợng phôi túi.
Số lƣợng phôi bào, tỷ lệ mảnh vỡ bào
tƣơng của phôi nuôi cấy ngày 3 có vai trò
rất quan trọng trong việc đánh giá tiềm
năng sống sót, tốc độ phát triển cũng nhƣ
164
2. Đặc điểm hình thái phôi nuôi cấy
Mục tiêu thứ hai là tìm hiểu mối liên hệ
giữa đặc điểm hình thái và chất lƣợng
phôi nuôi cấy ngày 3 và chất lƣợng của
phôi túi.
* Mối liên hệ giữa số lượng phôi bào
đến chất lượng phôi ngày 5:
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
Bảng 5: Mối liên hệ giữa số lƣợng phôi bào đến chất lƣợng phôi túi.
SỐ LƢỢNG PHÔI BÀO CỦA PHÔI NUÔI CẤY NGÀY 3
n
4
5
6
7
8
9
10
2
8
28
69
65
8
4
1
Đặc điểm hình thái phôi túi
Phân loại độ
giãn rộng
phôi túi
2
3
2
1
4
7
5
2
3
1
2
21
63
63
p
19
6
3
159
2
1
3
4
22
< 0,01
A
B
C
2
1
2
12
4
10
33
41
4
11
28
10
p
90
50
< 0,01
A
Phân loại
nụ phôi
184
1
4
Phân loại
lá nuôi
TỔNG
B
1
C
2
1
7
41
7
12
46
21
1
8
10
p
4
60
82
20
< 0,01
(p tính theo kiểm định Fisher’s Exact)
Có mối liên hệ giữa số lƣợng phôi bào của phôi nuôi cấy ngày 3 đến các đặc điểm
hình thái đặc trƣng của phôi túi khi tiếp tục nuôi cấy đến ngày 5 (p < 0,01).
* Mối liên hệ giữa tỷ lệ mảnh vỡ bào tương và chất lượng phôi túi:
Bảng 6: Mối liên hệ giữa tỷ lệ mành vỡ bào tƣơng của phôi nuôi cấy ngày 3 và các
đặc điểm hình thái phôi túi.
TỶ LỆ MẢNH VỠ BÀO TƢƠNG
TỔNG
Đặc điểm hình thái
phôi túi
n
165
0%
1 - 10%
11 - 25%
> 25%
46
91
44
3
184
2
1
3
9
9
1
19
33
1
159
1
Độ giãn
rộng phôi túi
p
2
3
45
80
4
1
2
3
< 0,01
184
nguon tai.lieu . vn
MỐI LIÊN QUAN GIỮA HÌNH THÁI PHÔI NUÔI CẤY NGÀY 3 VÀ
KHẢ NĂNG HÌNH THÀNH PHÔI TÚI, CHẤT LƢỢNG PHÔI TÚI
KHI NUÔI CẤY NGÀY 5 TẠI TRUNG TÂM CÔNG NGHỆ PHÔI,
HỌC VIỆN QUÂN Y
Dương Đình Hiếu*; Nguyễn Đình Tảo*;
Nguyễn Thanh Tùng*; Nguyễn Ngọc Diệp*
TÓM TẮT
Mục tiêu: đánh giá mối liên hệ giữa đặc điểm hình thái của phôi nuôi cấy ngày 3 ảnh hƣởng
đến khả năng hình thành phôi túi, mối liên hệ chất lƣợng phôi nuôi cấy ngày 3 và ngày 5.
Đối tượng: 430 phôi nuôi cấy ngày 3 và 184 phôi túi nuôi cấy ngày 5 của 59 bệnh nhân (BN)
làm IVF tại Trung tâm Công nghệ Phôi, Học viện Quân y. Kết quả: tỷ lệ hình thành phôi túi
42,8%. Các đặc điểm hình thái của phôi nuôi cấy ngày 3 không chỉ liên quan đến khả năng hình
thành mà còn liên quan đến chất lƣợng phôi túi khi nuôi cấy ngày 5. Tỷ lệ hình thành phôi túi
với những phôi có 8 phôi bào khi nuôi cấy ngày 3 là > 70%. Trong số 82 phôi túi hình thành từ
những phôi nuôi cấy ngày 3 có chất lƣợng tốt, 42 phôi túi có chất lƣợng tốt (51,2%).
* Từ khóa: Hình thái phôi ngày 3; Phôi túi; Phôi ngày 5.
The Correlation between Day 3 Embryo’s Morphological Characteristics
and the Blastocyst Developing Rate, the Quality of Day 5 Embryos at
the IVF Center of VMMU
Summary
Objective: We assessed the correlations between day 3 embryo's morphological features and the
quality, developing rate of blastocysts cultured to day 5. Subjects: Research the morphological
features of 430 day 3 embryos and 184 day 5 blastocysts of 59 patients indicated IVF treatment
at the IVF centre of VMMU. Result: The blastocyst developing rate was 42.8%. There were the
correlations between morphological characteristics of day 3 embryos not only with the developing
rate of blastocysts, but also with the quality of blastocysts. Day 3 good quality embryos (8
blastomered embryos) had the ability to develop to blastocyst with the rate of over 70%. There
were 42 good blastocysts in 82 blastocysts forming from day 3 good embryos (51.2%).
* Key words: Morphology of day 3 embryo; Blastocyst; Day 5 embryo.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ƣu điểm của chuyển phôi túi là khả
năng lựa chọn đƣợc những phôi có khả
năng phát triển tốt nhất, tiềm năng làm tổ tối
ƣu làm tăng khả năng thành công của kỹ
thuật thụ tinh trong ống nghiệm và giảm nguy
cơ đa thai. Hơn nữa, việc sinh thiết phôi
* Häc viÖn Qu©n y
Người phản hồi (Corresponding): D-¬ng §×nh HiÕu (dhieuembryo@yahoo.com)
Ngày nhận bài: 28/01/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 10/02/2015
Ngày bài báo được đăng: 04/03/2015
để làm xét nghiệm di truyền giai đoạn
phôi túi có nhiều tế bào hơn và không làm
161
ảnh hƣởng đến sức sống của phôi [4].
Tuy nhiên, việc nuôi cấy phôi kéo dài đến
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
giai đoạn phôi túi cũng có những trở ngại,
đặc biệt là phôi không thể hình thành phôi
túi khi nuôi cấy ngày 5, dẫn đến nguy cơ
không có phôi để chuyển. Để tìm hiểu mối
liên hệ giữa đặc điểm hình thái của phôi
nuôi cấy ngày 3 ảnh hƣởng đến khả năng
hình thành phôi túi cũng nhƣ chất lƣợng
của phôi túi tạo thành, chúng tôi tiến hành
đề tài này nhằm:
- Đánh giá hình thái phôi nuôi cấy
ngày 3 ảnh hưởng đến khả năng hình
thành phôi túi.
- Tìm hiểu mối liên hệ giữa chất lượng
phôi nuôi cấy ngày 3 và phôi nuôi cấy
ngày 5.
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
1. Đối tƣợng nghiên cứu.
Đánh giá các tiêu chuẩn về hình thái
đối với 430 phôi nuôi cấy ngày 3 của 59
BN có chỉ định làm thụ tinh trong ống
nghiệm và nuôi cấy phôi kéo dài, chuyển
phôi ngày 5 (giai đoạn phôi túi) tại Trung
tâm Công nghệ Phôi, Học viện Quân y.
* Tiêu chuẩn chọn BN:
- Có < 3 phôi có 8 phôi bào khi nuôi
cấy phôi ngày 3.
Thời gian tiến hành: 28 - 05 - 2012 đến
01 - 09 - 2013.
2. Phƣơng pháp nghiên cứu.
Nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang.
Áp dụng công thức tính cỡ mẫu để
ƣớc định một tỷ lệ với giá trị lớn nhất, cho
kết quả cần 385 phôi nuôi cấy ngày 3.
Trong nghiên cứu này, tiến hành đánh giá
hình thái của 430 phôi nuôi cấy ngày 3
sang ngày 5.
- Các tiêu chuẩn đánh giá chất lƣợng
phôi nuôi cấy theo chỉ tiêu về hình thái: tất
cả phôi nuôi cấy áp dụng tiêu chuẩn phân
loại hình thái theo Đồng thuận đánh giá
chất lƣợng noãn và phôi [1, 2].
* Tiêu chuẩn đánh giá hình thái phôi
nuôi cấy ngày 3:
Bảng 1: Phân loại phôi nuôi cấy ngày 3.
PHÂN
LOẠI
Tốt
- Tuổi ngƣời vợ ≤ 35.
- Có > 10 trứng chọc hút đƣợc.
- Có ít nhất 3 phôi có 7 - 8 phôi bào khi
nuôi cấy ngày 3 và tỷ lệ phôi tốt ngày 3
trên tổng số phôi đạt đƣợc > 30% [3, 9].
* Tiêu chuẩn loại trừ:
- BN > 35 tuổi.
- Có < 10 noãn thu đƣợc sau khi chọc
noãn.
162
Trung
bình
Xấu
MÔ TẢ
- Phôi có 7 - 8 phôi bào, các phôi bào
có kích thƣớc tƣơng đối đồng đều
- Tỷ lệ mảnh vỡ bào tƣơng < 10%
- Phôi có < 7 phôi bào, đa số phôi bào
có kích thƣớc tƣơng đối đồng đều
- Tỷ lệ mảnh vỡ bào tƣơng 10 - 25%
- Các phôi bào có kích thƣớc không
đồng đều
- Tỷ lệ mảnh vỡ bào tƣơng > 25%
(Nguồn: Đồng thuận đánh giá chất lượng
noãn và phôi [2]).
* Tiêu chuẩn đánh giá hình thái phôi
nuôi cấy ngày 5:
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
Bảng 2: Phân loại chất lƣợng phôi túi.
CHẤT LƢỢNG PHÔI TÚI
MÔ TẢ
Tốt
- Phôi có mức độ giãn rộng ≥ 3
- Phân loại ICM và TPD: AA, AB, BA
Trung bình
- Phôi có mức độ giãn rộng ≥ 3
- Phân loại ICM và TPD: BB, BC
Xấu
- Phôi có mức độ giãn rộng < 3 hoặc ≥ 3
- Phân loại ICM và TPD: AC, CB, CB, CC
(Nguồn: Đồng thuận đánh giá chất lượng noãn và phôi [2])
* Phương pháp nuôi cấy phôi:
Theo phƣơng pháp nuôi cấy phôi đơn, trong môi trƣờng giọt nhỏ, thay mới môi
trƣờng nuôi cấy hàng ngày. Phôi đƣợc nuôi cấy sử dụng môi trƣờng nuôi cấy phôi liên
tục, giọt môi trƣờng có thể tích 20 μl, có phủ dầu khoáng Ovoil. Hàng ngày, tiến hành
thay mới môi trƣờng và đánh giá chất lƣợng riêng biệt từng phôi theo tiêu chuẩn phân
loại của Đồng thuận đánh giá chất lƣợng noãn và phôi [4].
* Phân tích và xử lý số liệu: số liệu thu thập đƣợc phân tích, so sánh đánh giá kiểm
định giả thiết thống kê sử dụng kiểm định χ2 và phần mềm SPSS 13.0.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
1. Đặc điểm hình thái của phôi nuôi cấy ngày 3 và khả năng hình thành phôi
túi khi nuôi cấy ngày 5.
Tiến hành đo đạc đánh giá đặc điểm hình thái 430 phôi nuôi cấy ngày 3 và 184 phôi
nuôi cấy ngày 5 của 59 BN, lập bảng 2x2 so sánh và đánh giá sự khác biệt theo các
tiêu chuẩn hình thái.
* Mối liên hệ giữa số lượng phôi bào của phôi ngày 3 và khả năng hình thành phôi túi:
Bảng 3: Khả năng hình thành phôi túi của phôi nuôi cấy ngày 3 có số phôi bào khác nhau.
HÌNH THÀNH PHÔI TÚI
SỐ LƢỢNG PHÔI BÀO
CỦA PHÔI NGàY 3
n
2 - 3 phôi bào
4
4 phôi bào
Số lƣợng
%
20
2
10
5 phôi bào
76
8
10,5
6 phôi bào
108
28
25,9
7 phôi bào
114
69
60,5
8 phôi bào
91
65
71,4
9 phôi bào
11
8
72,7
10 phôi bào
6
4
66,7
430
184
42,8
Tổng
(p tính theo kiểm định Fisher’s Exact)
163
p
< 0,01
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
Tỷ lệ hình thành phôi túi đạt 42,8% (184 phôi túi trên tổng số 430 phôi nuôi cấy
ngày 3). Có mối liên hệ về số lƣợng phôi bào của phôi nuôi cấy ngày 3 với khả năng
hình thành phôi túi khi nuôi cấy ngày 5 (p < 0,01). Tỷ lệ hình thành phôi túi của phôi có
7 - 8 phôi bào khi nuôi cấy ngày 3 đạt 60 - 70%. Kết quả này phù hợp với nghiên cứu
của Racowsky đánh giá những trƣờng hợp có tối thiểu 2 phôi tốt khi nuôi cấy ngày 3,
nếu tiếp tục nuôi cấy đến ngày 5 sẽ có phôi chuyển [9].
* Mối liên hệ giữa tỷ lệ mảnh vỡ bào tương của phôi nuôi cấy ngày 3 và khả năng
hình thành phôi túi:
Bảng 4: Khả năng hình thành phôi túi của phôi ngày 3 khác nhau về tỷ lệ mảnh vỡ
bào tƣơng.
HÌNH THÀNH PHÔI TÚI
TỶ LỆ MẢNH VỠ BÀO TƢƠNG
CỦA PHÔI NGÀY 3
n
0%
p
Số lƣợng
%
57
46
80,7
1 - 10%
149
91
61,1
11 - 25%
170
44
25,9
> 25%
54
3
5,6
Tổng
430
184
42,8
< 0,01
(p tính theo kiểm định χ2)
Tỷ lệ hình thành phôi túi > 60% đối
với nhóm có < 10% mảnh vỡ bào tƣơng.
Đặc biệt, tỷ lệ hình thành phôi túi ở nhóm
phôi không có mảnh vỡ bào tƣơng khi
nuôi cấy ngày 3 lên tới 80,7%. Sự khác
biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,01). Điều
đó cho thấy có mối liên hệ giữa tỷ lệ mảnh
vỡ bào tƣơng với khả năng hình thành
phôi túi.
tỷ lệ bình thƣờng về nhiễm sắc thể và có
liên hệ trực tiếp đến sự hình thành và
chất lƣợng phôi túi [7, 8]. Nghiên cứu gần
đây của Braga (2012) và Heitmann (2013)
khẳng định mối liên hệ chặt chẽ của tỷ lệ
mảnh vỡ bào tƣơng đến khả năng nuôi
cấy tiếp của phôi ngày 3 và tỷ lệ hình
thành phôi túi [3, 6].
Tỷ lệ hình thành phôi túi của chúng tôi
phù hợp với nghiên cứu của Tao (2012),
Guerif (2011): tỷ lệ hình thành phôi túi từ
44 - 61,2% [5, 10].
ngày 3 và chất lƣợng phôi túi.
Số lƣợng phôi bào, tỷ lệ mảnh vỡ bào
tƣơng của phôi nuôi cấy ngày 3 có vai trò
rất quan trọng trong việc đánh giá tiềm
năng sống sót, tốc độ phát triển cũng nhƣ
164
2. Đặc điểm hình thái phôi nuôi cấy
Mục tiêu thứ hai là tìm hiểu mối liên hệ
giữa đặc điểm hình thái và chất lƣợng
phôi nuôi cấy ngày 3 và chất lƣợng của
phôi túi.
* Mối liên hệ giữa số lượng phôi bào
đến chất lượng phôi ngày 5:
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015
Bảng 5: Mối liên hệ giữa số lƣợng phôi bào đến chất lƣợng phôi túi.
SỐ LƢỢNG PHÔI BÀO CỦA PHÔI NUÔI CẤY NGÀY 3
n
4
5
6
7
8
9
10
2
8
28
69
65
8
4
1
Đặc điểm hình thái phôi túi
Phân loại độ
giãn rộng
phôi túi
2
3
2
1
4
7
5
2
3
1
2
21
63
63
p
19
6
3
159
2
1
3
4
22
< 0,01
A
B
C
2
1
2
12
4
10
33
41
4
11
28
10
p
90
50
< 0,01
A
Phân loại
nụ phôi
184
1
4
Phân loại
lá nuôi
TỔNG
B
1
C
2
1
7
41
7
12
46
21
1
8
10
p
4
60
82
20
< 0,01
(p tính theo kiểm định Fisher’s Exact)
Có mối liên hệ giữa số lƣợng phôi bào của phôi nuôi cấy ngày 3 đến các đặc điểm
hình thái đặc trƣng của phôi túi khi tiếp tục nuôi cấy đến ngày 5 (p < 0,01).
* Mối liên hệ giữa tỷ lệ mảnh vỡ bào tương và chất lượng phôi túi:
Bảng 6: Mối liên hệ giữa tỷ lệ mành vỡ bào tƣơng của phôi nuôi cấy ngày 3 và các
đặc điểm hình thái phôi túi.
TỶ LỆ MẢNH VỠ BÀO TƢƠNG
TỔNG
Đặc điểm hình thái
phôi túi
n
165
0%
1 - 10%
11 - 25%
> 25%
46
91
44
3
184
2
1
3
9
9
1
19
33
1
159
1
Độ giãn
rộng phôi túi
p
2
3
45
80
4
1
2
3
< 0,01
184