Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
ĐẶNG THỊ NGỌC LAN
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƯƠNG
PHÁP PHÂN TÍCH PHÁT HIỆN THUỐC
GIẢ BẰNG PHỔ RAMAN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ DƯỢC HỌC
HÀ NỘI, NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
ĐẶNG THỊ NGỌC LAN
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƯƠNG
PHÁP PHÂN TÍCH PHÁT HIỆN THUỐC
GIẢ BẰNG PHỔ RAMAN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ DƯỢC HỌC
CHUYÊN NGÀNH: Kiểm nghiệm thuốc và độc chất
MÃ SỐ:
62720410
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu
PGS.TS. Đoàn Cao Sơn
HÀ NỘI, NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới
sự hướng dẫn của GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu và PGS.TS.
Đoàn Cao Sơn. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực
và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận án
Đặng Thị Ngọc Lan
i
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập và nghiên cứu thực hiện luận án, dưới sự hướng dẫn
của GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu và PGS.TS. Đoàn Cao Sơn, tôi xin
bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu, Trưởng chuyên ngành Kiểm Nghiệm
thuốc và độc chất – trường Đại học Dược Hà Nội và PGS.TS. Đoàn Cao
Sơn, Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương, là hai thầy đã tận
tình hướng dẫn, định hướng, giúp đỡ và truyền dạy cho tôi những kiến thức
quý báu để tôi hoàn thành luận án.
Đề tài Nghi ̣đinh
̣ thư của Viêṇ Kiể m nghiêm
̣ thuố c trung ương và Hô ̣i
đồ ng Dươ ̣c điể n Hoa Kỳ đã cho tôi cơ hô ̣i đươ ̣c tiế p câ ̣n và triể n khai kỹ
thuâ ̣t phân tích mới vào Viêṭ Nam.
Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học và các phòng ban trong trường
Đại học Dược Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi tham gia học tập và
hoàn thành luận án đúng thời hạn.
Các thầy, cô, anh, chị, em Bộ môn Hóa phân tích – Độc chất trường
Đại học Dược Hà Nội đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm việc, học tập và
nghiên cứu khoa học.
PGS.TS. Trần Việt Hùng, ThS. Bùi Việt Phương, DS. Bùi Văn Trung
và các anh chị em Khoa kiểm nghiệm nguyên liệu và Khoa Vật lý – Viện
kiểm nghiệm thuốc trung ương đã giúp đỡ và hỗ trợ tôi trong suốt quá trình
thực hiện luận án.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, bạn bè đã quan
tâm, động viên và chia sẻ với tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện
luận án.
Tác giả luận án
Đặng Thị Ngọc Lan
ii
MỤC LỤC
Lời cam đoan .........................................................................................................................i
Lời cảm ơn .......................................................................................................................... ii
Mục lục............................................................................................................................... iii
Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt ................................................................................... vii
Danh mục các bảng, biểu ....................................................................................................ix
Danh mục các hình vẽ, đồ thị ........................................................................................... xiii
ĐẶT VẤN ĐỀ .....................................................................................................................1
Chương 1. TỔNG QUAN ..................................................................................................3
1.1. TÌNH HÌNH THUỐC GIẢ TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM ..............................3
1.1.1. Tình hình thuốc giả trên thế giới ................................................................................3
1.1.2. Tình hình thuốc giả ở Việt Nam ................................................................................7
1.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN THUỐC GIẢ .................................................10
1.2.1. Nguyên tắc chung .....................................................................................................10
1.2.2. Quang phổ cận hồng ngoại .......................................................................................12
1.2.3. Quang phổ nhiễu xạ tia X ........................................................................................15
1.3. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP PHỔ RAMAN.................................................18
1.3.1. Lịch sử phát triển của quang phổ Raman .................................................................18
1.3.2. Nguyên lý cơ bản của phổ Raman ...........................................................................19
1.3.3. Cấu tạo của thiết bị quang phổ Raman ....................................................................23
1.3.4. Ưu điể m của phương pháp quang phổ Raman .........................................................30
1.3.5. Nhươ ̣c điể m và các yế u tố ảnh hưởng trong quá trình đo phổ .................................31
1.3.4. Ứng du ̣ng của quang phổ Raman trong ngành Dươ ̣c ...............................................32
1.4. MỘT SỐ NHÓM THUỐC HAY BỊ LÀM GIẢ .........................................................36
1.4.1. Thuốc chống lao .......................................................................................................36
1.4.2. Thuốc điều trị sốt rét ................................................................................................37
1.4.3. Thuốc chống virus ....................................................................................................37
iii
nguon tai.lieu . vn
BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
ĐẶNG THỊ NGỌC LAN
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƯƠNG
PHÁP PHÂN TÍCH PHÁT HIỆN THUỐC
GIẢ BẰNG PHỔ RAMAN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ DƯỢC HỌC
HÀ NỘI, NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
ĐẶNG THỊ NGỌC LAN
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHƯƠNG
PHÁP PHÂN TÍCH PHÁT HIỆN THUỐC
GIẢ BẰNG PHỔ RAMAN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ DƯỢC HỌC
CHUYÊN NGÀNH: Kiểm nghiệm thuốc và độc chất
MÃ SỐ:
62720410
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu
PGS.TS. Đoàn Cao Sơn
HÀ NỘI, NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới
sự hướng dẫn của GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu và PGS.TS.
Đoàn Cao Sơn. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực
và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận án
Đặng Thị Ngọc Lan
i
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập và nghiên cứu thực hiện luận án, dưới sự hướng dẫn
của GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu và PGS.TS. Đoàn Cao Sơn, tôi xin
bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
GS.TS. Thái Nguyễn Hùng Thu, Trưởng chuyên ngành Kiểm Nghiệm
thuốc và độc chất – trường Đại học Dược Hà Nội và PGS.TS. Đoàn Cao
Sơn, Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương, là hai thầy đã tận
tình hướng dẫn, định hướng, giúp đỡ và truyền dạy cho tôi những kiến thức
quý báu để tôi hoàn thành luận án.
Đề tài Nghi ̣đinh
̣ thư của Viêṇ Kiể m nghiêm
̣ thuố c trung ương và Hô ̣i
đồ ng Dươ ̣c điể n Hoa Kỳ đã cho tôi cơ hô ̣i đươ ̣c tiế p câ ̣n và triể n khai kỹ
thuâ ̣t phân tích mới vào Viêṭ Nam.
Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học và các phòng ban trong trường
Đại học Dược Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi tham gia học tập và
hoàn thành luận án đúng thời hạn.
Các thầy, cô, anh, chị, em Bộ môn Hóa phân tích – Độc chất trường
Đại học Dược Hà Nội đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm việc, học tập và
nghiên cứu khoa học.
PGS.TS. Trần Việt Hùng, ThS. Bùi Việt Phương, DS. Bùi Văn Trung
và các anh chị em Khoa kiểm nghiệm nguyên liệu và Khoa Vật lý – Viện
kiểm nghiệm thuốc trung ương đã giúp đỡ và hỗ trợ tôi trong suốt quá trình
thực hiện luận án.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, bạn bè đã quan
tâm, động viên và chia sẻ với tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện
luận án.
Tác giả luận án
Đặng Thị Ngọc Lan
ii
MỤC LỤC
Lời cam đoan .........................................................................................................................i
Lời cảm ơn .......................................................................................................................... ii
Mục lục............................................................................................................................... iii
Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt ................................................................................... vii
Danh mục các bảng, biểu ....................................................................................................ix
Danh mục các hình vẽ, đồ thị ........................................................................................... xiii
ĐẶT VẤN ĐỀ .....................................................................................................................1
Chương 1. TỔNG QUAN ..................................................................................................3
1.1. TÌNH HÌNH THUỐC GIẢ TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM ..............................3
1.1.1. Tình hình thuốc giả trên thế giới ................................................................................3
1.1.2. Tình hình thuốc giả ở Việt Nam ................................................................................7
1.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN THUỐC GIẢ .................................................10
1.2.1. Nguyên tắc chung .....................................................................................................10
1.2.2. Quang phổ cận hồng ngoại .......................................................................................12
1.2.3. Quang phổ nhiễu xạ tia X ........................................................................................15
1.3. TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG PHÁP PHỔ RAMAN.................................................18
1.3.1. Lịch sử phát triển của quang phổ Raman .................................................................18
1.3.2. Nguyên lý cơ bản của phổ Raman ...........................................................................19
1.3.3. Cấu tạo của thiết bị quang phổ Raman ....................................................................23
1.3.4. Ưu điể m của phương pháp quang phổ Raman .........................................................30
1.3.5. Nhươ ̣c điể m và các yế u tố ảnh hưởng trong quá trình đo phổ .................................31
1.3.4. Ứng du ̣ng của quang phổ Raman trong ngành Dươ ̣c ...............................................32
1.4. MỘT SỐ NHÓM THUỐC HAY BỊ LÀM GIẢ .........................................................36
1.4.1. Thuốc chống lao .......................................................................................................36
1.4.2. Thuốc điều trị sốt rét ................................................................................................37
1.4.3. Thuốc chống virus ....................................................................................................37
iii