Xem mẫu
- Tính cách và cơn kh ng ho ng lãnh o
Trong công vi c lãnh o, tính cách óng m t vai trò vô cùng quan tr ng. Chúng ta ph i
luôn ghi nh trong u r ng lãnh o chính là tính cách. Nó không ch là m t câu h i b t
ngu n t bên ngoài v phong cách c a ta; nó còn ph i th hi n ư c con ngư i th t c a ta
và nh ng ngu n s c m nh ã hình thành nên ta.
Ni m tin c a chúng tôi v công vi c lãnh o d a trên cơ s tính cách b t ngu n t
nh ng năm tháng mà chúng tôi h c h i, quan sát, và i tho i v i các nhà lãnh o và
nh ng ngư i xung quanh h - nh ng ngư i cùng a v , c p dư i, và nh ng y viên trong
H i ng qu n tr c a h . Chúng tôi cũng tin r ng tính cách v n ti p t c phát tri n.
Hơn n a, khi chúng ta tương tác v i ngư i khác và t ư c s tín nhi m cũng như l i
cam k t c a h , ng th i xây d ng s c ng tác v i h cùng nh n th c ư c m t t m
nhìn chung. Trong quá trình kh o sát nh ng thay i y bi n ng c a các t ch c,
chúng tôi ã theo dõi nh ng ngư i th hi n vai trò lãnh o c a mình d a trên cơ s tính
cách thu c m i c p trong t ch c ó.
Chúng tôi nhìn nh n thành công và th t b i c a h không ch d a trên cơ s ki n th c hay
hoàn c nh kinh doanh, mà còn d a trên hi u bi t v b n thân và kh năng thu ph c nhân
tâm c a h .
Khi nhìn nh n các phương pháp c i thi n b n thân b ng c p m t c a nh ng nhà lãnh o
d a trên tính cách, chúng tôi th y r ng quá trình b n tr thành m t nhà lãnh o r t
gi ng v i quá trình b n tr thành m t cá th th ng nh t. Vì lý do ó, quá trình tr
thành m t nhà lãnh o hi u qu mà chúng tôi ra trong quy n sách này mang d u n
cá nhân r t nhi u.
D u hi u c a cơn kh ng ho ng lãnh o hi n nay r t áng báo ng và y s c thuy t
ph c. B ng ch ng cho th y i u này là nh ng thay i trong cơ c u lãnh o và hư ng i
c a r t nhi u t p oàn kh ng l trên th gi i. Trong lĩnh v c chính tr cũng v y. Tâm
tr ng c a qu n chúng ã thay i theo chi u hư ng ngày càng tiêu c c hơn và tr nên
gi n d , hoài nghi, ôi khi x u xa, và th m chí trong m t vài trư ng h p áng s khác là
mang tính ch t b o l c m máu.
Nh ng ngư i có v như ang lãnh o chúng ta ch th a nh n r ng tình hình chung ang
tr nên t i t hơn, mà không ưa ra cho chúng ta các chương trình kh thi và có tính
thuy t ph c cao c i thi n tình hình. Chúng ta không th khôi ph c l i ni m tin ã b
ánh m t m t cách r ng rãi như th nơi các cơ quan chuyên ngành c a mình n a.
M t trong nh ng thách th c rõ ràng nh t mà ngày nay các nhà lãnh o ang ph i i
m t ó là s thay i nhanh n m c không th tin ư c b i ti n b công ngh trong các
t p oàn toàn c u hóa, truy n thông, và các t ch c phi chính ph . M t t c thay i
chóng m t như v y òi h i k năng lãnh o t t hơn, cũng như vi c không ng ng nâng
cao các k năng khác nơi nh ng ngư i khoác lên mình tr ng trách lãnh o.
- M t ngư i b n, m t ng nghi p c a chúng tôi - Charles Handy - ã ch ra m t d ng th c
lãnh o m i có th áp ng ư c yêu c u này: T c thay i và c i ti n như hi n nay
ang bu c các t ch c ph i t b nh ng quy trình xuyên su t t trên xu ng dư i như
trư c ây, và hình thành nên nh ng kênh thông tin m i cho phép các quy t nh ư c
ưa ra m t cách tr c ti p và nhanh chóng hơn.
Tình tr ng th t nghi p ang tăng cao trung tâm các thành ph l n c a chúng ta và hình
thành nên m t nhu c u r t l n i v i mô hình lãnh o c i ti n và dám nghĩ dám làm,
nh m tìm ra ư c nh ng phương pháp cung c p vi c làm và ph c h i l i các c ng ng
c a chúng ta. Tình tr ng th t nghi p ang m c áng báo ng nh t trong nhi u năm tr
l i ây, và nh ng ngư i th t nghi p ang b c t gi m m t m t s quy n l i nh t nh.
Kho ng cách giàu nghèo ang tăng lên hàng ngày.
M t giáo sư c a trư ng i h c Harvard tên William Julius Wilson ã hùng h n miêu t
trong nghiên c u gây ch n ng c a mình - Khi công vi c bi n m t - nh ng thách th c
mà chúng ta ang ph i i m t trong vi c t o ra môi trư ng thành th v ng ch c cho t
nư c mình:
H u h t các công nhân i làm trong khu ph c u ã s n sàng, ng ý, có kh năng và
kh c kho i mu n có ư c m t công vi c n nh… Chúng ta c n nh ng bi n pháp dài
h n có th gi m i nguy cơ xu t hi n m t th h công nhân th t nghi p m i ư c hình
thành t nh ng ngư i tr tu i ang i h c và chưa i h c. Chúng ta ph i phá v vòng
xoay c a s th t nghi p, ng th i c i thi n, nâng cao ý th c s n sàng c a gi i tr iv i
th trư ng lao ng m i trong n n kinh t toàn c u.
Trên toàn th gi i, nhân lo i ang ph i i m t v i ba m i hi m h a vô cùng áng s :
nguy cơ di t ch ng do tai n n h t nhân hay chi n tranh, m i e d a t căn b nh th k
AIDS, và m i e d a v m t tai h a môi trư ng. Nh ng m i e d a này l i làm d y lên
m t m i e d a th tư: th t b i trong mô hình lãnh o nh m gi i quy t nh ng cơn kh ng
ho ng này.
Dù nguy cơ h y di t h t nhân, b nh AIDS và ô nhi m môi trư ng là nh ng v n vô
cùng nghiêm tr ng và áng báo ng, thì th t b i trong công vi c lãnh o l i là m t v n
c p thi t và nguy hi m hơn nhi u. Không v n nào mà chúng ta ang ph i i m t
l i có th ư c gi i quy t mà không nh m t mô hình lãnh o úng n, các v n ó
cũng s không ư c gi i quy t n u vai trò c a ngư i lãnh o ư c nh n th c m t cách
không tr n v n.
C u T ng th ng M Jimmy Carter, khi bư c lên nh n gi i Nobel Hòa bình vào ngày 11
tháng 12 năm 2002, ã ph n ánh l i tình hình kh ng ho ng c a th gi i hi n nay. Ông
nh c nh chúng ta r ng m i ngư i chúng ta u có th tr thành nhà lãnh o, và là
nh ng ngư i không ng ng h c h i - khi chúng ta bi t i m t v i nh ng v n nh c
nh i c a th i i mình:
- S liên k t trong c ng ng chung c a chúng ta còn m nh m hơn c s chia r do nh ng
n i s và nh ki n c a chính chúng ta t o ra… Chúng ta có th gi m b t i nh ng khó
khăn mà ta ang ph i ch u ng. Chúng ta có th cùng h p tác v i nhau t ư c hòa
bình. Chúng ta có th t o ra nh ng thay i này - và chúng ta bu c ph i làm như th .
V i tâm trí luôn b ám nh b i nh ng kh ng ho ng này, chúng tôi mang n cơ c u
b n phát tri n kh năng lãnh o, giúp b n th c hi n nh ng hành ng c n thi t nh m
xác nh ư c nhu c u c a con ngư i trong th i i này, cũng như r t nhi u v n và
kh ng ho ng còn t n t i trong cu c s ng hàng ngày c a chúng ta.
Trên quan i m c a chúng tôi, m i ngư i u có kh năng tr thành m t nhà lãnh o
hi u qu . Thách th c mà b n ph i i m t ây là vư t qua nh ng rào c n thành nhà
lãnh o gi i hơn. Quá trình h c h i ư c kích thích b i vi c vư t qua nh ng rào c n này
s có n i au n c a vi c ki m i m l i b n thân và ni m vui thích vô biên khi dám
ch p nh n m o hi m nh m t ư c m c ích c a mình.
c g ng không ng ng và r i trư ng thành như m t nhà lãnh o, chúng tôi òi h i
b n ánh giá l i tính cách c a mình và cam k t k th a m t chu i nh ng năng l c c t lõi.
Trong quá trình ó, chúng tôi ngh b n nên xem xét n t t c m i khía c nh trong
cu c s ng c a mình. Nh ng k năng mà b n hình thành ư c s không ch giúp b n tr
thành m t nhà lãnh o úng như b n ã mư ng tư ng s n trong u, mà còn giúp b n
s ng m t cách tr n v n hơn.
Chúng tôi mong b n t quan sát b n thân m t cách th t sát sao, kích thích kh năng
h c h i và nhìn nh n l i nh ng tr i nghi m ó, ng th i thay i nh ng khuôn m u cu c
s ng không phù h p. Chúng tôi yêu c u b n ph i có m t cái nhìn c i m i v i cu c
s ng c a mình và ánh giá b n thân cũng như nh ng tr i nghi m cá nhân m t cách trung
th c nh t. Chúng tôi òi h i b n ph i d p b rào c n c a mình, ch p nh n m o hi m, và
tv n i v i nh ng l a ch n quan tr ng nh t trong cu c i.
Chúng ta òi h i nh ng gì t các nhà lãnh o?
Quy n sách này nói v công vi c lãnh o, nhưng không ph i là lãnh o v i ch “L”
vi t hoa. Nh ng v n mà chúng ta ang ph i i m t là quá ph c t p, a t ng l p, a
d ng th c, và lan t a r ng kh p - nên m t nhóm nh nh ng “nhà lãnh o” c p cao khó
có th t o ra ư c m t s khác bi t.
Cách nhìn c a chúng tôi v công vi c lãnh o là m t tính cách t n t i bên trong m i
ngư i c quy n sách này, nh ng ngư i bi t ng d ng các ý tư ng và khám phá các ho t
ng trong sách nâng cao kh năng c a chính b n thân ng th i tr thành m t nhà
lãnh o hi u qu hơn trong cu c s ng.
Nh ng v n trong nh ng ô th c a chúng ta òi h i ph i có các nhà lãnh o trong
t ng dãy nhà, trong t ng nhà th và giáo ư ng, trong m i c ng ng. Nh ng kh ng
- ho ng mà chúng ta ph i i m t trong ngành giáo d c òi h i m i b c ph huynh, giáo
viên, ngư i ph trách l p h c, h c viên, và các nhà qu n lý ph i t o ra nh ng cách nhìn
m i, truy n c m h ng cho s cam k t, thúc y tính sáng t o, và kích thích mong mu n
t ư c thành qu .
Th t b i trong nh ng t p oàn c a chúng ta òi h i m i công nhân viên ch c, thư ký,
ngư i bán hàng, thư ký trái kho n, và CEO u ph i có ph m ch t lãnh o nh m t o xúc
tác cho s nhi t thành, lòng can m dám ch p nh n m o hi m, ng th i t o ra nh ng
bư c ngo t trong quá trình c i ti n. Tương lai ch có th t t p hơn khi t ng ngư i
chúng ta c g ng làm cho nó tr nên như th .
H u h t nh ng t ch c mà ta ang làm vi c u ang tr i qua m t thay i th c t và
không ng ng. Cơn s t h p nh t t p oàn, cơ c u l i t ch c m t cách chính áng, và tình
tr ng trì tr ph i gi m quy mô kinh doanh ã bám ch t l y và thay i t t c nh ng ai b
dính líu vào s kìm k p c a chúng. Nh ng quan sát c a chúng tôi ã cho th y r ng không
m t nhà lãnh o riêng l nào có th c i thi n ư c tình hình này c .
Mô hình lãnh o mà chúng ta ang tìm ki m là m t mô hình lãnh o th c quy n, mang
tính khuy n khích, có t m nhìn xa trông r ng, gi i quy t ư c v n , sáng t o, và có tính
c ng tác cao. Chúng ta tìm ki m nh ng nhà lãnh o th hi n m t l i cam k t rõ ràng i
v i nh ng giá tr , ph m ch t o c, và tính chính tr c.
H truy n c m h ng t o ra s c ng tác, kích thích nh ng m i liên k t tương h l n nhau,
h tr s tương tác trung th c, t o d ng nh ng m i quan h áng tin c y, và khuy n
khích s t qu n lý b n thân cũng như s th ng nh t mang tính chi n lư c qua ư ng l i
t ch c.
H k t n i con ngư i v i nhau thông qua quá trình i tho i và c ng tác nh ng ngư i
ó có th l a ch n - m t cách thông minh - hư ng i úng cho b n thân và ch u trách
nhi m cho nh ng k t qu mà h t o ra.
Chúng ta mu n gì nơi nh ng nhà lãnh o c a mình, h có th giúp chúng ta i
m t v i nh ng th thách c a tương lai?
1. Có m c ích, ư ng l i, và ý nghĩa rõ ràng
Có quy t tâm cao nh m t ư c nh ng m c tiêu rõ ràng là m t y u t vô cùng quan
tr ng. M c ích c a nhà lãnh o là ph i kích ng, ti p thêm sinh l c và thu hút ngư i
khác - ng th i mang n cho công vi c c a nh ng ngư i ó m t ý nghĩa và s c ng
hư ng. M c ích này ph i ư c truy n t rõ ràng và thu c s h u c a t ng ngư i m t
trong t ch c ó.
Nhà lãnh o không ch c n ph i có ư ng l i rõ ràng mà còn ph i truy n t nó theo
m t phương pháp mà quy n s h u ư ng l i này ư c t o ra trong m i c p và len l i
vào t ng ngóc ngách c a t ch c ó.
- 2. Ni m tin
Nh ng nhà lãnh o ph i t o ra và duy trì ư c ni m tin. Ni m tin là ch t keo xã h i g n
k t l i cam k t và y m nh hành ng t o ra thành qu . Không có nó, b n không th
chi n th ng ư c. tin tư ng vào nh ng nhà lãnh o, có s t tin vào h , chúng ta
ph i bi t ư c năng l c th c s c a h .
Ni m tin ư c d ng xây t s c i m . Vi c khuy n khích s c i m và b t ng giá tr là
m t i u r t quan tr ng. Nh ng nhà lãnh o t o nên ni m tin b ng cách tham kh o nhi u
ngu n ý ki n khác nhau c a c p dư i trư c khi ưa ra nh ng quy t nh cho tương lai.
3. S l c quan
Các nhà lãnh o c n ph i là nh ng ngư i mang hy v ng n cho ngư i khác. S l c
quan cu n hút m i ngư i n v i h vì nó có kh năng lan r ng và y s c m nh. H u
h t nh ng nhà lãnh o mà chúng tôi quan sát tìm hi u u không m c k t trong nh ng
sai l m, v n , quy t nh sai, hay tai n n r i ro c a h . H nhìn nh n nh ng l i l m c a
mình như các cơ h i h c h i và thay i. S l c quan c a h xu t phát t t m nhìn rõ
ràng v tương lai và cam k t n ư c ó - b ng cách mang m i ngư i trong nhóm cùng
n ó.
4. Hành ng và k t qu
Ph m ch t cu i cùng c a các nhà lãnh o mà chúng tôi mu n nói n ây là m t s
cam k t i v i hành ng. ó là: nh ng nhà lãnh o là nh ng ngư i có kh năng bi n
m c tiêu và t m nhìn thành hành ng. Ch có m t t m nhìn xa trông r ng tuy t v i thì
v n là chưa – nó ph i ư c th hi n ra bên ngoài m t cách rõ ràng và th c t theo m t
s cách th c nào ó và mang l i thành qu .
H u h t nh ng nhà lãnh o u là nh ng ngư i mơ m ng d a trên th c t và nh ng
ngư i hay lý tư ng hóa th c ti n. H bư c lên và th c hi n nh ng cú ánh c a mình m i
ngày, v i m t nh n th c rõ ràng trong u r ng, như v n ng viên hockey Wayne
Gretzky ã t ng nói: “B n ánh h t 100% nh ng cú ánh mà b n không bao gi th c
hi n.”
R t nhi u ngư i trong s các b n ang c quy n sách này có th ã khám phá ra năng
l c lãnh o ti m tàng c a mình, nhưng l i không ph c v theo v th c a m t nhà lãnh
o. Có th b n là m t sinh viên, m t tình nguy n viên xã h i, hay ang b t u s
nghi p c a mình n c thang u tiên. Chúng tôi hy v ng r ng b n s nhìn nh n cu n
sách này như m t ngư i b n ng hành ư c chào ón trên ư ng i c a b n.
Chúng tôi cũng hy v ng r ng b n s tham gia vào quá trình này cùng v i nh ng ngư i
khác. H u h t nh ng cơn kh ng ho ng u òi h i m t mô hình lãnh o ư c chia s và
g m nhi u thành ph n. Hình tư ng c a chúng ta v m t nhà lãnh o ơn c ng v
trí cao nh t c a m t t ch c ã tr nên l i th i và không còn hi u qu trong vi c gi i
quy t nh ng v n ph c t p, a chi u mà chúng ta ang ph i i m t n a.
- Nh ng n l c cùng c ng tác, mà trong ó k t h p nh ng cá nhân tài năng nh t v i m t
l i cam k t ph i khám phá hay phát minh ra nh ng gi i pháp t t nh t, là cách th c lãnh
o thành công nh t. Chúng tôi khuy n khích b n m r ng nh ng k năng b ng cách chia
s vai trò lãnh o c a mình cùng nh ng ngư i khác và cung c p phương ti n ti p c n
v i các vai trò lãnh o cho nh ng ngư i chung nhóm v i b n.
Chúng tôi ã suy nghĩ r t nhi u v nhu c u i v i nh ng nhà lãnh o có kh năng t o
ra gi i pháp cho vô s các v n mà chúng ta ang ph i i m t. Trong khi b n r t d
dàng bàn lu n v ph m ch t c a các nhà lãnh o, miêu t cá nhân s h u các tài năng
này, và nh n th c ư c vai trò lãnh o qua hành ng, thì b n s th y khó hơn nhi u khi
không ng ng nh n th c ư c m c ích th c s c a chúng ta trong cu c s ng này và l y
nó làm ng n èn soi ư ng cho b n thân trong công vi c hàng ngày c a mình.
Ch có r t ít ngư i trong chúng ta bi t tri n khai năng lư ng t i a m b o r ng
chúng ta s ng theo nh ng nguyên t c mà chúng ta ã t ra cho mình. Chúng tôi mu n
nêu lên s thi u sót này ây.
M c ích c a chúng tôi khi vi t cu n sách này là t o ra m t phương ti n mà nh nó
t ng ngư i chúng ta có th bi n nh ng ý tư ng và mong mu n c a mình thành th c t ,
chúng ta có th d a trên ó mà hành ng theo nh ng cách th c úng o lý, d a trên các
giá tr mà t o ra ư c m t s khác bi t.
Ba yêu c u dành cho t ch c
Th h nhà lãnh o m i này ph i i m t v i nh ng thách th c trong vi c t o ra các t
ch c, cơ quan, c u trúc và h th ng úng v i o lý - mà trong ó m i ngư i có th v n
d ng toàn b năng l c c a h nh m tìm ra nh ng gi i pháp dành cho các v n xã h i.
Nh ng c tính c a các t ch c ki u m i như v y là gì?
Chúng tôi tin r ng ba y u t c n ph i có cho m t t ch c lý tư ng trong tương lai là: s
liên k t v i m t t m nhìn chung, trao quy n hành ng cho t t c nh ng ngư i cùng tham
gia; và cam k t v i m t n n văn hóa h c h i d a trên nh ng câu h i, tính chính tr c và
suy ng m.
1. S liên k t
Khi s liên k t v i m t t m nhìn chung t n t i trong m t t ch c, m i ngư i trong t
ch c y u s có m t ý th c rõ ràng v nh ng giá tr , m c ích ư c chia s mà qua ó
h cùng c ng hi n s c mình. S liên k t này liên quan r t nhi u n tinh th n và b u
không khí ng i.
Không th t o d ng nên nh ng t p oàn như AT&T, Ford, hay Apple mà không có m t
t m nhìn chung. Theodore Vail ã có t m nhìn v m t d ch v i n tho i toàn c u mà
ph i m t năm mươi năm m i có th bi n t m nhìn ó thành s th t. Henry Ford ã nhìn
- th y trư c trong u r ng nh ng ngư i bình thư ng, ch không ch nh ng ngư i giàu có,
s h u ư c m t chi c xe hơi. Steven Jobs, Steve Wozniak, và nh ng nhà ng sáng l p
khác c a t p oàn Apple ã nhìn nh n chi c máy tính như m t phương ti n cung c p s c
m nh cho t t c m i ngư i.
M t t m nhìn chung nâng tinh th n c a ngư i khác và làm hài hòa nh ng khát v ng
c a h . Làm vi c trong m t môi trư ng liên k t có nghĩa là cùng chia s m t m c ích
l n hơn ư c th hi n qua s n ph m hay d ch v c a t ch c mình.
2. Trao quy n hành ng
Trao quy n hành ng có nghĩa là m i ngư i u tin r ng h ang trung tâm c a t
ch c, ch không ph i vùng rìa c a t ch c ó, và c m th y r ng h có óng góp vào
thành công chung mà t ch c t ư c. Nh ng cá nhân ư c trao quy n hành ng bi t
r ng nh ng gì h làm u có m t ý nghĩa và hi u qu nh t nh nào ó.
H th hi n s suy xét chín ch n, nh n trách nhi m và làm vi c v i m t thái tôn tr ng,
qua ó h t ư c m c ích mà không c n ph i ki m tra qua năm c p b c t ch c
ư c phép th c hi n t ng hành ng c a mình. Nh ng t ch c bi t trao quy n hành ng
có kh năng t o ra và duy trì ni m tin, dàn tr i ư c c u trúc c a chúng ra, và khuy n
khích giao ti p c i m trên toàn h th ng.
3. Văn hóa h c h i
M t thái h c h i, d a trên nh ng câu h i, suy nghĩ là m t thái khuy n khích s
chính tr c, nơi nh ng ý tư ng và thông tin lưu chuy n t do n v i t ng ngư i. Trong
nh ng văn hóa này, ngư i ta thư ng tìm ki m v n , ch không ch lo gi i quy t v n
mà thôi.
Nh ng t ch c bi t thích ng, d a trên nh ng giá tr và bi t h c h i, luôn tìm ki m, xác
nh và gi i quy t các v n trư c khi chúng tr thành nh ng cơn kh ng ho ng. H
hi u ư c s ơn gi n n m n bên dư i s ph c t p là s ơn gi n úng nghĩa, và h
tránh xa s ơn gi n n trư c s ph c t p.
H khuy n khích vi c t do, c i m khám phá nh ng ý tư ng và thông tin c n thi t
gi i quy t nh ng v n c a mình. H không ng i vi c ph i ki m tra nh ng ý tư ng c a
mình. M t t ch c không ng ng h c h i, t ra các câu h i mang n nh ng cơ h i
suy ng m, ánh giá m t cách trung th c nh ng hành ng và quy t nh trong quá
kh c a h .
Ba y u t này - s liên k t, trao quy n hành ng, và m t văn hóa h c h i/ t câu h i -
hình thành nên c trưng c a nh ng t ch c thành công nh t.
th c hi n y nh ng y u t này, mô hình lãnh o không gi ng như m t hình m u
t ng ư c áp d ng r t r ng rãi trong quá kh .
- M t t ch c m i sau th i quan liêu òi h i mô hình lãnh o coi tr ng vi c tương tác có
ý nghĩa, nh ng xung t lành m nh, và s b t ng quan i m. Nó không ch ng l i vi c
ch p nh n m o hi m; khuy n khích vi c h c h i t nh ng sai l m, thay vì l i nh ng
sai l m ó cho ngư i khác, và ng h mô hình lãnh o không tr ng nghi th c trong các
i nhóm ch c năng ch th p.
Nh ng nhà lãnh o như th này ư c t m t v trí t t hơn l ng nghe ý tư ng c a
các ng nghi p, bi t g t cái tôi c a h sang m t bên h tr tài năng c a ngư i khác.
H t o ra nh ng t ch c phân quy n thành nh ng ơn v t tr mà trong ó quy n ưa ra
quy t nh ư c y xu ng c p dư i và qu n lý c p trung óng m t vai trò ít quan tr ng
hơn.
Nh ó vai trò c a ngư i lãnh o là t o ra s ng lòng trong t m nhìn c a toàn b t
ch c - và trao quy n hành ng cho ngư i khác t ư c nó. Nh ng t ch c m i như
th này òi h i vi c ph i bi t t ki m soát b n thân và nh n m nh n trách nhi m c a cá
nhân, nh ng m i quan h , chu n m c o c, cũng như s c i m trong giao ti p.
Công vi c lãnh o có th ư ch ch i
Vi c tr thành m t nhà lãnh o là không h d dàng chút nào, cũng như khi b n mu n
tr thành m t bác sĩ hay m t nhà thơ v y, và b t c ai nói i u gì khác i cũng là ang t
l a d i mình.
Nhưng vi c h c làm lãnh o l i d dàng hơn nhi u so v i nh ng gì mà h u h t chúng ta
luôn nghĩ, b i vì m i ngư i chúng ta u s h u m t kh năng lãnh o b m sinh.
S th c là, t ng ngư i chúng ta u có th ch ra vài tr i nghi m lãnh o mà mình ã có
trong i, dù nó có th không ph i là i u hành m t công ty hay qu n lý m t bang, nhưng
như Harlan Cleveland ã vi t trong cu n sách The Knowledge Executive:
Nh ng thành qu tiêu bi u nh t là r t nhi u và t a kh p… H có th là nh ng nhà lãnh
o trong lĩnh v c chính tr , kinh doanh, nông nghi p, lao ng, lu t pháp, giáo d c, báo
chí, tôn giáo, nhà c ng ng, hay b t c v n chính sách nào t n o phá thai cho n
s thú thành ph …
Nhi m v c a h có th r t a d ng: t nh ng v n c ng ng, các quy t nh mang
tính qu c gia hay v n c a toàn c u, n m t ngành công nghi p a qu c gia hay m t
ngành ngh , ho c cũng có th là m t lát c t h p nhưng l i sâu s c hơn c a cu c s ng và
công vi c: m t công ty ơn l , m t chi nhánh a phương, hay m t khu dân cư.
Cleveland ã có th thêm vào m t l p h c, m t liên hi p, m t sân chơi, hay m t bu i h p
c ng ng vào danh sách trên. Dù tr i nghi m lãnh o c a b n có là gì i chăng n a, thì
- ó cũng là m t i m xu t phát t t. Th c ra, quá trình tr thành m t nhà lãnh o cũng
gi ng như quá trình tr thành m t cá th th ng nh t.
V i nhà lãnh o, cũng như v i b t kỳ cá th th ng nh t nào, thì cu c s ng này chính là
con ư ng i. Công vi c lãnh o là phép n d i v i tâm i m, s phù h p, và cân
b ng trong cu c i c a m t con ngư i. Th o lu n v s phát tri n và h c h i c a chúng
ta qua c m t “s lãnh o” ch là m t cách làm nó c th hơn mà thôi.
Ti n c a quy n sách này là: công vi c lãnh o có th ư c h c h i b i m i ngư i
chúng ta b t c giai o n nào trong cu c s ng. M t cách c th hơn, quy n sách này
nói v vi c tr nên trư ng thành. Không may thay, chúng ta hay có xu hư ng liên k t
cách cư x sáng t o và h c h i v i nh ng ngư i tr tu i. ây r t có th là v n c as
xã h i hóa - khi chúng ta không hay nhìn nh n nh ng ngư i l n tu i như là các i tư ng
h c h i.
Thông tin t t nh t mà chúng ta có ư c v vi c c n có nh ng gì h c cách trư ng thành
m t cách sáng t o, ó là: chúng ta h c h i t t nh t khi chúng ta cam k t ch u trách nhi m
v i vi c h c t p c a mình. Ch u trách nhi m v i vi c h c t p c a chính b n cũng có
nghĩa là ch u trách nhi m v i cu c i c a b n, là i u ki n thi t y u tr thành m t cá
th th ng nh t.
Hành ng t cam k t tr thành m t ngư i h c t p su t i có th x y ra b t kỳ th i
i m nào trong cu c i c a m t con ngư i. B ng cách tham gia vào nh ng ho t ng
trong cu n sách này, m i ngư i chúng ta u có cơ h i th c hi n l i cam k t ó vào quá
trình h c t p. Dù b n bao nhiêu tu i, hoàn c nh, i u ki n cu c s ng c a b n có th nào
i n a, kh năng tr thành m t nhà lãnh o luôn s n có trong con ngư i b n m i
kho nh kh c.
Cu n sách này là m t l i m i hãy b t u t bây gi , th c hi n bư c i u tiên, và tr
thành m t ngư i lãnh o trong cu c s ng c a b n.
Tài năng lãnh o cũng có th ư c nuôi dư ng và phát tri n t thu thi u th i. John
Gardner, c u B trư ng Y t , Giáo d c và H nh phúc gia ình (M ) và là ngư i sáng l p
ra t ch c Common Cause(3), ã t ra câu h i này khi bàn v n giáo d c gi i tr c a
chúng ta:
S lãnh o có th ư c h c h i không?... Khái ni m t t c nh ng ph m ch t c a m t
nhà lãnh o do b m sinh mà có là m t khái ni m hoàn toàn sai l m. Dĩ nhiên có nh ng
c i m nh t nh ư c xác nh theo m t di truy n - m c năng lư ng ch ng h n.
Nhưng món quà di truy n c a m t cá nhân, dù có áng chú ý n m c nào i chăng
n a, cũng không th quy t nh ư c kh năng lãnh o c a ngư i ó trong tương lai, mà
còn tùy thu c vào nh ng s ki n và nh hư ng n v i anh ta sau này n a.
Nh ng ngư i tr tu i v i món quà b m sinh áng k cho vai trò lãnh o thư ng th t b i
trong vi c t ư c nh ng gì t n t i trong chính b n thân h . Th nên m t ph n nhi m v
c a chúng ta là phát tri n cái v n t nhiên ã t n t i nhưng v n c n ư c m mang y.
- Tài năng là m t chuy n, vi c th hi n tài năng ó ra m t cách hi u qu l i là chuy n hoàn
toàn khác.
M t vài tài năng th hi n b n thân h m t cách t do và không c n ph i ư c khuy n
khích nhi u. Leopold Mozart không g p nhi u khó khăn l m m ra món quà ư c
chôn gi u trong a con trai Wolfgang bé b ng c a ông. Nhưng, nói chung, chín c a
b t c tài năng ph c t p nào u òi h i m t s k t h p t t p gi a ng cơ thúc y,
tính cách, và cơ h i. H u h t nh ng tài năng c a con ngư i u b b hoang.
Quan sát c a Gardner v s hoang phí c a chúng ta i v i nh ng tài năng lãnh o ti m
tàng là b n cáo tr ng c a c m t h th ng giáo d c và nh ng tr i nghi m trư ng thành
c a chúng ta trong gia ình và c ng ng. Vì r t nhi u ngư i trong s chúng ta ã b l
cơ h i th i tu i tr phát tri n kh năng lãnh o và tài năng c a mình, chúng ta có m t
nhi m v c i thi n b n thân ang ch trư c m t. ã n lúc khám phá ra kh năng lãnh
o c a chúng ta và khám phá ra kh năng lãnh o nơi nh ng ngư i khác.
Chúng tôi xu t v i b n m t s c ng tác gi a ôi bên. V ph n mình, chúng tôi ng ý
mang n cho b n m t chương trình, qua ây s giúp b n tìm th y nh ng kh năng lãnh
o mà trư c ó b n chưa nh n th y ư c b n thân mình, giúp b n mài s c nh ng
k năng ã b cùn i vì ít khi dùng n, và mang n lòng dũng c m s truy n c m h ng
cho b n b n b c l b n thân mình như là nhà lãnh o úng v i con ngư i mà b n có
kh năng tr thành.
V ph n b n - trong m i quan h c ng tác này - chúng tôi hy v ng b n ng ý n m l y cơ
h i mà chúng tôi ưa ra cùng v i m t l i cam k t, chân thành, và s n lòng ki m tra
nh ng gi nh cơ b n nh t v b n thân và cu c i b n.
Chúng tôi s vô cùng sung sư ng khi b n ng ý xây d ng nên m i liên h c ng tác này
v i chúng tôi. Chúng tôi hy v ng b n s trân tr ng nó cũng tương ương như khi chúng
tôi ã r t vui thích ư c t o ra nó cho b n. Chúng tôi hy v ng có th giúp b n ý th c
ư c s ph c t p m nh t và nh p nh ng ang nh n chìm chúng ta.
Thành công c a b n s ph thu c vào vi c b n chu n b cho mình m t t m nhìn t t nh t
có th , v vi c t o ra ni m tin gi a nh ng ngư i khác, trong vi c c ng c nh ng chu n
m c o c, giá tr , và tính xác th c, và trong vi c hi u ư c b n thân mình ti p
t c h c h i và phát tri n tài năng. Xin chào ón b n n v i chuy n hành trình c a công
vi c lãnh o.
Lãnh o cho m t tương lai thành công
Trong th gi i ngày càng ph c t p và òi h i cao mà chúng ta ang s ng hi n nay,
nh ng tiêu chu n i v i vai trò lãnh o ã nâng lên và tr nên vô cùng kh t khe. Trò
chơi ã thay i - m t cách t ng t. Nh ng lu t l m i l ã xu t hi n. C bài ã b xáo
tr n và thêm vào các quân bài khác.
- S thay i thư ng xuyên, thách th c òi h i ph i t ch c l i b máy quan ch c chính
ph , h th ng c p b c trong nhà th , và cách th c kinh doanh, yêu c u ch n ch nh l i sau
nh ng v tham ô y tai ti ng, áp l c sinh t n sau các thương v sáp nh p và mua l i t p
oàn, và nguy cơ th t b i vì phá s n, cũng như lư ng ngư i th t nghi p ngày càng tăng
lên - t t c ã d n n tình tr ng bó tay ng lo t trong phòng h i ng c a các t p oàn,
h i ngh nhà th , liên oàn lao ng, cơ quan công c ng, trư ng l p, và văn phòng chính
ph .
Trong các cơ quan truy n th ng c a M , chúng ta trông i vào nh ng ngư i có kh
năng xoay s c u vãn tình hình. Nhưng h u h t các nhà lãnh o c a chúng ta u lên
n m quy n trong m t th i i ơn gi n, khi t t c nh ng gì h ph i làm thành công là
t o nên nh ng cái b y chu t t t nh t - c th gi i ph i n gõ c a tìm h .
Tính chính tr c c a vai trò lãnh o
b t u, chúng tôi s nêu ra m t l i c nh báo cho b n xem xét v nh ng i u không
l y gì làm d ch u mà vai trò lãnh o có th mang n. Khi b n tìm hi u v công vi c
lãnh o, theo u i hay khuy n khích nó, u có th d n d t b n i vào con ư ng tranh
giành quy n l c vô cùng nguy hi m. N u m c ích c a công vi c lãnh o, như chúng tôi
ã th a nh n trong cu n sách này, là t o ra m t ch ng cho i u mà b n tin tư ng và
bi n nó thành s th t, thì các nhà lãnh o ph i ki m tra l i tham v ng c a h .
nh ng nhà lãnh o mà chúng ta khâm ph c, tham v ng luôn làm i tr ng cho kh
năng và s chính tr c. B ba làm i m t a cho công vi c lãnh o ích th c này - tham
v ng, kh năng và s chính tr c - ph i ư c gi cho cân b ng n u nhà lãnh o ó là m t
ngu n s c m nh mang tính xây d ng.
N u b ba này b m t cân b ng và có s k t h p ch t ch c a tham v ng và kh năng,
chúng ta ch còn l i m t nhà lãnh o tư l i, m t ngư i t quy n l c cá nhân lên trên
t m nhìn chung, l i ích cá nhân lên trư c l i ích c a t p th . S k t h p gi a tính chính
tr c và tham v ng mà không có kh năng s t o ra m t nhà lãnh o v i các ý nh t t
nhưng l i không th th c hi n ư c i u gì c , và t m i ngư i trong nhóm vào m t ngõ
c t c a l ph i.
Tính chính tr c i cùng v i kh năng mà không có tham v ng s d n n k t qu là
nh ng s n ph m, công vi c t t, nhưng nó không thay i nguyên tr ng hay có kh năng
khai phá nh ng vùng t m i. M t s cân b ng ba chi u gi a các ph m ch t này cho
phép nhà lãnh o s ng th c v i m t quan i m o c nh t nh và bi n quan i m ó
thành th c t cho nh ng ngư i khác th y.
Th hai, nh ng nhà lãnh o cũng gi ng như m t th chân lý thiêng liêng i v i các t
ch c c a h và nh ng ngư i làm vi c trong các t ch c ó. Nh ng ngư i i theo h
không ph i là nh ng con c u ch bi t vâng l i, mà là nh ng i tác trong c g ng chung
c a h ; h nhìn vào nh ng nhà lãnh o hi u ư c th c t m t cách sâu s c hơn, gi i
thích hi n t i, và v nên m t b c tranh h p d n v tương lai.
- Vi c tìm ra ư ng l i úng n cho ngư i khác và hư ng h i theo con ư ng ó là m t
trách nhi m vô cùng n ng n - nó òi h i nh ng nhà lãnh o ph i va ch m th c t và
không m chìm trong o tư ng v b n thân. H có th ch ng l i c nh ng i u hoang
ư ng v m t s c m nh v n năng và thói nghi n quy n l c mà vai trò lãnh o có th t o
ra. M t nhà lãnh o th c th ưa ra các quy t nh c a mình d a trên th c t và nhu c u
c a ngư i khác.
M t ngư i b n t t c a chúng tôi tên là Sidney Rittenberg, chuyên gia v Trung Qu c, c
v n kinh doanh, ng th i là m t tác gia - ã miêu t t m quan tr ng c a thông tin i
v i vai trò c a m t nhà lãnh o như sau:
M t nhà qu n lý l n m t nhà lãnh o u có th r t rành r m t công vi c kinh doanh
nào ó. Nhưng nhà lãnh o ph i hi u nó rõ hơn, và hi u nó theo m t cách khác. Ngư i
ó ph i n m b t ư c các s ki n c t lõi nh t và nh ng s c m nh n bên dư i mà xác
nh nên các xu hư ng trong quá kh và hi n t i c a ngành kinh doanh ó, có th t o
ra m t quan i m và m t chi n lư c cho tương lai.
M t d u hi u nh n bi t nhà lãnh o tài năng là thái trung th c i v i s ki n, v i
hi n th c khách quan. M t nhà lãnh o ch quan luôn che y s th t vì tư l i cá nhân
ích k , vì l i ích c a phe mình hay vì m t nh ki n nào ó.
Và th ba, nh ng nhà lãnh o hi u qu không ng ng t ra các câu h i; anh/cô ta thăm
dò t t c m i c p trong t ch c mình có ư c thông tin, ki m tra nh n th c c a
chính b n thân xem ã úng n chưa, r i ki m tra l i thông tin m t l n n a.
H nói chuy n v i nh ng ngư i y thác tr ng trách cho mình. H mu n bi t i u gì ang
i úng hư ng và i u gì không. H gi m t tâm trí c i m cho s tình c ti p c n
ư c v i nh ng ki n th c m i m mà h c n.
Chúng ta luôn c n có nh ng nhà lãnh o… nh ng ngư i bi t t t mình vào m t bài
tư ng thu t l ch s l n hơn v t nư c và th gi i này, nh ng ngư i có th n m l y các
ng l c ph c h p c a con ngư i và tư ng tư ng ra m t tương lai n m trong nh ng trang
s t t p nh t, mà v n hòa h p v i các chư ng ng i áng s ang làm r i trí chúng ta.
Lý tư ng c a chúng ta v t do, dân ch và công b ng ph i ư c th hi n ra nh m ti p
thêm s c m nh cho t t c m i ngư i, c bi t là nh ng ngư i không có ru ng t, không
có tài s n và không có c may m n. Ch có m t mô hình lãnh o mang t m nhìn xa trông
r ng m i có th thúc y “nh ng thiên th n t t p hơn trong b n ch t c a chúng ta,” như
Lincoln ã nói, và kích ho t các kh năng t n m t nư c M - th ng nh t, t do,
hi u qu và v ng ch c hơn mà trong ó vai trò lãnh o x ng áng ư c vun p và h
tr .
Cornel West, “Learning to talk of Race”
- (T p chí New York Times, ngày 2 tháng Tám, 1992
Chương I: Lãnh o cho m t tương lai thành công
Ni m tin là m t y u t then ch t
Nh ng nhà lãnh o bi t cân b ng ba y u t : tham v ng, kh năng và s chính tr c u
hi u ư c r ng: xây d ng ni m tin là m c tiêu chính y u c a h .
t o d ng ư c ni m tin, i u u tiên mà m t nhà lãnh o ph i làm ó là t o ra
nh ng giá tr , m c tiêu, t m nhìn chung cho nh ng ngư i mà anh/cô ta mu n lãnh o.
Y u t ni m tin là vô cùng c n thi t. Khi xây d ng ni m tin, các nhà lãnh o m u m c
cũng ánh giá r t cao nh ng ý ki n b t ng v i mình. H khuy n khích i u này. H
hi u r ng, dù c m giác hi n th i c a h có th là khó ch u vì b cho là mình ã sai, thì s
khó ch u ó v n áng h hy sinh nh m xây d ng nên ni m tin c a ngư i khác nơi h ;
và nh ng thông tin trái chi u s giúp h ưa ra các quy t nh thông minh, h p lý hơn.
V y làm th nào các t ch c th ch hóa ư c s trung th c, trong khi có quá nhi u
các t ch c khác ã th ch hóa vi c kìm hãm s trung th c ó? ây th t là m t câu h i
không h d tr l i chút nào. Tính th t thà và ngay th ng là nh ng phương án kh thi nh t
gi i quy t v n này.
Khi các thành viên c p cao nói lên nh ng suy nghĩ c a h , h luôn khuy n khích nh ng
ngư i ng ch c v và c p dư i cũng làm i u tương t như th . R t nhi u t ch c ã
hình thành ư c phương pháp nh m t o ra m t s giao ti p trung th c - th m chí là
khuy n khích nhân viên ưa ra nh ng l i ngh n c danh, n u th y c n thi t.
Vi c t o nên m t văn hóa trung th c trong t ch c - mà ó ni m tin ư c ánh giá cao -
là m t n l c ph i ư c duy trì liên t c. Nó òi h i các nhà lãnh o ph i duy trì s lưu ý
và không ng ng phòng c nh giác. t o d ng ni m tin, chúng ta c n có nh ng môi
trư ng mà trong ó ngư i ta c m th y t do tho i mái khi nêu lên ý ki n b t ng; nơi
ngư i ta ư c tư ng thư ng vì ã dám không ng ý v i s ông; nơi c i ti n và th t b i
ư c tha th . Ni m tin không ch n t m t k năng riêng l , mà nó n t b n c tính
c a công vi c lãnh o.
Trư c tiên, nhà lãnh o ph i có năng l c. N n t ng c a công vi c lãnh o ư c xây
d ng d a trên ni m tin r ng: nhà lãnh o ó có kh năng th c hi n ư c công vi c. K
năng hoàn thành nh ng nhi m v và kh năng d n d t ngư i khác là tiêu chu n u tiên
mà qua ó các nhà lãnh o ư c ánh giá.
- Th hai, ph i có s tương ng - ngư i lãnh o ph i là m t ngư i chính tr c v i nh ng
giá tr i cùng hành ng. V i nh ng nhà lãnh o hi u qu , i u mà h nói cũng gi ng
như i u mà h làm, v i c m xúc mà h ang có, và v i t m nhìn c a h .
Th ba, ngư i ta mu n có m t c m giác r ng nhân v t lãnh o ph i có tính kiên nh và
ng v phía h . H mu n bi t r ng gi a lúc d u sôi l a b ng, nhà lãnh o này s h
tr , b o v cho h , và thông qua cho h nh ng cái mà h c n chi n th ng.
Cu i cùng, nhà lãnh o ph i là m t ngư i bi t quan tâm và tin tư ng, anh/cô ta ph i
th c s quan tâm n cu c s ng c a nh ng ngư i xung quanh. Nh ng nhà lãnh o luôn
bi t thông c m, và quan tâm n ý nghĩa c a t t c nh ng hành ng và k t qu c a m i
quy t nh. Năng l c, tương ng, kiên trì và bi t quan tâm - ây là nh ng ph m ch t mà
m t nhà lãnh o ph i th m nhu n ni m tin ư c t ó mà t o d ng.
Kho báu ư c chôn gi u
M t trong nh ng c tính thú v c a các nhà lãnh o thành công ó là cách mà h x lý
th t b i. Nh ng nhà lãnh o bi t n m b t l y nh ng sai l m. H không s th t b i. H có
th nói v th t b i v i nh ng c m t như “sai sót”, m t “s v n hành không u”, “m t
cú ánh trư t”, “m t kh i u sai”, hay “m t s ch ch hư ng”. H không nh c n t
“th t b i” vì i v i h u h t nh ng nhà lãnh o, t này mang s c thái bi quan và không
có s c vươn lên.
H u h t nh ng nhà lãnh o mà chúng tôi bi t u có xu hư ng nhìn nh n l c quan i
v i các sai sót vì h tin r ng: nh ng ngư i chưa bao gi m c ph i sai l m là nh ng ngư i
chưa bao gi th c s c g ng. Khi th t b i ư c nhìn nh n như m t cái gì ó b n i
m t v i nó, ch ích danh nó ra, và d n d p nó - thay vì m t nguy cơ c n tránh, thì b n có
th phòng ch ng ư c nh ng th m h a kh ng khi p, ho c ít nh t là gi m thi u h u qu
c a nó.
V bê b i v v n làm hư h ng các thông l k toán ư c ban hành, ư c công b b i
t p oàn tr c p th t b i Enron - ã g i chúng tôi nh n cái giá mà ai cũng ph i tr khi
tính chính tr c trong vai trò lãnh o b s p . Khi Sharron Watkins, k toán viên, c
g ng c nh báo Kenneth Lay, ngư i khi ó ang n m gi ch c v CEO c a Enron, ph i
phòng nh ng hành vi sai trái c a ông ta, thì s p c a cô y, Andrew Fastow, CFO, ã
d a s sa th i cô.
Có bao nhiêu ti n tr c p và ti n dành d m c i c a nh ng ngư i dân lao ng có th
ư c c u vãn n u các nhà qu n lý c a công ty này bi t i m t v i nh ng th t b i c a s
chính tr c trong t ch c c a h , xem chúng như nh ng sai sót c n ph i kh c ph c, và yêu
c u nâng cao m c thành th t trong toàn b t ch c c a mình?
M t l c lư ng lao ng ư c trao quy n hành ng
Nh ng nhà lãnh o tài ba làm cho ngư i khác có c m giác r ng h ang ngay tâm
i m c a v n . Và khi h ư c ng v trí này, có nghĩa là h ang óng góp vào
- thành công c a t ch c. Khi ó, h c m th y vai trò c a mình quan tr ng và nh ng công
vi c c a mình có ý nghĩa.
Công vi c lãnh o mang n cho l c lư ng lao ng m t ý th c úng nghĩa v b n thân,
s quan tr ng, năng l c, c ng ng và cam k t. Jan Carlson, v lãnh o huy n tho i c a
hãng hàng không SAS Airlines, ã miêu t nh ng k t qu b t ngu n t vi c ng d ng
th c t mô hình lãnh o bi t trao quy n hành ng như th này:
Gi i phóng ai ó kh i s ki m soát nghiêm ng t c a các l i hư ng d n, chính sách, và
m nh l nh, và mang n cho ngư i ó s t do nh n l y trách nhi m cho nh ng ý
tư ng, quy t nh, và hành ng c a mình… là gi i phóng nh ng ngu n tài nguyên gi u
kín mà r t có th s không ư c ti p c n n b i c cá nhân và t ch c ó.
Nh ng nhà lãnh o t o ra các thành qu mà Carlson nói n ây ã cam k t v i s
c ng tác. H òi h i m i ngư i ph i cùng tham gia vào vai trò lãnh o - và cũng cùng
tuân theo n a. Nh ng nhà lãnh o này mang nh ng tài năng, quan i m, cũng như
nh ng ngư i ng h r t a d ng, phong phú l i v i nhau hình thành nên m t t p th
th ng nh t và năng ng.
H không ng trên nh ng ngư i theo sau mình, mà ng ngang hàng v i h . H là
nh ng nhà lãnh o bi t l ng nghe, trao quy n hành ng cho ngư i khác, t o d ng nên
ni m tin cũng như các m i quan h , bi t àm phán c ng tác, và gi i quy t nh ng xung
t. H là nh ng nhà lãnh o có kh năng i theo và cho ngư i khác d n d t.
Nh ng nhà lãnh o như th này có th ư c tìm th y b t c âu. H t nhiên xu t hi n
kh p nơi. B i vì, không gi ng như nh ng nhà qu n lý xem tr ng th b c, b n có th
tìm th y h không ch nh ng nơi cao nh t mà còn xu t hi n xuyên su t trong m t t
ch c, m i ngóc ngách.
Th c ra, m i nhân viên trong các t ch c ư c d n d t b i các nhà lãnh o như th này
u có th phát tri n kh năng không ch là nh ng thành viên c a m t nhóm có tinh
th n trách nhi m, bi t t qu n lý b n thân mà còn tr thành nh ng nhà lãnh o có th
góp ph n vào công vi c i u hành chung.
S khác bi t gi a nhà qu n lý và nhà lãnh o
Xét n b n ch t và s b t bi n c a thay i và nh ng thách th c mà thay i ó mang
l i, thì chìa khóa ưa ra ư c nh ng quy t nh úng n b t ngu n t vi c th u hi u
và th hi n nh ng ph m ch t mà các nhà lãnh o òi h i trong m t môi trư ng ngày
càng bi n i trên quy mô toàn c u.
t n t i ư c trong th k 21, m t th h các nhà lãnh o m i - ch không ph i là m t
th h các nhà qu n lý m i - là vô cùng c n thi t. S khác bi t này r t quan tr ng.
- Các nhà lãnh o ch ng ư c tình hu ng - nh ng tác ng bên ngoài y h n lo n,
nh p nh ng mà ôi khi c như có m t âm mưu ch ng l i chúng ta - và ch c ch n s bóp
ch t chúng ta n u ta chúng làm như v y - trong khi các nhà qu n lý l i u hàng trư c
các tình hu ng như th .
Nh ng nhà lãnh o khám phá th c t , ch n l y nh ng y u t thích áng và phân tích
chúng m t cách c n th n. Trên cơ s này, h t o ra nh ng t m nhìn, mô hình, k ho ch
và chương trình m i. Các nhà qu n lý thì l y d ki n th c t t ngư i khác và áp d ng nó
mà không c n thăm dò nh ng thông tin s d n d t h n v i các th c t sâu s c hơn.
Có m t s khác bi t vô cùng áng k - m t v c sâu ngăn cách - gi a các nhà lãnh o và
các nhà qu n lý.
Nói m t cách ng n g n: M t nhà qu n lý gi i làm úng công vi c. M t nhà lãnh o thì
làm i u úng. Làm i u úng ây có nghĩa là m t m c tiêu, m t hư ng i, m t t m
nhìn, m t con ư ng, m t ư c mơ, m t ph m vi c n t n.
Qu n lý có nghĩa là hi u su t. Còn lãnh o có nghĩa là hi u qu . Qu n lý là như th nào.
Lãnh o là cái gì và t i sao. Công vi c qu n lý bao g m nh ng h th ng, ki m soát, quá
trình, chính sách và c u trúc.
Công vi c lãnh o bao g m vi c tin tư ng ngư i khác. Lãnh o có nghĩa là c i ti n và
kh i xư ng. Qu n lý có nghĩa là sao chép, ki m soát hi n tr ng. Lãnh o là sáng t o,
thích ng và nhanh chóng. Lãnh o có nghĩa là nhìn vào ư ng chân tr i, ch không
ph i ch nhìn vào ư ng áy.
Nh ng nhà lãnh o t n n móng cho nh ng t m nhìn, yêu c u c a h i v i ngư i
khác, và s chính tr c th c t c a h - trên nh ng s ki n, m t ánh giá c n th n v s c
m nh hi n t i, và trên nh ng xu hư ng cũng như mâu thu n. H phát tri n nh ng ý nghĩa
nh m thay i th cân b ng v n có c a các ngu n s c m nh, t m nhìn c a h ư c
ngư i khác nh n th y.
M t nhà lãnh o là ngư i có kh năng t o ra m t t m nhìn thuy t ph c ưa ngư i ta
n v i nh ng chân tr i m i, nơi t m nhìn ó ư c bi n i thành hành ng. Nh ng nhà
lãnh o kéo ngư i khác l i g n mình b ng cách cu n ngư i ta vào t m nhìn c a h . i u
mà m t nhà lãnh o làm là truy n c m h ng, trao quy n hành ng cho ngư i khác. H
kéo - thay vì y.
Mô hình lãnh o “kéo” này có s c h p d n r t m nh m và bi t cách truy n năng lư ng
cho ngư i khác cùng tham gia vào m t t m nhìn hư ng n tương lai. Nó thúc y
ngư i khác b ng cách giúp h nh n bi t ư c nhi m v và m c tiêu thay vì thư ng ho c
ph t h .
Trong m t bài gi ng cách ây không lâu, khi Warren th o lu n v kh năng nuôi dư ng,
chăm sóc và h p d n ngư i khác c a các nhà lãnh o, m t ngư i ph n trong s các
thính gi ã nói th này, “Tôi có m t a con gái b i c, th nên tôi ã h c ngôn ng c
- ch (ASL). Trong ngôn ng ASL, ây là cách b n di n t công vi c qu n lý.” Cô y
ưa tay ra như th ang n m m t cái cương ng a, hay ang ki m ch m t cái gì ó. Cô
nói ti p, “Còn ây là cách th hi n công vi c lãnh o trong ngôn ng ASL.” Cô y
khoanh tay l i và ung ưa chúng như cách các b c cha m ang chăm sóc, âu y m a
con sơ sinh c a mình.
Chúng tôi không th di n t s khác bi t gi a qu n lý và lãnh o theo m t cách nào khác
hay hơn cách này ư c. Hãy luôn ghi nh trong u hình nh này khi b n b t tay vào làm
công vi c c a m t nhà lãnh o.
t ư c thành công, các t ch c v n c n c hai: nh ng nhà qu n lý và nh ng nhà
lãnh o. Dù v y, c u trúc cũ cao s ki m soát, có tôn ti tr t t và nh ng gì d oán
trư c ư c ang ngày càng như ng ch cho m t tr t t không phân theo th b c, mà
trong ó t t c nh ng óng góp c a nhân viên u ư c tôn tr ng và ghi nh n, và tính
sáng t o có giá tr hơn nhi u so v i lòng trung thành m t cách mù quáng.
Trong m t t ch c c a thiên niên k m i, ngư i ta òi h i m t lo i hình lãnh o khác:
m t nhà lãnh o ph i là ngư i t o i u ki n cho ngư i khác, ch không ph i là m t
ngư i chuyên quy n; m t ngư i bi t trân tr ng nh ng ý tư ng, ch không ph i là ngư i
bào ch a chúng. T m nhìn, giao ti p, c i ti n, tính chính tr c, tính linh ho t, và luôn bi t
d a vào quan i m c a b n thân là nh ng c tính s ngày càng ư c cao nơi các nhà
lãnh o c a tương lai.
Như chúng ta có th th y, có m t khác bi t vô cùng áng k gi a công vi c qu n lý và
công vi c lãnh o. “Qu n lý” có nghĩa là “gây ra, t ư c, có trách nhi m i v i cái
gì, ch o”. “Lãnh o” có nghĩa là “có nh hư ng, hư ng d n trong ư ng l i và hành
ng.”
Dù m i t ch c u c n có các nhà qu n lý t ư c nh ng m c tiêu c th , nhưng
cũng c n có các nhà lãnh o xác nh ư c các m c tiêu c th ó và t o ra s h tr
t ư c chúng. Không m t t ch c nào có th v n hành trơn tru mà thi u m t trong
hai vai trò này c .
Dù v y, i u nguy hi m là chúng ta l i hay nh m l n chúng v i nhau, không cung c p
ư c tài nguyên cho c hai vai trò và làm gi m b t nh ng óng góp ti m năng c a m i
bên. S khác bi t có th ư c t ng k t b ng cách nhìn nh n nh ng ho t ng c a các nhà
lãnh o như là nh ng hành ng mang tính t m nhìn và ưa ra quy t nh - hay nói cách
khác, hi u qu - i l i v i nh ng hành ng c a các nhà qu n lý là t p trung vào vi c
làm ch ư c công vi c - hay nói cách khác, hi u su t.
S khác nhau gi a nhà qu n lý và lãnh o:
Nhà qu n lý qu n tr , nhà lãnh o c i ti n.
- Nhà qu n lý là m t b n sao, nhà lãnh o là m t b n g c.
Nhà qu n lý duy trì, nhà lãnh o phát tri n.
Nhà qu n lý ch p nh n th c t , nhà lãnh o khám phá nó.
Nhà qu n lý t p trung vào h th ng và c u trúc, nhà lãnh o t p trung vào con ngư i.
Nhà qu n lý d a vào vi c ki m soát, nhà lãnh o thì truy n c m h ng t o ra ni m
tin.
Nhà qu n lý có m t cái nhìn ng n h n, nhà lãnh o có m t t m nhìn dài h n.
Nhà qu n lý h i th nào và khi nào; nhà lãnh o h i cái gì và t i sao.
Nhà qu n lý luôn nhìn vào ư ng áy, nhà lãnh o thì nhìn vào ư ng chân tr i.
Nhà qu n lý b t chư c; nhà lãnh o kh i xư ng.
Nhà qu n lý ch p nh n hi n tr ng; nhà lãnh o thách th c nó.
Nhà qu n lý là m t ngư i lính gương m u; nhà lãnh o là chính b n thân anh/cô ta.
Nhà qu n lý làm úng công vi c; nhà lãnh o làm i u úng n.
Chương II:
Tìm hi u l i b n thân tr thành nhà lãnh o
Chúng tôi tin r ng m i ngư i chúng ta, v i tư cách cá nhân và trong quan h c ng tác v i
ngư i khác, u có th bi n mình thành nh ng nhà lãnh o.
Vì nh ng nhà lãnh o luôn là b n g c, không bao gi sao chép, nên các phương pháp
h c h i c a h là vô cùng a d ng. M i ngư i ph i t tìm ra cách th hi n các ph m
ch t lãnh o c a anh/cô ta. Do ó, không m t khóa h c ơn l nào có th áp ng ư c
nhu c u c a t t c các nhà lãnh o.
Quy n sách bài t p này mang n cho b n nhi u con ư ng cùng d n n cái ích cu i
cùng là: nh n th c ư c b n thân m t cách rõ ràng. Nh ng i m kh i u khác nhau u
ư c tôn tr ng và có giá tr như nhau. Nh ng cách h c khác nhau u ư c khuy n
khích. Nh ng câu h i khác nhau u ư c xem xét c n th n.
- Ngư i cai tr tuy t v i nh t - i v i th n dân c a ông ta - là m t hình hài không rõ ràng.
Ti p n là ngư i cai tr ư c th n dân yêu m n và tung hô;
Sau ó là ngư i cai tr ư c th n dân kính s ;
Cu i cùng là ngư i b th n dân coi thư ng;
Vì luôn cân nh c k , nên ngư i cai tr gi i nh t không phát ngôn m t cách khinh su t.
Khi nhi m v c a ông ta ư c hoàn t t, và nh ng vi c làm c a ông ta u ã xong.
Thì h t th y th n dân c a ông ta s nói r ng, “ i u này x y n v i chúng ta m t cách t
nhiên.”
Lão T , Tao Te Ching
Trong quá trình nghiên c u l y tư li u cho m t cu n sách m i v v n lãnh o có
tên g i là Nh ng ngư i l p d và nh ng ngư i già: K nguyên, Nh ng giá tr và nh ng
kho nh kh c quy t nh ã hình thành nên các nhà lãnh o như th nào, Warren và ng
tác gi Robert Thomas, ã t ng ph ng v n ngài John Gardner quá c .
Là nhân v t thu c ng C ng hòa duy nh t trong n i các c a Lyndon Johnson (ông là
nhân v t ng u c a t ch c ư c g i là B S c kh e, Giáo d c và H nh phúc gia
ình), Gardner là m t ngư i ít nói, th m chí còn r t rè n a là khác. Nhưng ông là ngư i
ã góp ph n hình thành nên nh ng t ch c c i ti n và lâu b n cho l i ích c ng ng như
Common Cause.
Gardner b c b ch: dù r t ng c nhiên, nhưng ông ã phát hi n ra trong giai o n Th
chi n II ông là m t nhà lãnh o có tài năng thiên phú. Ông chưa bao gi có suy nghĩ như
th v b n thân mình, nhưng khi tình c ư c các quan ch c chính ph c p cao y thác
vai trò này, ông ã lao vào nó.
Gardner gi i thích - m t cách rõ ràng n b t thư ng - cái cách mà tài năng và vai trò ôi
khi cùng h i t v m t nơi t o ra nh ng i u vĩ i. Tài năng lãnh o c a ông ư c
ki m ch ng g n như ngay l p t c, vì như ông lý lu n, “m t vài ph m ch t ã có s n ó
ch cu c s ng khai phá chúng ra kh i con ngư i tôi.”
Có r t, r t nhi u ngư i s h u các ph m ch t c n thi t lãnh o, nhưng l i ch ng bao
gi tr thành nh ng nhà lãnh o ư c, vì cu c s ng không t lên vai h nh ng vai trò
có th giúp h khám phá ra ư c s vĩ i trong con ngư i mình. M c ích c a chúng tôi
là t o cơ h i cho b n khám phá ra nh ng ph m ch t lãnh o b m sinh c a mình, nh m
t o i u ki n thu n l i hơn cu c s ng giúp b n th hi n ra ư c nh ng i u vĩ i c a
b n thân.
Không may thay, h u h t các chương trình phát tri n t ch t lãnh o u ch t p trung
vào nh ng k năng ơn gi n - và dù cho nh ng k năng này r t h u ích, thì chúng v n là
không . Trong khi s ph bi n hi n th i c a các khóa h c ào t o lãnh o c p t c là
m t d u hi u cho th y nhu c u b c thi t c a xã h i i v i các nhà lãnh o hi u qu , thì
- nh ng khóa h c này ch mang n m t s thúc y mang tính “gi i pháp tình th ” y
l n x n v cái c u thành nên vai trò lãnh o.
Có vài ngư i tuyên b r ng s lãnh o t nhiên b t ngu n t quy n l c. V i nh ng
ngư i khác thì nó ch b t ngu n t cơ ch c a nh n th c th u áo v b n ch t c a các t
ch c. Vài ngư i khác thì cho r ng nh ng nhà lãnh o ư c sinh ra, cũng có nh ng
ngư i l i quan ni m các nhà lãnh o có th ư c t o ra và, theo tri t lý v v giám c
m t phút và lò vi sóng, h có th ư c t o ra n i b t lên ngay l p t c. Ông hay Bà
Trung Bình t t qua, và m t ngài McLeader khác l i xu t hi n ch trong vòng sáu mươi
giây.
Vi c phát tri n m t cá nhân thành m t nhà lãnh o là m t quá trình di n ra t ngày này
qua ngày khác, kéo dài n su t i - ư c xây d ng trên cơ s không ng ng ki m tra
b n thân, xem xét n i tâm, và tìm ki m tâm h n m t cách chân thành. Khi chúng ta theo
u i m c tiêu tr thành m t nhà lãnh o, chúng ta h c h i t nh ng th t b i, nh n bi t
ư c nh ng l a ch n sai l m, và thay i khi c n thi t. Nó là m t quá trình không rõ
ràng, ư c b t u và k t thúc v i m t cá nhân nào ó.
Vi c tr thành m t nhà lãnh o là m t quá trình khám phá b n thân, d a trên vi c tư ng
tư ng và th hi n con ngư i ích th c c a b n. Ý nghĩa c a t “S ng th c v i lòng
mình” (authentic) có nghĩa là làm “tác gi ” (author) c a chính mình (hai t này u xu t
phát t ti ng Hy L p), khám phá nh ng ngu n năng lư ng và mong mu n b m sinh, và
tìm ra cách riêng c a mình d a trên ó mà hành ng.
Khi b n ã làm ư c i u này, b n không ch ơn gi n là t n t i theo m t hình nh ư c
n nh b i n n văn hóa, truy n th ng gia ình, hay m t quy n l c nào ó bên ngoài. Là
tác gi c a cu c i mình cũng có nghĩa là b n ã duy trì th a thu n v i l i h a c a
chính b n.
Con ngư i th t c a b n
Chúng ta hãy b t u v i m t gi thuy t r ng các nhà lãnh o là nh ng ngư i có kh
năng b c l b n thân h m t cách tr n v n nh t.
B ng cách này, chúng tôi có ý nói r ng h hi u ư c b n thân h là ai, i m m nh c a h
là gì (và s d ng chúng như th nào), và i m y u c a h là gì (cũng như bù p chúng ra
sao). Tính ch t c trưng ch y u c a h là dám s ng th c v i chính mình.
T t c chúng ta u b thu hút v phía nh ng nhà lãnh o áng tin c y như v y. Chúng ta
khâm ph c h , d a vào h , và t h i r ng ph m ch t bí n nào ã h p d n chúng ta n
v i h . V y mà bí quy t c a h l i ơn gi n vô cùng: h nh n th c r t rõ ràng v chính
b n thân h .
tr thành nh ng nhà lãnh o trong i s ng công vi c, m i ngư i chúng ta c n ph i
phát tri n kh năng s ng th c v i chính mình. Ch khi chúng ta nh n th c ư c b n thân
nguon tai.lieu . vn
