Xem mẫu

  1. Luận văn Thực trạng và giải pháp mở rộng tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty chứng khoán Mê Kong  
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Lêi më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi Trong mét vµi n¨m gÇn ®©y nghiÖp vô t­ vÊn cæ phÇn ho¸ lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô mang l¹i doanh thu lín cho c¸c c«ng ty chøng kho¸n.V× vËy, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng ngµy cµng quyÕt liÖt. HiÖn nay, kh«ng chØ nhê c¸c mèi quan hÖ, hay møc phÝ mµ viÖc c¹nh tranh chñ yÕu dùa trªn c¸c dÞch vô cung cÊp. Qu¸ tr×nh t­ vÊn cæ phÇn bao gåm nhiÒu c«ng viÖc ®­îc c«ng ty chøng kho¸n chia thµnh c¸c giai ®o¹n (c¸c kh©u) trong ®ã kh¸ch hµng cã thÓ lùa chän mua tõng phÇn, hoÆc mua trän gãi. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi toµn bé tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸, kh©u nµy th­êng chiÕm mét thêi gian lín trong toµn bé tiÕn tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô t­ vÊn cæ phÇn ho¸ ®èi víi c«ng ty chøng kho¸n. §Ó gi¶m bít thêi gian trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp c«ng ty chøng kho¸n cÇn ph¶i lùa chän ®­îc ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®èi víi tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®ång thêi víi mçi ph­¬ng ph¸p cÇn ph¶i n¾m ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông tõng ph­¬ng ph¸p, tÝnh kh¶ thi khi ¸p dông ë ViÖt Nam. NghÞ ®Þnh 187/N§- CP ra ®êi thay thÕ nghÞ ®Þnh 64 ®· t¹o ra hµnh lang ph¸p lý quan träng cho viÖc s¾p xÕp ®æi míi h×nh thøc së h÷u cña c¸c doanh nghiÖp.Theo ®ã qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 12/2004 ®· cã h¬n 2500 doanh nghiÖp ®­îc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Tuy nhiªn sè l­îng ®ã míi chØ chiÕm kho¶ng 25% sè doanh nghiÖp hiÖn cã ë n­íc ta. Trong n¨m 2005 chÝnh phñ vµ bé tµi chÝnh ®· ®Ò ra môc tiªu ph¶i cæ phÇn ho¸ ®­îc 750 doanh nghiÖp. §Ó hoµn thµnh môc tiªu nµy th× viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n cÇn ph¶i ®­îc rót ng¾n thêi gian nh­ng chÊt l­îng vÉn ®­îc n©ng cao tr¸nh thÊt tho¸t nguån vèn cña nhµ n­íc, ®ång thêi thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 2. Ph¹m vi nghiªn cøu Chuyªn ®Ò thùc tËp chñ yÕu nghiªn cøu vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®ang ®­îc ¸p dông t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n, ­u nh­îc ®iÓm cña tõng ph­¬ng ph¸p. TÝnh kh¶ thi khi ¸p dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p míi. 3. KÕt cÊu chuyªn ®Ò : Chuyªn ®Ò thùc tËp gåm 3 ch­¬ng. Ch­¬ng 1: Nh÷ng lý luËn chung vÒ t­ vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty chøng kho¸n. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng t­ vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty chøng kho¸n Mª K«ng. Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p cÇn thùc hiÖn ®Ó më réng t­ vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty chøng kho¸n Mª K«ng. KÕt luËn .
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Ch­¬ng 1 Lý luËn chung vÒ t­ vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cña c«ng ty chøng kho¸n 1.1. Tæng quan vÒ c«ng ty chøng kho¸n. C«ng ty chøng kho¸n lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt. Ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n kh¸c h¼n víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i th«ng th­êng. S¶n phÈm cña c«ng ty chøng kho¸n th­êng lµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh. Kh¸i niÖm c«ng ty chøng kho¸n. Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ c«ng ty chøng kho¸n do nhiÒu tæ chøc ®Æt ra. C¸c kh¸i niÖm ®Òu nªu bËt ®­îc vÞ trÝ vai trß cña c«ng ty chøng kho¸n. Theo gi¸o tr×nh “ThÞ tr­êng chøng kho¸n” cña khoa ng©n hµng tµi chÝnh tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n th× : ‘c«ng ty chøng kho¸n lµ mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n’. C«ng ty chøng kho¸n chÝnh lµ mét trung gian tµi chÝnh. Ph©n lo¹i c«ng ty chøng kho¸n. Theo m« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng th× c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ chia thµnh nhiÒu lo¹i: C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp danh, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. C«ng ty hîp danh: Lµ lo¹i h×nh kinh doanh cã tõ hai chñ së h÷u trë lªn, thµnh viªn cña c«ng ty chøng kho¸n hîp danh bao gåm: Thµnh viªn gãp vèn vµ thµnh viªn hîp danh. C¸c thµnh viªn hîp danh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ nghÜa vô thanh to¸n cña c«ng ty. C¸c thµnh viªn gãp vèn kh«ng tham gia ®iÒu hµnh c«ng ty, hä chØ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong phÇn vèn gãp cña m×nh ®èi víi nh÷ng kho¶n nî cña c«ng ty. C«ng ty hîp danh kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh bÊt cø mét lo¹i chøng kho¸n nµo.
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 C«ng ty cæ phÇn: C«ng ty cæ phÇn lµ mét ph¸p nh©n ®éc lËp víi c¸c chñ së h÷u c«ng ty lµ c¸c cæ ®«ng. Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo doanh nghiÖp. C«ng ty cæ phÇn cã quyÒn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n: Thµnh viªn cña c«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo doanh nghiÖp. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu. Do c¸c ­u ®iÓm cña lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n so víi c«ng ty hîp danh, v× vËy hiÖn nay chñ yÕu c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c«ng ty cæ phÇn. HiÖn nay ë n­íc ta theo quyÕt ®Þnh sè 03/1998/Q§-UBCK3 ngµy 13 th¸ng 10 n¨m 1998 cña UBCK, CTCK lµ c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n thµnh lËp hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam, ®­îc uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp thùc hiÖn mét hoÆc mét sè lo¹i h×nh kinh doanh chøng kho¸n. Theo c¸ch ph©n lo¹i dùa vµo c¸c nghiÖp vô thùc hiÖn cña c«ng ty chøng kho¸n th× c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i nh­ sau: C«ng ty m«i giíi chøng kho¸n: lµ c«ng ty chØ thùc hiÖn viÖc trung gian, mua b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó h­ëng hoa hång. C«ng ty b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n: lµ c«ng ty chøng kho¸n cã lÜnh vùc ho¹t ®éng chñ yÕu lµ thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh ®Ó h­ëng phÝ hoÆc chªnh lÖch gi¸.s C«ng ty kinh doanh chøng kho¸n: lµ c«ng ty chøng kho¸n chñ yÕu thùc hiÖn nghiÖp vô tù doanh, cã nghÜa lµ tù bá vèn vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh. C«ng ty tr¸i phiÕu: lµ c«ng ty chøng kho¸n chuyªn mua b¸n c¸c lo¹i tr¸i phiÕu.
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 C«ng ty chøng kho¸n phi tËp trung: lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ho¹t ®éng chñ yÕu trªn thÞ tr­êng OTC vµ hä ®ãng vai trß lµ c¸c nhµ t¹o lËp thÞ tr­êng b»ng c¸c dÞch vô cung cÊp. §èi víi c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn th× vai trß cña c¸c c«ng ty nµy lµ rÊt lín. Cßn ®èi víi nh÷ng thÞ tr­êng míi ph¸t triÓn nh­ n­íc ta th× tiÒm n¨ng cña c¸c c«ng ty nµy lµ rÊt lín. 1.2. C¸c nghiÖp vô chÝnh cña c«ng ty chøng kho¸n. NghiÖp vô m«i giíi: M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng trung gian hoÆc ®¹i diÖn mua, b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó h­ëng hoa hång. C«ng ty chøng kho¸n ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tiÕn hµnh giao dÞch th«ng qua c¬ chÕ giao dÞch t¹i SGDCK hoÆc thÞ tr­êng OTC. V× c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ do chÝnh kh¸ch hµng ®­a ra nªn hä sÏ ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶. HiÖn nay, tÊt c¶ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ë n­íc ta ®Òu ®ang thùc hiÖn nghiÖp vô nµy. Nh©n viªn phßng m«i giíi cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n sÏ cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c c«ng ty niªm yÕt, c¸c th«ng tin thÞ tr­êng cho kh¸ch hµng bªn c¹nh ®ã hä sÏ ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng trong viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch.Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ "m«i giíi giao dÞch" khi thÞ tr­êng ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng m«i giíi ph¶i ®ãng vai trß lµ cÇu nèi gi÷a nhµ ®Çu t­ b¸n chøng kho¸n vµ nhµ ®Çu t­ mua chøng kho¸n, th«ng qua ho¹t ®éng m«i giíi nhµ m«i giíi chøng kho¸n sÏ trë thµnh ng­êi b¹n, ng­êi chia sÎ nh÷ng lo ©u, c¨ng th¼ng vµ ®­a ra nh÷ng lêi ®éng viªn kÞp thêi cho nhµ ®Çu t­, gióp nhµ ®Çu t­ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh tØnh t¸o. NghiÖp vô tù doanh: Ho¹t ®éng tù doanh cña c«ng ty chøng kho¸n lµ qu¸ tr×nh tù tiÕn hµnh c¸c giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n cho chÝnh m×nh. §©y ®­îc coi lµ mét kho¶n ®Çu t­ cña c«ng ty bëi v× ho¹t ®éng nµy ®­îc thùc hiÖn nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn cho chÝnh c«ng ty th«ng qua hµnh vi mua b¸n chøng kho¸n víi kh¸ch hµng. NghiÖp vô nµy ho¹t ®éng song hµnh víi nghiÖp vô m«i giíi, võa phôc vô lÖnh giao dÞch cho kh¸ch hµng ®ång thêi còng phôc vô cho chÝnh c«ng ty.
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Ho¹t ®éng tù doanh ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¬ chÕ giao dÞch trªn SGCK hoÆc thÞ tr­êng OTC. Trªn thÞ tr­êng OTC ho¹t ®éng tù doanh cña c«ng ty chøng kho¸n ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng t¹o lËp thÞ tr­êng. Lóc nµy, c«ng ty chøng kho¸n ®ãng vai trß lµ nhµ t¹o lËp thÞ tr­êng, n¾m gi÷ mét sè l­îng chøng kho¸n nhÊt ®Þnh cña mét sè lo¹i chøng kho¸n vµ thùc hiÖn mua b¸n chøng kho¸n víi kh¸ch hµng ®Ó h­ëng chªnh lÖch gi¸. §èi víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n ë n­íc ta hiÖn nay th× chØ cã mét sè c«ng ty thùc hiÖn ho¹t ®éng nµy bëi v× theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× muèn thùc hiÖn nghiÖp vô nµy th× c«ng ty chøng kho¸n cÇn ®¸p øng ®­îc mét sè yªu cÇu mµ ®Çu tiªn lµ ph¶i cã vèn ®iÒu lÖ 12 tû. §©y còng lµ mét ®iÒu bÊt lîi ®èi víi mét sè c«ng ty chøng kho¸n khi kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ vèn trong khi ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ kh¶ n¨ng ph©n tÝch. NghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh: NghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh cña c«ng ty chøng kho¸n lµ viÖc thùc hiÖn c¸c ®ît chµo b¸n vµ ph©n phèi chøng kho¸n cho c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ra c«ng chóng vµ thùc hiÖn b¶o l·nh. Cã thÓ nãi nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô phæ biÕn ë c¸c c«ng ty chøng kho¸n, nã gióp cho tæ chøc ph¸t hµnh thùc hiÖn c¸c thñ tôc tr­íc khi chµo b¸n chøng kho¸n, tæ chøc viÖc ph©n phèi chøng kho¸n vµ gióp b×nh æn gi¸ chøng kho¸n trong giai ®o¹n ®Çu sau khi ph¸t hµnh. Tuy nhiªn ë n­íc ta hiÖn nay th× míi chØ cã mét sè c«ng ty chøng kho¸n thùc hiÖn nghiÖp vô nµy, ®ã lµ nh÷ng c«ng ty cã ng©n hµng mÑ hç trî rÊt nhiÒu vÒ n¨ng lùc, vèn, c¸c quan hÖ s½n cã. NghiÖp vô qu¶n lý danh môc ®Çu t­: NghiÖp vô qu¶n lý danh môc ®Çu t­ lµ viÖc thùc hiÖn qu¶n lý vèn uû th¸c cña kh¸ch hµng ®Ó ®Çu t­ vµo chøng kho¸n th«ng qua danh môc ®Çu t­ nh»m sinh lîi cho kh¸ch hµng trªn c¬ së t¨ng lîi nhuËn vµ b¶o toµn nguån vèn cho kh¸ch hµng. ViÖc lËp vµ qu¶n lý danh môc ®Çu t­ ®ßi hái ph¶i cã ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc ®Çu t­ tµi chÝnh. ChÝnh v× vËy ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng tèt t¹o lßng tin cho kh¸ch hµng ®ång thêi thu ®­îc nguån lîi nhuËn trong
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 t­¬ng lai cho c«ng ty th× cÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô nµy. NghiÖp vô t­ vÊn cña c«ng ty chøng kho¸n. NghiÖp vô t­ vÊn ®Çu t­ chøng kho¸n: Dùa trªn ho¹t ®éng ph©n tÝch ®Ó ®­a ra c¸c lêi khuyªn, ph©n tÝch c¸c t×nh huèng vµ cã thÓ thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc dÞch vô kh¸c liªn quan ®Õn ph¸t hµnh, ®Çu t­ vµ c¬ cÊu tµi chÝnh cho kh¸ch hµng. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ho¹t ®éng t­ vÊn ®Çu t­ chøng kho¸n. Ho¹t ®éng t­ vÊn lµ viÖc ng­êi t­ vÊn sö dông kiÕn thøc, ®ã chÝnh lµ vèn chÊt x¸m mµ hä ®· bá ra ®Ó kinh doanh nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cho c¶ c«ng ty chøng kho¸n lÉn kh¸ch hµng. Nhµ t­ vÊn ®ßi hái ph¶i hÕt søc thËn träng trong viÖc ®­a ra c¸c lêi khuyªn ®èi víi kh¸ch hµng, v× víi lêi khuyªn ®ã kh¸ch hµng cã thÓ thu vÒ lîi nhuËn lín hoÆc thua lç, thËm chÝ ph¸ s¶n, cßn ng­êi t­ vÊn thu vÒ cho m×nh kho¶n thu vÒ dÞch vô t­ vÊn bÊt kÓ ho¹t ®éng ®ã thµnh c«ng hay kh«ng. Bªn c¹nh c¸c ho¹t ®éng t­ vÊn vÒ ®Çu t­ chøng kho¸n c¸c c«ng ty chøng kho¸n cßn thùc hiÖn mét m¶ng t­ vÊn rÊt lín ®ã lµ m¶ng t­ vÊn tµi chÝnh doanh nghiÖp. Trong m¶ng t­ vÊn vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp c¸c c«ng ty chøng kho¸n thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng: T­ vÊn cæ phÇn ho¸, t­ vÊn niªm yÕt, t­ vÊn t¸i cÊu tróc doanh nghiÖp, chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, t­ vÊn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, chia t¸ch, s¸t nhËp…Nh÷ng m¶ng ho¹t ®éng nµy ®ßi hái ®éi ngò nh©n viªn t­ vÊn cña c«ng ty chøng kho¸n cÇn ph¶i nghiªn cøu t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh doanh nghiÖp mét c¸ch chuyªn s©u. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta trong viÖc s¾p xÕp ®æi míi h×nh thøc së h÷u cña c¸c doanh nghiÖp, tÊt c¶ 13 c«ng ty chøng kho¸n ®Òu ®· thùc hiÖn rÊt tèt m¶ng ho¹t ®éng nµy. C«ng ty chøng kho¸n Mª K«ng tuy ra ®êi muén h¬n so víi c¸c c«ng ty kh¸c nh­ng ho¹t ®éng t­ vÊn doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng m¹nh cña c«ng ty kh«ng thua kÐm g× so víi nh÷ng c«ng ty chøng kho¸n kh¸c.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Trong n¨m 2003 vµ n¨m 2004 sè l­îng hîp ®ång t­ vÊn cæ phÇn ho¸ vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ 40. §©y cã thÓ coi lµ mét thµnh tÝch ®¸ng khen ®èi víi mét c«ng ty chøng kho¸n víi sè vèn chØ cã 6 tû ®ång vµ cßn non trÎ trªn thÞ tr­êng. 1.3. Lý luËn chung vÒ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Theo luËt doanh nghiÖp n¨m 1999 ®­îc söa ®æi vµ bæ sung n¨m 2004 cña n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th× doanh nghiÖp ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: “Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh”. Ban ®Çu khi míi h×nh thµnh thÞ tr­êng doanh nghiÖp chØ ®­îc coi lµ mét tæ chøc kinh tÕ th«ng th­êng chø ch­a ®­îc coi lµ mét hµng ho¸ cña nÒn kinh tÕ bëi nã ch­a thùc sù ®­îc ®em ra trao ®æi mua b¸n trªn thÞ tr­êng. ChØ ®Õn khi thÞ tr­êng ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh, lóc nµy doanh nghiÖp míi thùc sù lµ mét hµng ho¸. Khi ®· trë thµnh hµng ho¸ th× ng­êi ta b¾t ®Çu quan t©m tíi gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp. C©u hái ®­îc ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ doanh nghiÖp? Vµ liÖu gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp cã ®ång nghÜa víi gi¸ c¶ cña nã kh«ng? Theo C.M¸c th× gi¸ trÞ lµ sù kÕt tinh cña lao ®éng x· héi cÇn thiÕt trong hµng ho¸, cßn gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ trªn thÞ tr­êng nh­ng phô thuéc vµo quy luËt cung cÇu. Gi¸ c¶ cã thÓ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ. §èi víi mét doanh nghiÖp còng vËy, gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp chÝnh lµ sù kÕt tinh cña lao ®éng x· héi cÇn thiÕt trong b¶n th©n doanh nghiÖp ®ã. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i nh­ c¸c hµng ho¸ th«ng th­êng mµ doanh nghiÖp lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt, mét c¬ cÊu phøc t¹p cña nhiÒu yÕu tè vµ c¸c mèi liªn hÖ gi÷a chóng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng doanh nghiÖp cã c¸c mèi quan hÖ víi c¸c chñ thÓ trªn thÞ tr­êng. ChÝnh c¸c yÕu tè bªn trong, bªn ngoµi doanh nghiÖp gãp phÇn t¹o nªn gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Qua viÖc ph©n tÝch vµ nhËn ®Þnh trªn ta cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn riªng vÒ gi¸ trÞ doanh nghiÖp nh­ sau: Mét lµ: gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ gi¸ trÞ c¸ biÖt, ®­îc x©y dùng trªn c¬ së møc hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt cña doanh nghiÖp t¹o nªn, mçi mét doanh nghiÖp cã mét ®Æc thï, mét gi¸ trÞ riªng vµ kh«ng mét doanh nghiÖp nµo gièng doanh nghiÖp nµo. Hai lµ: gi¸ trÞ doanh nghiÖp kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch mµ lµ gi¸ trÞ ®­îc mäi ng­êi quan t©m ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ kinh tÕ. Nhµ ®Çu t­ khi tiÕn hµnh xem xÐt gi¸ trÞ doanh nghiÖp chñ yÕu quan t©m tíi kh¶ n¨ng thu ®­îc lîi nhuËn trong t­¬ng lai. Ba lµ: gi¸ trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸ kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ cuèi cïng vµ duy nhÊt, nã cã thÓ thay ®æi theo thêi gian, theo cung cÇu vµ theo c¸c biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng. 1.3.1. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp. HiÖn nay cã nhiÒu quan niÖm vÒ gi¸ trÞ. Mçi quan niÖm ®­îc tiÕp cËn ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. Tuy nhiªn tùu chung l¹i th× cã hai kh¸i niÖm ®­îc phæ biÕn hiÖn nay ®ã lµ: Theo gi¸o s­ W. SEABROKE Vµ N.WALKER, viÖn ®¹i häc PORTSMOUTH, v­¬ng quèc Anh: “§Þnh gi¸ ®­îc hiÓu lµ sù ­íc tÝnh vÒ gi¸ trÞ cña c¸c quyÒn së h÷u tµi s¶n cô thÓ b»ng h×nh th¸i tiÒn tÖ cho mét môc ®Ých ®· ®­îc x¸c ®Þnh râ”. Cßn theo gi¸o s­ Lim Lan Yuan, tr­êng x©y dùng vµ bÊt ®éng s¶n, ®¹i häc quèc gia Singapore th×: “§Þnh gi¸ ®­îc quan niÖm lµ mét nghÖ thuËt hay khoa häc vÒ ­íc tÝnh gi¸ trÞ cho mét môc ®Ých cô thÓ cña mét tµi s¶n t¹i mét thêi ®iÓm, cã c©n nh¾c ®Õn tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n vµ còng nh­ xem xÐt ®Õn tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ c¨n b¶n cña thÞ tr­êng bao gåm c¸c lo¹i ®Çu t­ lùa chän”. VËy víi hai kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ hiÓu ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp theo hai c¸ch nh­ sau: Thø nhÊt, ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ sù ­íc tÝnh vÒ gi¸ trÞ cña c¸c quyÒn së h÷u tµi s¶n cô thÓ b»ng h×nh th¸i tiÒn tÖ cho mét môc ®Ých ®· ®­îc
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 x¸c ®Þnh râ, ®ã lµ ®Ó ®­a doanh nghiÖp ra mua b¸n, hoÆc ®Ó ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp…Thø hai, ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ mét nghÖ thuËt hay khoa häc vÒ ­íc tÝnh gi¸ trÞ cho mét môc ®Ých cô thÓ cña mét doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm ®ã lµ thêi ®iÓm ®Þnh gi¸, mµ cã c©n nh¾c ®Õn tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp vµ còng nh­ xem xÐt ®Õn tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ c¨n b¶n cña thÞ tr­êng. 1.3.2. Vai trß cña viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp §èi víi mçi chñ thÓ kh¸c nhau trªn thÞ tr­êng th× viÖc tiÕp cËn gi¸ trÞ doanh nghiÖp còng víi nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau. §èi víi chñ së h÷u: ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp sÏ gióp chñ së h÷u biÕt râ ®­îc gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp, tõ ®ã hä cã thÓ lËp c¸c kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc ph¸t triÓn trong t­¬ng lai cho doanh nghiÖp VÊn ®Ò chia t¸ch s¸t nhËp cæ phÇn ho¸ hoÆc huy ®éng vèn còng trë lªn thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu. §èi víi nhµ ®Çu t­: Víi bÊt kú mét nhµ ®Çu t­ nµo trªn thÞ tr­êng hä lu«n mong muèn ®ång vèn ®Çu t­ cña m×nh kh«ng nh÷ng ®­îc b¶o toµn mµ cßn ph¶i cã l·i víi tõng møc ®é chÊp nhËn rñi ro kh¸c nhau. T¹i cïng mét møc rñi ro hä lu«n muèn nhËn ®­îc møc lîi nhuËn cao nhÊt. Do ®ã, viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ mét c¬ së quan träng cho nhµ ®Çu t­ ra c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. Nhµ ®Çu t­ sÏ tr¶ lêi ®­îc c¸c c©u hái : Cã nªn ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp nµy hay kh«ng? Møc gi¸ lµ bao nhiªu th× phï hîp? Bªn c¹nh ®ã nh÷ng th«ng tin nhËn ®­îc trong qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ sÏ gióp nhµ ®Çu t­ dù ®o¸n ®­îc mét phÇn tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t­¬ng lai. §èi víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian trªn thÞ tr­êng: Mét trong nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian trªn thÞ tr­êng hay c¸c chñ nî, b¹n hµng cña doanh nghiÖp cho doanh nghiÖp vay vèn hoÆc hîp t¸c lµm ¨n, ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp lµ: xem xÐt kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp trong tu¬ng lai còng nh­ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp sÏ cung cÊp rÊt nhiÒu th«ng
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 tin vÒ doanh nghiÖp. Qua ®ã hä cã thÓ dÔ dµng ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh trong mèi quan hÖ víi doanh nghiÖp. §èi víi nhµ n­íc: Qu¸ tr×nh ph©n tÝch trªn cho ta thÊy vai trß næi bËt cña viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ : Mét lµ: ®èi víi viÖc chuyÓn nh­îng mua b¸n, s¸t nhËp th«n tÝnh doanh nghiÖp th× ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp sÏ gióp cho ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®­a ra møc gi¸ hîp lý, t¹o c¬ së cho viÖc mua b¸n mét c¸ch c«ng b»ng chÝnh x¸c vµ nhanh gän gi¶m chi phÝ giao dÞch. Qu¸ tr×nh mua b¸n th­êng bÞ kÐo dµi do møc gi¸ mµ hai bªn ®­a ra th­êng chªnh lÖch nhau qu¸ lín. ViÖc ®Þnh gi¸ lµ c¬ së v÷ng ch¾c thu hÑp kho¶ng c¸ch møc gi¸ gi÷a bªn mua vµ bªn b¸n. Do ®ã kho¶ng thêi gian ®µm ph¸n ®­îc rót ng¾n, chi phÝ nhê ®ã còng ®­îc rót ng¾n. Hai lµ: víi môc ®Ých cæ phÇn ho¸, t­ nh©n ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp sÏ gióp cho viÖc x¸c ®Þnh ®­îc phÇn vèn cña nhµ n­íc trong doanh nghiÖp vµ gi¸ c¶ hîp lý cña cæ phiÕu b¸n ra, ®ång thêi ®Ó x¸c ®Þnh xem liÖu nhµ n­íc cã nªn n¾m gi÷ cæ phÇn cña doanh nghiÖp n÷a hay kh«ng vµ tû lÖ n¾m gi÷ lµ bao nhiªu cho phï hîp. 1.3.3. Nguyªn t¾c vµ yªu cÇu cña ho¹t ®éng ®Þnh gi¸. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp còng cã nh÷ng yªu cÇu vµ nguyªn t¾c riªng. ViÖc thùc hiÖn tèt c¸c nguyªn t¾c vµ ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu ®ã sÏ gióp cho ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ cã hiÖu qu¶ h¬n. Nguyªn t¾c: §Þnh gi¸ doanh nghiÖp ph¶i dùa trªn gi¸ trÞ hiÖn hµnh cña thÞ tr­êng, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ quy luËt thÞ tr­êng. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp chÝnh lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ­íc tÝnh cña doanh nghiÖp theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng. V× vËy, cÇn ph¶i ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ kh¸ch quan doanh nghiÖp theo sù chÊp nhËn cña thÞ tr­êng. NÕu kh«ng, doanh nghiÖp sÏ bÞ ®Þnh gi¸ cao hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc cña nã.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 §Þnh gi¸ cho tõng doanh nghiÖp theo tõng ph­¬ng ph¸p cô thÓ cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c nhãm nghµnh kh¸c nhau, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau theo ®óng gi¸ hiÖn hµnh. Kh«ng ¸p dông dËp khu«n mét m« h×nh, mét kiÓu ®Þnh gi¸ cho mäi doanh nghiÖp. Bëi v×, mçi mét doanh nghiÖp lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt cña thÞ tr­êng, nã cã sù kh¸c biÖt vÒ nguån lùc, vÒ ®iÒu kiÖn c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp xÐt d­íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau, chóng cã nh÷ng yÕu tè ®Æc tr­ng riªng biÖt. Khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ tõng doanh nghiÖp tõ ®ã cã thÓ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh lùa chän ph­¬ng ph¸p vµ c¸ch lµm cho phï hîp. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo c¸c quy luËt kinh tÕ nh­ quy luËt cung cÇu, quy luËt gi¸ trÞ. Ngoµi ra ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp cÇn ph¶i linh ho¹t trong qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh, ph¶i ®Æt doanh nghiÖp trong tæng thÓ ph¸t triÓn chung cña toµn thÞ tr­êng, cña nghµnh nghÒ mµ doanh nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh. Khi ®ã ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp sÏ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n triÓn väng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. Yªu cÇu: §Þnh gi¸ doanh nghiÖp còng ph¶i tu©n theo c¸c yªu cÇu sau: TÝnh chuÈn x¸c: ChuÈn x¸c võa lµ yªu cÇu, võa lµ môc ®Ých cña ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp. Bëi vËy, tuú thuéc vµo tõng doanh nghiÖp mµ ph¶i lùa chän tõng ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ cho phï hîp. Trong toµn bé qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kh©u cña ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ c¸c vÊn ®Ò vÒ kiÓm kª tµi s¶n, xö lý tµi chÝnh ph¶i thËt chuÈn x¸c vµ cÈn träng. DÔ dµng trong viÖc tÝnh to¸n: §Þnh gi¸ doanh nghiÖp cã thÓ dùa vµo rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau, song ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i chän ®­îc ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ sao cho phï hîp víi doanh nghiÖp võa ®¬n gi¶n võa dÔ thùc hiÖn, phï hîp víi n¨ng lùc cña ng­êi ®Þnh gi¸. Bëi xÐt cho cïng nÕu c¸c c«ng thøc sö dông trong qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ qu¸ phøc t¹p sÏ dÉn ®Õn sai lÇm vµ mÊt ®i tÝnh chuÈn x¸c. Tuy nhiªn còng kh«ng nªn v× ®iÒu nµy mµ lµm Èu. ViÖc ®Þnh gi¸ cÇn ph¶i do nh÷ng ng­êi cã kinh nghiÖm ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tµi chÝnh ®¶m nhiÖm.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Nguyªn t¾c lùa chän tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë n­íc ta thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 23 nghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP. Doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tµi s¶n theo sæ kÕ to¸n d­íi 30 tû ®ång doanh nghiÖp tù tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp hoÆc thuª tæ chøc t­ vÊn ®Þnh gi¸ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tµi s¶n theo sæ kÕ to¸n tõ 30 tû ®ång trë lªn, v¨n phßng tæng c«ng ty (nÕu cæ phÇn ho¸ toµn bé c«ng ty) ph¶i thuª tæ chøc ®Þnh gi¸ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Thuª tæ chøc ®Þnh gi¸. Tæ chøc ®Þnh gi¸ gåm c¸c c«ng ty kiÓm to¸n, c«ng ty chøng kho¸n, tæ chøc thÈm ®Þnh gi¸, ng©n hµng ®Çu t­ cã chøc n¨ng vµ n¨ng lùc ®Þnh gi¸… Tæ chøc ®Þnh gi¸ ph¶i ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vµ ®iÒu kiÖn sau: Cã chøc n¨ng ®Þnh gi¸ trong giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh hoÆc giÊy phÐp ®Çu t­. Tuú theo ngµnh nghÒ kinh doanh, ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. Kh«ng cïng chñ së h÷u, kh«ng cã mèi quan hÖ kinh tÕ víi doanh nghiÖp ®­îc ®Þnh gi¸ nh­ hïn vèn, gãp vèn liªn doanh, gãp vèn cæ phÇn. Kh«ng trùc tiÕp thùc hiÖn kiÓm to¸n cho c¸c doanh nghiÖp ®­îc ®Þnh gi¸. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kh«ng cã vi ph¹m ph¸p luËt vÒ nghÒ nghiÖp. HiÖn nay ë n­íc ta cã 28 tæ chøc ®­îc thùc hiÖn ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp bao gåm 13 c«ng ty chøng kho¸n, mét c«ng ty liªn doanh qu¶n lý quü ®Çu t­ chøng kho¸n ViÖt Nam, 14 c«ng ty kiÓm to¸n. Hµng n¨m, tr­íc ngµy 31 th¸ng 12, Bé tµi chÝnh c«ng bè c«ng khai danh s¸ch c¸c tæ chøc ®Þnh gi¸ ®ñ ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp cña n¨m sau. Chi phÝ ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp thÊp: Chi phÝ ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp lµ mét kho¶n chi cña doanh nghiÖp thuª tæ chøc ®Þnh gi¸. HiÖn nay ë n­íc ta nhµ n­íc ®· quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 187 rÊt râ nh­ sau:
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Kh«ng qu¸ 200 triÖu ®ång víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ d­íi 30 tû ®ång. Kh«ng qu¸ 300 triÖu ®ång ®èi víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tõ 30 tû ®Õn 50 tû ®ång. Kh«ng qu¸ 400 triÖu ®ång víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ trªn 50 tû ®ång. Cho nªn viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp ph¶i cã chi phÝ sao cho võa víi c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®­îc phÐp bá ra theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc. Qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ mét c«ng viÖc ®¬n gi¶n vµ dÔ lµm, v× vËy ®Ó ®¶m b¶o ®­îc vµi trß còng nh­ ý nghÜa cña ho¹t ®éng ®Þnh gi¸ th× khi tiÕn hµnh ®Þnh gi¸ cÇn ph¶i kÕt hîp c¶ ba yªu cÇu vµ nguyªn t¾c trªn mét c¸ch tèt nhÊt. ChØ cã nh­ vËy gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh míi lµ gi¸ trÞ thùc cña nã. 1.4. C¸c ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp Mçi mét doanh nghiÖp lµ mét chñ thÓ riªng biÖt, cã mét ®Æc ®iÓm vµ cÊu tróc kh¸c nhau, h¬n n÷a tuú thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mçi quèc gia, mçi khu vùc, còng nh­ tuú thuéc vµo ngµnh nghÒ kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò chuyªn viªn ®Þnh gi¸ mµ ng­êi ta cã thÓ chän vµ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ kh¸c nhau sao cho phï hîp. Mçi ph­¬ng ph¸p ®­îc x©y dùng dùa trªn c¸c c¬ së, c¨c cø vµ phôc vô cho c¸c ®èi t­îng víi c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. Cã hai ph­¬ng ph¸p hay ®­îc sö dông ®ã lµ ph­¬ng ph¸p tµi s¶n vµ ph­¬ng ph¸p chiÕt khÊu dßng tiÒn. 1.4.1. Ph­¬ng ph¸p tµi s¶n. C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p tµi s¶n: Ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp theo gi¸ trÞ tµi s¶n cho r»ng gi¸ trÞ cña mét doanh nghiÖp b»ng tæng gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n riªng trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n trõ ®i c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®­îc ®o b»ng hiÖu qu¶ sö dông vµ khai th¸c chóng nh»m t¹o ra nh÷ng lîi Ých kinh tÕ trong t­¬ng lai. Gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n mµ doanh nghiÖp qu¶n lý. Kh¶ n¨ng mang l¹i thu nhËp tõ c¸c tµi s¶n ®ã.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 XÐt cho cïng ph­¬ng ph¸p tµi s¶n còng dùa trªn gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c luång thu nhËp trong t­¬ng lai song qu·ng thêi gian thu håi tiÒn ë ph­¬ng ph¸p nµy th­êng rÊt ng¾n. C¶ hai néi dung trªn cña ph­¬ng ph¸p tµi s¶n ®Òu ph¶i ®­îc tÝnh ®Õn cïng mét lóc chóng kh«ng t¸ch rêi nhau mµ ng­îc l¹i, chóng lu«n phô thuéc vµo nhau, t­¬ng t¸c lÉn nhau. Kh¶ n¨ng mang l¹i thu nhËp trong t­¬ng lai phô thuéc hoµn toµn vµo gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp, trong khi ®ã gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp còng cã thÓ ®­îc ®Þnh gi¸ cao khi kh¶ n¨ng mang l¹i thu nhËp trong t­¬ng lai cña doanh nghiÖp lµ râ rµng vµ cã ®é chÝnh x¸c cao. Tuy nhiªn, khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ta còng cÇn ph¶i xem xÐt tíi nh÷ng yÕu tè cña thÞ tr­êng cã ¶nh h­ëng tíi hai néi dung trªn. §èi t­îng ¸p dông: Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo tµi s¶n chñ yÕu ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, cã quy m« vÒ tµi s¶n hîp lý, chñ yÕu vÉn lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp mµ tµi s¶n nh­ : nh­ m¸y mãc, nhµ x­ëng, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, trang thiÕt bÞ … ®ãng vµi trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn nãi chung cña doanh nghiÖp. Riªng c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp c«ng nghÖ, hoÆc c¸c tæ chøc kinh doanh tµi chÝnh th× viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp th­êng ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph­¬ng ph¸p chiÕt khÊu dßng tiÒn. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp dùa trªn gi¸ trÞ tæng tµi s¶n: Gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp lµ gi¸ trÞ toµn bé tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp chÝnh lµ viÖc tÝnh to¸n gi¸ trÞ c¸c lo¹i tµi s¶n trong doanh nghiÖp. Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Bao gåm nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, m¸y mãc, thiÕt bÞ…TÊt c¶ cÇn ®­îc x¸c ®Þnh l¹i nguyªn gi¸ vµ tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i. Tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i ®­îc x¸c ®Þnh theo hai ph­¬ng ph¸p lµ ph©n tÝch kü thuËt vµ thèng kª kinh nghiÖm. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch kü thuËt dùa trªn viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ c¸c bé phËn cña tµi s¶n. TÝnh tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i cña tõng bé
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 phËn sau ®ã dùa trªn møc tû träng cña bé phËn ®ã trong tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®Ó tÝnh ra tû lÖ % cßn l¹i cña tµi s¶n ®ã. Trong khi ®ã ph­¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm l¹i dùa trªn thêi gian sö dông dù tÝnh chÝnh v× vËy ph­¬ng ph¸p nµy th­êng kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy l¹i cã ­u ®iÓm lµ dÔ dµng trong viÖc tÝnh to¸n. Sau khi tÝnh to¸n ®­îc tû lÖ % gi¸ trÞ cßn l¹i ta dÔ dµng tÝnh ®­îc gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n. Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. §èi víi c¸c tµi s¶n v« h×nh viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ lµ rÊt khã kh¨n ë nh÷ng n­íc mµ thÞ tr­êng tµi s¶n v« h×nh ch­a ph¸t triÓn. Ch­a cã nh÷ng tæ chøc uy tÝn ®øng ra x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña lo¹i tµi s¶n nµy. Gi¸ trÞ lîi thÕ cña doanh nghiÖp lµ mét lo¹i tµi s¶n v« h×nh cña doanh nghiÖp, nã lµ mét yÕu tè phi vËt chÊt cÊu thµnh nªn tõ c¸c tµi s¶n v« h×nh kh¸c nhau, nh­ vÞ thÕ kinh doanh, th­¬ng hiÖu, chÊt l­îng, ®Þa ®iÓm kinh doanh… Gi¸ trÞ v« h×nh thÓ hiÖn ë chç doanh nghiÖp nhê cã gi¸ trÞ nµy mµ cã ®­îc møc lîi nhuËn cao h¬n b×nh th­êng so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng ho¹t ®éng trong cïng lÜnh vùc kinh doanh hay nãi c¸ch kh¸c chÝnh lµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp kh«ng cã ®­îc gi¸ trÞ lîi thÕ nµy. §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp næi tiÕng nh­ h·ng ®iÖn tho¹i SamSung, Nokia Cã thÓ nãi, gi¸ trÞ lîi thÕ th­êng ®­îc tÝnh to¸n tuú theo kh¶ n¨ng sinh lêi trong qu¸ khø vµ c¶ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. Gi¸ trÞ lîi thÕ ®­îc cÊu thµnh c¬ b¶n xuÊt ph¸t tõ c¸c yÕu tè sau: VÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi trong trong s¶n xuÊt kinh doanh Uy tÝn, mÉu m·, th­¬ng hiÖu vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm C¸c tiÒm n¨ng, nguån lùc cña doanh nghiÖp BÝ quyÕt kinh doanh ®éc ®¸o riªng cã ë doanh nghiÖp hoÆc c¸c b»ng s¸ng chÕ ph¸t minh chØ cã ë doanh nghiÖp nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh c¶i tiÕn më réng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc qu¶n lý doanh nghiÖp hay c¸c s¶n phÈm ®éc quyÒn mµ doanh nghiÖp ph¸t minh ra.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 C¸c gi¸ trÞ lîi thÕ kh¸c: ®Æc quyÒn kinh doanh, khai th¸c mµ nhµ n­íc cho phÐp… T¹i ViÖt Nam theo nghÞ ®Þnh sè 187 vµ th«ng t­ 126 h­íng dÉn kÌm theo th× ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã lîi thÕ kinh doanh nh­ vÞ trÝ ®Þa lý, uy tÝn cña doanh nghiÖp, tÝnh chÊt vÒ ®éc quyÒn cña s¶n phÈm, mÉu m· th­¬ng hiÖu (nÕu cã) vµ cã tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ cao h¬n l·i suÊt tr¸i phiÕu chÝnh phñ kú h¹n 10 n¨m ë thêi ®iÓm gÇn nhÊt tr­íc khi ®Þnh gi¸ th× ph¶i tÝnh thªm gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh vµo gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp cæ phÇn hãa. Tr­êng hîp doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ th­¬ng hiÖu ®· ®­îc x¸c ®Þnh hoÆc ®· ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn cao h¬n gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh trªn th× c¨n cø vµo gi¸ trÞ th­¬ng hiÖu ®· ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch kÕ to¸n hoÆc gi¸ trÞ ®· ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn ®Ó tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Tr­êng hîp thÊp h¬n th× tÝnh thªm phÇn chªnh lÖch vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp th× gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ trÞ phÇn vèn Tû suÊt lîi Gi¸ trÞ lîi L·i suÊt tr¸i nhµ n­íc t¹i nhuËn sau thuÕ phiÕu chÝnh thÕ kinh doanh nghiÖp trªn vèn nhµ = x - doanh cña phñ kú h¹n theo sæ kÕ to¸n n­íc b×nh 10 n¨m t¹i doanh t¹i thêi ®iÓm qu©n trong 3 nghiÖp thêi ®iÓm ®Þnh gi¸ n¨m tr­íc khi gÇn nhÊt cæ phÇn ho¸ Tû suÊt lîi Lîi nhuËn sau thuÕ b×nh qu©n 3 n¨m liÒn kÒ tr­íc khi cæ phÇn ho¸ nhuËn b×nh = qu©n trªn vèn Vèn nhµ n­íc theo sæ s¸ch kÕ nhµ n­íc b×nh qu©n trong 3 to¸n b×nh qu©n 3 n¨m liÒn kÒ 100 x tr­íc khi cæ phÇn ho¸ n¨m tr­íc khi cæ phÇn ho¸ ViÖc x¸c ®Þnh c¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n sÏ xem xÐt tíi gi¸ trÞ gãp vèn liªn doanh cña doanh nghiÖp t¹i c¸c doanh nghiÖp kh¸c tõ khi thµnh
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 lËp cho ®Õn thêi ®iÓm ®Þnh gi¸. Gi¸ trÞ gãp vèn liªn doanh sÏ dùa trªn c¸c biªn b¶n ®· ký gi÷a hai bªn. Ngoµi ra chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n dë dang, c¸c kho¶n ký quü, ký c­îc cña doanh nghiÖp còng chiÕm mét phÇn kh«ng nhá trong kho¶n môc nµy. Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n. Tµi s¶n l­u ®éng trong doanh nghiÖp bao gåm c¸c lo¹i nh­: tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi ng©n hµng, tiÒn ®ang chuyÓn. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n nh­: ®Çu t­ chøng kho¸n…Bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c kho¶n ph¶i thu, hµng ho¸ vËt t­ tån kho, c¸c tµi s¶n l­u ®éng kh¸c vµ chi phÝ sù nghiÖp. ViÖc x¸c ®Þnh tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n ®¬n gi¶n h¬n rÊt nhÒu so víi viÖc x¸c ®Þnh tµi s¶n cè ®Þnh. C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n lµ dùa trªn c¸c giÊy tê, b¶ng kª cã x¸c nhËn cña bªn cã liªn quan. Tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp sÏ lµ gi¸ trÞ cña toµn bé tµi s¶n hiÖn cã trong doanh nghiÖp, c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp theo tµi s¶n cã ­u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, kh«ng phøc t¹p trong viÖc xö lý vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n. C¸c c«ng thøc ®­îc sö dông ®Òu ®¬n gi¶n. Ph­¬ng ph¸p nµy ph¶n ¸nh mét c¸ch kh¸ ®Çy ®ñ vµ trùc quan gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp theo gi¸ trÞ hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸ hoÆc theo gi¸ trÞ sæ s¸ch mµ doanh nghiÖp ®· ghi chÐp. Nã lµ mét c«ng cô ®¾c lùc cho viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp khi mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a ph¸t triÓn, tr×nh ®é cña ®éi ngò chuyªn gia ®Þnh gi¸ ch­a thùc sù ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña c«ng t¸c ®Þnh gi¸ theo c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c. Nh­îc ®iÓm Thø nhÊt, ®Þnh gi¸ theo ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn quan ®iÓm cho r»ng gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ngang b»ng víi mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh, cã thÓ sö dông ngay ®­îc mµ kh«ng hÒ tÝnh ®Õn sù ¶nh h­ëng bëi c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ cã liªn quan ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n.
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp SV: §ç Quang Hoµ-TTCK43 Thø hai, ph­¬ng ph¸p nµy x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp chØ dùa trªn c¬ së tÝnh to¸n ®Õn gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë tr¹ng th¸i tÜnh, mµ ch­a hÒ tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng kÕt hîp cña c¸c tµi s¶n nµy ®Ó t¹o ra kh¶ n¨ng sinh lîi trong t­¬ng lai, ch­a tÝnh ®Õn tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ møc ®é rñi ro cña doanh nghiÖp.ViÖc tÝnh to¸n kho¶n môc vèn gãp liªn doanh ®­îc x¸c ®Þnh theo biªn b¶n ®· ký gi÷a hai bªn mµ ch­a tÝnh ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng liªn doanh. Thø ba, riªng ë ViÖt Nam c¸ch tÝnh to¸n gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña doanh nghiÖp cßn nhiÒu bÊt cËp. Bëi thêi gian ®Ó tÝnh lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cßn qu¸ ng¾n lµ 3 n¨m thêi gian nµy ch­a ®ñ ®Ó ph¶n ¸nh hÕt c¸c biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo, vµ còng nh­ ch­a cho thÊy ®­îc møc ®é ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp, do vËy sÏ kh«ng thÓ ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã trong thêi gian qua c¸c doanh nghiÖp ®­îc ®em ra x¸c ®Þnh gi¸ trÞ chñ yÕu víi môc ®Ých cæ phÇn ho¸. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp thùc chÊt lµ ®Ó x¸c ®Þnh phÇn vèn nhµ n­íc, nªn gi¸ trÞ doanh nghiÖp th­êng bÞ ®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ hiÖn cã cña nã. §Ó kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm nµy c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ cÇn ph¶i ®­îc minh b¹ch ho¸ vµ ®­îc gi¸m s¸t chÆt chÏ h¬n bëi ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸. Tuy nhiªn, ë c¸c n­íc cã thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn th× ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ theo gi¸ trÞ tµi s¶n nãi chung lµ Ýt ®­îc sö dông nguyªn nh©n lµ v× ph­¬ng ph¸p nµy cã mét sè h¹n chÕ chung nh­ sau: §Þnh gi¸ doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p tµi s¶n khã ®¹t ®­îc tÝnh chÝnh x¸c bëi viÖc x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c tµi s¶n lµ khã kh¨n, trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n ®· kh«ng tÝnh ®Õn thêi gian, c¸c chi phÝ vµ thuÕ ph¶i tr¶ khi thanh lý tµi s¶n còng nh­ viÖc ph©n phèi sè tiÒn thu ®­îc mét c¸ch hîp lý. Nh×n chung lµ ®Þnh gi¸ theo ph­¬ng ph¸p nµy th­êng hay bÞ ¶nh h­ëng bëi ý muèn chñ quan cña ng­êi ®Þnh gi¸.
nguon tai.lieu . vn