Xem mẫu
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
CHUYÊN T T NGHI P
tài : “M t s gi i pháp nh m hoàn
thi n cơ c u t ch c b máy qu n tr
c a các t ng công ty 91”
GVHD: Ngô KimThanh
0
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
M C L C.
Trang
L IM U 5
CHƯƠNG I: T NG QUAN V CƠ C U T CH C B MÁY 7
QU N TR DOANH NGHI P
I Cơ c u t ch c b máy qu n tr doanh nghi p 7
1. Khái ni m v cơ câú t ch c b máy qu n tr doanh nghi p 7
1.1. Khái ni m 7
1.2. Ch c năng và phân lo i ch c năng qu n tr doanh nghi p 8
1.3. Phương pháp xây d ng cơ c u t ch c b máy qu n tr doanh 11
nghi p
1.3. Các mô hình t ch c b máy qu n tr doanh nghi p 16
2. Yêu c u và các nhân t nh hư ng n b máy qu n tr doanh 21
nghi p
2.1. Yêu c u 22
2.1. Các nhân t nh hư ng 23
II. Căn c hoàn thi n cơ c u t ch c b máy qu n tr doanh 25
nghi p
1. Các nguyên t c khi xây d ng b máy qu n tr doanh nghi p 25
2. Xác nh ch c năng c th c n th c hi n 27
2.1. Phân chia ch c năng 27
2.2. Phân tích và t ng h p nhi m v 27
3. Xác nh quy n l c, quy n h n và trách nhi m 29
3.1. Quy n l c, quy n h n và trách nhi m 29
3.2. M i quan h gi a quy n l c - quy n h n - trách nhi m 31
1
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
III. S c n thi t ph i hoàn thi n cơ c u t ch c b máy qu n tr 32
trong doanh nghi p nói chung và trong các T ng công ty Vi t
Nam nói riêng
1. Vai trò c a vi c hoàn thi n cơ c u t ch c b máy qu n tr trong 32
doanh nghi p
2. Vài nét v cơ c u t ch c c a các t p oàn kinh t trên th gi i 33
3. S c n thi t ph i hoàn thi n cơ c u t ch c b máy qu n tr trong 31
các T ng công ty
CHƯƠNG II. TH C TR NG CƠ C U T CH C B MÁY 36
QU N TR C A CÁC T NG CÔNG TY 91 VI T NAM
I. Quá trình hình thành và phát tri n c a các T ng công ty 91 36
Vi t Nam
1. B i c nh hình thành 36
2. Quá trình phát tri n c a các T ng công ty 91 Vi t Nam 36
2.1. Ch c năng, nhi m v c a các T ng công ty 91 36
2.2. Quá trình phát tri n c a các T ng công ty 91 Vi t Nam th i 38
gian qua
II. M t s c i m kinh t k thu t ch y u c a các T ng công 40
ty 91 nh hư ng n cơ c u t ch c cu các T ng công ty 91
1. c i m v quá trình hình thành 40
2. c i m v quy mô doanh nghi p 41
3. c i m v m t t ch c 42
4. c i m v m t qu n lý 43
5. c i m v s n xu t kinh doanh 44
6. c i m v công tác ào t o cán b qu n tr c a các t ng 45
công ty 91
III. Th c tr ng t ch c b máy qu n tr c a các T ng công ty 91 46
Vi t Nam
2
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
1. Tình hình t ch c b máy qu n tr c a các T ng công ty 91 46
Vi t Nam
1.1. Phân tích cơ câú t ch c b máy và phân chia ch c năng qu n 46
tr c a các T ng công ty 91
1.2. M i quan h gi a T ng công ty 91 v i các cơ quan qu n lý Nhà 53
nư c
1.3. M i quan h gi a T ng công ty v i các ơn v thành viên 54
1.4. Phân tích m i liên h v ch c năng trong các T ng công ty 91 55
IV. ánh giá t ng quát v cơ c u t ch c b máy qu n tr c a 58
các T ng công ty 91 Vi t Nam
1. Thành t u t ư c và nguyên nhân 58
1.1. Thành t u t ưc 58
1.2. Nguyên nhân 60
2. Nh ng t n t i và nguyên nhân 61
2.1. Nh ng t n t i 61
2.2. Nguyên nhân 65
CHƯƠNG III. M T S GI I PHÁP NH M HOÀN THI N 66
CƠ C U T CH C B MÁY QU N TR C A CÁC T NG
CÔNG TY 91 VI T NAM
I. Nh ng gi i pháp i v i b n thân các T ng công ty 91 66
1. Gi i pháp m i quan h gi a T ng công ty v i các ơn v thành 66
viên
1.1. Chuy n i m i quan h c a T ng công ty v i các ơn v thành 68
viên theo hư ng hình thành công ty m , công ty con
1.2. T ch c và s p x p l i các doanh nghi p thành viên 70
2. Tăng cư ng m i liên k t gi a các ơn v thành viên c a Công 70
ty
3. Các T ng công ty c n ch ng áp d ng mô hình qu n lý m i 71
3
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
4. S a i quy ch làm vi c gi a H i ng qu n tr , Ban giám c 72
và Ban ki m soát
5. C n có chính sách ãi ng i v i cán b ch ch t và nhân 72
viên trong T ng công ty h yên tâm hoàn thành công vi c c a
mình m t cách t t nh t
5.1. i v i cán b ch ch t 72
5.2. i v i nhân viên 73
II. Nh ng gi i pháp có liên quan n trách nhi m c a nhà nư c 74
1. Ti p t c s p x p i m i doanh nghi p 74
2. S a i bô sung cơ ch chính sách i v i T ng công ty nhà 75
nư c
3. ng b công c pháp lý cho ho t ng c a T ng công ty 76
4. Kh n trương ào t o và s d ng ngu n nhân l c h p lý hi u 76
qu
5. C ng c vai trò, cách th c ho t ng c a h i ng qu n tr và 77
Ban ki m soát
6. áp d ng cơ ch thi tuy n T ng giám c 78
K T LU N 80
4
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
L I NÓI U
B t kỳ m t doanh nghi p nào mu n t n t i và ng v ng trong n n kinh
t th trư ng thì nh t thi t ph i òi h i có m t b máy qu n tr ho t ng có hi u
q a. Như v y, ây có th coi như i u ki n c n cho doanh nghi p t n t i và phát
tri n.
Vi t Nam, các T ng công ty Nhà nư c óng vai trò ch o trong n n
kinh t qu c dân, trong ó có 17 T ng công ty 91. Các T ng công ty 91 có 532
doanh nghi p thành viên h ch toán c l p, chi m kho ng 9% s lư ng các
doanh nghi p Nhà nư c, 56% t ng v n kinh doanh và 35% lao ng.
Xu t phát t vai trò ó, òi h i các T ng công ty 91 ph i có m t cơ c u t
ch c b máy qu n tr h p lý, g n nh , phù h p v i t ng lo i ngành ngh , lĩnh
v c ho t ng c a m i T ng công ty. ng và Nhà nư c ta ã nh n th y, T p
oàn kinh t là hình th c t ch c kinh t t n t i trong n n kinh t th trư ng, nó
xu t phát t lâu trong l ch s phát tri n kinh t th gi i, nh t là trong nh ng năm
80 tr l i ây. T p oàn kinh t óng vai trò to l n trong s phát tri n kinh t ,
nó t o i u ki n cho các nư c giành ưu th c nh tranh không ch trong nư c mà
còn vươn lên chi m lĩnh và khai thác th trư ng trong khu v c và trên th gi i.
Ngày 7 tháng 3 năm 1994 Th Tư ng chính ph có quy t nh s 91/Q -TTg
v vi c thí i m thành l p T p oàn kinh t hình thành 17 t ng công ty 91.
Trong quá trình phát tri n theo hư ng t p oàn kinh t th i gian qua có nhi u
vn th c ti n t ra c n gi i quy t, ng, Nhà nư c, các b ngành, các c p
có liên quan n v n trên.
T th c t trên, cùng v i nh ng ki n th c ã ư c trang b trong quá
trình h c t p, cùng v i s giúp t n tình c a cô giáo Ti n sĩ Ngô Kim Thanh
và s ch d n, góp ý c a các bác các cô chú trong V Doanh nghi p-B K
ho ch & u tư, c bi t là bác CVC Lê Tr ng Quang tôi ch n tài:
“M t s gi i pháp nh m hoàn thi n cơ c u t ch c b máy qu n tr
c a các t ng công ty 91”
Ngoài ph n m u và k t lu n, chuyên t t nghi p g m ba chương :
5
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
Chương 1: T ng quan v cơ c u t ch c B máy qu n tr doanh nghi p.
Chương 2: th c tr ng cơ cáu t ch c b máy qu n tr c a các t ng công
ty 91 Vi t Nam.
Chương 3: M t s gi i pháp nh m hoàn thi n cơ c u t ch c b máy
qu n tr c a các t ng công ty 91 Vi t Nam.
hoàn thành ư c chuyên t t nghi p này tôi ã tìm hi u , nghiên
c u nhi u lo i sách báo, tài li u tham kh o có liên quan và c bi t tôi xin chân
thành c m ơn cô giáo Ngô KimThanh và bác CVC - Lê Tr ng Quang ã giúp
tôi hoàn thành chuyên này
6
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
CHƯƠNG I
T NG QUAN V CƠ C U T CH C B MÁY QU N TR
DOANH NGHI P
I. Cơ c u t ch c b máy qu n tr doanh nghi p.
1. Khái ni m v cơ c u t ch c b máy qu n tr doanh nghi p.
1.1. Khái ni m.
Trư c h t, hi u ư c th nào là cơ c u t ch c b máy qu n tr doanh
nghi p thì chúng ta c n xem xét khái ni m v qu n tr . B t kỳ m t quá trình lao
ng xã h i ho c lao ng có tính c ng ng nào ã ư c ti n hành trên quy
mô l n êu c n có ho t ng qu n tr ph i h p các ch c năng, các công vi c
nh l i v i nhau. Như Mác ã nói “Ngư i chơi vĩ c m c n có th i u khi n
mình nhưng m t dàn nh c c n có m t nh c trư ng”.
Do ó, có th k t lu n r ng, ho t ng qu n tr óng vai trò quan r t quan
tr ng trong vi c ph i h p các ho t ng mang tính c ng ng nói chung và v i
ho t ng s n xu t kinh doanh trong m i doanh nghi p nói riêng t ưc
hi u qu t i ưu.
Như v y, có th coi ho t ng qu n tr trong doanh nghi p như m t chi c
u tàu d n d t, ch ư ng cho toàn b doanh nghi p ho t ng s n xu t kinh
doanh, mà ch th ti n hành các ho t ng qu n tr ó không ai khác chính là b
máy qu n tr trong doanh nghi p. Tuy nhiên, ho t ng qu n tr mang l i
hi u qu cao nh t thì m i doanh nghi p c n thi t ph i xây d ng ư c cho mình
m t cơ c u t ch c b máy qu n tr phù h p, có như v y thì m i m b o cho
doanh nghi p ng v ng trong n n kinh t th trư ng. Hơn ai h t, chính b n
thân các nhà qu n tr nh n th c rõ ràng ư c vai trò, s c n thi t c a cơ c u t
ch c b máy qu n tr i v i doanh nghi p. V y chúng ta hi u như th nào là cơ
c u t ch c b máy qu n tr doanh nghi p.
Có nhi u cách nh nghĩa khác nhau v cơ c u t ch c b máy qu n tr
nhưng cách chung nh t là: “ Cơ c u t ch c b máy qu n tr là t ng h p các b
ph n khác nhau có m i liên h và quan h ph thu c l n nhau, ư c chuyên
7
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
môn hoá, ư c giao nh ng trách nhi m, quy n h n nh t nh và ư c b trí theo
t ng c p nh m th c hi n các ch c năng qu n tr doanh nghi p”.
Cơ c u t ch c qu n tr doanh nghi p hình thành b i các b ph n qu n tr
và các c p qu n tr .
B ph n qu n tr là m t ơn v riêng bi t có ch c năng qu n lý nh t nh.
C p qu n tr là s th ng nh t t t c các b ph n qu n tr m t trình
nh t nh.
Khái ni m trên ã ư c nêu khá y , nó c p n vi c xác nh
nh ng b ph n chuyên môn hoá trình nào? ư c giao nh ng ch c năng
nhi m v gì ? T tr ng gi a các b ph n c u thành ra sao? S s p x p theo trình
ng c p nh t nh trong doanh nghi p.
Cơ c u t ch c b máy qu n tr ph i ư c xây d ng trên cơ s cơ c u s n
xu t, ph n ánh s c u t o và hình th c bên trong c a h th ng doanh nghi p.
1.2. Ch c năng phân lo i ch c năng qu n tr doanh nghi p.
1.2.1. Ch c năng qu n tr doanh nghi p.
M i b phân trong doanh nghi p òi h i ph i có m t ch c năng ho t
ng riêng bi t, t ó m i hình thành ch c năng qu n tr doanh nghi p. Có th
hi u v ch c năng như sau:
Ch c năng là m t t p h p các ho t ng (hành ng) cùng lo i c a h
th ng nào ó. Do ó v th c ch t, ch c năng th hi n tính chuyên môn hoá
nhi m v (ho t ng) g n v i m t h th ng xác nh
V i khái ni m trên, trong ho t ng t ch c b máy qu n tr thì vi c
nghiên c u ch c năng chính là vi c nghiên c u cách th c chuyên môn hoá nh t
nh c a ho t ng qu n tr doanh nghi p.
T ó, ch c năng qu n tr doanh nghi p ư c hi u là m t t p h p các
ho t ng cùng lo i ph m vi doanh nghi p.
Qu n tr theo ch c năng ư c th c hi n ph bi n các doanh nghi p v i
h u h t cơ c u t ch c khác nhau.
1.2.2. Phân lo i ch c năng qu n tr doanh nghi p.
8
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
Phân lo i ch c năng m t cách khoa h c là i u ki n xây d ng và hoàn
thi n b máy qu n tr theo hư ng g n, nh và chuyên tinh, ng th i s d ng
và b i dư ng ngu n nhân l c theo úng yêu c u c a ho t ng qu n tr .
Hi n nay có t n t i nhi u quan i m khác nhau v cách phân lo i ch c
năng qu n tr doanh nghi p, tuy nhiên có ba cách phân lo i ph bi n sau:
Th nh t, xét theo quan i m ra quy t nh. N u coi toàn b ho t ng
qu n tr doanh nghi p là ho t ng ra quy t nh thì có ch c ra quy t nh m c
tiêu, ch c năng ra quy t nh phương ti n và ch c ra quy t nh qu n tr .
Th hai, xét theo quá trình qu n tr . Có th chia toàn b ho t ng thành
năm ch c năng là: d ki n, t ch c, ph i h p, ch huy và ki m soát.
Ch c năng d ki n: Ch y u c p n m c tiêu c a doanh nghi p và
con ư ng c p n m c tiêu nào ó. Ch c năng này r t quan tr ng vì nó là
nh hư ng mà doanh nghi p s ph i t d n trong tương lai, ây ư c coi là là
b n tuyên b s m ng c a công ty. S quan tr ng c a ch c năng này gi ng như
Lênin ã nói :" Không th làm vi c trong i u ki n không có k ho ch lâu dài,
không d tính ư c nh ng k ho ch th c s "
Ch c năng t ch c bao g m: t ch c xây d ng (Như xây cơ c u t ch c
s n xu t, xây d ng b máy qu n tr doanh nghi p,...) và t ch c quá trình ( th c
hi n các tư tư ng, chi n lư c, k ho ch,... ã t ra t khâu nh hư ng).
Ch c năng ph i h p: Nh m ph i h p gi a các b ph n trong doanh
nghi p, ph i h p nhi m v , phân quy n i u hành gi a các b ph n. Ch c năng
này bao g m ph i h p theo chi u d c, là ph i h p gi a các c p các qu n tr và
ph i h p theo chi u ngang là ph i h p gi a các ch c năng , các lĩnh v c qu n
tr .
Ch c năng ch huy: Ch th qu n tr tác ng lên i tư ng qu n tr h
th c hi n các nhi m v ư c giao.
Ch c năng ki m soát: ch c năng cu i cùng c a nhà qu n tr , ánh giá s
hoàn thành công vi c so v i k ho ch hay m c tiêu ra. Ti n hành các bi n
pháp s a ch a n u có sai l ch nh m m b o t ch c ang i úng ư ng
hoàn thành m c tiêu.
9
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
Năm ch c năng này có m i quan h m t thi t v i nhau, chúng hình thành
vòng tròn qu n tr l y cơ s là s trao i thông tin trong toàn b quá trình ra
quy t nh qu n tr :
nh hư ng
Ki m tra
Trao i
T ch c
thông tin
Ch huy
Ph i h p
Th ba: Xét theo n i dung qu n tr c th hay theo lĩnh v c qu n tr :
Lĩnh v c qu n tr trong doanh nghi p ư c hi u như các ho t ng qu n
tr khi ư c s p x p trong m t b ph n nào ó. các b ph n này có ngư i ch
huy và liên quan n vi c ra các quy t nh qu n tr .
Lĩnh v c qu n tr ư c xem xét m t góc khác- góc c a qu n l ý
th c ti n. Lĩnh v c qu n tr là các ho t ng qu n tr ư c thi t l p trong các b
ph n có tính ch t t ch c (như phòng, ban) và ư c phân c p, phân quy n trong
vi c ra quy t nh qu n tr . Lĩnh v c qu n tr ư c phân nh ph thu c vào
nhi u y u t như: truy n th ng qu n tr , các y u t xã h i và cơ ch kinh t , quy
mô cũng như c i m kinh t k thu t c a doanh nghi p. Nó g n li n v i m i
qu c gia, m i vùng c th và s ti n b v nh n th c khoa h c qu n tr .
Trong doanh nghi p có th phân chia các lĩnh v c qu n tr như sau:
* Lĩnh v c v t tư: có nhi m v phát hi n nhu c u v t tư; tính toán v t tư
t n kho; mua s m; nh p kho và b o qu n; c p phát v t tư.
* Lĩnh v c s n xu t: có nhi m v ho ch nh chương trình; xây d ng k
ho ch s n xu t; i u khi n quá trình ch bi n; ki m tra ch t lư ng; gi gìn b n
10
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
quy n, bí quy t, ki u dáng… và phát huy sáng ch phát minh c a m i thành
viên
* Lĩnh v c marketing g m các nhi m v : thu th p thông tin v th trư ng;
ho ch nh chính sách s n ph m; ho ch nh chính sách giá c ; ho ch nh
chính sách phân ph i; ho ch nh chính sách h tr tiêu th
* Lĩnh v c nhân s bao g m các nhi m v sau: l p k ho ch nhân s ;
tuy n d ng nhân s ; ánh giá nhân s ; phát tri n nhân viên; thù lao, qu n lý
nhân s thông qua h sơ d li u nhân s , qua th ng kê ho t ng c a nhân viên
và h tr i s ng.
* Lĩnh v c k toán - tài chính bao g m các nhi m v :
- Lĩnh v c tài chính: t o v n; s d ng; qu n lý v n (ch y u là qu n lý
s lưu thông, thanh toán và các quan h tín d ng)
- Lĩnh v c k toán: k toán s sách; tính toán chi phí-k t qu ; xây d ng
các b n cân i; tính toán l lãi; các nhi m v khác như th m nh k ho ch,
th ng kê, ki m tra vi c tính toán, b o hi m, thu
* Lĩnh v c nghiên c u và phát tri n g m các nhi m v : th c hi n các
nghiên c u cơ b n; nghiên c u ng d ng; ưa các ti n b khoa h c k thu t vào
áp d ng; th m nh hi u qu các ti n b k thu t ư c áp d ng .
* Lĩnh v c t ch c và thông tin g m các nhi m v :
- Lĩnh v c t ch c: t ch c các d án; phát tri n và c i ti n b máy t
ch c doanh nghi p; t ch c ti n trình ho t ng toàn b doanh nghi p.
- Lĩnh v c thông tin: xây d ng k ho ch v các thông tin liên quan cho
doanh nghi p; ch n l c x lý các thông tin; ki m tra thông tin và giám sát
thông tin.
*Lĩnh v c hành chính pháp ch và d ch v chung: th c hi n các m i quan
h pháp lý trong và ngoài doanh nghi p; t ch c các ho t ng qu n chúng
trong doanh nghi p; các ho t ng hành chính và phúc l i doanh nghi p.
S phân chia trên ây ch mang tính khái quát, trên th c t qu n tr các
lĩnh v c ti p t c ư c chia nh n a cho n các công vi c, nhi m v qu n tr c
th .
11
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
1.3. Phương pháp xây d ng cơ c u t ch c qu n tr doanh nghi p.
1.3.1. Các ki u cơ c u t ch c qu n tr doanh nghi p.
* Cơ c u t ch c qu n tr không n nh
ây là m t lo i cơ c u t ch c qu n tr không có mô hình c th , nó xu t
phát t quan i m: không có m t cơ c u t ch c t i ưu cho m i doanh nghi p,
trình lao ng, ... l a ch n tìm ki m m t mô hình phù h p.
* Cơ c u tr c tuy n
Theo cơ c u này thì ngư i th a nh n và thi hành m nh l nh c a ngư i
ph trách c p trên tr c ti p. Cơ c u này có ưu i m là tăng cư ng trách nhi m
cá nhân, tránh ư c tình tr ng ngư i th a hành ph i thi hành nh ng ch th khác
nhau, th m chí mâu thu n nhau c a ngư i ph trách. Tuy nhiên, nó có như c
i m là òi h i m i th trư ng ph i có ki n th c toàn di n thu c nhi u lĩnh v c
khác nhau.
* Cơ c u ch c năng
Ki u cơ c u này cho phép cán b ph trách c a phòng ch c năng có
quy n ra các m nh l nh và các v n có liên quan n chuyên môn c a h cho
các phân xư ng, các b ph n s n xu t.
Ưu i m c a cơ c u này là thu hút ư c các chuyên gia vào công tác lãnh
o, gi i quy t v n chuyên môn m t cách thành th o hơn, ng th i gi m
b t gánh n ng cho cán b ch huy chung c a doanh nghi p. Như c i m là vi
ph m ch m t th trư ng , d sinh ra tình tr ng thi u trách nhi m rõ ràng,
thi u k lu t ch t ch .
* Cơ c u t ch c tr c tuy n - ch c năng
Là m t cơ c u k t h p hai ki u ã ư c trình bày trên, ki u cơ c u t
ch c này v a phát huy năng l c chuyên môn c a các b ph n ch c năng, v a
m b o quy n ch huy c a h th ng tr c tuy n.
* Cơ c u t ch c qu n tr phi hình th
Cơ c u này mu n nói lên r ng trong s nhân viên có ngư i suy tôn lên
làm th lĩnh mà không ph i do t ch c ch nh, ý ki n c a h có nh hư ng r t
ln n các nhóm nhân viên. C n ph i phát hi n và tác ng t i nh ng ngư i
12
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
này thông qua h lôi cu n ư c các nhóm nhân viên làm vi c có hi u qu
hơn.
1.3.2. Các phương pháp xây d ng cơ c u t ch c b máy qu n tr doanh
nghi p.
Xác nh thành viên phân c p úng n ch c năng qu n tr và n m v ng
ki n th c v các ki u cơ c u t ch c qu n tr là ti n hoàn thi n cơ c u t
ch c hi n có, cũng như hình thành hay s a i ho c xoá b m t ki u cơ c u t
ch c nào ó, n u thi u s phân tích khoa h c, ch làm theo ý mu n ch quan,
phi n di n thư ng gây ra nh ng tác h i nghiêm tr ng. Qua lý lu n và th c ti n
trong vi c xây d ng cơ c u t ch c b máy qu n tr và th c hành m t s quan
i m và phương pháp xây d ng sau:
a. Nh ng quan i m hình thành cơ c u t ch c b máy qu n tr :
Quan i m th nh t: Cho r ng vi c hình thành cơ c u t ch c qu n lý bao
gi cũng b t u t vi c xác nh m c tiêu và phương hư ng phát tri n. Trên cơ
s ó ti n hành t p h p các y u t c a cơ c u t ch c và xác l p m i quan h
qua l i gi a các y u t ó.
Quan i m th hai: Cho r ng vi c hình thành cơ c u t ch c qu n tr
trư c h t ph i i t vi c mô t chi ti t ho t ng c a t t c các i tư ng qu n
tr và xác l p m i quan h thông tin r i sau ó m i hình thành cơ c u t ch c b
máy qu n tr . Quan i m này ngư c v i quan i m th nh t.
Quan i m th ba: K t h p hai quan i m trên , t c là hình thành cơ c u
t ch c b máy qu n tr có s k t h p m t cách h p lí gi a quan i m m t và
quan i m hai: Quan i m này cho r ng, trư c h t ph i ưa ra nh ng k t lu n
có tính nguyên t c v ki u cơ c u t ch c b máy qu n tr . Sau ó m i t ch c
công vi c nghiên c u chi ti t các b ph n trong cơ c u, so n th o i u l , n i
quy cho các b ph n c a cơ c u y ng th i xác nh các kênh thông tin c n
thi t.
b. Các phương pháp xây d ng cơ c u t ch c b máy qu n tr .
Phương pháp tương t : ây là phương pháp hình thành cơ c u t ch c
qu n tr m i d a vào vi c th a k nh ng kinh nghi m ã thành công và g t b
nh ng y u t b t h p lý c a cơ c u t ch c qu n tr có s n. Cơ c u qu n tr có
13
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
trư c có m t s y u t tương t v i nh ng y u t c a cơ c u t ch c qu n tr
s p hình thành.
Cơ s phương pháp lu n xác nh s tương t là do s phân lo i i
tư ng qu n tr căn c vào nh ng d u hi u nh t nh. Ch ng h n : tính ng nh t
v s n ph m cu i cùng c a ho t ng qu n tr ( s n ph m, quy trình công ngh
gi ng nhau ); tính ng nh t v ch c năng qu n tr ư c th c hi n, s tương t
v lãnh th , v k t c u h t ng; c i m kinh t k thu t,…
Ưu i m n i b t c a phương pháp này là quá trình hình thành cơ c u t
ch c b máy nhanh, chi phí thi t k cơ c u ít; k th a ư c nh ng kinh
nghi m quý báu c a nh ng ngư i i trư c. H n ch c a phương pháp này là
nhi u khi d n n s sao chép máy móc, thi u phân tích tình hình th c t khi
xây d ng cơ c u m i.
Phương pháp này ư c áp d ng khá ph bi n nhiêu nư c trên th gi i
Phân pháp phân tích theo y u t : ây là phương pháp ư c áp d ng
m i c p, m i i tư ng qu n tr . Phương pháp này ư c chia thành ba giai o n
ư c mô t sơ dư i ây:
14
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
Xây d ng sơ cơ c u
t ng quát
Giai o n 1
Xây d ng nh ng k t lu n
có tính nguyên t c c a cơ
cu
Xác nh các thành ph n
Phương
cho các b ph n c a cơ c u
pháp phân
tích các y u
Giai o n 2
t
Xác nh m i liên h gi a
các b ph n
Xác nh các c trưng c a
các y u t trong cơ c u
Giai o n 3
Quy nh các ho t ng
c a cơ c u t ch c qu n tr
Phương pháp này d a trên cơ s vi c hoàn thi n cơ c u t ch c qu n tr
ang ho t ng, b t u b ng vi c nghiên c u k lư ng cơ c u hi n t i và ti n
hành ánh giá ho t ng c a nó theo nh ng căn c nh t nh. ti n hành th c
15
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
hi n công vi c trên, ngư i ta bi u th cơ c u t ch c qu n tr hi n hành và các
b ph n c a nó dư i d ng sơ . T ó s ch rõ quan h ph thu c c a t ng b
ph n và t ng ch c năng mà nó ph i th c hi n. N i dung phân tích i v i cơ
c u t ch c ang ho t ng bao g m: Phân tích tình hình th c hi n ch c năng
ã quy d nh cho t ng bô ph n, t ng nhân viên trong b máy qu n tr , phân tích
k t qu th c hi n ch trách nhi m cá nhân trong b máy qu n tr , phân tích
s phù h p qu n tr v i c cơ c u t ch c hi n t i, phân tích nh ng nhân t
khách quan có nh hư ng tích c c và c tiêu c c n s n nh c a qu n tr
doanh nghi p,...
K t qu phân tích là nh ng nh n xét, ánh giá m t tích c c và m t tiêu
c c cơ c u t ch c b máy qu n tr hi n t i, trên cơ s ó d th o t ch c m i,
sau ó m i d a vào m t lo t các nguyên t c và các yêu c u xây d ng cơ c u
t ch c b máy mơí trong doanh nghi p. Có th g p ba giai oanh thành hai
bư c c th sau:
Bư c 1 : ( Bao g m giai o n 1 và m t ph n c a giai o n 3 ). D a vào
các văn b n hư ng d n c a cơ quan qu n lý vĩ mô, nh ng quy nh và xác nh
c trưng cơ b n c a cơ c u này. K t qu th c hi n bư c 1 là xây d ng m c
tiêu c a doanh nghi p, xây d ng các phân h ch c năng nh m m b o th c
hi n m c tiêu, phân c p nhi m v . Quy n h n cho t ng c p qu n tr xác l p.
M i quan h cơ b n gi a các b ph n và v i các cơ quan c p trên, m i quan h
v i bên ngoài, xác nh nhu c u nhân s và xây d ng h th ng thông tin. Như
v y, bư c 1 gi i quy t v n có tính ch t nh tính i v i cơ c u t ch c qu n
tr .
Bư c 2 : ( Bao g m c giai o n 2 và 3). Xác nh các thành ph n c a b
ph n cơ c u t ch c và xác l p m i quan h gi a các b ph n ó. T ó làm cơ
s xác nh các thành ph n, b ph n c a cơ c u và ph c v cho vi c chuyên
môn hoá ho t ng qu n tr .
1.4. Các mô hình t ch c b máy qu n tr doanh nghi p.
T các ki u cơ c u t ch c qu n tr và các phương pháp xây d ng cơ c u
t ch c b máy qu n tr doanh nghi p thì ngư i ta có nh ng mô hình t ch c b
máy qu n tr doanh nghi p như sau:
1.4.1 Mô hình tr c tuy n
16
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
Sơ minh ho mô hình qu n lý ki u tr c tuy n
Giám c
Phó giám c Phó giám c
k thu t kinh t
Qu n c phân
xư ng Trư ng phòng
c công
Trư ng nhóm
T trư ng
Nhân viên
Công nhân
Mô hình này có ưu i m và như c i m như ã trình bày trong ki u cơ
c u t ch c tr c tuy n. H th ng ki u tr c tuy n v i d c trưng cùng v i ưu
như c i m ư c mô t phàn trên phù h p v i các công ty phát tri n kinh
doanh theo hư ng a d ng hoá ho c m r ng ph m vi không gian kinh doanh,
và v i doanh nghi p v a và nh vì nó t o ra m i quan h m nh l nh tr c ti p và
gi i h n rõ r ng. doanh nghi p l n, vi c tuân theo h th ng này s d n n
hao phí lao ng l n trong ho t ng qu n tr .
1.4.2. Mô hình ch c năng
17
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
H th ng qu n tr ki u ch c năng ư c xây d ng trên cơ s lý thuy t c a
Taylor. Trong ó, l n u tiên Taylor xây d ng h th ng qu n tr ki u ch c
năng ph m vi phân xư ng. H th ng này có c trưng cơ b n là m i c công
ch có th m quy n i v i lĩnh v c mình ph trách do ó, ngư i công nhân s
ph i nh n l nh t m i c công.
Sơ minh ho qu n tr ki u ch c năng
c c c c c c
công công công công công công
ho ch iu t bo cung duy trì
nh sn ch c cp k
dư ng
k lao
xu t NVL thu t
ho c h ng
CÔNG NHÂN
Mô hình này c bi t thích h p khi công ty phát tri n quy mô kinh doanh
và tham gia kinh doanh a ngành.
1.4.3. Mô hình tr c tuy n-ch c năng
Ưu i m: H th ng này có ưu i m l n là g n vi c s d ng chuyên gia
các b ph n ch c năng v i h th ng tr c tuy n mà v n gi ư c tính th ng nh t
qu n t r m c nh t nh.
Như c i m: có nh ng ưu i m này c n hao phí nhi u lao ng trong
quá trình ra quy t nh. Ngoài ra còn òi h i s ph i h p nh t nh gi a h
th ng tr c tuy n và các b ph n ch c năng.
Mô hình này thư ng ch phù h p v i nh ng doanh nghi p có quy mô
v a, có ho t ng kinh doanh tương in nh, có ngu n cung ng và tiêu th .
18
- Chuyên t t nghi p Khoa: QTKDCN &XD
Sơ minh h a mô hình qu n tr ki u tr c tuy n- ch c năng
Giám c doanh nghi p
Trư ng phòng nhân s Trư ng phòng k thu t
Qu n c phân xư ng 1 Qu n c phân xư ng 2
QH tr c tuy n
Chú thích
QH ch c năng
1.4.4 Mô hình b ph n:
Mô hình này bao g m hai mô hình t ch c b máy qu n tr ó là: Mô
hình t ch c b máy qu n tr theo s n ph m và mô hình theo khu v c th
trư ng. Mô hình này có c i m là phi t p trung hoá qu n tr . Nó có nh ng ưu,
như c i m sau:
Ưu i m : T o nên ư c các nhóm làm vi c g n bó và ph i h p ư c các
ch c năng qu n tr ph c v cho ho t ng kinh doanh, linh ho t trong qu n lý,
t o ra m t i ngũ nh ng qu n tr t ng h p ngay t c p cơ s và xét trên góc
toàn doanh nghi p thì r t d xác chi n lư c kinh doanh.
Như c i m: Mô hình này b c l rõ nh ng như c i m sau: D d n n
tình tr ng ti m quy n, d x y ra s c nh tranh không c n thi t gi a các b ph n
và thi t ch ( i u l , quy nh n i b và các quan h qu n lý ) ph i h t s c ch t
ch . Có hai sơ minh ho như sau:
19
nguon tai.lieu . vn
