Giáo trình Vật liệu dệt may: Phần 1 - ĐH Công nghiệp TP.HCM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM KHOA MAY THỜI TRANG ☟I Tiến sĩ VÕ PHƯỚC TẤN (hiệu đính) KS BÙI THỊ CẨM LOAN KS TRẦN THỊ KIM PHƯỢNG KS NGUYỄN THỊ THANH TRÚC VẬT LIỆU DỆT MAY TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2006 MỤC LỤC Trang Lời nói đầu 01 Mục lục 02 CHƯƠNG 1: PHÂN LOẠI TÍNH CHẤT NGUYÊN LIỆU DỆT 03 1.1 Khái niệm chung 03 1.2 Phân loại vật liệu dệt 04 1.3 Các tính chất chung của sợi dệt 07 CHƯƠNG 2: TÍNH CHẤT LÝ HÓA CỦA SỢI DỆT 11 2.1 Xơ xenlulô 11 2.2 Xơ protit 13 2.2.1 Tơ tằm 13 2.2.2 Len 16 2.3 Xơ amian 18 2.4 Xơ hóa học 19 2.4.1 Xơ nhân tạo 20 2.4.2 Xơ sợi tổng hợp 22 2.4.3 Sợi pha 24 CHƯƠNG 3: CẤU TRÚC VÀ PHÂN LOẠI VẢI 26 3.1 Khái niệm – đặc trưng và tính chất của vải 26 3.2 Vải dệt thoi 29 3.3 Vải dệt kim 35 3.4 Vải không dệt 40 3.5 Phương pháp xác định sự thay đổi kích thước của vải sau khi giặt 41 CHƯƠNG 4: CÔNG NGHỆ NHUỘM – IN HOA – XỬ LÝ VẢI 42 4.1 Công nghệ nhuộm 42 4.2 Công nghệ in hoa trên các loại vải 44 4.3 Xu hướng công nghệ mới trong in hoa 58 4.4 Công nghệ xử lý hoàn tất sản phẩm dệt may 59 CHƯƠNG 5: LỰA CHỌN VẢI CHO TRANG PHỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP NHẬN BIẾT, BẢO QUẢN HÀNG MAY MẶC 62 5.1 Lựa chọn vải cho trang phục 62 5.2 Phương pháp nhận biết mặt hàng vải sợi 68 5.3 Các bước lựa chọn vải cho sản phẩm may mặc 69 5.4 Biện pháp bảo quản hàng may mặc 70 CHƯƠNG 6: PHỤ LIỆU MAY 72 6.1 Vật liệu liên kết 72 6.2 Vật liệu dựng 76 6.3 Vật liệu cài 77 6.4 Vật liệu trang trí trên sản phẩm 78 6.5 Vật liệu giới thiệu và hướng dẫn sử dụng 78 6.6 Vật liệu đóng gói 78 6.7 Các vật liệu khác 79 Phụ lục 81 Tài liệu tham khảo Trang 1 LỜI NÓI ĐẦU Trong những năm gần đây ngành dệt may phát triển rất nhanh, kim ngạch xuất khẩu năm 2006 dự kiến đạt 5.5 tỷ USD tăng 6,4 lần so với năm 1995, các chương trình tăng tốc đầu tư phát triển ngành dệt may được đặc biệt quan tâm, nhiều thiết bị kéo sợi và công nghệ dệt hiện đại và đồng bộ được trang bị, các sản phẩm dệt hoàn tất với nhiều mẫu đẹp, đa dạng, phong phú được sản xuất để cung cấp cho ngành may đã góp phần quan trọng việc nâng cao chất lượng sản phẩm may mặc. Với xu thế phát triển đó, giáo trình VẬT LIỆU DỆT MAY được biên soạn nhằm mục đích phục vụ công tác giảng dạy, nghiên cứu, học tập cho sinh viên hệ Đại Học, Cao Đẳng và là tài liệu tham khảo có giá trị cho cán bộ kỹ thuật ngành dệt may. Giáo trình VẬT LIỆU DỆT MAY trình bày những kiến thức cơ bản về tính chất, cấu trúc cơ lý hóa của các loại vải thông dụng trong ngành may: vải dệt thoi, vải dệt kim và tính chất của các loại phụ liệu may, phạm vi ứng dụng trong việc lựa chọn nguyên phụ liệu để thiết kế sản phẩm may mặc. Đây là một giáo trình có chất lượng và giá trị về mặt kiến thức giúp cho sinh viên nắm vững các đặc điểm, cấu trúc, tính chất các loại nguyên liệu, phụ liệu để có biện pháp xử lý thích hợp trong quá trình thiết kế gia công sản xuất trong may công nghiệp. Khoa May Thời Trang chân thành cám ơn Bộ môn Dệt May Trường Đại Học Bách Khoa Tp. Hồ Chí Minh, Khoa Công Nghệ May Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thủ Đức, các Doanh Nghiệp Dệt May thuộc Tổng Công Ty Dệt May Việt Nam (VINATEX) đã tạo điều kiện giúp đỡ cho nhóm tác giả hoàn thành công tác biên soạn giáo trình này. Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về địa chỉ: Bộ môn Công Nghệ May Khoa May Thời Trang Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Số 12-Nguyễn Văn Bảo–F4–Q.Gò Vấp – Tp. Hồ Chí Minh Tel 8940390 – Ext 195 Tp.HCM, Ngày 15 tháng 03 năm 2006 TRƯỞNG KHOA MAY THỜI TRANG TS. Võ Phước Tấn Trang 2 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. PGS – TS Nguyễn Văn Lân – Vật liệu dệt – NXB ĐH Quốc Gia TP HCM, năm 2004. 2. Nguyễn Trung Thu – Vật liệu dệt - ĐH Bách Khoa Hà Nội, năm 1990. 3. Hiệp Hội Dệt May Việt Nam – Kỹ thuật nhuộm, in hoa và hoàn tất vật liệu dệt – NXB Khoa học và kỹ thuật Hà Nội, năm 2004. 4. PGS – TS Nguyễn Văn Lân – Thiết kế mặt hàng vải – NXB TP Hồ Chí Minh, năm 1995. 5. TS Huỳnh Văn Trí – Công nghệ dệt thoi – NXB ĐH Quốc Gia TP HCM, năm 2001. 6. Adrea Wynne – Textiles – Mac Millan, 1997. W. Klein Manual of Textile Technology – The Textile Institule, 1993. Trang 3 Tröôøng Ñaïi Hoïc Coâng Nghieäp Thaønh phoá Hoà Chí Minh Vaät lieäu deät may CHÖÔNG 1 PHAÂN LOAÏI TÍNH CHAÁT NGUYEÂN LIEÄU DEÄT 1.1. KHAÙI NIEÄM CHUNG Vaät lieäu deät laø moät ngaønh chuyeân moân nghieân cöùu veà caáu taïo, tính chaát cuûa caùc loaïi xô sôïi vaø cheá phaåm deät cuøng nhöõng phöông phaùp xaùc ñònh caáu taïo vaø nhöõng tính chaát ñoù. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa vaät lieäu deät bao goàm taát caû caùc loaïi xô vaø nhöõng saûn phaåm laøm ra töø xô nhö sôïi ñôn (sôïi con), sôïi xe, chæ khaâu vaûi caùc loaïi, haøng deät kim, caùc loaïi daây löôùi…. Ngoaøi nhöõng saûn phaåm keå treân coù theå söû duïng tröïc tieáp, trong lónh vöïc vaät lieäu deät coøn bao goàm caùc loaïi baùn thaønh phaåm chöa söû duïng tröïc tieáp ñöôïc nhö quaû boâng, cuùi, sôïi thoâ. Hieåu bieát veà ñaëc tröng caáu taïo vaø tính chaát cuûa vaät lieäu deät coù lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc saûn xuaát ra caùc loaïi haøng deät coù phaåm chaát ñaùp öùng vôùi yeâu caàu söû duïng, cuõng nhö thöïc hieän ñöôïc caùc khaâu tieát kieäm, hôïp lyù trong saûn xuaát (thí duï: ñay coù tính chaát ngaâm aåm toát vaø xô beàn cho neân duøng ñay ñeå saûn xuaát ra caùc loaïi bao bì ñöïng ñöôøng, muoái raát thích hôïp). Nghieân cöùu caáu taïo vaø tính chaát cuûa vaät lieäu deät coøn coù yù nghóa trong vieäc thieát laäp caùc tieâu chuaån thöû vaø thí nghieäm trong ngaønh deät, quy ñònh phöông phaùp choïn maãu thí nghieäm, kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, quy ñònh veà hình thöùc, kích thöôùc cuûa cheá phaåm vaø baùn cheá phaåm. Caùc loaïi xô, sôïi vaø cheá phaåm deät ñöôïc söû duïng roäng raõi trong thöïc teá saûn xuaát vaø trong ñôøi soáng haøng ngaøy. Ngoaøi vieäc may maëc, vaûi coøn ñöôïc duøng trong coâng nghieäp, trong y teá vaø trong caùc lónh vöïc sinh hoaït vaên hoùa, xaõ hoäi. Söû duïng vaät lieäu deät ñeå may quaàn aùo choáng noùng duøng trong coâng nghieäp luyeän kim, trang phuïc baûo hoä trong cöùu hoûa, laøm löôùi ñaùnh caù, caùc loaïi daây, laøm boâng baèng chæ khaâu trong y teá, vaûi duø, daây duø, vaûi baït trong quaân ñoäi, vaûi che phuû caùc loaïi thieát bò maùy moùc vaø laøm laùn traïi. Theo soá lieäu thoáng keâ ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi caùc cheá phaåm deät baèng vaät lieäu deät ñöôïc söû duïng nhö sau : − Duøng ñeå may maëc − Duøng vaøo noäi trôï sinh hoaït − Duøng vaøo muïc ñích kyõ thuaät − Söû duïng vaøo caùc coâng vieäc khaùc (bao goùi, vaên hoùa phaåm, y teá…) 35 – 40% 20 – 25% 30 – 35% khoaûng 10% Saûn löôïng caùc loaïi xô, sôïi deät treân theá giôùi taêng nhanh trong nhöõng thaäp kyû gaàn ñaây, ñaëc bieät laø söï phaùt trieån maïnh saûn xuaát caùc loaïi xô. Trang 3 ... - tailieumienphi.vn