Xem mẫu
- KHI CƠ THỂ BỖNG GIÀ ĐI LÚC CAO TUỔI
Hầu như ai cũng biết béo phì không có lợi cho sức khỏe. Nhưng
khi một người cao tuổi (NCT) nào đó ăn uống, nghỉ ngơi và làm
việc vẫn bình thường mà trong thời gian ngắn lại thấy gầy rộc
hẳn đi thì phải coi chừng. Rất có thể người đó đã bị những căn
bệnh dưới đây:
Ung thư
NCT có tỷ lệ ung thư khá cao. Nguyên nhân là do sau khi bước
vào tuổi già, sức đề kháng của cơ thể kém đi. Do tế bào ung thư
phát triển rất nhanh nên làm tiêu hao nhiều chất dinh dưỡng,
khiến cho sự phân giải trong quá trình trao đổi chất của cơ thể
tăng nhanh. Hơn nữa, những người bị ung thư thì thường là hấp
thụ dinh dưỡng không được tốt, vì vậy mà gầy rộc hẳn đi, đây là
triệu chứng ban đầu của căn bệnh ung thư, nên những NCT phải
hết sức chú ý.
Bệnh tuyến giáp trạng
Căn bệnh này thường xuất hiện ở những phụ nữ đang ở độ tuổi
trung niên và thanh niên, có những triệu chứng như ăn nhiều, gầy
- sút cân, cảm giác nóng bừng, ra nhiều mồ hôi, tim đập nhanh,
hay cáu gắt… Nhìn bề ngoài thấy tuyến giáp sưng to, 2 mắt
trông như lồi ra, nếu có những triệu chứng này thì rất dễ chẩn
đoán bệnh.
NCT mắc bệnh này không nhiều lắm, triệu chứng cũng không
nổi bật, cũng không cảm thấy bứt rứt khó chịu và cũng ít khi bị
sưng tuyến giáp hoặc mắt lồi ra, chủ yếu là gầy đi, ăn uống
không ngon miệng, trầm cảm. Do triệu chứng không rõ ràng, nên
dễ chẩn đoán sai bệnh ở NCT. Vì vậy, những NCT cảm thấy
vừa gầy đi lại ăn uống không ngon miệng và tinh thần không
được thoải mái, thì phải đề phòng bệnh tuyến giáp trạng.
Bệnh đái tháo đường
Là căn bệnh thường xuất hiện ở những người trong độ tuổi
trung niên và NCT, có những triệu chứng chủ yếu như uống
nhiều nước, đi tiểu nhiều, ăn nhiều và cơ thể gầy đi. Nhưng có
không ít NCT lại mắc bệnh đái tháo đường, nhưng những triệu
chứng này lại không nổi bật lắm mà chỉ đột nhiên thấy cơ thể
gầy rộc đi. Ngoài ra, còn một số người trong khi mắc bệnh đái
tháo đường cũng bị rối loạn chức năng thần kinh thực vật, gây
trở ngại cho hoạt động của dạ dày, đầy bụng… và thường bị
chẩn đoán nhầm là bị viêm dạ dày mạn tính. Chính vì vậy, đối
với những NCT cơ thể bị gầy đi nhưng lại không rõ nguyên
nhân, nên đi kiểm tra lượng đường trong máu và trong nước tiểu
để phát hiện bệnh kịp thời.
Bệnh tim
Khi đau tim, bị huyết áp cao dẫn đến bệnh tim, thấp khớp vào
tim… thì sẽ xuất hiện những biểu hiện chức năng không bình
thường của tim, mà nhất là khi chức năng bên trái của tim không
được bình thường thì sẽ làm cho đường tiêu hóa và gan bị ứ máu,
sự co bóp của đường tiêu hóa yếu, việc bài tiết chất chua trợ tiêu
hóa cũng giảm đi, khiến cho ăn uống không thấy ngon miệng,
hấp thụ kém, khiến cho cơ thể gầy đi. Ngoài ra, những căn bệnh
- mạn tính tiêu hao sức khỏe như bệnh lao, bệnh nhiễm ký sinh
trùng… và các loại bệnh thấp khớp và những bệnh tự miễn
dịch… cũng là những nguyên nhân làm cơ thể bị gầy đi.
Vì vậy, đối với những NCT bỗng dưng bị gầy đi không rõ
nguyên nhân, không nên cho rằng điều đó có lợi cho sức khỏe mà
không chú ý. Thật ra có thể là do cơ thể đang bị một căn bệnh
nào đó. Hiện nay, việc giảm béo là rất phổ biến, nên các bác sĩ
cần nhắc nhở những NCT không nên nghĩ rằng về già gầy đi là
có lợi cho sức khỏe, mà mất cảnh giác.
Khoẻ 24 - Chất Lượng Cuộc Sống
www.khoe24.vn
Nguồn: SKDS
BỆNH THẬN THƯỜNG GẶP Ở NGƯỜI CAO TUỔI
Khi con người càng cao tuổi thì các bộ phận trong cơ thể càng bị
lão hóa. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về sự lão hóa của
thận ở người, người ta nhận ra rằng, khả năng thích ứng của
thận rất tốt đối với quá trình tích tụ tuổi của cơ thể. Khi có tuổi
thì kích thước thận sẽ giảm đi, lưu lượng máu qua thận giảm và
mức lọc cầu thận cũng giảm dần. Sự lão hóa của nhu mô thận
đã dẫn đến thay đổi chức năng nội tiết và bài tiết nước tiểu của
thận. Theo các chuyên gia niệu học thì người cao tuổi người cao
tuổi hay gặp 4 nhóm bệnh chính về thận gồm: nhiễm trùng
đường tiết niệu, bệnh thoái hóa mạch máu thận, viêm cầu thận
và suy thận.
Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Ở người cao tuổi có thể gặp cả nhiễm trùng tiểu trên (viêm thận
bể thận, áp-xe quanh thận, áp-xe thận) và nhiễm trùng tiểu dưới
(viêm bàng quang, viêm tiền liệt tuyến, viêm niệu đạo). Do đặc
điểm ở người cao tuổi hay gặp các rối loạn về tâm thần (sa sút
trí tuệ) và tiểu không kiểm soát được, nên nguy cơ nhiễm trùng
đường tiết niệu cao hơn các nhóm tuổi trẻ hơn.
Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu.
Thật ra, về mặt lâm sàng rất khó phân biệt nhiễm trùng tiểu trên
hay dưới ở người cao tuổi, đôi khi không có biểu hiện lâm sàng
nào đặc trưng cả. Biểu hiện lâm sàng thường gặp là sốt, đặc
biệt lạnh run nên xem xét đến khả năng bị nhiễm trùng huyết.
Một số trường hợp người cao tuổi lại bị hạ thân nhiệt. Có thể
không sốt cao mà chỉ là nóng gay và ớn lạnh, đôi khi do sa sút trí
tuệ nên không nhận biết được đang bị sốt. Trong trường hợp
nhiễm trùng nặng có thể gây ra nhịp tim nhanh, thở nhanh và
giảm số lượng nước tiểu. Thậm chí một số trường hợp có thể
làm cho rối loạn tâm thần trầm trọng thêm. Ở nam giới có thể
gặp tiểu gắt, tiểu buốt. Nếu là viêm tiền liệt tuyến ở nam thì có
triệu chứng sốt, lạnh run, đau lưng và tầng sinh môn, dấu hiệu
- tắc nghẽn đường tiểu dưới, khám sẽ phát hiện tuyến tiền liệt
sưng, đau. Có thể gặp tiểu ra nước tiểu lợn cợn hoặc có mủ, dù
không có triệu chứng gì khác.
Khi nghi ngờ bị nhiễm trùng đường tiết niệu, dù vị trí nào cũng
sẽ được chẩn đoán xác định bằng xét nghiệm nước tiểu. Tất
nhiên, mẫu nước tiểu phải được lấy cho đúng, lấy nước tiểu
giữa dòng sau khi vệ sinh lỗ niệu đạo ngoài và đựng bằng lọ vô
khuẩn của cơ sở y tế. Soi nước tiểu trực tiếp để đếm số lượng
bạch cầu và tìm sự hiện diện của vi khuẩn. Sau đó là cấy nước
tiểu, nếu có trên 100.000 khúm vi khuẩn trong 1ml nước tiểu thì
xem như bị nhiễm trùng, có thể định danh vi khuẩn gây bệnh và
làm kháng sinh đồ để điều trị chính xác. Ngoài ra, người ta có
thể xét nghiệm máu để thấy được sự tăng của bạch cầu trong
nhiễm trùng, chụp X-quang hệ niệu, siêu âm hệ niệu…
Điều trị đặc hiệu cho nhiễm trùng đường tiết niệu chính là
kháng sinh, tốt nhất là dựa trên kết quả kháng sinh đồ. Tuy
nhiên, phải mất nhiều ngày mới có kết quả kháng sinh đồ, vì
vậy người ta khuyên điều trị theo kinh nghiệm rồi điều chỉnh khi
có kết quả. Bệnh nhân không nên tự ý mua thuốc kháng sinh để
dùng vì khả năng gây kháng thuốc rất cao. Trường hợp tiểu mủ
hoặc máu phải đến bác sĩ chuyên khoa niệu khám ngay, vì có thể
có biến chứng. Nếu nhiễm trùng tiểu mãn tính không được điều
trị thỏa đáng sẽ có thể đưa đến suy thận, ở người cao tuổi tình
trạng suy thận sẽ diễn tiến xấu và rất nhanh chóng đến giai
đoạn cuối.
Viêm cầu thận tiến triển nhanh
Trong nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, số lượng người cao
tuổi trên 60 bị viêm cầu thận tiến triển nhiều hơn tuổi trẻ (qua
sinh thiết thận hàng loạt để xác định tình trạng viêm cầu thận).
Dù viêm cầu thận hay gặp ở người trẻ và trẻ em nhưng nếu xảy
ra ở người cao tuổi thì tiến triển rất nhanh và không hồi phục.
Bệnh xuất hiện từ từ, thận sẽ suy giảm chức năng dần dần và
thường kết hợp với thiểu niệu. Hay kết hợp với nhiễm trùng
- niệu. Triệu chứng chủ yếu là mệt, thiếu máu, cao huyết áp và
đôi khi không có triệu chứng nào. Xét nghiệm nước tiểu cho
thấy có nhiều hồng cầu (tiểu máu), nhiều đạm.
Xơ hóa mạch máu thận
Trong quá trình lão hóa của cơ thể, mạch máu toàn thân bị xơ hóa
và mạch máu thận cũng không là một ngoại lệ. Chúng ta biết
nhiều đến tình trạng xơ vữa mạch máu não gây tai biến mạch
máu não, xơ vữa mạch vành tim gây ra bệnh lý mạch vành, còn
xơ vữa mạch máu thận thì ít khi được đề cập đến. Trong các
nghiên cứu cho thấy, có sự tương xứng giữa mức độ xơ vữa
động mạch chủ bụng và tình trạng xơ vữa mạch máu thận. Xơ
vữa động mạch thận sẽ đưa đến sự hẹp và gây ra triệu chứng.
Triệu chứng hay gặp là cao huyết áp, giảm tưới máu nhu mô
thận, giảm độ lọc cầu thận và cuối cùng đưa đến suy thận mãn.
người cao tuổi có hẹp động mạch thận, chỉ cần một yếu tố rối
loạn nước điện giải xảy ra hoặc nhiễm trùng sẽ nhanh chóng
đưa đến tình trạng suy thận mất bù.
Để phòng ngừa, người ta thường khuyên sinh hoạt và chế độ ăn
uống theo dõi giống như người có nguy cơ bệnh mạch máu não
hoặc bệnh mạch vành. Ngày nay, nhờ kỹ thuật chụp động mạch
thận qua máy chụp mạch máu xóa nền (DSA) nên có thể dễ
dàng xác định tình trạng hẹp mạch máu thận. Qua máy DSA có
thể can thiệp đặt giá đỡ để chống hẹp động mạch thận.
- Chạy thận nhân tạo cho bệnh nhân suy thận (Ảnh Thu
Thủy).
SUY THẬN Ở CẤP NGƯỜI CAO TUỔI
Suy thận cấp ở người cao tuổi rất khác so với suy thận cấp ở
người trẻ, cần phải được lưu ý kỹ càng hơn. Ở người có tuổi
hay gặp tình trạng suy thận cấp trước thận, có nghĩa là tình
trạng lưu lượng máu đến thận bị giảm. Ở người cao tuổi hay
gặp các yếu tố thuận lợi như: cung cấp nước không đầy đủ (do
người cao tuổi hay quên, bị sa sút trí tuệ hoặc chăm sóc kém…),
giảm cô đặc thận và ứ muối, giảm thể tích máu đến thận do hạ
huyết áp (do dùng quá liều thuốc hạ áp hoặc lợi tiểu quá mức).
Ở người cao tuổi là nam giới cũng hay gặp tình trạng suy thận
do phì đại tiền liệt tuyến gây tắc nghẽn đường tiểu. Khác với
người trẻ, suy thận cấp ở người cao tuổi cần phải có thái độ xử
lý tích cực bằng thẩm phân phúc mạc, hoặc lọc máu nhân tạo để
tránh tác hại của tình trạng tăng u-rê máu và giảm nguy cơ bị
nhiễm trùng.
BS. Đặng Minh Trí
Khoẻ 24 (nguồn: SKDS)
nguon tai.lieu . vn
