Xem mẫu
-
Luận văn
Một số giải pháp nâng cao chất
lượng và năng lực cạnh tranh của
ngành thủy sản Việt Nam
..........., tháng ... năm ........
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi nãi ®Çu
HiÖn nay trªn thÕ giíi ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng ,c¸c cuéc khñng ho¶ng x¶y
ra trong khu vùc t×nh tr¹ng khñng bè ë nhiÒu quèc gia ,c¸c cuéc chiÕn tranh...Lµ
mét quèc gia ®i theo con ®êng x· héi chñ nghÜa , ®øng tríc bèi c¶nh kinh tÕ vµ
chÝnh trÞ phøc t¹p nh vËy ,ViÖt nam cÇn ph¶i cã nh÷ng ®èi s¸ch thÝch hîp vµ kÞp
thêi song vÉn kh«ng quªn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ . Gièng nh nhiÒu quèc gia
®ang ph¸t triÓn kh¸c , ViÖt nam rÊt coi träng xuÊt khÈu , lÊy xuÊt khÈu lµm nÒn
t¶ng , thu ngo¹i tÖ nh»m ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong níc , kiÕn thiÕt vµ x©y
dùng c¬ së h¹ tÇng . Tuy nhiªn do kinh tÕ cßn l¹c hËu , tr×nh ®é kÜ thuËt cßn non
kÐm nªn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam chñ yÕu chØ lµ c¸c mÆt hµng n«ng
s¶n , cã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp...Víi u thÕ lµ mét quèc gia ven biÓn , giµu tiÒm n¨ng
vÒ thñy s¶n , cã thÓ nãi thñy s¶n lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ
lín , do ®ã tõ l©u thñy s¶n ®· gi÷ mét vai trß quan träng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu
cña níc ta , nhËn thøc ®îc ®iÒu nµy , nhµ níc ta ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ
®Çu t thÝch hîp nh»m ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña ngµnh . Cho ®Õn nay sau khi
tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm , ngµnh thñy s¶n níc ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu
®¸ng kÓ ,víi kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng liªn thôc theo tõng n¨m , vµ lu«n hoµn
thµnh vît møc kÕ ho¹ch ®îc giao . Cã thÓ nãi ngµnh thñy s¶n ®· trë thµnh mét
ngµnh kinh tÕ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Song kh«ng thÓ phñ nhËn
r»ng ngµnh thñy s¶n ViÖt Nam cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp cÇn ph¶i kh¾c phôc , ®Æc
biÖt trong vÊn ®Ò c¶i t¹o nu«i trång vµ chÕ biÕn thñy s¶n ...Sau ®©y lµ mét sè
nh÷ng ph©n tÝch vµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng còng nh n¨ng lùc c¹nh
tranh cña ngµnh trong thêi gian tíi ......
-1-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
I/ xuÊt khÈu thñy s¶n viÖt nam tiÒm n¨ng vµ thùc tr¹ng
A. ®¸nh gi¸ vÒ tiÒm n¨ng cña nghµnh thñy s¶n –
nh÷ng lîi thÕ vµ khã kh¨n
1 . TiÒm n¨ng vµ u thÕ
ViÖt nam lµ ®Êt níc n»m trong b¸n ®¶o Trung Ên , ®ù¬c thiªn nhiªn phó
cho nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nghµnh thuû s¶n. Víi bê biÓn dµi h¬n
3200 km tr¶i dµi suèt 13 vÜ ®é B¾c Nam t¹o nªn sù kh¸c nhau râ rÖt vÒ c¸c vïng
khÝ hËu ,thêi tiÕt ,chÕ ®é thuû häc ....Ven bê cã nhiÒu ®¶o ,vïng vÞnh vµ hµng v¹n
hÐcta ®Çm ph¸ , ao hå s«ng ngßi néi ®Þa ,thªm vµo ®ã l¹i cã u thÕ vÒ vÞ trÝ n»m ë
n¬i giao lu cña c¸c ng trêng chÝnh , ®©y lµ khu vùc ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã tr÷
lîng h¶i s¶n lín, phong phó vÒ chñng lo¹i vµ nhiÒu ®Æc s¶n quÝ . ViÖt nam cã
thÕ m¹nh vÒ khai th¸c vµ nu«i trång thuû s¶n trªn c¶ 3 vïng níc mÆn, ngät ,lî.
Khu vùc ®Æc quyÒn kinh tÕ biÓn kho¶ng 1 triÖu km2 thuéc 4 khu vùc ®îc ph©n
chia râ rµng vÒ mÆt thuû v¨n ®ã lµ: VÞnh B¾c Bé ë phÝa B¾c, khu vùc biÓn miÒn
Trung, khu vùc biÓn §«ng Nam vµ vïng VÞnh T©y Nam, hµng n¨m cã thÓ khai
th¸c 1,2 –1,4 triÖu tÊn h¶i s¶n ,cã ®é s©u cho phÐp khai th¸c ë nhiÒu tÇng níc
kh¸c nhau. ë vïng vÞnh B¾c bé vµ T©y nam bé cã ®é s©u ph©n bè gièng nhau víi
50% diÖn tÝch s©u díi 50m níc vµ ®é s©u lín nhÊt kh«ng qu¸ 100m . BiÓn
§«ng nam bé ,®é s©u tõ 30-60m chiÕm tíi 3/4diÖn tÝch , ®é s©u tèi ®a ë khu vùc
nµy lµ 300m .BiÓn miÒn Trung cã ®é s©u lín nhÊt ,mùc nuíc 30-50m ,100m chØ
c¸ch bê biÓn cã 3- 10 h¶i lý, ®é s©u tõ 200-500m chØ c¸ch bê 20-40 h¶i lý ,vóng
s©u nhÊt ®¹t tíi 4000-5000m.
Nhê cã nh÷ng nÐt ®Æc trng nh vËy mµ nghÒ thuû s¶n ViÖt Nam gåm c¶
®¸nh b¾t vµ nu«i trång ®· tån t¹i vµ ph¸t triÓn tõ l©u ®êi,®Õn nay ®· tr¶i qua nhiÒu
th¨ng trÇm .Mét trong nh÷ng bíc quan träng ®¸nh dÊu qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn
nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ ngµy cµng cao gãp phÇn thóc ®Èy sù tiÕn bé
chung trªn ph¬ng diÖn kinh tÕ c¶ níc cña nghµnh thuû s¶n .§ã lµ tõ n¨m 1981
®Õn nay nghµnh thuû s¶n lu«n hoµn thµnh kÕ ho¹ch nhµ níc giao.S¶n lîng n¨m
1998 gÊp 4 lÇn s¶n lîng n¨m 1988, nép ng©n s¸ch 723457 triÖu ®ång , cho ®Õn
nay nghµnh thuû s¶n ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ ,cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi nhiÒu
níc ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n,n¨m 2002kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 2 tØ
-2-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
USD ,ViÖt nam ®îc xÕp vµo top ten nh÷ng níc xuÊt khÈu thuû s¶n lín nhÊt thÕ
giíi.Nu«i trång thuû s¶n ®· ph¸t triÓn m¹nh vµ ®¹t kÕt qu¶ kh¸ cao , h×nh thµnh
nªn phong trµo nu«i trång réng r·i trong nh©n d©n , phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ
trêng vµ ®iÒu kiÖn nu«i . §a sè c¸c hé nu«i ®ªï cã l·i ,t¹o ®îc viÖc lµm cho
ngêi lao ®éng .DiÖn tÝch nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn vµ th©m canh ®ang ®îc më
réng , hµng chôc ngµn hecta ®Êt ven biÓn dïng ®Ó trång hoa mµu kh«ng ®¹t hiÖu
qu¶ cao ®Òu ®îc ngêi d©n tù nguyÖn chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n . ViÖc
nu«i trång kh«ng chØ h¹n chÕ trong 1 sè gièng , ngoµi viÖc nu«i t«m ph¸t triÓn
,c¸c nghÒ nu«i thuû ®Æc s¶n nh c¸c lo¹i c¸ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao vÝ dô nh c¸
Ba sa ,Bèng tîng , t«m hïm ,ba ba .BiÖn ph¸p nu«i trong lång ngµy cµng phæ
biÕn. DiÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thuû s¶n nay kho¶ng 600.000 hecta trong ®ã
260000ha lµ c¸c ao hå níc lî ®îc sö dông cho viÖc nu«i t«m ,340000 hecta
cßn l¹i bao gåm c¸c vïng níc ngät kh¸c nhau ®ang ®îc sö dông cho nhiÒu
h×nh thøc nu«i c¸, trong t¬ng lai cßn cã thÓ më réng rÊt nhiÒu ...
Bµn vÒ vÊn ®Ò khai th¸c h¶i s¶n ,cã thÓ thÊy r»ng viÖc khai th¸c cña níc ta
cßn cã nhiÒu h¹n chÕ ,cha xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng thuû s¶n dåi dµo mµ thiªn
nhiªn ban tÆng . Tuy nhiªn ngµnh thuû s¶n còng ®· cã ®îc nh÷ng thµnh tùu
®¸ng kÓ . Toµn ngµnh ®· cã 93500 tµu thuyÒn gåm tµu thuyÒn l¾p m¸y : 62000
chiÕc víi tæng c«ng suÊt 1.250.000 m· lùc vµ 2700 chiÕc ®ãng míi trong n¨m
1994 ,tµu ®¸nh b¾t xa bê 100 chiÕc víi tæng c«ng suÊt 50000 m· lùc, 31500 tµu
®¸nh b¾t thñ c«ng . Tõ n¨m 1994 ®Õn nay ®éi ngò tµu thuyÒn ®¸nh b¾t ®· cã
nh÷ng ®iÒu chØnh vµ c¶i biÕn râ rÖt ,chñ yÕu tËp trung ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ®éi tµu
cã kh¶ n¨ng ®¸nh b¾t xa bê ,h¹n chÕ viÖc ®ãng tµu cã c«ng suÊt nhá nh»m b¶o vÖ
vµ ph¸t triÓn nguån lîi thuû s¶n ven biÓn ,tæ chøc l¹i hÖ thèng khai th¸c h¶i s¶n
trong c¶ níc. §¸nh b¾t xa bê lµ xu thÕ ph¸t triÓn cña thuû s¶n ®Ó t¨ng nhanh s¶n
lîng ,®©y còng lµ chiÕn lîc cña ngµnh nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tËn dông triÖt
®Ó u thÕ vÒ chñng lo¹i .....
* §Æc ®iÓm nguån lîi h¶i s¶n
BiÓn ViÖt Nam cã trªn 2.000 loµi c¸, trong ®ã kho¶ng 130 loµi c¸ cã gi¸ trÞ
kinh tÕ. Theo nh÷ng ®¸nh gi¸ míi nhÊt, tr÷ lîng c¸ biÓn trong toµn vïng biÓn lµ
4,2 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n lîng cho phÐp khai th¸c lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m, bao gåm
850 ngh×n c¸ ®¸y, 700 ngh×n tÊn c¸ næi nhá, 120 ngh×n tÊn c¸ næi ®¹i d¬ng.
-3-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Bªn c¹nh c¸ biÓn cßn nhiÒu nguån lîi tù nhiªn nh trªn 1.600 loµi gi¸p x¸c,
s¶n lîng cho phÐp khai th¸c 50 - 60 ngh×n tÊn/n¨m, cã gi¸ trÞ cao lµ t«m biÓn,
t«m hïm vµ t«m mò ni, cua, ghÑ; kho¶ng 2.500 loµi ®éng vËt th©n mÒm, trong ®ã
cã ý nghÜa kinh tÕ cao nhÊt lµ mùc vµ b¹ch tuéc (cho phÐp khai th¸c 60 - 70
ngh×n tÊn/n¨m); h»ng n¨m cã thÓ khai th¸c tõ 45 ¸ 50 ngh×n tÊn rong biÓn cã gi¸
trÞ kinh tÕ nh rong c©u, rong m¬ v.v... Bªn c¹nh ®ã, cßn rÊt nhiÒu loµi ®Æc s¶n
quÝ nh bµo ng, ®åi måi, chim biÓn vµ cã thÓ khai th¸c v©y c¸, bãng c¸, ngäc
trai, v.v... BÞ chi phèi bëi ®Æc thï cña vïng biÓn nhiÖt ®íi, nguån lîi thuû s¶n
níc ta cã thµnh phÇn loµi ®a d¹ng, kÝch thíc c¸ thÓ nhá, tèc ®é t¸i t¹o nguån
lîi cao. ChÕ ®é giã mïa t¹o nªn sù thay ®æi c¨n b¶n ®iÒu kiÖn h¶i d¬ng häc, lµm
cho sù ph©n bè cña c¸ còng thay ®æi râ rµng, sèng ph©n t¸n víi quy m« ®µn nhá.
Tû lÖ ®µn c¸ nhá cã kÝch thíc díi 5 x 20m chiÕm tíi 82% sè ®µn c¸, c¸c ®µn
võa (10 x 20m) chiÕm 15%, c¸c ®µn lín (20 x 50m trë lªn) chØ chiÕm 0,7% vµ
c¸c ®µn rÊt lín (20 x 500m) chØ chiÕm 0,1% tæng sè ®µn c¸. Sè ®µn c¸ mang ®Æc
®iÓm sinh th¸i vïng gÇn bê chiÕm 68%, c¸c ®µn mang tÝnh ®¹i d¬ng chØ chiÕm
32%. Ph©n bè tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ ®¸y tËp trung chñ yÕu ë vïng
biÓn cã ®é s©u díi 50m (56,2%), tiÕp ®ã lµ vïng s©u tõ 51 - 100m (23,4%).
Theo sè liÖu thèng kª, kh¶ n¨ng cho phÐp khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam bao gåm
c¶ c¸ næi vµ c¸ ®¸y ë khu vùc gÇn bê cã thÓ duy tr× ë møc 600.000 tÊn. NÕu kÓ c¶
c¸c h¶i s¶n kh¸c, s¶n lîng cho phÐp khai th¸c æn ®Þnh ë møc 700.000 tÊn/n¨m,
thÊp h¬n so víi s¶n lîng ®· khai th¸c ë khu vùc nµy h»ng n¨m trong mét sè n¨m
qua. Trong khi ®ã, nguån lîi vïng xa bê cßn lín, cha khai th¸c hÕt.Theo vïng
vµ theo ®é s©u, nguån lîi c¸ còng kh¸c nhau. Vïng biÓn §«ng Nam Bé cho kh¶
n¨ng khai th¸c h¶i s¶n xa bê lín nhÊt, chiÕm 49,7% kh¶ n¨ng khai th¸c c¶ níc,
tiÕp ®ã lµ VÞnh B¾c Bé (16,0%), biÓn miÒn Trung (14,3%), T©y Nam Bé (11,9%),
c¸c gß næi (0,15%), c¸ næi ®¹i d¬ng (7,1%), (xem B¶NG 1, 2, 3, 4) , h¬n n÷a bê
biÓn níc ta cßn cã hÖ sinh th¸i nhiÖt ®íi ®a d¹ng , giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn
nh hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn ,r¹n san h«, cá biÓn ,c¸c vïng cöa s«ng ch©u thæ
. Cã thÓ nãi ®©y lµ nh÷ng u thÕ to lín ®Ó ph¸t triÓn nghÒ c¸ kh«ng thua kÐm bÊt
k× 1 quèc gia naß trªn thÕ giíi ...
VÒ ng cô ®¸nh b¾t : C¸c lo¹i líi kÐo chiÕm tû lÖ lín nhÊt (kho¶ng 31%),
sau ®Õn lo¹i líi rª tr«i (21%), líi v©y lµ 8% vµ sè cßn l¹i lµ sö dông c¸c lo¹i
ng cô kh¸c.
-4-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Sè lîng thuû s¶n khai th¸c: C¸ biÓn chiÕm kho¶ng 65% tæng sè s¶n phÈm
c¸ cña ViÖt Nam, 35% cßn l¹i lµ c¸ nu«i vµ c¸ níc ngät. C¸c nguån lîi h¶i s¶n ë
c¸c vïng biÓn ven bê víi møc níc s©u díi 50m ®· ®îc xem lµ khai th¸c c¹n
kiÖt. N¨m 2000, s¶n lîng ®¸nh b¾t xa bê chiÕm 35% tæng s¶n lîng ®¸nh b¾t.
Theo tÝnh to¸n, tiÒm n¨ng vÒ nguån lîi thuû s¶n íc tÝnh kho¶ng trªn 4,2 triÖu
tÊn. S¶n lîng khai th¸c bÒn v÷ng íc tÝnh lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m. Nguån lîi h¶i
s¶n chñ yÕu lµ c¸c lo¹i c¸ cã kh¶ n¨ng di chuyÓn nhanh, lu tró ë vïng biÓn ViÖt
Nam trong kho¶ng thêi gian ng¾n.
Theo sè liÖu thèng kª, tæng s¶n lîng h¶i s¶n ®¸nh b¾t n¨m 2001 lµ 1,2 triÖu
tÊn. Trong ®ã, 82% s¶n lîng h¶i s¶n ®¸nh b¾t ®îc lµ c¸c lo¹i c¸, sè cßn l¹i lµ
cua, mùc, t«m c¸c lo¹i vµ mét sè lo¹i h¶i s¶n kh¸c. Kho¶ng 60% s¶n lîng khai
th¸c ®îc phôc vô cho nhu cÇu tiªu thô trong níc, 18% cho xuÊt khÈu vµ
kho¶ng 20% cho c¸c môc ®Ých kh¸c.
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn,ngµnh thuû s¶n ViÖt nam
cßn cã lîi thÕ vÒ tiÒm n¨ng lao ®éng vµ gi¸ c¶ søc lao ®éng .Lao ®éng nghÒ c¸
ViÖt nam cã sè lîng dåi dµo, th«ng minh ,khÐo tay ,ch¨m chØ ,cã thÓ tiÕp thu
nhanh chãng vµ ¸p dông s¸ng t¹o c«ng nghÖ tiªn tiÕn .... Ngoµi ra níc ta cßn cã
lîi thÕ cña ngêi ®i sau : suÊt ®Çu t vµ møc ®é lÖ thuéc vµo c«ng nghÖ cha cao
nªn cã kh¶ n¨ng ®Çu t nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tiªn tiÕn nhê c¸c tiÕn bé nhanh
chãng cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ,®Æc biÖt trong c«ng nghÖ khai th¸c
biÓn xa,c«ng nghÖ sinh häc phôc vô nu«i thuû s¶n nhÊt lµ nu«i c¸ biÓn vµ nu«i
gi¸p x¸c ....
ThuËn lîi vÒ thÞ trêng : ViÖt nam n»m c¹nh Trung quèc mét níc ®«ng d©n
nhÊt trªn thÕ giíi : h¬n 1,3 tØ ngêi ,®©y lµ 1 thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng vµ tiªu thô
h¶i s¶n rÊt m¹nh , hÇu nh tõ tríc ®Õn nay ViÖt nam cha tõng tho¶ m·n ®îc
nhu cÇu vÒ h¶i s¶n cña Trung quèc. Ngoµi trung quèc ra cßn cã thÞ trêng NhËt
B¶n vµ Hµn Quèc còng lµ 2 thÞ trêng tiªu thô rÊt m¹nh c¸c s¶n phÈm thuû s¶n
cña níc ta,v× vËy trong t¬ng lai thuû s¶n ViÖt nam cßn cã tiÒm n¨ng më réng
thÞ trêng ,®Èy m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu ,v¬n lªn 1 tÇm cao míi.
Bªn c¹nh ®ã, do nhËn thøc ®îc vai trß cña ngµnh thuû s¶n , ®Æc biÖt lµ xuÊt
khÈu thuû s¶n, ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña ®Êt níc , nhµ níc ta ®· vµ ®ang cã
nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cho ngµnh .T¹i héi nghÞ triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch
-5-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
n¨m 2003 cña bé thuû s¶n ,Thñ tíng Phan V¨n Kh¶i cho r»ng ®Ó thùc hiÖn ®îc
môc tiªu ph¸t triÓn, ngµnh thuû s¶n cÇn nhanh chãng rót kinh nghiÖm vµ ®æi míi
,nh÷ng vÊn ®Ò g× bøc b¸ch c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c doanh nghiÖp nªn göi ngay vÒ bé
thuû s¶n. VÊn ®Ò nµo vît qu¸ thÈm quyÒn cña bé th× göi lªn chÝnh phñ , chÝnh
phñ sÏ gi¶i quyÕt ngay.......Trong c«ng t¸c qui ho¹ch bé còng cã nh÷ng ®Ò ¸n phï
hîp ..,§©y còng lµ 1 thuËn lîi lín cho ngµnh thuû s¶n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
....
B¶ng 1. Tæng hîp kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸
biÓn ViÖt Nam
Kh¶ n¨ng khai th¸c Tû lÖ
Tr÷ lîng
trong
(tÊn)
toµn bé
Vïng
Lo¹i c¸ ®é s©u
biÓn ViÖt
biÓn TÊn Tû lÖ (%) TÊn Tû lÖ (%)
Nam (%)
C¸ næi
390.000 57,3 156.000 57,3
nhá
< 50m 39.200 5,7 15.700 5,7
VÞnh C¸ ®¸y
B¾c Bé > 50m 252.000 37 100.800 37 16,3
Céng 681.200 272.500
C¸ næi
500.000 82,5 200.000 82,5
nhá
< 50m 18.500 3,0 7.400 3,0
MiÒn C¸ ®¸y
Trung > 50m 87.900 14,5 35.200 14,5 14,5
Céng 606.400 242.600
-6-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
C¸ næi
524.000 25,2 209.600 25,2
nhá
< 50m 349.200 16,8 139.800 16,8
C¸ ®¸y
§«ng 1.202.70
> 50m 58,0 481.100 58,0
Nam Bé 0 49,7
2.075.90
830.400
Céng
0
C¸ næi
316.000 62,0 126.000 62,0
nhá
T©y C¸ ®¸y < 50m 190.700 38,0 76.300 38,0 12,1
Nam Bé
Céng 506.700 202.300
C¸ næi
Gß næi 10.000 100 2.500 100 0,2
nhá
Toµn
C¸ næi ®¹i (300.000
vïng (120.000) 7,2
)
d¬ng (*)
biÓn
1.740.00
C¸ næi
694.100
0
nhá
Tæng
céng
2.140.00
855.900
C¸ ®¸y
0
C¸ næi
(300.000
(120.000)
®¹i
)
d¬ng (*)
-7-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4.180.00
1.700.000
Toµn bé 100
0
(*) Sè liÖu suy ®o¸n theo s¶n lîng ®¸nh b¾t cña c¸c níc quanh biÓn
Ыng
Nguån : ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n
Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
-8-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 2. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c t«m vç ë vïng biÓn ViÖt Nam
< 50m 50 - 100m 100 - 200m > 200m Tæng céng
Vïng
Tr÷
Tr÷ Cho Tr÷ Cho Tr÷ Tr÷ Cho
Cho Cho
biÓn
lîng, phÐp lîng, phÐp lîng, phÐp lîng, phÐp lîng, phÐp
tÊn khai tÊn tÊn, khai
tÊn khai khai tÊn khai
th¸c, th¸c,
th¸c, th¸c, th¸c,
tÊn tÊn
tÊn tÊn tÊn
VÞnh B¾c 318 116 114 42 430 158
Bé
MiÒn 7 3 2.462 899 13.482 4.488 34 12 15.985 5.402
Trung
§«ng 8.160 2.475 2.539 927 6.092 2.224 1.852 676 18.641 6.300
Nam Bé
T©y Nam 9.180 3.351 166 61 9.346 3.412
Bé
Céng 17.664 5.945 5.281 1.929 19.574 6.712 1.886 688 44.402 15.272
Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n
Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
-9-
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 3. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c mùc nang ë vïng biÓn ViÖt Nam
100 - Tæng
Tr÷ lîng
200m céng
vµ KN < 50m 50 - > 200m
Khu vùc
Khai th¸c 100m
(tÊn)
Tr÷ lîng 1.500 400 1.900
VÞnh B¾c
Cho phÐp 600 160 760
Bé
khai th¸c
Tr÷ lîng 3.900 3.840 4.500 1.300 13.540
MiÒn
Cho phÐp 1.560 1.530 1.800 520 5.410
Trung
khai th¸c
Tr÷ lîng 24.900 10.800 7.400 5.600 48.700
Nam Bé
Cho phÐp 9.970 4.300 2.960 2.250 19.480
khai th¸c
Tr÷ lîng 30.300 14.990 11.900 6.910 64.100
Céng
Cho phÐp 12.130 5.990 4.760 2.770 25.650
khai th¸c
TûlÖ (%) 47,3 23,3 18,6 10,8 100
Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n
Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
- 10 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 4. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c mùc èng ë biÓn ViÖt Nam
Tr÷ lîng
KN < 50m 50 - 100m
Khu vùc vµ 100 - > 200m Tæng
Khai th¸c 200m céng
(tÊn)
Tr÷ lîng 9.240 2.520 11.760
VÞnh B¾c
Cho phÐp 3.700 1.000 4.700
Bé
khai th¸c
Tû lÖ % 78,6 21,4 10
Tr÷ lîng 320 140 2.000 3.000 5.760
MiÒn
Cho phÐp 130 180 810 1.190 2.310
Trung
khai th¸c
Tû lÖ % 5,5 7,5 35,3 51,7 10
Tr÷ lîng 21.300 12.800 2.600 4.900 41.500
Nam Bé
Cho phÐp 8.500 5.100 1.000 2.000 16.600
khai th¸c
Tû lÖ % 51,3 30,9 6,1 11,7 10
Tr÷ lîng 30.900 15.700 1.600 7.900 59.100
Céng
Cho phÐp 12.400 6.300 1.800 3.100 23.600
khai th¸c
TûlÖ (%) 52,2 26,7 7,8 13,3 10
Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n
Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
- 11 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2. Nh÷ng khã kh¨n cßn tån t¹i
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi kÓ trªn , nh×n chung ngµnh thñy s¶n cßn cha thùc
sù ph¸t triÓn t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng phong phó cña nã ,so víi c¸c níc cßn
thua kÐm vÒ nhiÒu mÆt . Chóng ta vÒ c¬ b¶n míi chØ lµ ®¸nh b¾t c¸ ven bê , c¶
trong kh©u ®¸nh b¾t còng nh kh©u chÕ biÕn cßn rÊt thñ c«ng ,cha thùc sù ®Èy
ngµnh thñy s¶n lªn tÇm vÜ m« ,mang tÝnh c«ng nghiÖp cao ......
XÐt vÒ s¶n lîng, møc khai th¸c thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi 1 sè níc trong
khu vùc nh : Philipin, Th¸i Lan ,Trung Quèc .Khai th¸c cña ta cßn cha ®îc
hiÖn ®¹i hãa ,thiÕu kh¶ n¨ng v¬n nhanh mn¹h ra xa bê . HÇu hÕt c¸c tµu ®¸nh
b¾t cã c«ng suÊt nhá ,n¨ng suÊt thÊp ,míi chØ khai th¸c ë ®é s©u díi 50 m ,trong
khi ®ã vïng biÓn cña ViÖt nam tr¶i dµi , nhiÒu vïng cã ®é s©u lín .§©y thùc sù lµ
1 trong nh÷ng h¹n chÕ c¶n trë sù ph¸t triÓn ,dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m th¸c ë ven bê
trong khi nguån lîi ë xa bê l¹i cha ®îc sö dông tíi .
Nu«i trång thñy s¶n vÉn cha ®îc qui ho¹ch , do kh«ng cã kÕ ho¹ch tæng
thÓ l©u dµi vµ chØ chó träng më réng diÖn tÝch nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao ,cã
n¬i cßn g©y hËu qu¶ xÊu vÒ m«i trêng sinh th¸i còng nh b¶o vÖ nguån lîi .ViÖc
nu«i trång nhiÒu lóc cßn trµn lan , thiÕu tÝnh khoa häc nªn chÊt lîng kh«ng cao
,hiÖn nay vÉn cha t×m ®îc híng thÝch hîp ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t cho ph¸t
triÓn ,®Æc biÖt lµ ®Çu t cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng .c¸c ch¬ng tr×nh nu«i trång
vµ khai th¸c nhiÒu khi chång chÐo nhau ,kh«ng nhÊt qu¸n trong viÖc sö dông ®Êt
,mÆt níc vµ tµu thuyÒn,®Æc biÖt lµ trong sö dông vèn ®Çu t .§èi víi nghÒ khai
th¸c h¶i s¶n ,ng d©n thiÕu c¸c th«ng tin vÒ nguån lîi ,tr÷ lîng h¶i s¶n , cßn
trong nu«i trång ,ng d©n còng kh«ng biÕt ch¾c lµ m×nh cã lµm ®óng víi qui
ho¹ch sau nµy hay kh«ng ,cho dï cã n¬i hä “ lµm bõa” ph¸ tan c¶ dù kiÕn trong
qui ho¹ch ®ang ®îc x©y dùng ( ®iÓn h×nh nhÊt lµ phong trµo chuyÓn ®æi ®Êt tõ
trång lóa sang nu«i t«m ).
Ngoµi ra kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét nh©n tè quan träng cßn tån t¹i ¶nh
hëng trùc tiÕp tíi gi¸ trÞ thñy s¶n ViÖt nam ®ã lµ n¨ng lùc chÕ biÕn . VÊn ®Ò ®a
d¹ng hãa ,n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m· ..®ang trë thµnh ®ßi
hái tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng ,®Æc biÖt lµ chÊt lîng chÕ biÕn . Cã thÓ s¶n
lîng ®¸nh b¾t khai th¸c rÊt lín, song nÕu tr×nh ®é chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n kh«ng
cao th× ®iÒu ®ã còng ch¼ng cã ý nghÜa g× c¶, bëi thñylµ mÆt hµng t¬i sèng ,ph¶i
- 12 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
qua s¬ chÕ nhiÒu kh©u míi cã thÓ xuÊt khÈu, ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao . Kh«ng
ph¶i ngÉu nhiªn mµ vÊn ®Ò chÊt lîng l¹i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu ,ch¼ng riªng g×
h¶i s¶n , víi mÆt hµng nµo còng vËy ,c¸c thÞ trêng khã tÝnh nh EU, Hoa k× ,
NhËt b¶n ®èi víi chÊt lîng s¶n phÈm ®Òu cã yªu cÇu rÊt cao. Ch¼ng h¹n nh ë
Anh, tríc khi giao hµng ph¶i ®îc c¬ quan b¶o hiÓm LLOYDS cña London
kiÓm tra ,cßn ë Mü ngµy 24/1/1994 bé trëngy tÕ Mü cßn c«ng bè 1 ®Ò xíng
míi vÒ an toµn thùc phÈm rÊt quan träng ,trong ®ã FDA sÏ ®ßi hái ngµnh chÕ
biÕn thñy s¶n ph¶i ¸p dông chÕ ®é kiÓm tra an toµn theo nguyªn t¾c HACCP
(hazard analyis critical control point ). Qua ®ã cã thÓ thÊy chÊt lîng thñy s¶n
còng nh lÜnh vùc an toµn vÖ sinh thùc phÈm lµ vÊn ®Ò sèng cßn.....
C¸c c¬ së s¶n xuÊt ë ViÖt nam ®· cè g¾ng c¶i t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ,coi
träng kh©u vÖ sinh c«ng nghiÖp ,hoµn thiÖn dÇn hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng s¶n
phÈm ,®ång thêi t¹o thªm mÆt hµng míi ,duy tr× nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng
nhng vÉn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i mµ viÖc gi¶i quyÕt
nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i nµy thùc sù lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Ó ph¸t triÓn ngµnh
thñy s¶n trong níc , thóc ®Èy nÒn kinh tÕ nø¬c nhµ ...VËy nh÷ng khã kh¨n ®ã lµ
g× ? Nh×n trªn tæng thÓ cã thÓ thÊy, kÜ thuËt nu«i trång cña ta cßn kÐm nªn chÊt
lîng kh«ng cao, trong kh©u chÕ biÕn cha thùc sù ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ vÖ sinh
c«ng nghiÖp, c«ng nghÖ chÕ biÕn ®¬n ®iÖu dÉn ®Õn mÆt hµng chÕ biÕn thñy s¶n
cßn nghÌo nµn vÒ chñng lo¹i ,søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng yÕu .Trong lÜnh vùc
chÕ biÕn XK nhiÒu tån t¹i vÉn cha ®îc gi¶i quyÕt, ®Æc biÖt lµ vÊn n¹n sö dông
c¸c chÊt kh¸ng sinh vµ hãa chÊt bÞ cÊm ,b¬m chÝch t¹p chÊt ,khiÕn cho hµng thñy
s¶n xuÊt khÈu lu«n bÞ c¶nh b¸o. Mét quan chøc cña bé thñy s¶n nhËn ®Þnh r»ng :
®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn míi yÕu tè quan träng nhÊt lµ
chÊt lîng vµ an toµn vÖ sinh thñy s¶n . §©y lµ vÊn ®Ò mµ ViÖt nam cßn “m¾c “
c¶ ë kh©u thùc hiÖn vµ kiÓm tra. NÕu kh«ng lµm nhanh th× c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
sÏ ®o¹t ®îc thÞ phÇn lín tríc ...
Ngoµi ra n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ cña nhµ níc cßn yÕu kÐm
,kh«ng ®¸p øng kÞp v¬Ý yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt trong giai ®o¹n
chuyÓn tõ kinh tÕ th¬ng m¹i ®¬n thuÇn sang kinh tÕ c«ng nghiÖp. §éi ngò qu¶n
lý chËm ®îc ®æi míi vµ ®µo t¹o l¹i nªn kh«ng theo kÞp ®îc víi yªu cÇu míi
cña thêi k× héi nhËp vµ c¹nh tranh.
- 13 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Mét khã kh¨n n÷a cña ngµnh thñy s¶n lµ vèn ,nhÊt lµ vèn lu ®éng vµ vèn
®Çu t cho c«ng nghÖ . Bëi lÏ thñy s¶n lµ mÆt hµng cã gÝa trÞ cao nªn vèn ®Çu t
lín ,hÇu hÕt søc ®Çu t cña ta cßn nhá, lÎ, manh món, kh«ng trêng vèn ®Çu t
cho c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng kho b¶o qu¶n, lµm l¹nh ..... ChÝnh v× thÕ míi cã t×nh
tr¹ng hÇu hÕt c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn thñy s¶n ë níc ta chØ lµm gia c«ng cho 1 sè
c«ng ty lín trong hoÆc ngoµi níc...
Nh×n chung ,tríc m¾t ,ngµnh thñy s¶n ViÖt nam cßn cã rÊt nhiÒu khã kh¨n
vµ thö th¸ch cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ,nh»m n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu thñy s¶n ,më
réng thÞ trêng, ®Ó cho ngµnh thñy s¶n thùc sù xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng to lín
cña nã ....
B.thùc tr¹ng xuÊt khÈu thñy s¶n
1.Lý luËn chung vÒ vai trß cña ngµnh thñy s¶n trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
ViÖt Nam lµ mét quèc gia ven biÓn ë §«ng Nam ¸. Trong suèt sù nghiÖp
h×nh thµnh, b¶o vÖ vµ x©y dùng ®Êt níc, biÓn ®·, ®ang vµ sÏ ®ãng vai trß hÕt søc
to lín. ChÝnh v× vËy, ph¸t triÓn, khai th¸c hîp lý mét c¸ch bÒn v÷ng c¸c nguån tµi
nguyªn thiªn nhiªn ®ång thêi víi b¶o vÖ m«i trêng biÓn ®· trë thµnh môc tiªu
chiÕn lîc l©u dµi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña níc ta.
Cïng víi khai th¸c c¸c nguån lîi c¸ vµ h¶i s¶n biÓn, ViÖt Nam cßn cã mét
tiÒm n¨ng phong phó vÒ c¸c nguån lîi thuû s¶n níc ngät vµ níc lî, cïng víi
nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó ®Èy m¹nh nu«i trång c¸c ®èi tîng thuû s¶n níc
ngät, níc lî vµ níc biÓn, gãp phÇn t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng d©n c vµ
lµm giµu cho ®Êt níc. Cã thÓ nãi kinh tÕ thñy s¶n ®ang ngµy cµng chiÕm mét vÞ
trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n , ®©y ®îc coi lµ 1 mÆt hµng xuÊt khÈu
chÝnh bªn c¹nh dÇu th« vµ g¹o .Níc ta còng gièng nh nhiÒu níc ®ang ph¸t
triÓn kh¸c ,rÊt chó träng ®Õn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nh»m t¨ng thu ngo¹i tÖ x©y
dùng vµ kiÕn thiÕt c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc nhµ . Thñy s¶n
kh«ng nh÷ng chØ lµ mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao mµ cßn lµ ngµnh cã thÓ t¸i
sinh . ViÖt nam cã u thÕ vÒ tù nhiªn vÒ nguån thñy s¶n dåi dµo, nÕu thùc sù biÕt
khai th¸c vµ tËn dông thÕ m¹nh nµy th× thñy s¶n thùc sù lµ 1 ngµnh mòi nhän
trong tæng hßa nÒn kinh tÕ quèc d©n ,gãp phÇn to lín æn ®Þnh ®êi sèng ngêi d©n
,n©ng cao thu nhËp .
- 14 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt nam trong thêi
gian qua ( 1998-2002)
2.1VÒ kim ng¹ch
Theo ®¸nh gi¸ cña FAO ,n¨m 1999 ViÖt nam lµ níc xuÊt khÈu thñy s¶n
®øng thø 29 trªn thÕ giíi ,vµ ®øng thø t trong c¸c níc asean .cho ®Õn nay
c¸c mÆt hµng thñy h¶i s¶n cña ta ®· cã mÆt ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi ,cã kh¶
n¨ng c¹nh tranh víi hµng cña Thailan ,Malaysia,IndonÏia...song ®Ó ®¹t ®îc
nh÷ng thµnh tùu nh ngµy h«m nay ,nghµnh thñy s¶n ViÖt nam ®· tr¶i qua rÊt
nhiÒu th¨ng trÇm.
Giai ®o¹n tõ 1976-1980 ngµnh thñy s¶n níc ta r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng
ho¶ng trÇm träng,c¶ trªn lÜnh vùc khai th¸c còng nh xuÊt khÈu .§øng tríc t×nh
tr¹ng nh vËy ,chÝnh phñ ®· cho phÐp ngµnh thñy s¶n ¸p dông c¬ chÕ tù c©n ®èi,
tù h¹ch to¸n ...®©y thùc sù lµ c¬ héi ,lµ sù khëi ®Çu cña ngµnh trong qu¸ tr×nh
chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ trêng ,dÇn dÇn më réng ,n©ng cao kim ng¹ch xuÊt
khÈu .Nhê cã ®îc nh÷ng chÝnh s¸ch cña quèc gia phï hîp mµ ngµnh thñy s¶n
lu«n cã ®îc sù t¨ng trëng ,®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y .kim ng¹ch xk
t¨ng nhanh vµ m¹nh ,cã nh÷ng n¨m cßn hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch.
Tõ c¸c gi¶ thiÕt vÒ chØ sè gi¸ giai ®o¹n 1998-2002 ®· cho , ta cã thÓ lËp
®îc b¶ng sau :
ChØ tiªu/ N¨m §¬n vÞ 1998 1999 2000 2001 2002
Kim ng¹ch xk TriÖu $ 858 971 1478 1777 2000
ChØ sè gi¸ 1 0.98 0.96 1.02 1.05
xk TriÖu $ 858 990.8 1539.6 1742.16 1904.76
Kim ng¹ch
thùc tÕ
KN thùc tÕ/KN TriÖu $ 0 +19.8 +61.6 -34.84 -95.24
danh nghÜa
Ii 1 1.1548 1.5539 1.1316 1.0933
I0 1 1.1548 1.7944 2.0305 2.22
ITB 1.221
- 15 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Qua b¶ng trªn cã thÓ nhËn thÊy sù thay ®æi vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n
ph¸t triÓn theo chiÒu híng thuËn lîi ,cã nhiÒu høa hÑn . Víi kim ng¹ch xk 2 tØ $
trong n¨m 2002 ,ngµnh thñy s¶n nøoc ta ®· thùc sù ®¸nh dÊu 1 bíc ph¸t triÓn
míi . NÕu víi ®µ nµy th× môc tiªu hoµn thµnh kÕ ho¹ch 2,25 – 3 tØ lµ kh«ng cã g×
khã kh¨n ,tuy cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp trong nhiÒu kh©u ,tõ khai th¸c ,chÕ biÕn
®Õn qu¶n lÝ ,xóc tiÕn më réng thÞ trêng ,nhng cã thÓ nhËn thÊy ngµnh thñy s¶n
ViÖt nam thùc sù lµ 1 ngµnh kinh tÕ cã nhiÒu høa hÑn . Nh×n tæng quan ,tríc hÕt
chóng ta thÊy c¸c chØ sè ®Òu lín h¬n 1 ,thËm chÝ c¸c chØ sè so víi n¨m gèc 1998
cßn t¨ng gÊp ®«i ,chøng tá ngµnh ®ang cã ®µ t¨ng trëng tèt . Sù t¨ng trëng nµy
lµ t¬ng ®èi æn ®Þnh nhng cha thËt sù ®ång ®Òu.
T¨ng trëng c¸c n¨m sau cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®Òu t¨ng cao so víi n¨m gèc 98
,cã ®îc sù thay ®æi lín trong giai ®o¹n nµy ,toµn ngµnh thñy s¶n ®· ph¶i cã
nh÷ng cè g¾ng lín trong viÖc thay ®æi c«ng nghÖ ,n©ng cao chÊt lîng vÖ sinh
®Õn viÖc tiÕp thÞ ,qu¶ng c¸o ,x©m nhËp thÞ trêng... . Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn
c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc ®· cã nh÷ng hç trî vµ u ®·i cho ngµnh ,cô thÓ :
- Trong giai ®o¹n võa qua Bé thñy s¶n ®· cã sù ®Çu t kÞp thêi , ®óng møc
,c¶i t¹o, qui ho¹ch l¹i viÖc nu«i trång vµ ®¸nh b¾t ,®Çu t vèn cho ®ãng tµu
®¸nh b¾t xa bê , ®Æc biÖt bé cßn ®a ra yªu cÇu vÒ vÖ sinh thñy s¶n ,nghiªm
cÊm sö dông chÊt kh¸ng sinh ,t¹p chÊt trong nu«i trång vµ chÕ biÕn . Ph¸t
triÓn c¸c dù ¸n nu«i 1 sè loµi thñy ®Æc s¶n nh t«m ,c¸ tra ,c¸ Ba sa ,r« phi
®¬n tÝnh ,nh»m thu hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n ..
- Kh«ng ngõng hç trî t×m kiÕm c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu míi ,nh»m ®èi phã
víi t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ trêng . Bé thñy s¶n cong dù kiÕn ®a d¹ng
hãa c¸c s¶n phÈm ,®Æc biÖt lµ tõ nu«i trång : ngoµi t«m só ,sÏ ®a t«m thÎ
ch©n tr¾ng thµnh 1 ®èi tîng nu«i chÝnh ,t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh b»ng t«m só
nu«i cã kicks cì lín ,ph¸t triÓn nu«i c«ng nhiÖp s¹ch bÖnh còng nh chó ý
®Õn nu«i sinh th¸i ë c¸c vïng phï hîp.
- §Æc biÖt nhµ níc ta ®· cã nh÷ng khuyÕn khÝch cho ngµnh b»ng c¸c c¬ chÕ
chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ,u ®·i ®Çu t c«ng nghÖ vµ vèn ...
Thªm vµo ®ã ,chØ sè gi¸ c¶ còng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh tíi kim ng¹ch
xuÊt khÈu .Møc t¨ng gi¸ c¶ tØ lÖ thuËn víi møc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ,t¹o ra
- 16 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
møc chªnh lÖch ®¸ng kÓ : n¨m 2000 ,kim ng¹ch thùc tÕ cao h¬n kim ng¹ch danh
nghÜa 61,6 triÖu USD.
n¨m 2002 ,kim ng¹ch thùc tÕ l¹i thÊp h¬n kim ng¹ch danh nghÜa 95,24
triÖu$. Tuy vËy ,chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn møc t¨ng vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu,
®ã lµ ®iÒu rÊt ®¸ng khÝch lÖ vµ cÇn ®îc ph¸t huy . N¨m 98 cã khëi ®iÓm kh«ng
cao ,chØ ®¹t 858 triÖu $ ,v× vËy t¨ng trëng so víi n¨m gèc kh«ng cao lµ ®iÒu tÊt
yÕu . Nhng nÕu xÐt chØ sè ph¸t triÓn cña n¨m sau so víi n¨m tríc chóng ta l¹i
thÊy n¨m 2001 vµ n¨m 2002 cã chØ sè ph¸t triÓn sôt gi¶m m¹nh ,®Æc biÖt lµ n¨m
2002, tuy kim ng¹ch vÉn t¨ng so víi c¸c n¨m tríc nhng dêng nh ®· bÞ ch÷ng
l¹i tõ n¨m 2001, tèc ®é t¨ng trëng nhá h¬n 15%. Ph©n tÝch nguyªn nh©n dÉn
®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ do hµng thñy s¶n cña ViÖt n¨m gÆp 1 sè vÊn ®Ò vÒ chÊt
lîng an toµn thùc phÈm ,trong 6 th¸ng cuèi n¨m 2002 sè l« hµng xk bÞ ph¸t
hiÖn nhiÔm kh¸ng sinh vµ bÞ tr¶ l¹i lµ 15 l« , h¬n n÷a hµng thñy s¶n cña ta gÆp
nh÷ng rµo c¶n vÒ thuÕ quan rÊt gay g¾t ,thªm vµo ®ã x¶y ra vô kiÖn tông b¸n ph¸
gi¸ c¸ da tr¬n víi Mü ,g©y kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc n©ng cao kim ng¹ch ,
cho nªn tuy kim ng¹ch XK t¨ng so víi n¨m tríc nhng thùc tÕ tèc ®é t¨ng l¹i
kh«ng b»ng.
Cã thÓ nãi n¨m 2000 lµ n¨m ®¸nh dÊu mèc son cña ngµnh víi møc t¨ng
trëng lªn tíi 55,4%. N¨m 2002 cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nhÊt ( trªn 2 tØ $ )
vµ còng lµ n¨m cã chØ sè gi¸ c¶ lín nhÊt trong c¶ k× . Cã thÓ nãi chØ sè gi¸ b»ng
1,05 kh«ng ph¶i lµ qu¸ lín ®èi víi nÒn kinh tÕ nhng nã còng ph¶n ¸nh phÇn nµo
sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ . Ngîc l¹i n¨m 2000 l¹i cã chØ sè gi¸ thÊp nhÊt ,lµm
cho kim ng¹ch thùc tÕ t¨ng h¬n 60 triÖu $ so víi kim ng¹ch danh nghÜa ....,tuy
kh«ng ph¶i lµ n¨m cã kim ng¹ch xk cao nhÊt nhng l¹i lµ n¨m cã tèc ®ä t¨ng
trëng cao nhÊt ,cho thÊy ®©y lµ n¨m thñy s¶n níc ta gÆt h¸i ®îc nhiÒu thµnh
tùu h¬n c¶ ,c¶ vÒ tèc ®é t¨ng trëng còng nh kim ng¹ch xuÊt khÈu ,nã cã vai trß
nh bµn ®¹p cho c¸c n¨m sau …
Møc t¨ng trëng trung b×nh cña toµn giai ®o¹n ®¹t 22,1 % , cã thÓ gäi lµ tèc
®é ph¸t triÓn cao ,ngµnh thñy s¶n ph¶i lu«n duy tr× møc t¨ng nµy trong tu¬ng lai
míi cã thÓ ®a mÆt hµng thñy s¶n lªn vÞ trÝ chñ ®¹o trong c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu
chñ lùc cña ViÖt nam...
- 17 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Bµn riªng vÒ vÊn ®Ò gÝa c¶ ,cã thÓ thÊy gi¸ c¶ xuÊt khÈu hµng n¨m ®Òu t¨ng ,tÊt
nhiªn gi¸ c¶ cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ
trêng thñy s¶n thÕ giíi ,gi¸ c¶ cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m tïy vµo xu híng gi¸ c¶
chung nhng nh×n chung gi¸ thñy s¶n cña ViÖt nam t¬ng ®èi thÊp .Ph©n tÝch
thùc t¹i cho thÊy kh«ng ph¶i lµ thñy s¶n xk cña ViÖt nam thÊp h¬n so víi gi¸ thÞ
trêng mµ lµ do cì s¶n phÈm cña viÖt nam qu¸ bÐ ,l¹i phÇn lín ë d¹ng th« ,s¬
chÕ, c¸c s¶n phÈm tinh chÕ cã thÓ chë th¼ng ®Õn siªu thÞ cßn khiªm tèn . Do ®ã
gÝa xuÊt khÈu hµng n¨m t¨ng lªn chñ yªó lµ nhê vµo sù c¶i tiÕn chÊt lîng ,kÝch
cì s¶n phÈm ,më réng thÞ trêng ,®¸p øng c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng . Gi¸ c¶
víi vai trß lµ nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu ,song gi¸ c¶ cña hµng
hãa cßn bÞ chi phèi bëi tØ gÝa hèi ®o¸i vµ tØ gi¸ ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ nh thÕ nµo
vµ gi¸ ®ã cã ph¶i lµ gi¸ c¶ æn ®Þnh kh«ng ? §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m,
bëi lÏ 1 nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng bao giê còng lu«n g¾n liÒn víi sù æn ®Þnh
vÒ gi¸ c¶ .Th«ng qua b¶ng ph©n tÝch ,nhËn thÊy chØ sè gi¸ mÆt hµng thñy s¶n
t¨ng lªn trong c¸c n¨m ,tØ gi¸ còng ë trong xu thÕ t¨ng ,®©y lµ 1 nh©n tè t¸c ®éng
lµm cho kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n t¨ng lªn trong k× . ViÖc chØ sè gi¸ t¨ng
bao giê còng cã 2 mÆt ,gi¸ qu¸ cao sÏ kh«ng thÓ kÝch thÝch tiªu dïng ,®Èy m¹nh
lu th«ng hµng hãa trong nÒn kinh tÕ ,song nÕu nh gi¶m ph¸t qu¸ thÊp th× kh«ng
thÓ kÝch cÇu ®Çu t ,ph¸t triÓn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ s¶n xuÊt . Cho nªn
chóng ta cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p phï hîp ®Ó c©n b»ng c¸c yÕu tè
t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ ,b×nh æn gi¸ c¶ trªn thÞ trêng t¹o lßng tin cho c¸c nhµ
kinh doanh nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh thñy s¶n nãi riªng ....
2.2 C¸c nh©n tè ¶nh hëng
2.2.1C¸c nh©n tè cã thÓ lîng hãa ®îc
C¸c chØ 1998 1999 2000 2001 2002
tiªu/n¨m
Ipq 1 1.132 1.522 1.202 1.125
Ipqr 1 1.212 1.566 1.245 1.187
p.q 858 990.8 1539.6 1742.16 1904.76
Ip 1 0.98(-2%) 0.96(-4%) 1.02(+2%) 1.05(5%)
Iq 1 1.1548(+15.5%) 1.5856(+58.56%) 1.1787(+17.9%) 1.0719(+7.2%)
Ir 1 1.071(+7%) 1.029(+3%) 1.036(+3.6%) 1.055(+5.5%)
- 18 -
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Trong c¸c n¨m nµy ,tû gi¸ biÕn ®æi kh«ng ®¸ng kÓ ,møc t¨ng cao nhÊt lµ
5% (n¨m 2002) . ChØ sè gi¸ c¶ còng biÕn ®éng kh«ng lín ,møc t¨ng gi÷a c¸c n¨m
chØ kho¶ng tõ 2-3 % / n¨m . Kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n trong thêi gian qua
chÞu sù t¸c ®éng chñ yÕu cña 3 nh©n tè lµ gi¸ ,lîng vµ tØ gi¸ . Quan s¸t b¶ng vÏ
cã thÓ thÊy nh©n tè t¸c ®éng m¹nh nhÊt ,chñ yÕu nhÊt ®Õn kim ng¹ch lµ s¶n
lîng, s¶n lîng xuÊt khÈu thñy h¶i s¶n cña ViÖt nam t¨ng lªn hµng n¨m ,do
chóng ta ®¨ më réng thÞ trêng ,n©ng cao n¨ng lùc nu«i trång ®¸nh b¾t vµ chÕ
biÕn , dÇn dÇn t¹o lßng tin vµ uy tÝn trªn th¬ng trêng ...ChØ sè gi¸ vµ tØ gi¸ dao
®éng ë biªn ®é nhá trong khi ®ã chØ sè vÒ s¶n lîng l¹i biÕn ®éng rÊt m¹nh mµ
®Ønh cao lµ n¨m 2000 : T¨ng 58,6% ,qua ®ã l¹i 1 lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh nh©n tè
lîng lµ nh©n tè chñ yÕu nhÊt . Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ gi¸ vµ tØ gÝa kh«ng cã
t¸c ®éng g× , biªn ®é dao ®éng tuy nhá nhng nã còng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt
®Þnh , xÐt vÒ chØ sè gi¸ ,tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2002 ,chØ sè gi¸ lu«n t¨ng lµm cho
gÝa trÞ kim ng¹ch t¨ng,bªn c¹nh ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng cÇn tÝnh ®Õn
yÕu tè t¸c ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i ,trong giai ®o¹n tõ 98-2002tØ gÝa b×nh qu©n
t¨ng liªn tôc ,viÖc tiÒn ViÖt nam mÊt gi¸ cã thÓ lµ 1 trong nh÷ng biÖn ph¸p mµ
nhµ níc ta hç trî cho c¸c ngµnh ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nãi chung trong ®ã cã
ngµnh thñy s¶n nãi riªng . Tuy nhiªn nÕu tiÕp tôc ®Ó cho tØ gi¸ t¨ng nh»m khuyÕn
khÝch xuÊt khÈu ,t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu th× ®©y kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p tèt ,tØ
gi¸ hèi ®o¸i t¨ng chØ nªn trong 1 chõng mùc thÝch hîp ,nÕu kh«ng nã sÏ kÐo theo
nh÷ng hËu qu¶ nguy hiÓm ®èi víi nÒn kinh tÕ ....
2.2.2 C¸c nh©n tè kh«ng thÓ lîng hãa ®îc
N¨m 2000 lµ 1 n¨m ®¸nh ®¸u mèc son cña ngµnh thñy s¶n ViÖt nam khi ®¹t
møc xuÊt khÈu 1 tØ $, ®©y lµ n¨m ph¸t triÓn rùc rì cña toµn ngµnh ,c¸c n¨m tiÕp
theo kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ngõng t¨ng, më ra 1 híng ®i ®Çy høa hÑn cho
ngµnh thñy s¶n níc nhµ . §Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nh vËy ph¶i kÓ ®Õn vai
trß cña c¸c cÊp l·nh ®¹o còng nh nh÷ng ngêi lao ®éng trùc tiÕp trong ngµnh
®ång thêi cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c nh©n tè kh¸c nh gi¸ c¶, chÝnh s¸ch më cöa cña
nhµ níc ta, sù g¾n kÕt cña Asean trong tiÕn tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn ...®· t¸c
®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh thñy s¶n ViÖt nam.
- 19 -
nguon tai.lieu . vn